Từ khóa: đào tạo, bồi dưỡng; nghiên cứu, giảng dạy tư tưởng Hồ Chí Minh.

Trong quá trình lãnh đạo sự nghiệp đổi mới, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc xã hội chủ nghĩa, Đảng ta luôn khẳng định nhất quán: chủ nghĩa Mác - Lênin và tư tưởng Hồ Chí Minh là nền tảng tư tưởng, kim chỉ nam cho hành động của Đảng và cách mạng Việt Nam. Từ quan điểm đúng đắn đó, việc nghiên cứu, giảng dạy, tuyên truyền tư tưởng Hồ Chí Minh được xác định là nhiệm vụ trọng tâm của công tác tư tưởng, lý luận của Đảng, trong đó trước hết là phải xây dựng một đội ngũ cán bộ NC, GD tuyên truyền tư tưởng Hồ Chí Minh đủ mạnh, ngang tầm yêu cầu nhiệm vụ.

1. Những kết quả nổi bật:

Đến nay, đội ngũ NC, GD tư tưởng Hồ Chí Minh có sự phát triển cả về số lượng, chất lượng, ngày càng được tăng cường ở các cấp, từ Trung ương tới địa phương, nhất là ở Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh, trường chính trị tỉnh, ở khoa lý luận chính trị của các trường đại học, cao đẳng(1).

Từ năm học 2003 - 2004, tư tưởng Hồ Chí Minh bắt đầu được giảng dạy trong tất cả các trường đại học, cao đẳng. Để thực hiện nhiệm vụ quan trọng này, cùng với xây dựng và biên soạn giáo trình tư tưởng Hồ Chí Minh, chuẩn bị về cơ sở vật chất..., thì yếu tố có tính quyết định bảo đảm chất lượng giảng dạy, nghiên cứu là đội ngũ cán bộ NC, GD có kiến thức chuyên sâu về tư tưởng Hồ Chí Minh, có phương pháp giảng dạy và nghiên cứu khoa học. Và chính đội ngũ này là tấm gương rèn luyện, tu dưỡng về tư tưởng, đạo đức, giàu tâm huyết NC, GD về cuộc đời, sự nghiệp, tư tưởng Hồ Chí Minh.

Những năm 2000, đội ngũ cán bộ NC, GD tư tưởng Hồ Chí Minh được đào tạo từ nhiều nguồn, với nhiều chuyên ngành khác nhau, không ít giảng viên được đào tạo ở chuyên ngành xa; một bộ phận trình độ lý luận chính trị chưa ngang tầm (chưa được đào tạo cao cấp, trung cấp lý luận chính trị); thiếu kiến thức về kinh điển Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh; một bộ phận giảng viên, nhất là giảng viên trẻ chưa kinh qua thực tiễn, hoặc chưa được chuẩn hóa theo yêu cầu tiêu chuẩn giảng viên tư tưởng Hồ Chí Minh; một số còn thiếu và yếu về phương pháp giảng dạy(2),... Để khắc phục tình trạng đó và trước nhu cầu đào tạo bậc cử nhân chuyên ngành Tư tưởng Hồ Chí Minh và chuyên ngành Hồ Chí Minh học ở trình độ bậc sau đại học (tiến sĩ, thạc sĩ); nhu cầu nâng cao trình độ lý luận chính trị (cử nhân chính trị, cao cấp lý luận chính trị); nhu cầu đào tạo chuyển đổi chuyên ngành; nhu cầu đào tạo, bồi dưỡng chuyên sâu về tư tưởng Hồ Chí Minh; nhu cầu cập nhật kiến thức mới và nhu cầu bồi dưỡng phương pháp giảng dạy về tư tưởng Hồ Chí Minh, căn cứ các quyết định của Thủ tướng Chính phủ về đào tạo, bồi dưỡng cán bộ, công chức; đào tạo, bồi dưỡng giảng viên lý luận chính trị, giai đoạn từ 2001 đến nay, Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh, các trường chính trị tỉnh, các trường đại học khoa học xã hội và nhân văn, các trường đại học sư phạm đã tiến hành đào tạo cán bộ NC, GD tư tưởng Hồ Chí Minh dưới nhiều hình thức và quy mô, cấp độ khác nhau.

Để thực hiện tốt yêu cầu, nhiệm vụ giảng dạy tư tưởng Hồ Chí Minh trong các trường cao đẳng, đại học nói riêng và nhiệm vụ nghiên cứu, tuyên truyền, giáo dục tư tưởng Hồ Chí Minh nói chung, các cơ sở giáo dục đại học đã nhanh chóng bổ sung, hoàn chỉnh chương trình, kế hoạch đào tạo đội ngũ cán bộ có trình độ đại học và sau đại học về khoa học chính trị. Trên cơ sở học tập, nắm vững tư tưởng Hồ Chí Minh, đường lối, chủ trương của Đảng và Nhà nước, đội ngũ giảng viên được trang bị những kiến thức cơ bản và chuyên sâu về tư tưởng Hồ Chí Minh và kiến thức liên ngành.

Trong những năm đổi mới, quán triệt các quan điểm chỉ đạo của Đảng, công tác đào tạo, bồi dưỡng cán bộ NC, GD tư tưởng Hồ Chí Minh được phân thành nhiều tuyến:1) Các học viện, nhà trường thuộc hệ thống giáo dục quốc dân; 2) Hệ thống Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh; 3) Các học viện, nhà trường thuộc Bộ Quốc phòng và Bộ Công an.

Các tuyến đó hợp thành hệ thống đào tạo, bồi dưỡng tương đối cơ bản, góp phần xây dựng đội ngũ cán bộ NC,GD tuyên truyền tư tưởng Hồ Chí Minh trong Đảng và trong xã hội, cũng như trên bình diện quốc tế.

Cụ thể là: Đào tạo cử nhân tư tưởng Hồ Chí Minh ở bậc đại học tại Học viện Báo chí và Tuyên truyền (từ năm 2005 đến nay, Khoa Tư tưởng Hồ Chí Minh của Học viện Báo chí và Tuyên truyền là cơ sở đào tạo đã mở khóa đầu tiên đào tạo cử nhân tư tưởng Hồ Chí Minh hệ chính quy); đào tạo kiến thức chuyên ngành Hồ Chí Minh học bậc sau đại học (thạc sĩ, tiến sĩ) tại nhiều cơ sở đào tạo, như: Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh (đào tạo thạc sĩ Hồ Chí Minh học được tiến hành từ năm học 2004-2005; trình độ tiến sĩ từ năm học 2015-2016 đến nay); Trường Đại học Khoa học xã hội và nhân văn - Đại học quốc gia Hà Nội (từ năm 2005, Khoa Khoa học chính trị được giao nhiệm vụ đào tạo thạc sĩ và tiến sĩ chuyên ngành Hồ Chí Minh học),...

Bên cạnh đó là các hình thức đào tạo, bồi dưỡng cập nhật kiến thức, kỹ năng giảng dạy dành cho đội ngũ cán bộ NC, GD tư tưởng Hồ Chí Minh được thực hiện thường xuyên như: đào tạo lý luận chính trị (trung cấp, cao cấp lý luận chính trị); bồi dưỡng giảng viên lý luận chính trị, giảng viên tư tưởng Hồ Chí Minh; bồi dưỡng kiến thức kinh điển Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh; bồi dưỡng phương pháp giảng dạy tích cực; tin học, ngoại ngữ.

Để khắc phục những hạn chế về kiến thức và phương pháp giảng dạy tư tưởng Hồ Chí Minh, hơn 10 năm qua, Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh, trực tiếp là Viện Hồ Chí Minh và các lãnh tụ của Đảng, đã mở hàng chục khóa đào tạo giảng viên tư tưởng Hồ Chí Minh dành cho cán bộ đã có bằng cử nhân trở lên, đang hoặc dự kiến giảng dạy môn tư tưởng Hồ Chí Minh tại Học viện; trường chính trị các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương; các trường đại học và cao đẳng; cán bộ nghiên cứu đang công tác ở các cơ quan Đảng và Nhà nước có nhu cầu được đào tạo trở thành giảng viên tư tưởng Hồ Chí Minh; tạo nguồn cán bộ cho các cấp đào tạo ở trình độ cao hơn. Mỗi lớp trung bình có từ 30 - 60 học viên; được tổ chức trong thời gian 4 tháng. Sau khi hoàn thành khóa học, học viên được cấp Chứng chỉ giảng viên tư tưởng Hồ Chí Minh(3).

Đồng thời, xuất phát từ nhu cầu thực tế của Trường Đại học Sư phạm II, Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh (giao cho Viện Hồ Chí Minh và các lãnh tụ của Đảng thực hiện) phối hợp với Trường Đại học Sư phạm II mở một số lớp đào tạo giảng viên tư tưởng Hồ Chí Minh dành cho sinh viên có bằng cử nhân hoặc sinh viên năm cuối, có nhu cầu và nguyện vọng trở thành giảng viên tư tưởng Hồ Chí Minh. Mỗi lớp trung bình có 20-25 học viên; thời gian đào tạo 4 tháng.

Bên cạnh đó, Học viện tổ chức các lớp bồi dưỡng cập nhật kiến thức về tư tưởng Hồ Chí Minh cho đội ngũ giảng viên thuộc hệ thống Học viện và các trường chính trị, các trường cán bộ bộ, ngành(4).

Đáng chú ý, trong hơn 10 năm qua, Trường Chính trị và Sở Giáo dục - Đào tạo tỉnh Ninh Thuận đã phối hợp với Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh hằng năm tổ chức các Lớp bồi dưỡng tư tưởng Hồ Chí Minh (trung bình mỗi năm 2 lớp, cho khoảng 200 học viên là giáo viên, chủ yếu là ở bậc trung học phổ thông, trung học cơ sở và cán bộ quản lý giáo dục của tỉnh)(5).

Cùng với Học viện, một số cơ sở đào tạo đã tổ chức lớp bồi dưỡng giảng viên tư tưởng Hồ Chí Minh. Thực hiện hướng dẫn của Ban Tuyên giáo Trung ương, được sự đồng ý của Bộ Giáo dục và Đào tạo, từ những năm 2000 trở lại đây, hai Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn (Đại học Quốc gia Hà Nội) và Đại học quốc gia TP Hồ Chí Minh đã tổ chức các lớp bồi dưỡng giảng viên tư tưởng Hồ Chí Minh. Học viên là cán bộ, giảng viên tư tưởng Hồ Chí Minh, sinh viên đã tốt nghiệp các ngành khoa học xã hội và nhân văn. Khóa học trang bị cho người học những kiến thức lý luận cơ bản về tư tưởng Hồ Chí Minh, cập nhật những kết quả nghiên cứu mới về Hồ Chí Minh qua một số công trình của các nhà khoa học đã và đang giảng dạy, nghiên cứu tại các trường đại học, học viện; vận dụng những kiến thức đã học vào thực tiễn giảng dạy, nghiên cứu để đáp ứng những yêu cầu về lý luận và thực tiễn đổi mới.  Đội ngũ giảng viên của lớp là các giáo sư, phó giáo sư, các chuyên gia nghiên cứu tư tưởng Hồ Chí Minh của 2 Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn, Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh và một số cơ quan ở Trung ương và Hà Nội, TP Hồ Chí Minh. Khóa học được tổ chức trong 4 tháng.

Đội ngũ cán bộ NC, GD tư tưởng Hồ Chí Minh còn được tham gia nhiều lớp bồi dưỡng, cập nhật kiến thức chuyên ngành khoa học xã hội và nhân văn.

Cùng với quan tâm xây dựng chương trình, biên soạn giáo trình(6), việc phát triển đội ngũ NC, GD tư tưởng Hồ Chí Minh, được gắn liền với xây dựng  tổ chức bộ máy các đơn vị NC, GD về tư tưởng Hồ Chí Minh. Hiện nay, ở các trường đại học có Khoa Lý luận chính trị (tiền thân là bộ môn Mác - Lênin hoặc Khoa Mác - Lênin), gồm 2 bộ môn: Bộ môn Những nguyên lý cơ bản của chủ nghĩa Mác - Lênin; Bộ môn Tư tưởng Hồ Chí Minh - Đường lối cách mạng của Đảng Cộng sản Việt Nam. Ở Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh có Viện Hồ Chí Minh và các lãnh tụ của Đảng; ở các Học viện Chính trị khu vực (I, II, III) và Học viện Báo chí và Tuyên truyền có Khoa Tư tưởng Hồ Chí Minh. Học viện Chính trị - Bộ Quốc phòng có Khoa Tư tưởng Hồ Chí Minh; Khoa Lịch sử Đảng và tư tưởng Hồ Chí Minh thuộc Học viện Chính trị Công an Nhân dân.

Trong những năm qua, Đảng và Nhà nước quan tâm, có chính sách đãi ngộ và tạo điều kiện, môi trường thuận lợi để cho đội ngũ hoạt động tốt; chú trọng tạo nguồn, đào tạo, bồi dưỡng, luân chuyển, sử dụng đội ngũ cán bộ NC, GD tư tưởng Hồ Chí Minh(7).

Qua các lớp đào tạo bồi dưỡng, đội ngũ cán bộ NC, GD nhận thức sâu sắc hơn về một số nội dung nổi bật trong tư tưởng Hồ Chí Minh, củng cố, mở rộng, nâng cao kiến thức, tư liệu mới về tư tưởng Hồ Chí Minh, từ đó bổ sung vào các chuyên đề, bài giảng. Trên cơ sở đó nhận thức sâu sắc hơn về giá trị của tư tưởng Hồ Chí Minh, vận dụng hiệu quả vào thực tế công tác, góp phần thiết thực khẳng định, bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, đấu tranh có hiệu quả chống những quan điểm sai trái, xuyên tạc.

Đội ngũ này đã góp phần quan trọng vào những kết quả nghiên cứu về di sản Hồ Chí Minh, cũng như thành tựu trong công tác lý luận nói chung. Đồng thời, phát huy mạnh mẽ, hiệu quả vai trò trong tuyên truyền về sự nghiệp và tư tưởng Hồ Chí Minh trong Đảng, trong xã hội. Trong việc thực hiện Chỉ thị số 05-CT/TW ngày 15-5-2016 của Bộ Chính trị khóa XII về đẩy mạnh học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh, đội ngũ cán bộ GD, NC tư tưởng Hồ Chí Minh trong cả nước, đã đóng vai trò “kép” - vừa là người trực tiếp NC, GD vừa là báo cáo viên, tuyên truyền viên về tư tưởng Hồ Chí Minh.

2. Hạn chế, bất cập

Bên cạnh những kết quả đạt được trong công tác đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ cán bộ NC, GD tư tưởng Hồ Chí Minh, vẫn còn những hạn chế, bất cập, chưa đáp ứng yêu cầu trong tình hình mới. Cho đến nay, số lượng cán bộ NC, GD tư tưởng Hồ Chí Minh còn khiêm tốn so với yêu cầu thực tế, chưa thật sự ngang tầm với việc nghiên cứu, giảng dạy, tuyên truyền, giáo dục di sản tư tưởng Hồ Chí Minh trong xã hội, cũng như giới thiệu về cuộc đời, sự nghiệp, tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh ra thế giới.

Thứ nhất, chất lượng đội ngũ còn hạn chế. Tình trạng hẫng hụt về thế hệ cán bộ giảng dạy, nghiên cứu chuyên sâu về Hồ Chí Minh học trong các cơ sở nghiên cứu, trường đại học tiếp tục gia tăng, số cán bộ khoa học đủ năng lực chủ trì những nhiệm vụ khoa học lớn về nghiên cứu tư tưởng Hồ Chí Minh giảm sút,...(8). Bên cạnh đó, do cán bộ giảng dạy trong các trường đại học, cao đẳng phải đảm nhiệm một khối lượng giờ giảng lớn, trong khi biên chế có hạn, nên ít hoặc không có thời gian dành cho nghiên cứu cơ bản, nghiên cứu chuyên sâu về tư tưởng Hồ Chí Minh.

Đó là nguyên nhân chính dẫn đến chất lượng nghiên cứu tư tưởng Hồ Chí Minh còn hạn chế, chưa thật sâu, ít cái mới, chưa tương xứng với tầm cỡ Hồ Chí Minh là lãnh tụ, nhà lý luận, nhà tư tưởng, Anh hùng giải phóng dân tộc, Danh nhân văn hoá kiệt xuất; chưa ngang tầm nền tảng tư tưởng của Đảng, của cách mạng, còn nặng về tư liệu, mô tả. Các công trình chủ yếu dàn trải theo chiều rộng, chưa thực sự đi vào chiều sâu nghiên cứu; chưa làm thật sáng rõ giữa sự vận dụng sáng tạo với sự phát triển của Hồ Chí Minh đối với chủ nghĩa Mác - Lênin; chưa làm tốt chủ trương của Đảng trong việc phản bác những quan điểm chống lại chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh. Công trình, bài viết ngày càng nhiều, nhưng trùng lắp khá nhiều. Trong quá trình nghiên cứu, những vấn đề đặt ra để thảo luận, tranh luận còn ít, còn né tránh. Có những khoảng trống, vấn đề còn gây tranh cãi, chưa được lý giải thỏa đáng(9). Những hạn chế, bất cập nêu trên xuất phát từ những hạn chế, bất cập của đội ngũ cán bộ NC, GD tư tưởng Hồ Chí Minh.

Thứ hai, còn những hạn chế, bất cập trong tổ chức bộ máy các đơn vị NC, GD tư tưởng Hồ Chí Minh. Mặc dù xu hướng chung là ngày càng củng cố, kiện toàn, tinh gọn hơn, nhưng nhìn chung, các đơn vị NC, GD tư tưởng Hồ Chí Minh ở các học viện, nhà trường được tổ chức theo nhiều mô hình khác nhau, không thống nhất. Có nơi lập khoa (như ở hệ thống Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh, Học viện Chính trị quân sự - Bộ Quốc phòng; có nơi là Tổ Bộ môn thuộc Khoa Lý luận chính trị (như ở các trường đại học), hoặc Khoa Lý luận chính trị và khoa học xã hội nhân văn (Đại học Phòng cháy, chữa cháy; Học viện An ninh nhân dân); có nơi ghép chung với một số bộ môn khoa học khác, như với Lịch sử Đảng (Học viện Chính trị Công an Nhân dân), hoặc đặt trong Khoa Khoa học Chính trị (Trường Đại học Khoa học xã hội và nhân văn - Đại học Quốc gia Hà Nội),... Hiện trạng đó phần nào hạn chế đến sự phát triển của đội ngũ cán bộ cũng như công tác NC, GD, tuyên truyền tư tưởng Hồ Chí Minh; khiến cho việc biên soạn giáo trình, chuyên đề, bài giảng về tư tưởng Hồ Chí Minh cũng không thống nhất, không ít sự khác biệt. Bên cạnh đó, sự phối hợp giữa các cơ quan quản lý, cơ quan NC, GD tư tưởng Hồ Chí Minh chưa thật hiệu quả, chủ yếu giải quyết theo vụ việc, chưa có những cơ chế bảo đảm cho sự phối hợp đó được tổ chức một cách tập trung, thống nhất, chặt chẽ, thường xuyên.

Thứ ba, việc đào tạo, bồi dưỡng, xây dựng đội ngũ cán bộ kế cận, chuyên gia đầu ngành chưa đáp ứng yêu cầu, khiến cho thiếu những chuyên gia. Đội ngũ cán bộ NC, GD hiện nay đa dạng về chuyên ngành đào tạo, được hình thành từ nhiều nguồn (chủ yếu là từ sử học và triết học), cho nên dẫn tới hiện trạng không thống nhất về phương pháp giảng dạy, nghiên cứu tư tưởng Hồ Chí Minh; thậm chí còn có cả những nhận thức chưa đúng trong giảng dạy, nghiên cứu. Phương pháp giảng dạy chưa linh hoạt,... Đội ngũ này nhìn chung còn hạn chế về ngoại ngữ, cho nên khó khăn trong giao lưu, trao đổi học thuật, mở rộng hợp tác về đào tạo, bồi dưỡng cũng như trong hợp tác nghiên cứu quốc tế về chuyên ngành Hồ Chí Minh học. Ngoài ra, đội ngũ này còn ít có điều kiện đi thực tế, nghiên cứu ở nước ngoài.

Trong khi đó, việc đào tạo, bồi dưỡng cán bộ GD, NC tư tưởng Hồ Chí Minh có mặt còn thiếu cơ bản, lúng túng, bị động. Nhiều lớp bồi dưỡng đông (có lớp mở ở Trường Đại học Khoa học xã hội và nhân văn, Đại học Quốc gia Hà Nội và TP Hồ Chí Minh lên tới hơn 100 học viên); khung chương trình ít cập nhật và đổi mới (trước đây chủ yếu dựa vào các bài giảng cho sinh viên các trường đại học), đối tượng có nhiều sinh viên mới tốt nghiệp.

Nhìn chung, đội ngũ cán bộ NC, GD tư tưởng Hồ Chí Minh cũng như “Đội ngũ cán bộ lý luận đông, nhưng không mạnh, còn ít chuyên gia lý luận đầu đàn trên các lĩnh vực”(10).

3. Một số giải pháp

Để tiếp tục nâng cao chất lượng công tác đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ cán bộ NC, GD tư tưởng Hồ Chí Minh trong thời gian tới, cần tập trung thực hiện một số giải pháp trọng tâm sau:

- Tăng cường sự lãnh đạo của Đảng, sự phối hợp hành động của các cơ quan có liên quan đối với công tác đào tạo, bồi dưỡng cán bộ NC, GD tư tưởng Hồ Chí Minh.

Đào tạo, bồi dưỡng cán bộ NC, GD tư tưởng Hồ Chí Minh là nhiệm vụ quan trọng của Đảng, trên cơ sở thấm nhuần tư tưởng Hồ Chí Minh về học tập suốt đời, học đi đôi với hành, lý luận gắn với thực tiễn, gắn học tập với rèn luyện phẩm chất đạo đức, tư cách người cách mạng. Điều đó đòi hỏi sự phối hợp chặt chẽ của nhiều cấp, nhiều ngành.

Trong đó, trước hết quan tâm xây dựng và hoàn thiện cơ chế phối hợp giữa Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh, Ban Tổ chức Trung ương, Ban Tuyên giáo Trung ương với các cơ quan nghiên cứu, giáo dục lý luận; trường chính trị tỉnh, giữa các nhà khoa học với các nhà quản lý khoa học chuyên ngành Hồ Chí Minh học,... trong việc quy định về chức năng, nhiệm vụ, tổ chức bộ máy của hệ thống các cơ quan NC, GD về tư tưởng Hồ Chí Minh; xây dựng hướng dẫn cụ thể về tiêu chuẩn, đối tượng và phân cấp đào tạo, bồi dưỡng cán bộ NC, GD về tư tưởng Hồ Chí Minh và chế độ, chính sách đào tạo, bồi dưỡng phù hợp.

Tăng cường sự phối hợp giữa các cơ quan trong việc chỉ đạo rà soát, định hướng, thẩm định nội dung các chương trình đào tạo, bồi dưỡng, nâng cao trình độ lý luận, nghiệp vụ, phương pháp NC, GD về tư tưởng Hồ Chí Minh; chỉ đạo các cơ sở đào tạo, bồi dưỡng lý luận chính trị đổi mới, nâng cao chất lượng đào tạo, bồi dưỡng cán bộ NC, GD tư tưởng Hồ Chí Minh; nội dung chương trình và phương pháp NC, GD tư tưởng Hồ Chí Minh, bảo đảm sự thống nhất các chương trình, thời gian đào tạo, bồi dưỡng.

- Lĩnh vực Hồ Chí Minh học là lĩnh vực đặc thù, khó khăn, không dễ tiếp cận, đòi hỏi cán bộ NC, GD, tuyên truyền phải có phẩm chất đạo đức, tri thức, bản lĩnh, kinh nghiệm, tình cảm cách mạng trong sáng. Do vậy, cần đẩy mạnh việc đổi mới cơ chế, chính sách trong việc tạo nguồn tuyển chọn, đào tạo, bồi dưỡng, thu hút người tài, người có bản lĩnh, kinh nghiệm để đào tạo, bồi dưỡng, xây dựng đội ngũ cán bộ đủ về số lượng, cao về chất lượng, đồng bộ về cơ cấu từ Trung ương đến địa phương, có sự tiếp nối, kế thừa giữa các thế hệ. Tạo môi trường hấp dẫn (về điều kiện làm việc, chính sách tiền lương, nhà ở...) để cán bộ NC, GD tư tưởng Hồ Chí Minh yên tâm công tác, tâm huyết với nghề.

Tích cực đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ chuyên gia (vốn hiện nay còn ít về số lượng). Tăng cường đào tạo cử nhân về tư tưởng Hồ Chí Minh (thực hiện đề án 587 của Chính phủ giao Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh sẽ góp phần quan trọng giải quyết vấn đề này), trình độ sau đại học (ThS, TS), để khắc phục tình trạng ít cán bộ NC, GD được đào tạo bài bản, hệ thống về Hồ Chí Minh học, từ đó tạo nguồn cung cấp dồi dào, tiềm năng cho các cơ quan đào tạo, nghiên cứu tư tưởng Hồ Chí Minh trong cả nước.

Cần tiếp tục có một chương trình nghiên cứu khoa học cấp nhà nước về tư tưởng Hồ Chí Minh để tạo động lực quy tụ lực lượng, tăng cường số lượng và chất lượng cán bộ NC, GD. Vì chỉ có nghiên cứu chuyên sâu về tư tưởng Hồ Chí Minh mới củng cố, bảo vệ vững chắc nền tảng tư tưởng của Đảng. Đồng thời, tiếp tục chỉ đạo ở tầm vĩ một công tác sưu tầm, khai thác tư liệu hiện còn nằm rải rác ở trong nước và ở nước ngoài, phục vụ cho công tác nghiên cứu, đào tạo tư tưởng Hồ Chí Minh. Tăng cường tổ chức các cuộc hội thảo, tọa đàm hẹp về những vấn đề còn trống, chưa thống nhất trong NC, GD, tuyên truyền về Hồ Chí Minh. 

Giảng dạy, nghiên cứu, tuyên truyền tư tưởng Hồ Chí Minh là một nghề cao quý, vinh quang, về thực chất là làm chức năng của cán bộ tuyên huấn của Đảng. Các cơ quan, tổ chức đào tạo, bồi dưỡng cán bộ NC, GD tư tưởng Hồ Chí Minh không chỉ đóng vai trò là công cụ tư tưởng, công cụ giáo dục, huấn luyện, mà còn là một công cụ tổ chức của Đảng; góp phần vào việc nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ để bổ sung lực lượng mới, kế cận trong thực hiện nhiệm vụ NC, GD, tuyên truyền tư tưởng Hồ Chí Minh.

Xây dựng và phát huy vai trò đội ngũ cán bộ NC, GD, tuyên truyền tư tưởng Hồ Chí Minh trên mặt trận tư tưởng, lý luận, góp phần cung cấp những luận cứ khoa học để hoạch định đường lối, chính sách của Đảng, Nhà nước; góp phần nâng cao dân trí, đào tạo nhân lực, bồi dưỡng nhân tài cho đất nước; phản bác kịp thời những luận điệu xuyên tạc tư tưởng Hồ Chí Minh, đường lối đổi mới của Đảng, góp phần vào thắng lợi của sự nghiệp đổi mới, vững bước trên con đường cách mạng mà Đảng, Chủ tịch Hồ Chí Minh và nhân dân ta đã lựa chọn.

__________________

Bài đăng trên Tạp chí Lý luận chính trị số 12-2020

(1) Giai đoạn 2001-2005, trong các trường đại học, cao đẳng ở nước ta, có trên 2.000 giảng viên giảng dạy các bộ môn Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh. Xem Thủy Anh: “Dạy và học tư tưởng Hồ Chí Minh tại các trường đại học, cao đẳng”.  Theo:   http://www.xaydungdang.org.vn.

(2) Kế hoạch đào tạo, bồi dưỡng giảng viên lý luận chính trị giai đoạn 2005-2010 (Ban hành kèm theo Quyết định số 1/2004/QĐ-BNV ngày 22-7-2004 của Bộ trưởng Bộ Nội vụ).

(3) Gồm các chuyên đề bổ trợ (16 đơn vị học trình) và chuyên sâu (29 đơn vị học trình), như: Đối tượng, phương pháp luận và phương pháp nghiên cứu tư tưởng Hồ Chí Minh; Những chuyên đề cơ bản về tư tưởng Hồ Chí Minh; Một số chuyên đề mở rộng về tư tưởng và sự nghiệp Hồ Chí Minh; Phương pháp giảng dạy tư tưởng Hồ Chí Minh (lý thuyết, soạn giảng, giảng kiểm tra; Tham quan thực tế, viết luận văn cuối khóa: 8 đơn vị học trình.

(4) Các lớp này được tổ chức từ những năm 2000 đến nay. Lớp học diễn ra 5 ngày. Chương trình học được thiết kế với 7 chuyên đề và 01 buổi thảo luận.

(5) Trong thời gian 6 ngày, các học viên được học tập những nội dung cơ bản tư tưởng Hồ Chí Minh: Nguồn gốc, quá trình hình thành tư tưởng Hồ Chí Minh; Tư tưởng Hồ Chí Minh về dân tộc và cách mạng giải phóng dân tộc; Tư tưởng Hồ Chí Minh về chủ nghĩa xã hội và xây dựng chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam; Tư tưởng Hồ Chí Minh về Đảng Cộng sản Việt Nam và Nhà nước của dân, do dân và vì dân; Tư tưởng Hồ Chí Minh về đại đoàn kết, về đạo đức, văn hóa, giáo dục; phương pháp cách mạng và phong cách Hồ Chí Minh; Học tập, vận dụng và phát triển tư tưởng Hồ Chí Minh trong sự nghiệp đổi mới.

(6) Ban Tuyên giáo Trung ương phối hợp với Ban cán sự Đảng Bộ Giáo dục và Đào tạo hoàn thành 5 chương trình, giáo trình giảng dạy 5 môn lý luận chính trị (Triết học Mác - Lênin; Kinh tế chính trị; Chủ nghĩa xã hội khoa học; Tư tưởng Hồ Chí Minh; Lịch sử Đảng Cộng sản Việt Nam) dành cho cả 2 khối chuyên và không chuyên trong hệ thống đào tạo đại học. Ban Tuyên giáo Trung ương phối hợp với Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội xây dựng mới chương trình giáo dục chính trị trong các trường cao đẳng, trung cấp nghề của hệ thống giáo dục quốc dân để đưa vào giảng dạy chính thức từ năm học 2019 - 2020.

(7) Trong những năm qua, Học viện đã có nhiều đổi mới trong công tác tuyển dụng cán bộ hoặc tuyển chọn từ số học viên thạc sĩ, tiến sĩ đã học trong Học viện; cán bộ khoa học có trình độ tiến sĩ chuyên ngành hoặc có chuyên ngành gần với chuyên ngành tư tưởng Hồ Chí Minh.

(8) Theo số liệu thống kê, năm 2012, số lượng giảng viên trình độ sau đại học đã tăng lên đáng kể, số tiến sĩ tăng gấp đôi và số thạc sĩ tăng gấp gần 3 lần so với năm 2005. Tuy nhiên, số lượng giảng viên trình độ tiến sĩ chủ yếu chỉ tập trung ở Học viện, số lượng tiến sĩ của các trường chính trị cấp tỉnh và trường đào tạo, bồi dưỡng bộ, ngành còn ít. Mặt khác, vẫn còn tình trạng nhiều giảng viên đang giảng dạy chuyên ngành khác với chuyên ngành họ được đào tạo ở trường đại học. Cụ thể: Trong số 3.144 giảng viên của trường chính trị cấp tỉnh và trường đào tạo, bồi dưỡng bộ, ngành có tới gần 20% giảng dạy các chuyên ngành không đúng với chuyên ngành họ được đào tạo. Ngoài ra, có 2.601 giảng viên chưa qua chương trình cao cấp lý luận chính trị, quản lý nhà nước, tập trung ở Học viện Hành chính, Học viện Báo chí và Tuyên truyền, các trường chính trị cấp tỉnh và các trường bộ, ngành. Theo: Kế hoạch đào tạo, bồi dưỡng giảng viên lý luận chính trị và giảng viên quản lý nhà nước giai đoạn 2012-2015 (Ban hành kèm theo Quyết định số 875/QĐ-BNV ngày 18- 9- 2012 của Bộ trưởng Bộ Nội vụ).

(9) Xem thêm: Nghiên cứu, giáo dục tư tưởng Hồ Chí Minh trong thời kỳ đổi mới, Nxb Lý luận chính trị, Hà Nội, 2005, tr.262-80.

(1065) Nghị quyết số 37-NQ/TW ngày 09 tháng 10 năm 2014 của Bộ Chính trị về công tác lý luận và định hướng nghiên cứu đến năm 2030.

PGS, TS Lê Văn Lợi

Phó Giám đốc Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh