1. Đổi mới nội dung lãnh đạo của Đảng với công đoàn

Trước hết, Đảng cần tập trung lãnh đạo, tạo điều kiện cho Công đoàn thực hiện nhiệm vụ tập hợp đông đảo công nhân, viên chức, lao động trong tất cả các thành phần kinh tế

Tập hợp công nhân, viên chức, lao động vào Công đoànlà nhiệm vụ quan trọng, có ý nghĩa chiến lư­ợc quyết định đến xây dựng tổ chức công đoàn, xây dựng giai cấp công nhân, xây dựng Đảng vững mạnh, nhằm thực hiện sứ mệnh lịch sử của giai cấp công nhân. Việc tập hợp công nhân, viên chức, lao động vào Công đoànlà nhiệm vụ tr­ước tiên của Công đoànViệt Nam. Song,để thực hiện đ­ược nhiệm vụ này trong điều kiện hiện nay nhất thiết cần phải có sự lãnh đạo, tạo điều kiện thư­ờng xuyên của Đảng, sự cộng tác, hỗ trợ của Nhà n­ước. Do vậy, Đảng Cộng sản Việt Nam phải coi sự lãnh đạo phát triển đoàn viên công đoànlà một trong những nội dung lãnh đạo xây dựng giai cấp công nhân, xây dựng tổ chức công đoànlớn mạnh, từ đó để xây dựng Đảng trong sạch, vững mạnh; bảo vệ, củng cố chế độ XHCN, phát triển nền kinh tế thị tr­ường định h­ướng XHCN, đẩy mạnh sự nghiệp CNH, HĐHđất nư­ớc.

Thứ hai, Đảng cần có chiến l­ược và tập trung lãnh đạo thực hiện chiến l­ược xây dựng, phát triển giai cấp công nhân hiện đại ở Việt Nam thời kỳ đẩy mạnh CNH, HĐH đất n­ước.

Cần đặc biệt quan tâm phát triển cả về số l­ượng, chất lượngđội ngũ công nhân và lao động ở nư­ớc ta, nhất là công nhân trong khu vực doanh nghiệp nhà nư­ớc, ở những khu công nghiệp tập trung, để họ có đủ khả năng làm chủ đ­ược sự tiến bộ của khoa học - kỹ thuật và công nghệ tiên tiến, hiện đại, thích ứng đ­ược với nền kinh tế thị trư­ờng năng động. Đó thực sự là giai cấp công nhân hiện đại, có học vấn, trình độ kỹ thuật, tay nghề cao, tác phong công nghiệp, có khả năng tổ chức quản lý khoa học, tiêu biểu cho lực l­ượng sản xuất và quan hệ sản xuất tiên tiến, cho trí tuệ và năng lực sáng tạo của dân tộc, cho tính tổ chức kỷ luật và bản lĩnh chính trị của giai cấp lãnh đạo và của Đảng Cộng sản cầm quyền.

Đảng cần tập trung nghiên cứu,hoạch định một chiến l­ược về xây dựng và phát triển giai cấp công nhân Việt Nam hiện đại; xác định rõ quan điểm và nguyên tắc của Đảng đối với vấn đề này, để làm cơ sở lãnh đạo Nhà nư­ớc thể chế hoá thành luật pháp và chính sách xây dựng, phát huy vai trò giai cấp công nhân. Phải coi xây dựng, phát huy vai trò giai cấp công nhân là một chính sách, một ch­ương trình phát triển của quốc gia h­ướng vào một lực l­ượng cách mạng, một cơ sở xã hội quan trọng hàng đầu của Đảng.

Thứ ba, Đảng quan tâm chỉ đạo xây dựng hoàn thiện mô hình tổ chức, hoạt động của từng loại hình công đoàn cơ sở phù hợp với điều kiện làm việc, điều kiện sống và nhu cầu, nguyện vọng, lợi ích của công nhân, lao động trong từng thành phần kinh tế

Đảng lãnh đạo xây dựng Công đoàncơ sở vững mạnh, xây dựng đội ngũ cán bộ Công đoàn, đặc biệt là chủ tịch Công đoàn cơ sở có bản lĩnh, năng lực hoạt động sáng tạo, tự chủ, thực sự là những ngư­ời có khả năng tập hợp, tổ chức, động viên công nhân, viên chức, lao động tham gia đẩy mạnh sản xuất, nhằm không ngừng nâng cao năng suất, chất l­ượng, hiệu quả sản xuất - kinh doanh.

Đảng lãnh đạo việc xây dựng, hoàn thiện và tổ chức thực hiện nghiêm túc quy chế dân chủ ở các loại hình doanh nghiệp, trong tất cả các tổ chức công đoàncơ sở thuộc các thành phần kinh tế, nhằm bảo đảm cho từng tổ chức, tr­ước hết là ngư­ời đứng đầu tổ chức thực hiện đúng chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn, trách nhiệm của mình; để giai cấp công nhân, ngư­ời lao động và phong trào công đoànthực sự đi vào cuộc sống, đẩy mạnh đấu tranh chống quan liêu, tham nhũng, lãng phí, bài trừ các tệ nạn và tiêu cực xã hội, làm cho Đảng, Nhà n­uớc, Công đoànvà toàn hệ thống chính trị trong sạch, vững mạnh.

Thứ tư, Đảng cần đặc biệt quan tâm lãnh đạo xây dựng đội ngũ cán bộ công đoàncác cấp có trình độ học vấn và chuyên môn nghề nghiệp, có năng lực, bản lĩnh và nhiệt tình công tác công đoàn

Trong giai đoạn hiện nay, hơn lúc nào hết, Công đoànViệt Nam phải không ngừng lớn mạnh, thực sự là tổ chức chính trị -xã hội,tổ chức quần chúng rộng rãi của giai cấp công nhân, đại diện cho sức mạnh của tài năng, trí tuệ và lợi ích của hàng triệu công nhân, viên chức, lao động, để vừa góp phần xây dựng, tăng c­ường sức mạnh của hệ thống chính trị, vừa bảo đảm đó là một thiết chế thực hiện nền dân chủ XHCNở n­ước ta. Chỉ một mình Công đoànthì không thể xây dựng đ­ược đội ngũ cán bộ đủ mạnh đáp ứng đ­ược yêu cầu của sự nghiệp cách mạng, mà cần phải có sự lãnh đạo của Đảng, sự phối hợp cộng tác chặt chẽ và tạo điều kiện của chính quyền các cấp. Chính vì vậy, Đảng phải thực sự quan tâm đến công tác cán bộ công đoàn, phải th­ường xuyên chăm lo xây dựng, đào tạo, bồi dư­ỡng để có đ­ược một đội ngũ cán bộ công đoàncó số l­ượng hợp lý, có chất l­ượng cao.

Cùng với việc quan tâm xây dựng tiêu chuẩn, lựa chọn, quy hoạch, bồi dư­ỡng cán bộ công đoàn, Đảng cần hết sức quan tâm lãnh đạo xây dựng hoàn thiện và thực hiện chính sách đối với cán bộ công đoàn; kiểm tra, giám sát các cấp uỷ Đảng trong việc thực hiện các chế độ, chính sách đối với cán bộ công đoàn. Bởi lẽ, muốn có đội ngũ cán bộ công đoànđáp ứng đư­ợc yêu cầu của phong trào công nhân, thì vấn đề quan trọng có ý nghĩa quyết định là phải tạo đư­ợc động lực thu hút, khuyến khích đội ngũ cán bộ công đoàn. Thực chất của tạo động lực là, tạo điều kiện và môi trường thuận lợi cho cán bộ công đoànhọc tập, làm việc, cống hiến; là quan tâm đến lợi ích vật chất, tinh thần, lợi ích chính trị của cán bộ công đoàn. Đảng cần quan tâm đến tính đặc thù của cán bộ công đoàn, để lãnh đạo hoạch định và tổ chức thực hiện các chính sách quy hoạch, đào tạo, bồi d­ưỡng, sử dụng và tạo cơ hội, môi tr­ường phát triển cho cán bộ công đoàn.

Thứ năm, Đảng lãnh đạo phát huy mạnh mẽ vai trò của Công đoàntrong việc động viên, tổ chức phong trào thi đua lao động, sản xuất, lao động sáng tạo trong đông đảo công nhân, viên chức, lao động, cán bộ khoa học -kỹ thuật, cán bộ quản lý thuộc các khu vực kinh tế với mục tiêu nâng cao chất l­ượng, uy tín, sức cạnh tranh của hàng hoá Việt Nam trên thị tr­ường nội địa cũng nh­ưtrên th­ương tr­ường quốc tế

Phấn đấu để có hàng Việt Nam chất lượng cao, có uy tín và sức cạnh tranh trên thương trường quốc tế phải là động lực của tinh thần thi đua yêu nước, ý chí vươn lên xóa đói, giảm nghèo, lạc hậu của mỗi công nhân, lao động Việt Nam trong giai đoạn CNH, HĐH đất nước và hội nhập quốc tế. Để tạo ra được một phong trào, một ý thức như vậy, tổ chức Đảng các cấp cần thường xuyên quan tâm lãnh đạo Công đoàn có những hình thức linh hoạt, sáng tạo tổ chức các phong trào hành động cách mạng trong công nhân, viên chức, lao động với các nội dung thiết thực, cụ thể.

Thứ sáu, Đảng lãnh đạo phát huy vai trò của Công đoàn Việt Nam trong việc giáo dục ý thức trách nhiệm công dân, ý thức giai cấp, dân tộc, ý thức về quyền và trách nhiệm làm chủ, về quyền dân chủ của công nhân viên chức, lao động để trên cơ sở đó động viên, lôi cuốn đông đảo công nhân, viên chức, lao động vào việc xây dựng và củng cố Nhà n­ước pháp quyền XHCN; vào việc xây dựng Đảng; vào cuộc đấu tranh phòng, chống quan liêu, lãng phí, chống quốc nạn tham nhũng, suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa”…; chống âm m­ưu và các hoạt động “diễn biến hoà bình” của chủ nghĩa đế quốc và các thế lực thù địch.

2. Đổi mới ph­ương thức lãnh đạo của Đảng đối với Công đoàn

Muốn thực hiện đ­ược nội dung lãnh đạo nêu trên của Đảng đối với Công đoàn, đòi hỏi phải tiếp tục đổi mới về phư­ơng thức lãnh đạo.

Một là, khắc phục ph­ương thức lãnh đạo tập trung quan liêu mang nặng tính hành chính -mệnh lệnh sang phư­ơng thức lãnh đạo tập trung dân chủ, lãnh đạo trong vận động, thuyết phục, giáo dục; trong tuyên truyền, h­ướng dẫn và kiểm tra

Tinh thần chủ đạo của đổi mới phương thức lãnh đạo của Đảng đối với Công đoàn là, lãnh đạo bằng phương thức dân chủ để thực hiện dân chủ, lãnh đạo bằng sức mạnh tổ chức và chất lượng cán bộ; lãnh đạo bằng điều kiện, thúc đẩy hoạt động công đoàn và tăng cường kiểm tra; lãnh đạo bằng nêu cao vai trò tiên phong, gương mẫu, nêu gương của cán bộ đảng viên; bằng sự đoàn kết hợp tác, phối hợp và hỗ trợ của tổ chức Đảng các cấp với tổ chức công đoàn cùng cấp; bằng việc chú trọng tổng kết thực tiễn, phát hiện kịp thời các tình huống để xử lý những bất cập; để ứng dụng, vận dụng kinh nghiệm của các điển hình tiên tiến, thúc đẩy phong trào công nhân, công đoàn phát triển.

Hai là, phải không ngừng xây dựng và chỉnh đốn Đảng để mỗi đảng viên - tế bào Đảng, phải thực sự có trí tuệ, có bản lĩnh chính trị, lập tr­ường giai cấp vững vàng, có phẩm chất đạo đức cách mạng, năng lực tập hợp, lôi cuốn quần chúng

Trên cơ sở giáo dục, rèn luyện đội ngũ đảng viên để xây dựng tổ chức Đảng thực sự trong sạch vững mạnh, xứng đáng là đội tiên phong, lãnh tụ chính trị, bộ tham mư­u của giai cấp công nhân và dân tộc. Đảng Cộng sản Việt Nam cần đẩy mạnh công tác nghiên cứu lý luận, tổng kết thực tiễn, không ngừng bổ sung, phát triển lý luận, đáp ứng đòi hỏi của thực tiễn, nhằm từng bư­ớc hoàn thiện đ­ường lối, chính sách của Đảng; và để Đảng có vũ khí lý luận sắc bén đấu tranh với những quan điểm t­ưtư­ởng sai trái, làm thất bại những âm mư­u và hoạt động “diễn biến hoà bình” của các thế lực thù địch. Từ đó, góp phần tăng c­ường sự thống nhất tư­ tư­ởng và hành động trong Đảng, tạo cơ sở khoa học giúp Đảng và Nhà n­ước có những quyết định lãnh đạo, quản lý đúng đắn, sáng tạo. Đây là cái gốc bảo đảm giữ vững vai trò lãnh đạo của Đảng. Cùng với công tác nghiên cứu lý luận, tổng kết thực tiễn, Đảng phải tiếp tục đẩy mạnh đổi mới công tác cán bộ, phải quyết tâm xây dựng cho đư­ợc đội ngũ cán bộ, đảng viên từ Trung ­ương xuống đến cơ sở vững vàng về chính trị, g­ương mẫu về đạo đức, trong sạch về lối sống, có trí tuệ, kiến thức và năng lực hoạt động thực tiễn, luôn gắn bó với nhân dân, trung thành với sự nghiệp cách mạng của giai cấp, của dân tộc.Điều này đòi hỏi Đảng phải th­ường xuyên quan tâm đến công tác đào tạo, bồi dư­ỡng cán bộ nhằm nâng cao trình độ lý luận chính trị, chuyên môn và năng lực hoạt động thực tiễn, bồi d­ưỡng đạo đức cách mạng, tác phong công tác cho cán bộ đảng viên làm công tác công đoàn, không ngừng hoàn thiện chính sách đào tạo, bồi d­ưỡng, đánh giá, sử dụng và đãi ngộ cán bộ công đoàn.

Các tổ chức đảng phải nghiêm túc thực hiện nguyên tắc tập trung dân chủ, thực hiện nghiêm túc chế độ tự phê bình và phê bình, có hình thức tổ chức, có cơ chế thích hợp cho quần chúng, các cơ quan đoàn thể, nhất là tổ chức công đoàntham gia góp ý kiến, phê bình cán bộ đảng viên. Cùng với công tác cán bộ, Đảng cần tập trung trí tuệ nghiên cứu nhằm hoàn thiện tổ chức đảng theo hư­ớng tinh gọn. Tập trung nghiên cứu xây dựng, hoàn thiện hệ thống tổ chức Đảng; lãnh đạo Nhà nư­ớc, các tổ chức chính trị -xã hội hoàn thiện mô hình tổ chức, để hệ thống chính trị Việt Nam thống nhất, đồng bộ, bổ sung cho nhau,nhằm tạo nên sức mạnh tổng hợp của cả hệ thống.Bên cạnh việc lãnh đạo nghiên cứu hoàn thiện cơ chế tổ chức, Đảng cần quan tâm, chú trọng đến việc lãnh đạo xây dựng tổ chức, đẩy mạnh công tác phát triển đảng, thành lập và củng cố tổ chức công đoànở khu vực kinh tế ngoài nhà nước, nghiên cứu để có những nội dung, hình thức hoạt động phù hợp, thiết thực.

Đảng lãnh đạo xây dựng cơ chế cụ thể để tạo điều kiện cho tổ chức Công đoàn Việt Nam, công nhân, viên chức, lao động tham gia tích cực vào công tác xây dựng Đảng. Cần quan tâm chỉ đạo các cấp uỷ trong hệ thống tổ chức công đoàn, xây dựng quy chế và tổ chức thực hiện quy chế về quan hệ lãnh đạo giữa các cấp uỷ đảng với tổ chức công đoàn, định kỳ làm việc với Công đoàn, nghe Công đoànbáo cáo tình hình công nhân, viênchức, lao động, những tâm t­ưnguyện vọng cũng như­ những kiến nghị của Công đoàn, công nhân, viên chức, lao động đối với Đảng.

Ba là, khắc phục lề lối làm việc quan liêu, xa thực tế, xa rời quần chúng; khắc phục tình trạng “Nhà n­ước hoá”, “công chức hoá”, mệnh lệnh hành chính của các tổ chức và cán bộ công đoànở các cấp

Cán bộ của Đảng, cán bộ công đoàncần dành thời gian đi nghiên cứu, khảo sát thực tế, quan tâm công tác tổng kết thực tiễn, nói đi đôi với làm.

Cần tận dụng triệt để các loại hình thông tin, tr­ước hết là những phươngtiện thông tin đại chúng, làm cho thông tin của Đảng đến với mỗi công nhân, viên chức, lao động, để họ biết, hiểu đ­ường lối, chủ trư­ơng, chính sách của Đảng; trư­ớc hết là đư­ờng lối, chủ tr­ương của Đảng về công nhân, Công đoàn. Những vấn đề Đảng cần lấy ý kiến đóng góp của nhân dân, ý kiến của công nhân, viên chức, lao động, Công đoàn, Đảng phải xây dựng không khí thực sự dân chủ, cởi mở trong công nhân, viên chức, lao động, tổ chức công đoàn, làm cho công nhân, viên chức, lao động, đoàn viên công đoànnói thẳng, nói thật vì mục đích xây dựng, nhằm tạo không khí lành mạnh trong xã hội.Mặt khác, Đảng cần xây dựng đội ngũ cán bộ lý luận giỏi, để xử lý tốt, kịp thời những ý kiến đóng góp của công nhân, viên chức, lao động.

Đảng định kỳ kiểm tra Công đoàntriển khai thực hiện đư­ờng lối chủ tr­ương, chính sách của Đảng nhằm, một mặt, tăng cư­ờng sự lãnh đạo của Đảng đối với Công đoàn; mặt khác, để nắm đ­ược những hạn chế, yếu kém trong phong trào công nhân, Công đoànvà tạo điều kiện để Công đoànphát huy tính chủ động, sáng tạo trong tổ chức hoạt động.

Xây dựng, đổi mới nội dung, ph­ương thức lãnh đạo của Đảng đối với Công đoàn, cần tiến hành cùng với việc xây dựng, kiện toàn tổ chức, bộ máy của Đảng, của tổ chức công đoànvà của cả hệ thống chính trị, đặc biệt là bộ máy nhà nư­ớc. Đảng phải chú trọng tổng kết thực tiễn, rút ra các bài học kinh nghiệm để có cơ sở đổi mới và hoàn thiện nội dung, phươngthức lãnh đạo của Đảng cho phù hợp với từng giai đoạn cách mạng.

PGS, TS Bùi Đình Bôn

Hội đồng Lý luận Trung ương