Dự Hội thảo có đồng chí Nguyễn Văn Tiến, Vụ trưởng Vụ Nông nghiệp - Nông thôn, Ban Kinh tế Trung ương; đồng chí Nguyễn Minh Tiến, Cục trưởng, Chánh văn phòng Nông thôn mới Trung ương, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn cùng các giảng viên, các nhà khoa học của Học viện.

Phát biểu tại Hội thảo, PGS, TS Hồ Trọng Hoài nhấn mạnh, ở Việt Nam hiện có khoảng 65% người dân sống ở nông thôn, trong đó đại đa số là nông dân; vì thế, Đảng và Nhà nước ta luôn coi trọng nông nghiệp, nông dân, nông thôn. Ngày 5-8-2008, Hội nghị lần thứ bảy Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa X ban hành Nghị quyết số 26-NQ/TW về nông nghiệp, nông dân, nông thôn. Đây là bước ngoặt trong việc xác định rõ hơn về vị trí trọng yếu của nông nghiệp, nông dân, nông thôn trong thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước của Đảng và Nhà nước ta. Trên tinh thần đó, Hội thảo khoa học: Mười năm thực hiện Nghị quyết 26-NQ/TW của Hội nghị lần thứ bảy Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa X về nông nghiệp, nông dân, nông thôn nhằm đánh giá kết quả sau 10 năm thực hiện Nghị quyết của toàn Đảng, toàn dân ta, qua đó cập nhật những kiến thức phục vụ cho công tác nghiên cứu lý luận, góp phần khắc phục những hạn chế còn tồn tại, phát huy hiệu quả trong thực tiễn thực hiện Nghị quyết.

Phát biểu tại Hội thảo, đồng chí Nguyễn Văn Tiến khẳng định, những kết quả đạt được trong 10 năm thực hiện nghị quyết 26-NQ/TW về nông nghiệp, nông dân, nông thôn. Nghị quyết đã được các cấp chính quyền triển khai thực hiện đồng bộ, toàn diện, nghiêm túc, sâu rộng và được nông dân hưởng ứng tích cực. Thông qua các phong trào thi đua của nông dân, đã và đang hình thành hàng nghìn hộ nông dân sản xuất giỏi. 10 năm qua, người nông dân đã tự khẳng định được vị trí vai trò quan trọng trong xã hội. Thực hiện Nghị quyết đã tạo ra bộ mặt mới cho nông thôn, làng quê khởi sắc, đời sống vật chất và tinh thần của người nông dân được nâng lên rõ rệt. Trong sản xuất nông nghiệp, phương thức phát triển theo sản lượng, năng suất đang dần được chuyển sang phát huy lợi thế so sánh của các sản phẩm gắn với thị trường trong nước và quốc tế. Trong tổ chức sản xuất đã đổi mới cách thức theo hướng quan tâm nhiều hơn tới nông hộ...

Tuy nhiên, đồng chí cũng thẳng thắn chỉ ra những mặt còn tồn tại, hạn chế trong việc thực hiện Nghị quyết. Còn tình trạng một số địa phương chưa xây dựng quy hoạch rõ ràng, chưa xác định được cây, con chủ lực có giá trị kinh tế nên trong sản xuất, nông dân còn tự phát theo phong trào, việc đầu tư công nghệ cao vào sản xuất nông nghiệp mới chỉ là bước đầu, còn hạn chế. Nông dân ít được tham gia sản xuất theo chuỗi giá trị. Mối liên kết giữa nông dân với các “nhà” khác chưa bền chặt, thiếu gắn kết lợi ích và trách nhiệm giữa các bên với nhau. An ninh chính trị và môi trường của nông thôn có dấu hiệu gia tăng như các tệ nạn xã hội, thiếu dân chủ trong quá trình triển khai thực hiện các kế hoạch, quản lý môi trường còn lỏng lẻo. Chuyển dịch trong cơ cấu lao động chậm, chưa có cơ chế phát huy và bảo vệ lực lượng lao động dư thừa ở nông thôn khi thực hiện chuyển nhượng ruộng đất...

Trên cơ sở đó đồng chí yêu cầu hệ thống giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả của việc thực hiện Nghị quyết 26-NQ/TW về nông nghiệp, nông dân, nông thôn cần hướng đến nâng cao nhận thức của hệ thống chính trị và người dân nông thôn về tầm quan trọng, mục tiêu, những nội dung cần thực hiện của Nghị quyết, của Chương trình mục tiêu quốc gia về xây dựng nông thôn mới; thực hiện tái cơ cấu ngành song hành với nâng cao năng lực của người dân nông thôn; xây dựng nông thôn mới gắn với đô thị hóa...

Hơn 30 tham luận và các phát biểu tại Hội thảo tập trung làm rõ các kết quả đạt được trong 10 năm thực hiện Nghị quyết 26-NQ/TW về nông nghiệp, nông dân, nông thôn; những hạn chế còn tồn tại và đề xuất hệ thống giải pháp phát triển nông nghiệp, nông dân, nông thôn thời gian tới.

Các tham luận tại Hội thảo khẳng định, sau 10 năm thực hiện Nghị quyết 26-NQ/TW, các lĩnh vực nông nghiệp, nông dân, nông thôn đã đạt được nhiều kết quả tích cực. Nền nông nghiệp đang chuyển sang sản xuất hàng hóa lớn, quy mô thị trường mở rộng, an ninh lương thực quốc gia được đảm bảo vững chắc; đời sống vật chất, tinh thần của đại bộ phận nông dân Việt Nam được cải thiện; cơ cấu lao động nông thôn được chuyển dịch theo hướng tích cực. Tính đến tháng 8-2018, cả nước có 3.370 xã (37,76%) đạt chuẩn nông thôn mới; 53 đơn vị cấp huyện được Thủ tướng Chính phủ công nhận đạt chuẩn và hoàn thành nhiệm vụ xây dựng nông thôn mới; số tiêu chí đạt chuẩn bình quân/xã là 14,26 tiêu chí/xã...

Bên cạnh những thành tựu đạt được, các tham luận cũng chỉ ra một số tồn tại, hạn chế sau 10 năm thực hiện Nghị quyết như: quy mô sản xuất nhỏ, manh mún (hiện có khoảng 9,3 triệu hộ nông dân có diện tích bình quân mỗi hộ khoảng 0,4 hécta); tư duy sản xuất lạc hậu, không bắt kịp với cơ chế thị trường; chất lượng và năng lực cạnh tranh thấp; quy hoạch sản xuất chưa đồng bộ, phát triển chưa bền vững; quá trình công nghiệp hóa, đô thị hóa đã làm phát sinh một số vấn đề chính trị - xã hội bức xúc, thậm chí một số nơi xảy ra tình trạng cục bộ; môi trường nhiều vùng nông thôn ô nhiễm trầm trọng, khoảng cách về trình độ phát triển, mức sống và thụ hưởng các thành quả phát triển đất nước giữa nông thôn và thành thị, giữa các vùng, miền, giữa giai cấp nông dân và các tầng lớp khác ngày càng xa...

Tại Hội thảo, một số giải pháp nhằm thực hiện hiệu quả Nghị quyết 26-NQ/TW được các đại biểu đưa ra là: tăng cường sự lãnh đạo của Đảng, quản lý của Nhà nước, phát huy vai trò của các đoàn thể chính trị xã hội của nông thôn; xây dựng, hoàn thiện thể chế chính trị nông thôn, phát huy dân chủ cơ sở và vai trò của các tổ chức phi quan phương trong phát triển nông thôn; xây dựng nền nông nghiệp toàn diện theo hướng hiện đại thông qua phát triển công nghiệp và dịch vụ nông thôn, phát triển trồng trọt, chăn nuôi, lâm nghiệp, kinh tế biển gắn với ứng dụng khoa học - công nghệ; nâng cao đời sống vật chất và tinh thần cho người dân nông thôn theo hướng giải quyết việc làm cho lực lượng lao động nhàn rỗi; phát triển hệ thống thông tin liên lạc, điện, đường, trường trạm... đảm bảo cơ sở hạ tầng cho xây dựng nông thôn mới.

Nguyễn Thị Lan