Thanh Hóa là tỉnh cực Bắc miền Trung, đứng thứ năm về diện tích và thứ ba về dân số so với các tỉnh trong cả nước. Hiện nay, toàn tỉnh có trên 1 triệu thanh niên, chiếm 30% dân số và 55% lực lượng lao động. Trong đó, 636.370 thanh niên được tập hợp trong 11.969 chi đoàn thuộc 1.477 cơ sở Đoàn và 8.130 chi hội, đội, nhóm, câu lạc bộ thanh niên. Số thanh niên thường xuyên có mặt tại địa phương khoảng 800 nghìn người, được tập hợp trong tổ chức Đoàn - Hội là 536 nghìn người, đạt tỷ lệ 67%, bao gồm: thanh niên nông thôn 198.300 người (chiếm 37%); thanh niên khối trường học 240 nghìn người (44,8%); thanh niên đô thị 8.450 người (1,6%); thanh niên khối công nhân, viên chức, lực lượng vũ trang 89.250 người (16,6%).            

Trong những năm qua, các cấp ủy đảng tỉnh Thanh Hóa đã quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo kiện toàn tổ chức bộ máy và đội ngũ cán bộ đoàn; ban hành các nghị quyết chuyên đề, nhằm nâng cao chất lượng hoạt động của các tổ chức cơ sở đoàn; xác định nội dung, chương trình hoạt động cho đoàn viên thanh niên. Sau khi Ban Chấp hành Trung ương Đảng (khoá X) ban hành Nghị quyết số 25-NQ/TW, ngày 25-7-2008 về Tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác thanh niên thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa, Tỉnh ủy Thanh Hóa đã xây dựng kế hoạch triển khai, tổ chức học tập, quán triệt Nghị quyết tới các cấp ủy đảng, chính quyền và các ban, ngành, đoàn thể từ tỉnh đến cơ sở.   

Ngày 23-12-2009, Ban Thường vụ Tỉnh ủy đã ban hành Chỉ thị số 19-CT/TU về đổi mới nâng cao chất lượng hoạt động của Đoàn và phong trào thanh niên trong thời kỳ mới. Theo đó, công tác giáo dục chính trị, tư tưởng cho đoàn viên, thanh niên được các cấp ủy quan tâm chỉ đạo với các nội dung: tuyên truyền chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước; giáo dục lịch sử truyền thống của dân tộc; học tập các nghị quyết của Đảng, nghị quyết đại hội Đoàn - Hội các cấp; triển khai chương trình học tập lý luận chính trị của Đoàn, học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh. Nhờ đó, đã góp phần quan trọng vào việc định hướng lý tưởng, bồi đắp niềm tin, nâng cao nhận thức và trách nhiệm của tuổi trẻ với sự nghiệp xây dựng và bảo vệ quê hương, đất nước.       

Chủ trương, đường lối của Đảng về công tác thanh niên được thực hiện đã tạo sự đồng thuận trong nhận thức và tổ chức thực hiện; được cụ thể hóa thành mục tiêu, nhiệm vụ và xây dựng chương trình hoạt động toàn khóa và hằng năm. Hướng các phong trào hoạt động của Đoàn vào phát triển kinh tế - xã hội, an ninh, quốc phòng, xây dựng đời sống văn hóa, xóa đói, giảm nghèo. Nhiều cấp ủy đảng đã dành thời gian trao đổi, đối thoại với thanh niên và đoàn viên để lắng nghe tâm tư nguyện vọng, tháo gỡ những khó khăn, vướng mắc trong công tác đoàn tại cơ sở; tin tưởng giao những việc mới, việc khó cho thanh niên và tổ chức Đoàn. Nhiều nơi có chính sách thu hút cán bộ trẻ, có trình độ năng lực về làm công tác Đoàn.

Được sự quan tâm chỉ đạo của Tỉnh ủy, Đoàn Thanh niên đã xây dựng quy hoạch cán bộ, tạo điều kiện thuận lợi để đội ngũ cán bộ đoàn từng bước được chuẩn hóa, trẻ hóa, có điều kiện phát triển. Nhu cầu sinh hoạt văn hóa, tinh thần của thanh niên được quan tâm; nhiều điểm sinh hoạt văn hoá, thể thao được tu sửa, cải tạo đưa vào sử dụng; các hoạt động giao lưu văn hóa, thể dục, thể thao ở các cấp được tăng cường. Hiệu lực, hiệu quả công tác quản lý nhà nước về thanh niên và công tác thanh niên được nâng lên, chủ động đấu tranh, phòng ngừa các tệ nạn xã hội và vi phạm pháp luật trong thanh niên.                     

Nhờ vậy, công tác Đoàn và phong trào thanh niên ở Thanh Hóa đã có sự phát triển tương đối toàn diện, tạo ra nhiều nét mới trong các hoạt động.          

Tính tích cực chính trị xã hội, tinh thần tình nguyện vì cuộc sống cộng đồng được phát huy mạnh mẽ. Đại bộ phận thanh niên luôn trung thành với mục tiêu, lý tưởng của Đảng, có ý chí vươn lên, không cam chịu nghèo nàn, lạc hậu; tích cực học tập, lao động sáng tạo, đi đầu trong việc tiếp thu và ứng dụng khoa học công nghệ mới. Xu hướng gắn bó với quê hương để xây dựng cuộc sống và phát triển kinh tế trong thanh niên nông thôn ngày một tăng lên.  

Phong trào “Năm xung kích phát triển kinh tế - xã hội và bảo vệ Tổ quốc” đã khơi dậy và phát huy mạnh mẽ tiềm năng, sức sáng tạo và vai trò xung kích tình nguyện của tuổi trẻ tham gia phát triển kinh tế - xã hội, tạo môi trường rèn luyện, bồi dưỡng thanh niên. Phong trào “Bốn đồng hành với thanh niên lập thân, lập nghiệp” đạt hiệu quả thiết thực, huy động được nhiều nguồn lực xã hội, góp phần giải quyết các nhu cầu, nguyện vọng và bảo vệ, chăm lo lợi ích chính đáng của thanh niên.            

Công tác xây dựng tổ chức Đoàn được củng cố, vai trò nòng cốt chính trị của Đoàn trong mở rộng mặt trận đoàn kết, tập hợp thanh niên được nâng lên. Toàn tỉnh có 27 ủy ban Hội Liên hiệp thanh niên các huyện, thị, thành phố; 5 Hội sinh viên các trường đại học, cao đẳng và 01 Hội doanh nghiệp trẻ của tỉnh; 687 ủy ban Hội Liên hiệp thanh niên cơ sở và 8.130 chi hội, đội nhóm, câu lạc bộ thanh niên, trong đó có 210 câu lạc bộ trang trại trẻ, câu lạc bộ thanh niên phát triển kinh tế, thu hút 636.370 hội viên; tỷ lệ tập hợp thanh niên hiện nay đạt 62,4% (tăng 6,9% so với năm 2010).           

Thực hiện Chỉ thị 19 của Ban Thường vụ Tỉnh ủy, trong thời gian qua các cấp bộ Đoàn đã chỉ đạo củng cố 53 cơ sở và thành lập mới 44 cơ sở Đoàn - Hội trong doanh nghiệp, nâng tổng số tổ chức Đoàn - Hội trong doanh nghiệp lên 97 tổ chức, thu hút 4.799 đoàn viên, hội viên thanh niên tham gia, chiếm 51,6 % tổng số lao động trong doanh nghiệp.           

Các cấp bộ Đoàn đã tập trung nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ Đoàn các cấp đủ về số lượng, có năng lực, phẩm chất, có kỹ năng nghiệp vụ, đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ công tác Đoàn và phong trào thanh thiếu nhi. Hiện nay, toàn tỉnh có 841 cán bộ Đoàn chuyên trách: cấp tỉnh 56 đồng chí, cấp huyện 148 đồng chí, cấp xã 637 đồng chí. Trong đó, 100% cán bộ tỉnh đoàn, 90% cán bộ huyện đoàn và 15% bí thư đoàn xã có trình độ đại học; có 72% bí thư đoàn xã có trình độ trung cấp về chuyên môn và trung cấp lý luận chính trị. Có 82% bí thư đoàn cấp huyện và 91% bí thư đoàn xã tham gia cấp ủy, hội đồng nhân dân cùng cấp.    

Công tác phát triển Đảng trong thanh niên được tăng cường. Chỉ tính riêng 6 tháng đầu năm 2012, các tổ chức Đoàn trong tỉnh đã giới thiệu 3.940 đoàn viên ưu tú đi học lớp bồi dưỡng kết nạp Đảng, có 2.227 đồng chí được kết nạp Đảng, chiếm 79,6% tổng số đảng viên kết nạp mới trong toàn tỉnh.      

Bên cạnh những kết quả đạt được, công tác Đoàn ở Thanh Hóa vẫn còn những hạn chế, bất cập, đó là: Một bộ phận thanh niên sống thực dụng, không chịu rèn luyện, sa sút đạo đức, lối sống, vi phạm pháp luật, nhất là về an toàn giao thông và sa vào tệ nạn xã hội. Vấn đề việc làm, thu nhập và điều kiện vui chơi, giải trí của thanh niên giữa các vùng trong tỉnh ngày càng có khoảng cách lớn. Gần đây, số thanh niên đi làm ăn xa tuy có giảm, nhưng sự dịch chuyển lao động theo mùa vụ vẫn còn cao. Những vấn đề đó đã tạo ra không ít khó khăn trong công tác tập hợp, giáo dục thanh niên và tổ chức các hoạt động của Đoàn ở địa bàn dân cư.         

Nội dung, phương thức tuyên truyền giáo dục của Đoàn còn chậm đổi mới, chưa thực sự phù hợp, hấp dẫn đối với thanh niên. Việc nắm bắt tình hình tư tưởng và định hướng dư luận xã hội trong thanh niên còn chưa kịp thời. Công tác giáo dục của Đoàn cho đoàn viên thanh niên ở một số lĩnh vực, như: giáo dục pháp luật, đạo đức, lối sống chưa hiệu quả. Chất lượng tổ chức cơ sở Đoàn chưa đồng đều, nhất là tổ chức cơ sở ở vùng sâu, vùng xa còn thiếu bền vững; nội dung, hình thức sinh hoạt chi đoàn còn đơn điệu.     

Một số cấp ủy, cán bộ, đảng viên chưa nhận thức sâu sắc vai trò, vị trí của tổ chức Đoàn trong hệ thống chính trị. Nội dung lãnh đạo của một số cấp ủy đối với công tác Đoàn còn chưa thật sự đổi mới, còn mang tính hình thức; việc tổ chức thực hiện còn máy móc, mang tính áp đặt, mệnh lệnh, can thiệp quá sâu vào các hoạt động của đoàn, làm hạn chế sức sáng tạo trong hoạt động của tổ chức đoàn; một số nơi cán bộ làm công tác Đoàn tuổi đã cao, năng lực hạn chế.      

Để phát huy những kết quả đạt được, khắc phục những mặt còn hạn chế, các cấp ủy Đảng và tổ chức Đoàn ở Thanh Hóa đang cố gắng thực hiện tốt một số giải pháp:         

Một là, bảo đảm sự lãnh đạo chặt chẽ và thường xuyên của Đảng đối với Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh. Các cấp ủy Đảng cần xây dựng các nghị quyết lãnh đạo công tác đoàn, công tác thanh niên cho sát đúng, phù hợp với đặc điểm, yêu cầu nhiệm vụ. Nội dung nghị quyết cần tập trung giải quyết những vấn đề bức xúc của thanh niên trong tỉnh hiện nay như việc làm, thu nhập, học tập, nâng cao đời sống văn hóa, tinh thần... Đồng thời, các cấp ủy Đảng cần quan tâm chỉ đạo chính quyền, các đoàn thể, quan tâm, tạo điều kiện thuận lợi cho các hoạt động của Đoàn. Thông qua các phong trào hoạt động  của Đoàn để mở rộng mặt trận đoàn kết, tập hợp thanh niên. Cấp ủy, cụ thể là đồng chí cấp ủy viên được giao phụ trách về thanh niên cần đồng hành nhiều hơn nữa với thanh niên để hiểu rõ về những hoạt động, về sở thích, tâm lý của tuổi trẻ hiện nay... Từ đó, có những đề xuất, tham mưu với cấp ủy những chủ trương, chính sách phù hợp đối với thanh niên.

Hai là, nâng cao chất lượng công tác giáo dục chính trị tư tưởng cho đoàn viên thanh niên; xây dựng đội ngũ cán bộ Đoàn đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ thời kỳ mới.    

Nâng cao nhận thức của đoàn viên thanh niên về vai trò lãnh đạo của Đảng đối với tổ chức Đoàn, vai trò của thế hệ trẻ trong thực hiện đường lối, chủ trương của Đảng; vai trò xung kích của đoàn viên thanh niên trong thực hiện nhiệm vụ chính trị của địa phương, đơn vị. Xây dựng chương trình, kế hoạch giáo dục chính trị hằng năm; kết hợp giáo dục chính trị thường xuyên với các chương trình hành động của Đoàn nhằm nâng cao nhận thức chính trị, xây dựng lý tưởng, niềm tin và bản lĩnh chính trị cho đoàn viên thanh niên. Tiếp tục đổi mới nội dung, phương thức giáo dục đạo đức cách mạng cho thanh niên; xây dựng thế hệ thanh niên có trí tuệ, giàu lòng yêu nước, tâm huyết với quê hương, có ý thức trách nhiệm với bản thân, gia đình và xã hội. Xây dựng môi trường lành mạnh, nâng cao đời sống vật chất và tinh thần để tuổi trẻ phát triển toàn diện, đáp ứng yêu cầu hội nhập và phát triển. 

Các cấp ủy đảng sẽ thường xuyên quan tâm chỉ đạo, định hướng việc xây dựng đội ngũ cán bộ Đoàn. Tập trung nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ làm công tác thanh niên, nhất là ở các cơ sở đoàn vùng sâu, vùng xa, vùng đặc biệt khó khăn, trẻ hóa đội ngũ cán bộ làm công tác đoàn. Cấp ủy Đảng giới thiệu những đảng viên trẻ tham gia đội ngũ cán bộ lãnh đạo của Đoàn; chăm lo đào tạo, bồi dưỡng, giao việc; quy hoạch và mạnh dạn đề bạt cán bộ trẻ để khích lệ thanh niên phát huy năng lực của mình; chú ý luân chuyển công tác cho cán bộ Đoàn đã trưởng thành.     

Ba là, tăng cường công tác kiểm tra, giám sát của các cấp ủy Đảng đối với hoạt động của Đoàn.

Thông qua công tác kiểm tra, giám sát để đánh giá kết quả hoạt động của  tổ chức Đoàn và đội ngũ cán bộ, đoàn viên thanh niên; đánh giá kết quả thực hiện và chất lượng các nghị quyết của cấp ủy đối với công tác thanh niên, từ đó có thể bổ sung, điều chỉnh cho phù hợp với tình hình thực tiễn. Công tác kiểm tra cần được tiến hành theo định kỳ, kết hợp với kiểm tra đột xuất; trong đó, tập trung kiểm tra việc thực hiện chức năng, nhiệm vụ xung kích của đoàn, kiểm tra đội ngũ cán bộ, đoàn viên trong việc thực hiện các nhiệm vụ chính trị. Hình thức kiểm tra cần thường xuyên cải tiến, ngắn gọn, cụ thể,  bảo đảm chất lượng, tránh hình thức hoặc cứng nhắc, đơn điệu.  

Bốn là, phát huy tính tiền phong gương mẫu của đảng viên tham gia công tác Đoàn.  

Đảng lãnh đạo công tác thanh niên thông qua vai trò tiên phong gương mẫu của cán bộ, đảng viên trong các cơ quan, tổ chức Đoàn. Trong bối cảnh tình hình trong nước và thế giới có những diễn biến phức tạp, tác động rất lớn đến tư tưởng, lối sống của thanh niên, do vậy, cán bộ, đảng viên làm công tác Đoàn phải thường xuyên trau dồi kiến thức, xây dựng bản lĩnh chính trị vững vàng, phẩm chất đạo đức trong sáng, nâng cao năng lực công tác, đáp ứng được yêu cầu nhiệm vụ mới, tạo niềm tin cho thế hệ trẻ học tập và làm theo.

__________________

Bài đăng trên Tạp chí Lý luận chính trị số 6-2013

ThS Lê Thị Hà

Học viện Chính trị - Hành chính quốc gia Hồ Chí Minh