Trang chủ    Diễn đàn    Tăng cường giáo dục, nâng cao nhận thức của thanh niên, học sinh, sinh viên về biển đảo
Thứ năm, 24 Tháng 4 2014 16:23
5829 Lượt xem

Tăng cường giáo dục, nâng cao nhận thức của thanh niên, học sinh, sinh viên về biển đảo

(LLCT) - Đòi hỏi khách quan, đồng thời là một nhiệm vụ quan trọng của công tác tư tưởng hiện nay là tăng cường tuyên truyền, giáo dục, nâng cao hơn nữa nhận thức của các cấp, các ngành, của toàn dân về vai trò, tầm quan trọng chiến lược của biển, đảo đối với sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, nhất là đối với thanh niên, học sinh, sinh viên.
 

Việt Nam là một quốc gia có 3 mặt giáp biển (Đông - Đông Nam - Tây Nam), với diện tích hơn 4.200 km² biển nội thuỷ, có hơn 4 nghìn hòn đảo, bãi đá ngầm lớn nhỏ, gần và xa bờ. Biển Việt Nam có đầy đủ các yếu tố cấu thành theo Luật Biển quốc tế như đường cơ sở, vùng nội thuỷ, vùng lãnh hải, vùng đặc quyền kinh tế và thềm lục địa, có vùng đặc quyền kinh tế rộng trên 1 triệu km2, gấp 3 lần diện tích đất liền và có nhiều tiềm năng, lợi thế để phát triển.     

Nguồn tài nguyên biển của Việt Nam rất phong phú và đa dạng, nhưng có thể gộp lại thành 3 nhóm tài nguyên lớn: nuôi trồng, phát triển các nguồn lợi thuỷ sinh; tài nguyên khoáng sản như dầu khí, than, sắt, titan, cát thuỷ tinh; tài nguyên về tiềm năng khai thác và phát triển du lịch biển, đặc biệt là về giao thông - giao thông vận tải biển là kênh giao thông lớn nhất, rẻ nhất.    

Biển Đông có vị thế chiến lược của vành đai phát triển châu Á - Thái Bình Dương, là một trong 6 biển lớn nhất, nối hai đại dương Thái Bình Dương và Ấn Độ Dương, có 9 quốc gia bao bọc. Đây là con đường chiến lược của giao thương quốc tế, có 5/10 tuyến đường hàng hải lớn nhất thế giới đi qua. Hằng năm, vận chuyển qua biển Đông khoảng 70% lượng dầu mỏ từ Trung Đông và Đông Nam Á, khoảng 45% hàng xuất khẩu của Nhật, và 60% hàng xuất, nhập khẩu của Trung Quốc. Hàng hoá xuất, nhập khẩu của Việt Nam cũng chủ yếu là thông qua đường biển, gắn liền với huyết mạch giao thương hàng hải quốc tế.           

Biển Việt Nam có hơn 2 nghìn loài cá, trong đó có gần 130 loài cá giá trị kinh tế cao và hàng trăm loài được đưa vào sách đỏ Việt Nam và thế giới, có thể khai thác 45 nghìn - 5 nghìn tấn rong biển/năm. Kim ngạch xuất khẩu thuỷ sản năm 2000 đạt 1 tỷ USD, đến năm 2007 ước đạt 4 tỷ USD, thuộc tốp 10 nước đứng đầu thế giới về xuất khẩu thuỷ sản. Dự kiến, vào năm 2020 thuỷ sản phấn đấu tăng trưởng kinh tế khoảng 7 tỷ USD, trong đó 70% tỷ trọng vẫn từ vùng nước lợ và biển.           

Nguồn tài nguyên biển lớn nhất là dầu khí. Tổng tiềm năng dầu khí tại các bể trầm tích: Sông Hồng, Phú Khánh, Nam Côn Sơn, Cửu Long, Ma Lay - Thổ Chu, Vùng Tư Chính - Vũng Mây... đã được xác định tiềm năng và trữ lượng đến thời điểm này là từ 0,9 đến 1,2 tỷ m3 dầu và từ 2.100 đến 2.800 tỷ m3 khí. Từ khi có dòng dầu đầu tiên năm 1989 đến nay, sản lượng khai thác dầu và khí của Việt Nam ngày càng tăng, là nguồn thu chủ yếu của ngân sách quốc gia.

Một số vùng trên biển nước ta đã trở thành vị trí địa chính trị đặc biệt quan trọng trong bản đồ quân sự, bản đồ chính trị. Một số vịnh, bờ biển là danh thắng quốc gia, danh thắng thế giới như Hạ Long, Lăng Cô - Chân Mây, Nha Trang. Các vịnh, các đảo và bờ biển đẹp, các di tích văn hoá đã trở thành nguồn tài nguyên, du lịch biển luôn chiếm ưu thế trong hoạt động kinh doanh, khai thác du lịch, phát triển kinh tế - xã hội biển và ven biển. Giá trị nhất là giao thông, với hệ thống cảng biển kết hợp với mạng hàng hải quốc tế, Việt Nam đang trở thành quốc gia mạnh về hàng hải, về giao thương và vận tải biển, là điểm trung chuyển hàng hoá lớn, là căn cứ dịch vụ hàng hải như tiếp dầu, sửa chữa, đóng mới tàu thuyền, trú tránh bão, tìm kiếm cứu nạn hàng hải.

Hiện nay, Biển Đông cùng các hải đảo là nơi đã và đang diễn ra những tranh chấp phức tạp, quyết liệt về chủ quyền giữa các quốc gia; nơi tiềm ẩn những bất trắc khó lường, thách thức, đe dọa đến sự toàn vẹn chủ quyền lãnh thổ, biển, đảo, an ninh của nước ta. Đòi hỏi chúng ta đẩy mạnh phát triển kinh tế biển đi đôi với tăng cường khả năng bảo vệ chủ quyền và lợi ích quốc gia, bảo vệ tài nguyên và môi trường sinh thái biển, xây dựng nền kinh tế, quốc phòng, an ninh trên biển mạnh, hoàn thành tốt hai nhiệm vụ chiến lược trong tình hình mới.     

Trong những năm qua, Đảng và Nhà nước ta đã ra nhiều nghị quyết, chỉ thị về phát triển kinh tế biển gắn với bảo đảm quốc phòng - an ninh, bảo vệ chủ quyền vùng biển, đảo, thềm lục địa của Tổ quốc. Qua đó, thể hiện rõ ý chí, quyết tâm “đưa nước ta trở thành một nước mạnh về kinh tế biển, gắn với bảo đảm quốc phòng, an ninh và hợp tác quốc tế”(1). Đòi hỏi khách quan, đồng thời là một nhiệm vụ quan trọng của công tác tư tưởng hiện nay là tăng cường tuyên truyền, giáo dục, nâng cao hơn nữa nhận thức của các cấp, các ngành, của toàn dân về vai trò, tầm quan trọng chiến lược của biển, đảo đối với sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, nhất là đối với thanh niên, học sinh, sinh viên. Nội dung tuyên truyền, giáo dục cần triển khai một cách toàn diện, trong đó tập trung vào mấy vấn đề chủ yếu sau:          

Trước hết, tuyên truyền, giáo dục làm cho mỗi thanh niên, học sinh, sinh viên nắm vững các quan điểm của Đảng trong phát triển kinh tế biển. Nhận thức rõ vùng biển, hải đảo và ven biển có vị trí chiến lược quyết định đối với sự phát triển của đất nước.         

Kinh tế biển và kinh tế đất liền có liên quan chặt chẽ, tác động và thúc đẩy lẫn nhau cùng phát triển. Tất cả các căn cứ xuất phát ra biển đều ở trên đất liền, nơi thu hút các nguồn lợi của biển. Đất liền có mạnh thì biển mới mạnh, biển mà mạnh thì tạo điều kiện cho đất liền phát triển. Do đó, công tác nghiên cứu và xây dựng quy hoạch phát triển kinh tế biển, đảo cần đặt trong tổng thể quy hoạch phát triển kinh tế cả nước, trong quan hệ tương tác với các vùng, từng ngành, từng địa phương và trong xu thế hội nhập với nền kinh tế khu vực và thế giới; gắn với yêu cầu bảo vệ kinh tế, bảo vệ đất nước, tăng cường tiềm lực quốc phòng, an ninh, tạo dựng và củng cố thế trận quốc phòng toàn dân và thế trận an ninh nhân nhân ngày càng vững chắc trên biển, đảo. Công tác tuyên truyền, giáo dục phải tạo được nhận thức thống nhất, phát triển kinh tế biển là một nhân tố quan trọng góp phần đẩy mạnh sự nghiệp đổi mới đất nước.

Hai là, tuyên truyền, giáo dục nâng cao ý thức, trách nhiệm công dân trong việc quản lý, bảo vệ chủ quyền vùng biển, đảo. Biển, đảo là một địa bàn chiến lược có tính chất đặc thù và có tầm quan trọng đặc biệt đối với sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, là nơi hằng ngày diễn ra công cuộc xây dựng và đấu tranh nhằm bảo vệ độc lập, chủ quyền, quyền tài phán quốc gia thiêng liêng của Tổ quốc. Vì vậy, nội dung bảo đảm quốc phòng, an ninh trên biển, đảo đang đặt ra những yêu cầu mới, với sự chuẩn bị kỹ càng về mặt tư tưởng, nhận thức và bảo đảm vật chất cho các lực lượng quốc phòng, an ninh làm nhiệm vụ quản lý, thực thi pháp luật, bảo vệ chủ quyền và lực lượng khai thác kinh tế biển, đảo. Về mặt tư tưởng, cần tuyên truyền, giáo dục cho học viên nhận thức sâu sắc quan điểm của Đảng và Nhà nước ta là phát triển kinh tế biển, đảo phải đi đôi với bảo đảm quốc phòng, an ninh; phát triển kinh tế biển, đảo là tạo cơ sở, nền tảng xây dựng nền quốc phòng toàn dân, thế trận quốc phòng toàn dân gắn với thế trận an ninh nhân dân trên biển, đảo ngày càng vững mạnh. Ngược lại, chỉ có bảo đảm quốc phòng, an ninh tốt mới quản lý, bảo vệ vững chắc chủ quyền vùng biển, đảo, tạo điều kiện cho kinh tế biển phát triển, nhất là vùng biển xa bờ.   

Ba là, tuyên truyền góp phần để thanh niên, học sinh, sinh viên hiểu được cuộc đấu tranh về pháp lý và ngoại giao, tạo dư luận quốc tế ủng hộ việc bảo vệ chủ quyền biển, đảo và quyền lợi quốc gia trên biển. Những thay đổi to lớn về địa vị chính trị, kinh tế, trật tự pháp lý quốc tế diễn ra trên biển và đại dương, nhất là từ khi Công ước Liên hợp quốc về Luật biển 1982 ra đời, cùng với sự tăng cường mạnh mẽ các hoạt động khai thác tiềm năng biển đã ngày càng nảy sinh nhiều vấn đề mới và mâu thuẫn về chủ quyền, quyền chủ quyền và quyền tài phán, về quyền lợi và lợi ích giữa các quốc gia. Nhu cầu về hợp tác cũng như đấu tranh trên biển giữa các nước ngày càng lớn. Do các vấn đề về biển có quan hệ trực tiếp đến hầu hết các lĩnh vực của đời sống quốc gia trong mối quan hệ với các quốc gia khác và luật pháp quốc tế. Cho nên, vai trò đấu tranh pháp lý và đặc biệt là “ngoại giao biển” cũng ngày càng tăng. Đồng thời, thông qua việc tuyên truyền, giới thiệu những tài liệu, tư liệu, chứng cứ pháp lý để khẳng định chủ quyền của Việt Nam đối với các vùng biển, thềm lục địa và các đảo, quần đảo của nước ta.           

Bốn là, tổ chức thông tin thường xuyên, kịp thời cho thanh niên, học sinh, sinh viên về tình hình, những tiến bộ và kết quả đạt được trong các cuộc đàm phán về biên giới, lãnh hải giữa nước ta với các nước có liên quan. Khi tuyên truyền những nội dung này, cần nắm vững quan điểm của Đảng và Nhà nước ta trong việc giải quyết các bất đồng về biên giới lãnh thổ trên biển và về ranh giới thềm lục địa, vùng đặc quyền kinh tế với các nước láng giềng là “thông qua thương lượng, trên cơ sở tôn trọng độc lập, chủ quyền của nhau, phù hợp với luật pháp và tập quán quốc tế”(2) và “Trong khi nỗ lực thúc đẩy đàm phán để tìm giải pháp cơ bản, lâu dài, cần duy trì ổn định trên cơ sở giữ nguyên hiện trạng, các bên có liên quan không có hành động làm phức tạp thêm tình hình, không sử dụng vũ lực hoặc đe dọa dùng vũ lực, cùng nhau tìm kiếm những hình thức hợp tác thích hợp để giải quyết các vấn đề về các vùng biển, đảo, thềm lục địa...”(3).

Năm là, cần thông tin sâu rộng về kế hoạch và quy hoạch phát triển kinh tế biển, đảo nằm trong tổng thể chiến lược phát triển kinh tế đất liền, đặc biệt là xây dựng các trung tâm kinh tế, trung tâm công nghiệp và đô thị ven biển, miền duyên hải, tận dụng ưu thế của hệ thống đảo, vùng biển nước ta, tạo thành những động lực thúc đẩy sự phát triển kinh tế chung của từng khu vực và của cả nước, góp phần thực hiện thắng lợi sự nghiệp bảo vệ Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa.         

Sáu là, đẩy mạnh tuyên truyền về xây dựng sức mạnh tổng hợp quốc gia trên biển và vai trò quản lý, bảo vệ vùng biển, đảo của Hải quân nhân dân Việt Nam, Cảnh sát biển, Bộ đội Biên phòng, trách nhiệm của cấp ủy, chính quyền các địa phương ven biển, hải đảo trong việc xây dựng cơ sở chính trị - xã hội, xây dựng “thế trận lòng dân”, làm chủ vùng biển, đảo.            

Bảy là, tuyên truyền, giáo dục pháp luật, đặc biệt là Công ước Liên hợp quốc về Luật biển 1982, nâng cao hiểu biết về chủ quyền lãnh hải quốc gia, những quy định của luật pháp nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam đối với các vùng biển, các quy định, chế tài xử phạt các hành vi vi phạm, bảo đảm luật pháp được thực thi một cách nghiêm túc.         

Trên cơ sở đó nhận thức rõ quan điểm của Đảng và Nhà nước, mỗi thanh niên, học sinh, sinh viên nâng cao ý thức, trách nhiệm trong xây dựng nền quốc phòng toàn dân, an ninh nhân dân trên biển; quản lý, bảo vệ vững chắc chủ quyền vùng biển, đảo, đấu tranh kịp thời, kiên quyết với những âm mưu và hành động của nước ngoài vi phạm chủ quyền của Việt Nam ở Biển Đông; sẵn sàng nhận mọi nhiệm vụ được giao, góp phần thực hiện thắng lợi hai nhiệm vụ chiến lược xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa trong thời kỳ mới.

__________________

Bài đăng trên Tạp chí Lý luận chính trị số 5-2013

(1),(2),(3) Nâng cao hơn nữa nhận thức về vai trò của biển, đảo đối với sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, Tạp chí Quốc phòng toàn dân, số 12-2006.

 

TS Dương Quang Hiển

Viện Khoa học Xã hội nhân văn quân sự - Bộ Quốc phòng

 

Các bài viết khác

Thông tin tuyên truyền