Quy định về trách nhiệm nêu gương của cán bộ, đảng viên trước hết là Ủy viên Bộ Chính trị, Ủy viên Ban Bí thư, Ủy viên Ban Chấp hành Trung ương
(LLCT) - Ngày 25-10-2018, Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng ký ban hành Quy định số 08-QĐi/TW, về “Trách nhiệm nêu gương của cán bộ, đảng viên trước hết là Ủy viên Bộ Chính trị, Ủy viên Ban Bí thư, Ủy viên Ban Chấp hành Trung ương”. Quy định đề cao ý thức trách nhiệm, tiên phong, gương mẫu, đồng thời xác định rõ việc tự soi, tự sửa, tự điều chỉnh thái độ và hành vi của cán bộ, đảng viên, nhất là đội ngũ cán bộ cấp cao. Quy định có ý nghĩa quan trọng trong việc nâng cao năng lực lãnh đạo, sức chiến đấu của tổ chức đảng và đảng viên, đáp ứng yêu cầu tình hình mới hiện nay.
1. Tầm quan trọng và ý nghĩa của Quy định
Nêu gương là một trong các phương thức lãnh đạo của Đảng. Việc ban hành mới quy định về nêu gương đối với Ủy viên Bộ Chính trị, Ủy viên Ban Bí thư, Ủy viên Ban Chấp hành Trung ương là để nâng cao năng lực lãnh đạo, sức chiến đấu của tổ chức đảng và đảng viên, phù hợp tới tình hình mới. Quy định thể hiện sự cụ thể hóa các văn kiện, nghị quyết, quy định của Đảng trong nhiệm kỳ Đại hội XII. Trước hết, các đồng chí Ủy viên Bộ Chính trị, Ủy viên Ban Bí thư, Ủy viên Ban Chấp hành Trung ương phải là những tấm gương để các cán bộ, đảng viên noi theo, là hình ảnh tin yêu trước quần chúng nhân dân. Hồ Chí Minh đã từng dạy: “một tấm gương sống còn có giá trị hơn một trăm bài diễn văn tuyên truyền”(1).
Nêu gương là cam kết chính trị của các đồng chí Ủy viên Bộ Chính trị, Ủy viên Ban Bí thư, Ủy viên Ban Chấp hành Trung ương đối với chính mình và đối với toàn Đảng và toàn dân. Sự nêu gương của các đồng chí sẽ tạo sự lan tỏa mạnh mẽ từ trên xuống dưới trong toàn hệ thống chính trị, tạo hiệu ứng tích cực trong toàn xã hội, củng cố lòng tin của nhân dân đối với Đảng trong tình hình hiện nay.
Ý nghĩa quan trọng của Quy định là tạo sự khích lệ hoàn thiện, tự soi, tự sửa, tự điều chỉnh thái độ và hành vi, răn đe, cảnh tỉnh, cảnh báo, phòng ngừa nguy cơ sai phạm của từng đồng chí Ủy viên Trung ương trong các công tác, cuộc sống, sinh hoạt cá nhân và gia đình. Thực hành nêu gương trở thành việc làm tự giác, thường xuyên, nếp văn hóa, đề cao ý thức trách nhiệm, tiên phong, gương mẫu của cán bộ, đảng viên, trước hết là Ủy viên Bộ Chính trị, Ủy viên Ban Bí thư, Ủy viên Ban Chấp hành Trung ương. Làm tốt việc nêu gương sẽ góp phần xây dựng Đảng trong sạch, vững mạnh, nâng cao năng lực lãnh đạo, sức chiến đấu của tổ chức đảng và đảng viên.
2. Những điểm mới, đột phá trong nội dung của Quy định
Những điểm mới, đột phá chính trong nội dung của Quy định thể hiện cụ thể như sau:
Thứ nhất, đây là quy định mới, không phủ định Quy định số 101-QĐ/TW của Ban Bí thư, ngày 7-6-2012 về trách nhiệm nêu gương của cán bộ, đảng viên, nhất là cán bộ lãnh đạo chủ chốt các cấp và Quy định số 55-QĐ/TW của Bộ Chính trị, ngày 19-12-2016 về một số việc cần làm ngay để tăng cường vai trò nêu gương của cán bộ, đảng viên.
Điểm đặc biệt là Quy định được cấp cao nhất ban hành - Ban Chấp hành Trung ương, còn 2 quy định trước do Bộ Chính trị và Ban Bí thư ban hành. Rõ ràng, tính pháp lý, hiệu lực của Quy định là rất mạnh mẽ.
Thứ hai, đối tượng điều chỉnh của Quy định là các đồng chí Ủy viên Bộ Chính trị, Ủy viên Ban Bí thư, Ủy viên Ban Chấp hành Trung ương. Trong bài phát biểu khai mạc Hội nghị Trung ương 8 khóa XII ngày 2-10-2018, Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng khẳng định, quy định nêu gương lần này là chỉ đích danh gần 200 đồng chí Ủy viên Trung ương. Thực tế, Quy định số 101 và Quy định số 55 chưa đề cập đối tượng điều chỉnh cụ thể là các đồng chí Ủy viên Trung ương. Như vậy từ nay trở đi, ba quy định về trách nhiệm nêu gương bao quát đầy đủ các đối tượng cán bộ, đảng viên từ cấp cao nhất như Ủy viên Bộ Chính trị, Ủy viên Ban Bí thư, Ủy viên Ban Chấp hành Trung ương tới đảng viên thường ở cấp cơ sở.
Thứ ba, Quy định xác định rõ ràng yêu cầu trách nhiệm nêu gương. Cán bộ, đảng viên giữ chức vụ càng cao càng phải gương mẫu nêu gương. Đó là những người phải tiên phong, mẫu mực trong mọi mặt để cấp dưới làm theo. Việc nêu gương của các đồng chí Ủy viên Bộ Chính trị, Ủy viên Ban Bí thư, Ủy viên Ban Chấp hành Trung ương sẽ tạo sự lan tỏa mạnh mẽ trong cán bộ, đảng viên; trong hệ thống chính trị từ Trung ương tới địa phương. Mặt khác, Quy định cũng quy định rõ: “chủ động xin từ chức khi thấy mình không còn đủ điều kiện, năng lực, uy tín để thực hiện nhiệm vụ”.
Thứ tư, nội dung bao quát các mối quan hệ với Tổ quốc, nhân dân, chức trách, nhiệm vụ, bản thân, gia đình. Theo đúng tư tưởng, phong cách nêu gương của Hồ Chí Minh: đối với mình, đối với người, đối với công việc, làm gương thường xuyên trong mọi việc từ nhỏ tới lớn. Việc xây dựng nội dung được chắt lọc cẩn trọng, cân nhắc kỹ lưỡng, tiếp thu ý kiến tối đa các góp ý(2), vừa khái quát, vừa cụ thể, có trọng tâm, trọng điểm, chú trọng vào giải quyết những hạn chế, yếu kém, bức xúc do cán bộ, đảng viên thiếu gương mẫu gây ra.
Nội dung Quy định được bố cục thành 4 Điều, thể hiện logic từ chung tới riêng, theo phương châm kết hợp chặt chẽ “xây” và “chống”, trong đó “xây” trước, “chống” sau. Điều 1 khái quát chung trách nhiệm nêu gương của tất cả cán bộ, đảng viên phải gương mẫu chấp hành Cương lĩnh, Điều lệ, nghị quyết, chỉ thị, quy định, quy chế của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước. Điều 2 quy định nội dung “xây”, các đồng chí Ủy viên Bộ Chính trị, Ủy viên Ban Bí thư, Ủy viên Ban Chấp hành Trung ương phải thực sự gương mẫu đi đầu thực hiện 8 nội dung. Cụ thể những điểm chính như: 1. Tuyệt đối trung thành với Tổ quốc, với nhân dân, với Đảng Cộng sản Việt Nam; 2. Hết lòng, hết sức phụng sự Tổ quốc, phục vụ nhân dân, vì lợi ích của nhân dân, của quốc gia - dân tộc và mục tiêu, lý tưởng cách mạng của Đảng; 3. Thực hành phong cách lãnh đạo khoa học, dân chủ, sâu sát thực tiễn, hiệu quả; thực sự là hạt nhân đoàn kết, quy tụ, tạo động lực và phát huy trí tuệ tập thể; 4. Sẵn sàng nhận và nỗ lực hoàn thành tốt mọi nhiệm vụ khi được phân công. Tâm huyết, tận tuỵ với công việc; 5. Tích cực thực hiện quy định về phân cấp, phân quyền và kiểm soát chặt chẽ quyền lực; 6. Giữ vững nguyên tắc, dân chủ, công tâm, khách quan, công khai, minh bạch trong công tác cán bộ; 7. Mẫu mực về đạo đức, lối sống. Thực sự cần, kiệm, liêm, chính, chí công vô tư; trung thực, giản dị, thẳng thắn, chân thành; 8. Nghiêm túc thực hành tự phê bình và phê bình; thấy đúng phải cương quyết bảo vệ, thấy sai phải quyết liệt đấu tranh.
Điều 3 quy định nội dung “chống”, các đồng chí Ủy viên Bộ Chính trị, Ủy viên Ban Bí thư, Ủy viên Ban Chấp hành Trung ương phải nghiêm khắc với bản thân, quyết liệt chống 8 vấn đề. Cụ thể những điểm chính như: 1. Chủ nghĩa cá nhân, cục bộ, bản vị; 2. Độc đoán, chuyên quyền, quan liêu, xa dân, thờ ơ, vô cảm trước những khó khăn, bức xúc của nhân dân; 3. Chủ trì tham mưu, ban hành cơ chế, chính sách trái chủ trương, đường lối của Đảng, pháp luật của Nhà nước, làm ảnh hưởng đến uy tín của Đảng hoặc gây thiệt hại đối với lợi ích của Nhà nước, tập thể và công dân; 4. Chạy hoặc tiếp tay cho chạy chức, chạy quyền, chạy phiếu bầu, chạy phiếu tín nhiệm; 5. Tham nhũng, hối lộ dưới mọi hình thức; tặng quà, nhận quà vì vụ lợi; 6. Lãng phí công quỹ, tài sản, phương tiện, nhân lực và thời gian làm việc; 7. Lợi dụng doanh nghiệp hoặc để doanh nghiệp lợi dụng nhằm vụ lợi; 8. Để vợ (chồng), bố, mẹ, con, anh chị em ruột lợi dụng chức vụ, quyền hạn, uy tín của mình để vụ lợi. Để vợ (chồng), con đẻ, con nuôi sống xa hoa, phô trương, lãng phí hoặc sa vào tệ nạn xã hội, vi phạm pháp luật.
Điều 4 quy định phân công trách nhiệm của các cơ quan, cá nhân liên quan trong việc triển khai thực hiện Quy định. Bộ Chính trị, Ban Bí thư lãnh đạo, chỉ đạo thực hiện Quy định và báo cáo Ban Chấp hành Trung ương vào kỳ họp cuối năm. Các cấp ủy, tổ chức đảng trực thuộc Trung ương tập trung lãnh đạo, chỉ đạo thực hiện tốt các quy định nêu gương; gắn việc thực hiện Quy định với kiểm điểm, đánh giá, xếp loại cán bộ, đảng viên và lấy phiếu tín nhiệm theo quy định. Kịp thời xử lý nghiêm đối với những trường hợp vi phạm để làm gương cho cấp dưới.
Thứ năm, cách viết trong sáng, súc tích, chặt chẽ, dễ hiểu, dễ thực hiện, dễ kiểm tra, giám sát. Thể hiện nội dung nêu gương của các đồng chí Ủy viên Bộ Chính trị, Ủy viên Ban Bí thư, Ủy viên Ban Chấp hành Trung ương phải xứng tầm với vị trí, vai trò, trách nhiệm được giao.
3. Tổ chức thực hiện nền nếp Quy định
Việc tổ chức thực hiện nền nếp Quy định cần quán triệt những yêu cầu cơ bản sau đây:
Thứ nhất, các cấp ủy, tổ chức đảng cần phải lãnh đạo, chỉ đạo và nhận thức rõ ràng tầm quan trọng và ý nghĩa của Quy định để đưa việc nêu gương trở thành việc làm tự giác, thường xuyên và nếp văn hóa của mỗi cán bộ, đảng viên. Cần phải nâng cao ý thức trách nhiệm, tính tiên phong, gương mẫu của cán bộ, đảng viên, trước hết là Ủy viên Bộ Chính trị, Ủy viên Ban Bí thư, Ủy viên Ban Chấp hành Trung ương trong nêu gương từ việc nhỏ tới việc lớn.
Thứ hai, các cấp ủy, tổ chức đảng chủ động, tích cực xây dựng kế hoạch nghiên cứu, học tập và quán triệt tới từng chi bộ. Việc này là vô cùng quan trọng, cần xây dựng kế hoạch chi tiết, khả thi và tổ chức thực hiện kịp thời, chu đáo để từng cán bộ, đảng viên thấu hiểu đúng mục đích, nội dung của Quy định, tránh tổ chức quán triệt hình thức.
Bên cạnh đó, cần nghiên cứu, học tập, quán triệt Quy định cùng với việc tiếp tục học tập, quán triệt Quy định số 101-QĐ/TW của Ban Bí thư, ngày 7-6-2012 về trách nhiệm nêu gương của cán bộ, đảng viên, nhất là cán bộ lãnh đạo chủ chốt các cấp và Quy định số 55-QĐ/TW của Bộ Chính trị, ngày 19-12-2016 về một số việc cần làm ngay để tăng cường vai trò nêu gương của cán bộ, đảng viên. Đồng thời 3 quy định về trách nhiệm nêu gương điều chỉnh hành vi và thái độ nêu gương của tất cả cán bộ, đảng viên từ cao xuống thấp trong toàn Đảng.
Thứ ba, các đồng chí Ủy viên Bộ Chính trị, Ủy viên Ban Bí thư, Ủy viên Ban Chấp hành Trung ương phải thực sự chủ động, nêu cao tinh thần tự giác, gương mẫu tuân thủ Quy định bằng hành động thiết thực trong công tác, sinh hoạt.
Thứ tư, tăng cường việc kiểm tra, giám sát việc thực hiện Quy định. Mặt trận Tổ quốc, các đoàn thể chính trị-xã hội có trách nhiệm giám sát theo nhiệm vụ, quyền hạn của mình. Ban Tổ chức Trung ương chủ trì, phối hợp với Ủy ban kiểm tra Trung ương theo dõi, đôn đốc, kiểm tra, giám sát việc thực hiện và báo cáo Bộ Chính trị, Ban Bí thư định kỳ vào kỳ họp cuối năm.
Thứ năm, bên cạnh tổ chức tuyên truyền, tổ chức thực hiện hiệu quả Quy định, cần đề cao cảnh giác, kịp thời đấu tranh phòng ngừa, phản bác những âm mưu của các thế lực thù địch xuyên tạc mục đích, nội dung của Quy định.
Thực hiện tốt Quy định sẽ góp phần quan trọng trong việc nâng cao hiệu lực, hiệu quả phương thức lãnh đạo của Đảng, đáp ứng yêu cầu tình hình mới hiện nay. Quy định đề cao việc tự soi, tự sửa, tự điều chỉnh thái độ và hành vi, đồng thời có ý nghĩa răn đe, cảnh tỉnh, cảnh báo, phòng ngừa nguy cơ sai phạm của từng cán bộ, đảng viên, trước hết là các đồng chí Ủy viên Bộ Chính trị, Ủy viên Ban Bí thư, Ủy viên Ban Chấp hành Trung ương trong công tác, cuộc sống, sinh hoạt cá nhân và gia đình. Trách nhiệm nêu gương cũng là cam kết chính trị của các đồng chí Ủy viên Trung ương đối với chính mình và đối với toàn Đảng và toàn dân. Cán bộ giữ chức vụ càng cao càng phải gương mẫu nêu gương, tạo sự lan tỏa mạnh mẽ từ trên xuống dưới trong toàn hệ thống chính trị, củng cố lòng tin của nhân dân đối với Đảng.
___________________
Bài đăng trên Tạp chí Lý luận chính trị số 11-2018
(1) Hồ Chí Minh: Toàn tập, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội, 2002, t.1, tr 263.
(2) Với tinh thần trách nhiệm cao, trong 10 tháng qua, Ban Tổ chức Trung ương đã tiếp thu tối đa các ý kiến góp ý để hoàn thiện dự thảo Quy định. Tổ chức 3 cuộc hội thảo toàn quốc, xin ý kiến các nhà khoa học, nhiều đồng chí lãnh đạo và nguyên lãnh đạo Đảng, Nhà nước, đặc biệt đã 3 lần xin ý kiến của các đồng chí Ủy viên Trung ương, 3 lần báo cáo giải trình Bộ Chính trị, Ban Bí Thư. Tại Hội nghị Trung ương 8 khóa XII, Trung ương đã dành 1 ngày thảo luận về Quy định với tổng cộng 148 ý kiến góp ý.
PGS, TS VŨ THANH SƠN
Vụ Đào tạo, bồi dưỡng cán bộ,
Ban Tổ chức Trung ương
Đưa Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng vào cuộc sống
Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh - 75 năm truyền thống vẻ vang
Giới thiệu Tạp chí in
Tin Ảnh
Tóm tắt bài Tạp chí in số mới nhất
- Phát huy vai trò của văn hóa vì mục tiêu phát triển bền vững đất nước
- Giải phóng con người theo tinh thần của chủ nghĩa Mác trong bối cảnh toàn cầu hóa
- Quan điểm của triết học Mác về mối quan hệ giữa con người với tự nhiên
- Quan điểm của V.I.Lênin về phương thức lãnh đạo của Đảng Cộng sản đối với Nhà nước
- Tư tưởng Hồ Chí Minh về dân chủ với phát huy dân chủ xã hội chủ nghĩa của giai cấp nông nhân Việt Nam