1. Thực trạng

Nhận thức được tầm quan trọng của công tác đào tạo, bồi dưỡng lý luận chính trị, những năm qua, Thành ủy Hải phòng đặc biệt quan tâm đến công tác bồi dưỡng lý luận chính trị cho cán bộ xã, phường, thị trấn. Thành ủy chỉ đạo các cấp ủy địa phương tập trung nâng cao nhận thức lý luận chính trị cho cán bộ cán bộ xã, phường, thị trấn; coi đó là một trong những biện pháp hiệu quả để khắc phục sự suy thoái tư tưởng chính trị, bệnh lười học lý luận của cán bộ, đảng viên. Nhờ đó, công tác bồi dưỡng lý luận chính trị đã có nhiều chuyển biến tích cực. Nội dung, chương trình có nhiều đổi mới, phù hợp với đối tượng, bảo đảm thiết thực và gắn liền với thực tiễn. Gắn kết quả học tập lý luận chính trị với tiêu chuẩn hóa cán bộ; coi việc học tập lý luận chính trị là một trong những tiêu chí quan trọng trong đánh giá, sử dụng cán bộ, đảng viên, xếp loại đảng viên, đánh giá tổ chức đảng đạt hay không đạt tiêu chuẩn trong sạch, vững mạnh.

Hằng năm, Thành ủy và các huyện ủy đã tiến hành rà soát từng đối tượng cán bộ. Trên cơ sở nhu cầu đào tạo và nguồn kinh phí được phân bổ, các huyện ủy, các trung tâm bồi dưỡng chính trị và Trường Chính trị Tô Hiệu xây dựng kế hoạch, tham mưu với Ban thường vụ huyện ủy cử cán bộ đi học bồi dưỡng đúng đối tượng. Hình thức mở lớp linh hoạt, phù hợp với đặc điểm hoạt động của đối tượng là cán bộ xã, phường, thị trấn. Vì vậy, số lượng các lớp học khá đông, hầu hết cán bộ xã, phường, thị trấn.

Trong quá trình thực hiện kế hoạch đào tạo, bồi dưỡng, Thành ủy kịp thời lãnh đạo, chỉ đạo các trung tâm bồi dưỡng lý luận chính trị huyện và Trường Chính trị Tô Hiệu thực hiện đầy đủ, nghiêm túc các quy định về chương trình bồi dưỡng lý luận cơ bản cho cán bộ cán bộ xã, phường, thị trấn theo quy định của Ban Tuyên Giáo Trung ương; từng bước gắn việc học tập lý luận chính trị với công tác quy hoạch, bố trí, sử dụng cán bộ. Đến nay, 100% cán bộ cán bộ chủ chốt xã, phường, thị trấn đều đạt tiêu chuẩn lý luận chính trị theo quy định.

Xây dựng, nâng cao chất lượng đội ngũ giảng viên, nhất là việc đào tạo, lựa chọn giảng viên của các trung tâm bồi dưỡng lý luận chính trị được quan tâm. Hiện nay, 100% giảng viên và giảng viên kiêm chức của các trung tâm bồi dưỡng chính trị đều có trình độ đại học, trình độ lý luận chính trị từ trung cấp trở lên, có chứng chỉ quản lý nhà nước ngạch chuyên viên. Giảng viên luôn có ý thức tu dưỡng, rèn luyện, học tập nâng cao trình độ chuyên môn nghiệp vụ và lý luận chính trị; đổi mới phương pháp giảng dạy theo hướng tích cực hóa hoạt động của người học; sử dụng các trang thiết bị dạy học hiện đại trong giảng dạy. Do đó, chất lượng bài giảng được nâng cao.

Quan tâm đầu tư cơ sở vật chất, huy động các nguồn lực tài chính để phục vụ công tác bồi dưỡng lý luận chính trị. Đến nay, 100% các trung tâm bồi dưỡng chính trị các huyện trên địa bàn thành phố Hải Phòng có đủ các điều kiện phục vụ công tác bồi dưỡng lý luận chính trị. Nhiều đơn vị có diện tích rộng, khuôn viên khang trang, như: An Dương, Thủy Nguyên, Vĩnh Bảo. Tất cả các phòng làm việc của các trung tâm đều được trang bị máy tính nối mạng internet. Phòng hội trường được trang bị hệ thống máy tính, máy chiếu nối mạng phục vụ cho công tác giảng dạy. Bên cạnh các tài liệu do Ban Tuyên giáo Trung ương và Thành ủy cấp phát, hằng năm, các Trung tâm bồi dưỡng chính trị đầu tư kinh phí mua giáo trình phục vụ cho các lớp học bồi dưỡng lý luận chính trị. Nhờ được quan tâm đào tạo, bồi dưỡng về lý luận chính trị, nên trong các đợt kiểm điểm đảng viên theo tinh thần Nghị quyết Trung ương 4 Khóa XI và XII, cán bộ chủ chốt các xã, phường, thị trấn ở Hải Phòng đều có quan điểm, lập trường tư tưởng chính trị vững vàng; trình độ chuyên môn nghiệp vụ, năng lực công tác ngày càng được nâng cao, góp phần tích cực vào việc nâng cao chất lượng công tác đảng, công tác chính quyền, đoàn thể ở địa phương.

Bên cạnh những kết quả đạt được, công tác bồi dưỡng lý luận chính trị cho cán bộ xã, phường, thị trấn trên địa bàn thành phố Hải Phòng còn không ít hạn chế, bất cập. Nội dung chương trình nặng về lý thuyết, thiếu cập nhật hoặc chưa chú trọng bồi dưỡng kỹ năng gắn với chức danh của cán bộ, chủ yếu thiên về phổ biến Chỉ thị, Nghị quyết của Đảng, tình hình thời sự mà chưa chú trọng bồi dưỡng nghiệp vụ. Không ít cán bộ mặc dù đã qua đào tạo chương trình trung cấp lý luận chính trị và bồi dưỡng ngắn ngày về nhiệm vụ và triển khai các chương trình công tác nhưng vẫn bị động, lúng túng trước các tình huống thực tiễn liên quan trực tiếp đến hoạt động tại cơ sở.

Tình trạng mất cân đối trong bồi dưỡng, bồi dưỡng tràn lan, chồng chéo về nội dung, đối tượng; quản lý chứng chỉ, chứng nhận lỏng lẻo, có nhiều sơ hở còn tồn tại. Các trung tâm bồi dưỡng chính trị còn thụ động cả về nội dung, chương trình, kế hoạch đào tạo – bồi dưỡng. Đội ngũ giảng viên, báo cáo viên có nhiều cố gắng nhưng chưa thường xuyên cập nhật kiến thức mới, chưa giải đáp được những vướng mắc mà thực tiễn và yêu cầu của người học đặt ra. Nội dung, chương trình bồi dưỡng chưa bám sát mục tiêu, yêu cầu của công tác cán bộ; chưa gắn với định hướng chiến lược cán bộ nói chung và định hướng công tác đào tạo, bồi dưỡng cán bộ của địa phương.

Một số cấp ủy Đảng chưa ý thức được tầm quan trọng của việc bồi dưỡng lý luận chính trị, chưa quan tâm đúng mức và tạo điều kiện thuận lợi về thời gian, công việc cho cán bộ đi học. Do đó, hiệu quả của việc học tập lý luận chính trị chưa cao. Cán bộ ngại học, lười học lý luận chính trị có biểu hiện khá rõ. Một số cán bộ trẻ mới được quy hoạch hoặc mới được bổ nhiệm chỉ tham gia học tập khi bắt buộc hoặc học để phục vụ chuẩn hóa cán bộ. Quản lý nguồn đào tạo, bồi dưỡng cán bộ chưa chặt chẽ, phương pháp thực hiện chưa khoa học cho nên triển khai kế hoạch gặp nhiều khó khăn: tổ chức lớp không đúng thời gian, phải thông báo nhắc nhở nhiều lần.

Công tác đào tạo, bồi dưỡng chưa gắn với công tác tổ chức cán bộ, nhất là chưa thực sự gắn với quy hoạch và bố trí, sử dụng cán bộ. Công tác quy hoạch cán bộ được tiến hành thường xuyên, quy hoạch có địa chỉ, theo chức danh nhưng khi đưa đi đào tạo, bồi dưỡng lại không căn cứ vào chức danh quy hoạch, và khi bố trí sử dụng sau đào tạo cũng ít căn cứ vào kết quả đào tạo, bồi dưỡng. Công tác đào tạo, bồi dưỡng chưa chủ động dự báo được nhu cầu sử dụng cán bộ. Một số nơi vẫn còn tình trạng hẫng hụt cán bộ; chưa bảo đảm tính kế thừa về độ tuổi cán bộ.

Công tác quản lý các lớp bồi dưỡng lý luận chính trị còn chưa chặt chẽ, chưa có sự gắn kết giữa cơ sở đào tạo, bồi dưỡng với cơ quan, đơn vị sử dụng cán bộ. Trong các cơ sở đào tạo, bồi dưỡng vẫn còn tình trạng nể nang, dễ dãi khi đánh giá kết quả học tập. Học viên chưa nghiêm túc chấp hành nội quy học tập. Một số học viên đến lớp chỉ để điểm danh nên hiệu quả bồi dưỡng chưa cao.

Việc xây dựng, nâng cao chất lượng đội ngũ, tạo điều kiện cho giảng viên được học tập nâng cao trình độ chuyên môn nghiệp vụ chưa được quan tâm thỏa đáng. Đội ngũ giảng viên các trung tâm bồi dưỡng chính trị ít được đi cơ sở, thiếu kiến thức thực tiễn, thiếu tự tin khi lên lớp.

Cơ sở vật chất tại các Trung tâm bồi dương chính trị huyện chưa đáp ứng đủ yêu cầu bồi dưỡng chính trị trong tình hình mới. Diện tích đất ở một số trung tâm còn quá nhỏ, thiếu nhà nghỉ cho học viên, nhà ăn, thư viện. Nguồn tài liệu phục vụ nghiên cứu và học tập của giảng viên, học viên ở chưa phong phú. Ngân sách dành cho công tác giáo dục lý luận chính trị còn hạn chế, chưa đáp ứng yêu cầu của sự phát triển. Kinh phí dành cho giảng viên và học viên còn thấp. Chế độ chính sách dành cho người học không phù hợp với tình hình thực tiễn. Do đó, hiệu quả bồi dưỡng lý luận chính trị hiện nay chưa cao, chưa đáp ứng yêu cầu.

2. Giải pháp

Để nâng cao chất lượng công tác bồi dưỡng lý luận chính trị cho cán bộ xã, phường thị trấn ở thành phố Hải Phòng, thời gian tới cần tập trung vào các giải pháp sau.

Một là, nâng cao nhận thức và trách nhiệm cho các cấp ủy Đảng, chính quyền và đội ngũ cán bộ xã, phường, thị trấn về vai trò của công tác bồi dưỡng lý luận chính trị. Coi kết quả bồi dưỡng lý luận chính trị là tiêu chuẩn đánh giá cán bộ hằng năm và là điều kiện không thể thiếu khi bổ nhiệm các chức danh lãnh đạo chủ chốt cấp xã. Tiến hành sơ kết, tổng kết hằng năm về công tác bồi dưỡng lý luận chính trị. Đánh giá đúng vai trò của sự kết phối hợp giữa các ban Đảng, đoàn thể và cấp ủy Đảng, chính quyền các xã, thị trấn  trong việc phối hợp thực hiện bồi dưỡng lý luận chính trị cho đội ngũ cán bộ xã, phường, thị trấn. Lấy chất lượng bồi dưỡng lý luận chính trị là một trong những tiêu chí xếp loại các xã, phường, thị trấn hàng năm.

Hai là, tiếp tục đổi mới chương trình, nội dung bồi dưỡng lý luận chính trị cho đội ngũ cán bộ xã, phường, thị trấn. Nội dung chương trình bồi dưỡng lý luận chính trị cho cán bộ phải bảo đảm vừa trang bị kiến thức lý luận cơ bản, kiến thức nghiệp vụ, vừa nâng cao ý thức chính trị, đạo đức và kỹ năng thực hành cho cán bộ. Trang bị kiến thức vừa rộng vừa sâu, kết hợp kiến thức cơ bản và kiến thức chuyên ngành để đào tạo toàn diện. Tránh học chồng chéo các nội dung và bảo đảm các cán bộ cán bộ xã, phường, thị trấn đương chức hoặc diện quy hoạch đạt 100% trình độ Trung cấp lý luận chính trị vào năm 2018.

Đổi mới nội dung chương trình bồi dưỡng lý luận chính trị phải kế thừa những ưu điểm của các nội dung chương trình đã và đang sử dụng, bổ sung những nội dung mới, như: những vấn đề phát triển lý luận Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh; nhận thức mới về thời đại, về CNXH, CNTB hiện đại; xây dựng và bảo vệ Tổ quốc XHCN; thời kỳ quá độ; tình hình địa phương. Đổi mới nội dung chương trình bồi dưỡng lý luận chính trị phải bảo đảm sự thống nhất giữa lý luận và thực tiễn, gắn học tập, nghiên cứu lý thuyết với thực hành, vận dụng lý thuyết vào xử lý, giải quyết các tình huống tại ở cơ sở.

Ba là, tăng cường sự lãnh đạo của các cấp ủy đảng, sự quản lý của các cấp chính quyền trong việc xây dựng, bồi dưỡng đội ngũ giảng viên cơ hữu và giảng viên kiêm chức của các trung tâm bồi dưỡng chính trị và của Trường Chính trị Tô Hiệu. Đây là giải pháp mang tính đột phá nhằm xây dựng tổ chức bộ máy của Trung tâm Bồi dưỡng chính trị và Trường Chính trị Tô Hiệu theo hướng vừa tinh gọn, có chất lượng cao, cơ cấu hợp lý, có đủ số lượng đáp ứng quy mô, yêu cầu đào tạo, bồi dưỡng cán bộ. Đội ngũ giảng viên của các Trung tâm Bồi dưỡng chính trị cấp huyện phải có trình độ chuyên môn cử nhân trở lên về các ngành lý luận chính trị; phải có trình độ cao cấp lý luận chính trị trở lên. Ưu tiên tạo điều kiện cho đội ngũ giảng viên của Trung tâm bồi dưỡng chính trị được học tập nâng cao chuyên môn, nghiệp vụ, chuyên ngành lý luận chính trị và trình độ cao cấp lý luận chính trị.

Ngoài các giảng viên chuyên trách, các giảng viên kiêm chức phải có trình độ lý luận chính trị cao cấp, trình độ chuyên môn cao, có nghiệp vụ sư phạm tốt, am hiểu thực tiễn địa phương. Tiếp tục xây dựng, ổn định và phát huy lợi thế, hiệu quả giảng dạy của giảng viên kiêm chức; tạo điều kiện tham gia sinh hoạt chuyên môn tại Trường Chính trị Tô Hiệu về nội dung liên quan đến bài giảng.

Từng bước thực hiện chuẩn hóa đội ngũ giảng viên chuyên trách về chuyên môn, nghiệp vụ, phương pháp sư phạm cùng phẩm chất chính trị. Hằng năm, tổ chức bồi dưỡng chuyên môn, nghiệp vụ lý luận chính trị cho đội ngũ giảng viên chuyên trách theo kế hoạch thống nhất, có sự phối hợp chặt chẽ với các cơ quan, ban, ngành, đoàn thể từ Trung ương đến địa phương, từ Thành phố đến cơ sở. Thực hiện thường xuyên việc quản lý, đánh giá chất lượng bài giảng của giảng viên; đảm bảo thực hiện việc dự giờ, tổ chức thao giảng, trao đổi chuyên môn, nghiệp vụ, phương pháp giảng dạy. Quan tâm chỉ đạo, kiểm tra việc đổi mới phương pháp giảng dạy cho đội ngũ giảng viên.

Bốn là, tăng cường công tác quản lý, thường xuyên tổng kết, đánh giá chất lượng bồi dưỡng lý luận chính trị. Tiếp tục sửa đổi, bổ sung, hoàn chỉnh các quy chế, nội quy, quy trình hoạt động của Trung tâm Bồi dưỡng chính trị và Trường Chính trị Tô Hiệu. Tiếp tục hoàn thiện quy chế phối hợp giữa Trung tâm Bồi dưỡng chính trị với Ban Tuyên giáo, Ban Tổ chức, Ban Dân vận, Ủy ban Kiểm tra, Văn phòng Huyện ủy, các đoàn thể cấp huyện và các đảng bộ cơ sở, nhằm nâng cao chất lượng xây dựng, quản lý nội dung, chương trình, kế hoạch tuyển sinh, quản lý học viên, bảo đảm kinh phí và các điều kiện hoạt động của Trung tâm.

Công tác tổ chức, quản lý bồi dưỡng lý luận chính trị phải được thực hiện theo hướng gọn, nhẹ, chặt chẽ; xác định đúng đối tượng học, tránh trùng lặp, học đi học lại nhiều lần cùng nội dung tạo tâm lý chán học, gây lãng phí.

Tăng cường công tác quản lý, xây dựng nền nếp học tập. Thực hiện đúng quy chế học tập tại các trung tâm. Nghiêm túc xử lý những trường hợp vi phạm quy chế học tập.

Thực hiện đánh giá chất lượng học tập bồi dưỡng lý luận chính trị cho đội ngũ cán bộ xã, phường, thị trấn bằng bài thu hoạch sau mỗi khóa bồi dưỡng và kết quả công tác tại địa phương hàng năm. Kết quả bồi dưỡng lý luận chính trị được xem xét đánh giá sẽ được lưu lại bằng các hồ sơ sổ sách chuyên môn của trung tâm.

Năm là, tiếp tục hoàn thiện hệ thống chính sách đối với giảng viên và học viên. Bổ sung kịp thời, đầy đủ chế độ cho giảng viên và học viên. Xây dựng, hoàn thiện quy chế khen thưởng. Xây dựng và hoàn thiện các chế độ, chính sách tạo điều kiện thuận lợi cho cán bộ cán bộ xã, phường, thị trấn diện ban thường vụ huyện ủy quản lý tham gia học tập, bồi dưỡng lý luận chính trị.

Sáu là, tăng cường đầu tư cơ sở vật chất và trang thiết bị dạy học  hiện đại phục vụ giảng dạy và học tập lý luận chính trị. Ngoài việc xây dựng các phòng học, các công trình phục vụ cho giảng dạy, học tập, các cấp ủy, chính quyền quan tâm hơn trong đầu tư xây dựng trang thiết bị dạy học theo hướng hiện đại; ứng dụng công nghệ thông tin trong xây dựng kế hoạch, tuyển sinh, giảng dạy theo phương pháp tích cực. Từng bước xây dựng hệ thống cung cấp thông tin tài liệu hiện đại.

Bảy là, phát huy tính tích cực, chủ động, sáng tạo của đội ngũ cán bộ trong việc tự học tập, tự bồi dưỡng lý luận chính trị. Có như vậy, chúng ta mới từng bước hình thành được đội ngũ cán bộ xã, phường, phường, thị trấn có phẩm chất đạo đức, bản lĩnh chính trị, có trình độ chuyên môn nghiệp vụ đáp ứng yêu cầu tình hình mới.

                                                                       ThS Vũ Ngọc Điệp

            Phó Giám đốc
Trung tâm bồi dưỡng chính trị huyện An Lão