(Đoàn cán bộ Tạp chí Lý luận chính trị làm việc với Ban Tổ chức Tỉnh ủy An Giang, tháng 12-2016)

An Giang có diện tích 3536,7 km², đứng thứ 4 trong khu vực đồng bằng sông Cửu Long (sau tỉnh Kiên Giang, tỉnh Cà Mau và tỉnh Long An), Phía Đông và phía Bắc giáp tỉnh ĐỒng Tháp, phía Tây Bắc giáp Campuchia với đường biên giới dài gần 100 km, phía Nam và Tây Nam giáp tỉnh Kiên Giang, phía Đông Nam, giáp thành phố Cần Thơ. Dân số toàn tỉnh là 2.151.000 người (tính đến 2011), trong đó có 24.011 hộ dân tộc thiểu số, với 114.632 người, chiếm 5,17% tổng dân số toàn tỉnh. Dân tộc Khmer chiếm 3,9% dân số toàn tỉnh, dân tộc Chăm chiếm 0,62%, dân tộc Hoa chiếm 0,65%. Về tôn giáo, An Giang hiện có 9 tôn giáo được Nhà nước công nhận, gồm: Phật giáo Việt Nam, Phật giáo Hòa Hảo, Cao Đài, Công Giáo, Tin Lành, Tịnh Độ Cư sĩ, Tứ Ân Hiếu Nghĩa, Hồi Giáo, Bửu Sơn Kỳ Hương, với gần 1,8 triệu tín đồ. 

Qua 5 năm thực hiện xây dựng nông thôn mới, đến nay toàn tỉnh đã có 13/119 xã đạt 19 tiêu chí (10,92%) và được công nhận xã nông thôn mới, không còn xã đạt dưới 6 tiêu chí.

Thu nhập bình quân đầu người khu vực nông thôn năm 2011 đạt 18,81 triệu đồng/năm, đến nay đã tăng lên 27,56 triệu đồng/năm. Tỷ lệ hộ nghèo khu vực nông thôn giảm bình quân hàng năm 1,34%. Nông nghiệp, nông dân, nông thôn đạt được những kết quả khá toàn diện. Năng suất, chất lượng, giá trị sản phẩm nông nghiệp được nâng lên, thị trường tiêu thụ trong và ngoài nước được mở rộng. Kết cấu hạ tầng kinh tế - xã hội ở nông thôn được tập trung đầu tư xây dựng, nâng cấp; đời sống vật chất, tinh thần của dân cư nông thôn được cải thiện rõ rệt.

Chương trình xây dựng nông thôn mới đã góp phần nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ cơ sở; xây dựng đảng bộ, chính quyền, các tổ chức đoàn thể chính trị trong sạch vững mạnh; niềm tin của nhân dân đối với Đảng bộ, chính quyền được củng cố; quốc phòng, an ninh, trật tự an toàn xã hội được giữ vững.

Có được những những kết quả trên là do Tỉnh ủy, UBND tỉnh đã tập trung lãnh đạo, chỉ đạo thực hiện có hiệu quả một số một số nhiệm vụ trọng tâm sau đây:

Thứ nhất, làm tốt công tác tuyên truyền, vận động; tổ chức tập huấn, bồi dưỡng cán bộ thực hiện Chương trình

Tỉnh ủy, UBND tỉnh đã chỉ đạo Sở Thông tin và Truyền thông, Báo An Giang, Đài Phát thanh Truyền hình bố trí chuyên trang, chuyên mục xây dựng nông thôn mới và thường xuyên cập nhật kịp thời thông tin trên báo, đài, cổng thông tin điện tử của tỉnh. Đài Phát thanh các huyện, xã dành thời lượng thông tin thích đáng về xây dựng nông thôn mới. Ban Chỉ đạo đã phối hợp với Đài Phát thanh và Truyền hình tỉnh hàng tháng tổ chức diễn đàn truyền hình trực tiếp “An Giang xây dựng nông thôn mới”; phối hợp với Sở Văn hóa Thể thao và Du lịch thực hiện nhiều chuyến thông tin cổ động, gắn với biểu diễn văn nghệ tại các xã điểm. Đặc biệt, Hội Nông dân tỉnh tổ chức các cuộc hội thi “Nông dân giỏi tham gia xây dựng nông thôn mới”; một số huyện như Thoại Sơn, Chợ Mới, Phú Tân, TX.Tân Châu,... tổ chức các hội thi cán bộ cấp huyện, cấp xã về “Nâng cao kiến thức xây dựng nông thôn mới”.

Văn phòng Điều phối tỉnh đã chủ động cập nhật, biên soạn và phát hành tài liệu bướm, sổ tay hỏi - đáp về xây dựng nông thôn mới; đồng thời, bố trí kinh phí cho các xã lắp đặt pano công bố quy hoạch, khẩu hiệu tuyên truyền. Các tổ chức đoàn thể từ tỉnh đến cơ sở phối hợp với chính quyền địa phương tăng cường công tác tuyên truyền, gắn với vận động nhân dân thực hiện tốt các tiêu chí của phong trào thi đua xây dựng nông thôn mới do Đoàn thể Trung ương phát động, tiêu biểu như: Uỷ ban Mặt trận Tổ quốc tỉnh với cuộc vận động “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa ở khu dân cư gắn với việc xây dựng nông thôn mới” ; Hội Nông dân tỉnh phát động phong trào thi đua “nông thôn sản xuất giỏi, tham gia xây dựng cơ sở hạ tầng nông thôn”; Hội Liên hiệp Phụ nữ với “phong trào 5 không - 3 sạch, gắn với xây dựng nông thôn mới”; Đoàn Thanh niên tỉnh thực hiện cuộc vận động “Thanh niên tham gia làm cầu đường, bảo vệ môi trường, giữ gìn an ninh trật tự xã hội nông thôn”…

Bên cạnh đó, tỉnh còn tập trung tuyên truyền nâng cao nhận thức trong cấp ủy Đảng, chính quyền, đoàn thể và nhân dân về xây dựng nếp sống văn minh đô thị; chuyển đổi cơ cấu cây trồng, vật nuôi; đào tạo nghề và giải quyết việc làm cho người lao động, giảm nghèo bền vững;... Công tác tuyên truyền vận động đã tạo sự chuyển biến rõ rệt trong nhận thức của đội ngũ cán bộ, đảng viên và nhân dân, khắc phục tư tưởng trông chờ, ỷ lại vào sự đầu tư của nhà nước; khơi dậy tính tích cực, chủ động, sáng tạo của cán bộ và nhân dân, trong xây dựng nông thôn mới.

Cùng với việc đẩy mạnh tuyên truyền, vận động, Ban Chỉ đạo tỉnh đã phối hợp với các địa phương tăng cường mở các lớp tập huấn cho cán bộ cấp huyện, xã và nông dân. Trong 5 năm đã mở được 60 lớp, với trên hơn 7.000 lượt người tham dự. Ban Tuyên giáo, Ban Dân vận Tỉnh ủy, các sở, ngành, các tổ chức đoàn thể cấp tỉnh đã mở trên 80 lớp tập huấn ngắn ngày, với hơn 8.000 lượt người tham dự là cán bộ, hội viên từ tỉnh đến xã để hướng dẫn thực hiện tiêu chí nông thôn mới, kỹ năng làm công tác dân vận. Nhiều huyện đã bố trí kinh phí từ ngân sách mở lớp đào tạo, tập huấn cho đội ngũ cán bộ, nhân dân theo yêu cầu phát triển xây dựng nông thôn mới trên địa bàn. Nhờ đó, năng lực, trình độ, kỹ năng của cán bộ công chức cấp xã được nâng cao rõ rệt, bước đầu đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ.

Thứ hai, ban hành Bộ tiêu chí nông thôn mới của tỉnh phù hợp với điều kiện thực tế của địa phương

Ngày 16-4-2009, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành bộ tiêu chí quốc gia về xây dựng nông thôn mới theo Quyết định số 491/QĐ-TTg; ngày 20-2-2013 Thủ tướng ban hành Quyết định số 342/QĐ-TTg về sửa đổi một số tiêu chí nông thôn mới. Ngay sau khi có Bộ tiêu chí nông thôn mới, An Giang đã ban hành bộ tiêu chí của tỉnh theo Quyết định số 2237/QĐ-UBND ngày 2-10-2009. Bộ tiêu chí của An Giang có 20 tiêu chí với 51 chỉ tiêu, trong đó bổ sung tiêu chí về “Ứng dụng tiến bộ khoa học công nghệ thực hiện cơ giới hóa nông nghiệp” và một số chỉ tiêu về môi trường, nhà ở, lao động.

Để phù hợp với thực tế địa phương, An Giang đã linh hoạt điều chỉnh kịp thời các tiêu chí của tỉnh, hướng dẫn rõ hơn nội dung các tiêu chí để thống nhất thực hiện. UBND Tỉnh đã ban hành Quyết định số 1036/QĐ-UBND ngày 7-6-2010 thay thế Quyết định số 2237/QĐ-UBND; Quyết định số 1958/QĐ-UBND ngày 19-10-2010 ban hành bộ tiêu chí nông thôn mới của tỉnh với 20 tiêu chí, 59 chỉ tiêu thay thế Quyết định số 1036/QĐ-UBND và hiện nay là Quyết định số 2361/QĐ-UBND ngày 15-1-2013 có 19 tiêu chí, 50 chỉ tiêu. Bộ tiêu chí này hiện đang được rà soát, điều chỉnh cho phù hợp hơn trong những năm tới.

Để được công nhận “xã nông thôn mới”, các xã của An Giang phải đạt tất cả 19 tiêu chí với 50 chỉ tiêu của Bộ tiêu chí nông thôn mới của tỉnh (bổ sung thêm 11 chỉ tiêu so với Bộ tiêu chí theo Quyết định 491/QĐ-TTg của Chính phủ) và phải được Đoàn Giám sát độc lập kiểm tra, đánh giá, công nhận.

Thứ ba, ban hành đồng bộ các cơ chế quản lý và đầu tư xây dựng, về huy động nguồn lực xã hội

Với chủ trương của tỉnh là tập trung chỉ đạo thực hiện ở các xã điểm và xây dựng nông thôn mới trên diện rộng, để các xã, nhất là các xã nghèo đều được hỗ trợ và ra sức phấn đấu xây dựng nông thôn mới, UBND tỉnh đã ban hành các quy định về huy động nguồn lực, cơ chế quản lý đầu tư xây dựng (Quyết định số 872/QĐ-UBND ngày 4-6-2012; công văn số 841/UBND - KT ngày 2-5-2012, số 1299/UBND-KT ngày 8-11-2013; thông báo kết luận số 3205/TB-VPUBND ngày 25-9-2013, số 2217/TB-VPUBND ngày 3-7-2014;...). Theo đó, giao Sở Kế hoạch và Đầu tư, Sở Tài chính, phối hợp với Văn phòng Điều phối Chương trình và các sở, ngành có liên quan cân đối nguồn ngân sách tỉnh, nguồn thu Xổ số kiến thiết hàng năm và ưu tiên hỗ trợ đầu tư xây dựng cơ sở hạ tầng nông thôn và từ nguồn vốn từ các Chương trình mục tiêu quốc gia, chương trình, dự án hỗ trợ đầu tư có mục tiêu cần tập trung hỗ trợ đầu tư cho các xã điểm và các xã nghèo (theo Quyết định số 2405/QĐ-TTg và Quyết định 495/QĐ-TTg).

Để khuyến khích các địa phương và người dân tự làm các công trình có quy mô nhỏ được áp dụng cơ chế đặc thù theo Quyết định 498/QĐ-TTg ngày 21-3-2013 của Thủ tướng Chính phủ, UBND tỉnh đã chỉ đạo Sở Xây dựng, Sở Giao thông Vận tải nghiên cứu, xây dựng các thiết kế mẫu đơn giản về trường mẫu giáo, đường giao thông nông thôn... để khuyến khích người dân tự thi công, tiết kiệm chi phí.

UBND tỉnh đã ban hành công văn số 3548/VPUBND-ĐTXD quy định về cơ chế huy động vốn đầu tư thực hiện chương trình xây dựng nông thôn mới. Trong đó, vận động doanh nghiệp hỗ trợ, người dân đóng góp bằng giá trị đất tạo mặt bằng và kinh phí xây dựng công trình (không sử dụng vốn NSNN để mua đất, bồi hoàn thiệt hại cây cối, hoa màu,...). Thí dụ, đối với đường trục chính, đường giao thông đến các ấp, đường liên ấp (tiêu chí 2), tỉnh thực hiện cơ chế đầu tư 50-30-20% (ngân sách tỉnh: 50%, ngân sách huyện: 30%, vận động doanh nghiệp, vốn dân đóng góp: 20%; riêng đối với đường giao thông nội đồng, ngân sách tỉnh hỗ trợ một phần, chủ yếu là vận động vốn nhân dân đóng góp).

Về cơ chế, chính sách huy động nguồn lực xã hội. Thực hiện Nghị quyết số 04/2014/NQ-HĐND ngày 8-7-2014 của Hội đồng nhân dân tỉnh về chính sách khuyến khích doanh nghiệp đầu tư vào nông nghiệp, nông thôn trên địa bàn tỉnh An Giang, Ủy ban nhân dân tỉnh đã ký Quyết định số 37/2014/QĐ-UBND ngày 10-10-2014 ban hành Quy định chính sách khuyến khích doanh nghiệp đầu tư vào nông nghiệp, nông thôn trên địa bàn tỉnh An Giang và đang tổ chức triển khai thực hiện.

Nhờ đó, trong 5 năm (2011-2015) các địa phương trong tỉnh đã triển khai xây dựng và đưa vào sử dụng nhiều công trình hạ tầng phục vụ sản xuất nông nghiệp và phát triển kinh tế - xã hội địa phương như: đường giao thông nông thôn; trường học có cơ sở vật chất đạt chuẩn quốc gia; trạm y tế xã; Trung tâm Văn hóa thể thao xã; hệ thống cấp nước sinh hoạt...

Bên cạnh những kết quả đạt được, vẫn còn không ít những khó khăn, bất cập, đó là:

Triển khai Chương trình xây dựng nông thôn mới ở An Giang gặp nhiều khó khăn do kinh tế- xã hội của tỉnh còn chậm phát triển, 60% ngân sách của tỉnh vẫn phải phụ thuộc vào hỗ trợ của ngân sách Trung ương; các doanh nghiệp đầu tư vào lĩnh vực nông nghiệp ít. Thực hiện tiêu chí về trường học ở An Giang gặp nhiều khó khăn do ở đây nền móng đất yếu, giao thông đi lại khó khăn, chia cắt, nên kinh phí đầu tư xây dựng một điểm trường tại đây gấp 4 lần so với ở miền Bắc. Đối với vùng đồng bào Chăm sinh sống, thì tiêu chí về xây dựng nhà văn hóa là không phù hợp, bởi theo truyền thống, đồng bào Chăm sinh hoạt tại chùa…

Mức độ đạt tiêu chí các xã còn thấp, đặc biệt là các xã nghèo, xã biên giới nhưng phải thực hiện khối lượng công việc rất lớn, đa dạng, một số chính sách mới được triển khai nên phải vừa phải làm vừa rút kinh nghiệm.

Sản xuất nông nghiệp của tỉnh ở quy mô nhỏ, trình độ và năng lực của nông dân đi vào sản xuất hàng hóa tuy đã được nâng lên nhưng nhìn chung còn ở mức thấp; các hình thức liên kết trong sản xuất nông nghiệp mặc dù có chuyển biến tích cực nhưng vẫn còn phát triển chậm, hình thức liên kết ngang và dọc giữa các chủ thể tham gia theo chuỗi liên kết ngành hàng còn yếu và thiếu tính bền vững, chưa thể hiện rõ hài hòa lợi ích giữa các thành phần tham gia, tính bền vững của chuỗi chưa cao.Việc ứng dụng khoa học công nghệ vào trong sản xuất nông nghiệp còn hạn chế, chưa đột phá; ô nhiễm môi trường và tác động của biến đổi khí hậu đang ngày càng gia tăng.

Một số cấp ủy, chính quyền địa phương chưa nhận thức đầy đủ về vai trò, ý nghĩa, nội dung của Chương trình, thiếu chủ động, sáng tạo trong quá trình tổ chức thực hiện; vẫn còn tư tưởng trông chờ, ỷ lại cấp trên, nhất là trong bố trí nguồn lực cho chương trình. Sự phối hợp giữa các cấp, các ngành còn chưa chặt chẽ, thiếu thống nhất, nhất là những năm đầu triển khai Chương trình. Một số ngành chưa xác định nhiệm vụ thực hiện tiêu chí nông thôn mới của ngành là nhiệm vụ chính trị thường xuyên.

Nguồn vốn ngân sách đầu tư từ ngân sách Trung ương cho Chương trình còn thấp, trong khi ngân sách tỉnh luôn gặp nhiều khó khăn nhưng phải cân đối để đầu tư các tiêu chí liên quan đến cơ sở hạ tầng như giao thông, trường học, nhà văn hóa, trụ sở, trạm y tế... trong khi khả năng đóng góp của nhân dân còn hạn chế.

An Giang đang nỗ lực phấn đấu đến năm 2020, có 61/119 xã đạt chuẩn “xã nông thôn mới” (tỷ lệ 51,2%). Bình quân toàn tỉnh đạt ít nhất 15 tiêu chí/xã.

Phấn đấu xây dựng huyện Thoại Sơn đạt chuẩn “ huyện nông thôn mới”. Thành phố Long Xuyên và thành phố Châu Đốc hoàn thành xây dựng nông thôn mới. Các xã đã đạt chuẩn nông thôn mới được duy trì và nâng cao chất lượng. Để đạt mục tiêu trên, tỉnh sẽ tập trung thực hiện tốt một số giải pháp sau:

Một là, tăng cường công tác tuyên truyền, vận động, giáo dục nâng cao nhận thức về xây dựng nông thôn mới

Tập trung làm tốt công tác tuyên truyền, vận động nâng cao nhận thức của cả hệ thống chính trị và các tầng lớp nhân dân về xây dựng nông thôn mới. Đúc kết, nhân rộng các phong trào quần chúng trong xây dựng đời sống văn hóa nông thôn, xây dựng nông thôn mới. Phát động rộng rãi các phong trào thi đua xây dựng nông thôn mới mang tính thực chất, đi vào chiều sâu, nội dung đa dạng, hình thức phong phú, có tác dụng tạo sự đồng thuận cao và sức lan tỏa, làm thay đổi nhận thức của người dân cùng chung sức xây dựng nông thôn mới, đẩy lùi tư tưởng trông chờ, ỷ lại vào nhà nước.

Vận động xã hội hóa thực hiện Chương trình trên cơ sở hài hòa lợi ích, huy động phù hợp với sức dân; khơi dậy, phát huy tính tự giác, tự nguyện của người dân. Thường xuyên sơ kết, tổng kết, rút kinh nghiệm và kịp thời tôn vinh, khen thưởng những cá nhân, tập thể có nhiều đóng góp cho xây dựng nông thôn mới.

Phát huy vai trò, trách nhiệm của nhân dân tham gia giám sát quá trình xây dựng nông thôn mới; tham gia bảo quản tốt các công trình, dự án hạ tầng kinh tế - xã hội nông thôn trên địa bàn.

Hai là, tập trung phát triển kinh tế, nâng cao đời sống vật chất và tinh thần người dân nông thôn

Đẩy mạnh thực hiện Nghị quyết số 09-NQ/TU, ngày 27-6-2012 của Tỉnh ủy về phát triển nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao; gắn với triển khai có hiệu quả Đề án tái cơ cấu ngành nông nghiệp, nhất là ở các xã điểm xây dựng nông thôn mới.

Tổ chức lại sản xuất theo nhu cầu thị trường. Có giải pháp quyết liệt thúc đẩy các hình thức hợp tác, liên kết; xây dựng các vùng chuyên canh, phát triển vùng nguyên liệu tập trung, trang trại lớn, vùng sản xuất theo mô hình cánh đồng lớn, vùng sản xuất nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao, công nghệ sinh học. Khuyến khích phát triển chăn nuôi tập trung trên địa bàn; đưa hoạt động chăn nuôi phát triển ổn định, bảo đảm theo quy hoạch.

Triển khai có hiệu quả Nghị định số 55/2015/NĐ-CP, ngày 9-6-2015 của Chính phủ nhằm tạo điều kiện thuận lợi cho nông dân và doanh nghiệp nông thôn tiếp cận các chính sách tín dụng nông thôn để đầu tư, phát triển sản xuất. Tập trung phát triển những sản phẩm nông nghiệp có lợi thế so sánh gắn với chế biến theo hướng công nghiệp, hiện đại. Sớm hình thành các doanh nghiệp vừa và nhỏ nông thôn nhằm thúc đẩy kinh tế nông thôn phát triển, tạo thu nhập ổn định cho người dân nông thôn.

Phát triển công nghiệp, tiểu thủ công nghiệp trên cơ sở phát huy tiềm năng, lợi thế về nguyên liệu, lao động tại chỗ. Đẩy mạnh phát triển các ngành nghề, làng nghề truyền thống ở nông thôn kết hợp với phát triển du lịch.

Đẩy mạnh phát triển các mô hình kinh tế tập thể, các tổ hợp tác, hợp tác xã kiểu mới gắn với liên kết sản xuất và tiêu thụ theo chuỗi giá trị. Phát triển các hợp tác xã đa dịch vụ, phục vụ đời sống dân cư nông thôn.

Tập trung đầu tư phát triển hạ tầng công nghệ thông tin và truyền thông ở các xã có kế hoạch đạt chuẩn nông thôn mới, đáp ứng nhu cầu thông tin, giải trí, học tập, sản xuất, kinh doanh của người dân, doanh nghiệp ở nông thôn. Tiếp tục phát huy các giá trị văn hóa, di sản văn hóa, các thiết chế văn hóa đáp ứng nhu cầu sinh hoạt, hưởng thụ văn hóa tinh thần của người dân trên địa bàn; thông qua các hoạt động văn hóa để giáo dục truyền thống yêu nước, lối ứng xử văn hóa - văn minh trong cộng đồng. Huy động các nguồn lực để bảo tồn, tôn tạo và phát huy giá trị các di sản văn hóa ở nông thôn. Nâng chất phong trào toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa; củng cố, xây dựng các danh hiệu văn hóa có giá trị thật sự trong cộng đồng.

Ba là, hoàn thiện cơ chế, chính sách nhằm đẩy mạnh thu hút đầu tư vào nông nghiệp, nông thôn

Vận dụng có hiệu quả Nghị định số 210/2013/NĐ-CP, ngày 19-12-2013 của Chính phủ “Về chính sách khuyến khích doanh nghiệp đầu tư vào nông nghiệp, nông thôn” phù hợp với yêu cầu thực tiễn; tiếp tục rà soát, bổ sung cơ chế, chính sách phát triển doanh nghiệp, nhất là doanh nghiệp vừa và nhỏ đầu tư vào nông nghiệp, nông thôn nhằm thực hiện tốt mục tiêu tái cơ cấu ngành nông nghiệp gắn với xây dựng nông thôn mới.

Rà soát, bổ sung chính sách, tạo môi trường thông thoáng, minh bạch và cạnh tranh giữa các thành phần kinh tế, tạo đột phát trong phát huy nội lực và thu hút ngoại lực để phát triển sản xuất, chế biến nông sản, thủy sản, phát triển làng nghề, ngành nghề nông thôn. Khuyến khích doanh nghiệp tham gia cung cấp dịch vụ công, nhất là việc chuyển đổi đơn vị sự nghiệp công lập thành công ty cổ phần, hợp tác công - tư (PPP). Bảo đảm công bằng giữa đơn vị sự nghiệp công lập và ngoài công lập.

Xây dựng, triển khai các cơ chế, chính sách đặc thù để thực hiện xây dựng nông thôn mới trên địa bàn tỉnh. Trước mắt, tập trung vào các chính sách, như: xử lý, bảo vệ môi trường; hỗ trợ tín dụng cho nông dân vay vốn phát triển sản xuất, đào tạo nghề gắn với giải quyết việc làm, chính sách về đất đai, thuế...

Cải thiện môi trường đầu tư, tăng cường và nâng cao hiệu quả công tác xúc tiến đầu tư; tạo sự chuyển biến trong cải cách hành chính và thủ tục hành chính; đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin trong hoạt động hành chính của các cơ quan quản lý nhà nước.

Ưu tiên lồng ghép các nguồn vốn các chương trình, vốn hỗ trợ có mục tiêu từ ngân sách Trung ương, các chương trình, dự án của tỉnh, huyện và các nguồn vốn hợp pháp khác để đầu tư cho các xã điểm xây dựng nông thôn mới giai đoạn 2016-2020.

Bốn là, đẩy mạnh xây dựng kết cấu hạ tầng kinh tế - xã hội nông thôn từng bước hiện đại, ứng dụng khoa học - công nghệ vào sản xuất và quản lý

Ưu tiên đầu tư xây dựng mới, nâng cấp các công trình hạ tầng phát triển kinh tế nhằm nâng cao thu nhập cho dân cư nông thôn. Đầu tư có trọng tâm các công trình giao thông nông thôn, hệ thống thủy lợi phục vụ xây dựng vùng nguyên liệu theo mô hình cánh đồng lớn. Chú trọng đầu tư, cải tạo nâng cấp hệ thống lưới điện khu vực nông thôn. Tăng cường ứng dụng khoa học - công nghệ vào sản xuất và quản lý; khuyến khích nhà đầu tư xây dựng hạ tầng kinh tế kỹ thuật, trong đó, ưu tiên xây dựng cầu, đường, hệ thống viễn thông theo hình thức hợp tác công - tư (PPP).

Đầu tư xây dựng, nâng cấp các trường học, trung tâm văn hóa, trạm y tế xã đạt chuẩn. Thực hiện có hiệu quả chương trình kiên cố hóa trường, lớp học, chú trọng đầu tư xây dựng phòng học và cơ sở vật chất cho ngành học mầm non, đảm bảo các điều kiện vật chất cho các cơ sở dạy nghề. Linh hoạt trong xây dựng và tận dụng cơ sở vật chất, thiết chế văn hóa hiện có để phục vụ có hiệu quả nhu cầu sinh hoạt văn hóa, thể thao của cộng đồng dân cư, từng bước giảm áp lực về nguồn vốn xây dựng.

Thực hiện đồng bộ các giải pháp để cung cấp điện sinh hoạt, nước sạch và vệ sinh môi trường nông thôn, hạn chế thấp nhất ô nhiễm môi trường trong sản xuất nông nghiệp, công nghiệp và khu dân cư nông thôn. Tăng cường các biện pháp bảo vệ môi trường, kịp thời xử lý nghiêm các hành vi gây ô nhiễm môi trường; khuyến khích đầu tư trong lĩnh vực môi trường, nhất là các hoạt động thu gom, tái chế và xử lý chất thải.

Xây dựng kết cấu hạ tầng các khu sản xuất tập trung: trồng trọt, chăn nuôi, nuôi trồng thủy sản, tiểu thủ công nghiệp, chế biến nông, lâm, thủy sản, làng nghề thủ công, xây dựng các khu công nghiệp ứng dụng công nghệ cao, công nghệ sinh học. Đẩy mạnh việc chuyển giao và ứng dụng khoa học - công nghệ, công nghệ thông tin vào sản xuất nông nghiệp. Tăng cường đào tạo, bồi dưỡng phát triển nguồn nhân lực, bồi dưỡng về khoa học kỹ thuật nông nghiệp tiên tiến, hiện đại cho nông dân. Rà soát, đánh giá quá trình thực hiện các đề án, quy hoạch xây dựng nông thôn mới để kịp thời điều chỉnh phù hợp với tình hình phát triển kinh tế - xã hội.  

Năm là, tăng cường sự lãnh đạo của Đảng, nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước và phát huy vai trò các tổ chức chính trị - xã hội

Đổi mới nội dung, phương thức lãnh đạo của các cấp ủy đảng, xác định rõ nội dung trọng tâm cần tập trung lãnh đạo, tránh dàn trải. Nâng cao nhận thức, trách nhiệm, sức chiến đấu và năng lực định hướng của các cấp ủy trong công tác xây dựng Đảng và vận động quần chúng để các tổ chức đảng thật sự là hạt nhân lãnh đạo toàn diện  Chương trình xây dựng nông thôn mới. Tăng cường công tác kiểm tra, giám sát đối với các cấp ủy, tổ chức đảng, cán bộ, đảng viên trong xây dựng nông thôn mới. Làm tốt công tác giáo dục chính trị - tư tưởng cho đảng viên, đẩy mạnh việc học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh về nêu cao tinh thần trách nhiệm trong xây dựng nông thôn mới. Đưa nội dung xây dựng nông thôn mới thành tiêu chí thi đua hằng năm của các đơn vị, địa phương. Mạnh dạn đề bạt, luân chuyển, khen thưởng, phê bình, kiểm điểm, kỷ luật cán bộ, đảng viên một cách kịp thời để đảm bảo thực hiện tốt mục tiêu đề ra.

Kiện toàn ban chỉ đạo xây dựng nông thôn mới các cấp. Đối với cấp tỉnh và cấp huyện, đồng chí chủ tịch ủy ban nhân dân làm trưởng ban chỉ đạo. Đối với cấp xã, đồng chí bí thư làm trưởng ban chỉ đạo, đồng chí chủ tịch ủy ban nhân dân xã làm trưởng ban quản lý xây dựng nông thôn mới xã.

Củng cố, kiện toàn văn phòng điều phối nông thôn mới các cấp theo hướng chuyên trách, trực thuộc ủy ban nhân dân; nâng chất và tăng cường cán bộ chuyên trách cho Văn phòng Điều phối tỉnh. Sắp xếp, bố trí cán bộ chuyên trách ở văn phòng điều phối cấp huyện, công chức chuyên trách các xã phụ trách xây dựng nông thôn mới nhưng đảm bảo không tăng thêm biên chế.

Mặt trận Tổ quốc và các tổ chức chính trị - xã hội tiếp tục đổi mới, nâng cao chất lượng về nội dung, phương thức hoạt động và tích cực tham gia thực hiện một số tiêu chí nông thôn mới. Phát huy tốt vai trò giám sát, đánh giá, phản biện xã hội trong xây dựng nông thôn mới. Đẩy mạnh thực hiện cuộc vận động “Toàn dân đoàn kết xây dựng nông thôn mới, đô thị văn minh”. Phát huy hiệu quả quy chế dân chủ cơ sở. Thực hiện tốt các chính sách an sinh xã hội, đền ơn đáp nghĩa, giảm nghèo bền vững.

Chú trọng đào tạo, bồi dưỡng, nâng chất đội ngũ cán bộ, nhất là ở cấp xã đạt chuẩn; xây dựng các tổ chức trong hệ thống chính trị có năng lực hoạt động tốt, đáp ứng được yêu cầu phát triển nông nghiệp, nông dân, nông thôn trong giai đoạn mới.

ThS Lê Minh Phương

ThS Nguyễn Hương Hạnh

Tạp chí Lý luận chính trị