Tạp chí Lý luận chính trị tổ chức góp ý dự thảo các Văn kiện trình Đại hội XIV của Đảng

THÚY THẢO

PGS, TS Nguyễn Thắng Lợi, Bí thư chi bộ, Tổng Biên tập Tạp chí chỉ rõ, Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIV của Đảng là sự kiện chính trị trọng đại, có ý nghĩa mở đầu kỷ nguyên phát triển mới của đất nước. Việc tổ chức sinh hoạt chuyên đề này nhằm thể hiện trách nhiệm của đảng viên, đồng thời là nhiệm vụ chính trị của cán bộ, biên tập viên Tạp chí Lý luận chính trị - cơ quan nghiên cứu, ngôn luận khoa học của Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh đối với sự kiện chính trị trọng đại của đất nước.

Các ý kiến phát biểu tại buổi sinh hoạt chuyên đề tập trung vào các nội dung về phát triển kinh tế - xã hội, văn hóa, con người, xây dựng Đảng, hệ thống chính trị, bảo vệ Tổ quốc và hội nhập quốc tế; phân tích, làm rõ các vấn đề mới, quan trọng trong các dự thảo văn kiện.

Về chủ đề của Đại hội XIV, các ý kiến cho rằng, cần phản ánh đầy đủ yêu cầu phát triển đất nước trong giai đoạn mới - giai đoạn chuyển đổi mạnh mẽ về mô hình tăng trưởng, thể chế quản trị quốc gia. Trước hết, chủ đề cần nhấn mạnh nhiệm vụ đổi mới tư duy phát triển gắn với khát vọng xây dựng đất nước phồn vinh, hạnh phúc vào giữa thế kỷ XXI; đồng thời, đặt trọng tâm vào xây dựng, chỉnh đốn Đảng và hệ thống chính trị trong sạch, vững mạnh, coi đây là nhân tố quyết định để củng cố niềm tin của nhân dân. Chủ đề cũng cần thể hiện quyết tâm đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa, phát triển kinh tế độc lập, tự chủ gắn với hội nhập quốc tế sâu rộng, chú trọng khoa học - công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số. Đồng thời, cần đề cao nhiệm vụ phát triển văn hóa và con người Việt Nam, văn hóa là sức mạnh nội sinh quan trọng của phát triển bền vững. Việc giữ vững quốc phòng, an ninh và nâng cao năng lực ứng phó trước những thách thức truyền thống và phi truyền thống cũng phải được thể hiện rõ. Do đó, chủ đề Đại hội cần khái quát tầm nhìn chiến lược, thể hiện ý chí và quyết tâm chính trị của toàn Đảng, toàn dân và toàn quân trong xây dựng đất nước phồn vinh, hùng cường, nhân dân hạnh phúc trong giai đoạn mới. Hiện nay, chủ đề Đại hội cơ bản đã phản ánh đầy đủ yêu cầu của đất nước trong giai đoạn mới, tuy nhiên cần bổ sung, nhấn mạnh thêm về tư duy không ngừng đổi mới của Đảng trong phát triển kinh tế - xã hội gắn với tinh thần tự lực, tự cường của dân tộc và khái quát tầm nhìn chiến lược về phát triển văn hóa dân tộc.

Về kết cấu, nội dung của dự thảo báo cáo chính trị, theo các ý kiến đóng góp tại Hội nghị, tại mục “I. ĐÁNH GIÁ VIỆC THỰC HIỆN NGHỊ QUYẾT ĐẠI HỘI XIII CỦA ĐẢNG VÀ CƠ ĐỒ CỦA ĐẤT NƯỚC SAU 40 NĂM ĐỔI MỚI”, cần làm rõ hơn các mục tiêu định lượng và định tính cho từng giai đoạn, nhất là các chỉ tiêu về tăng trưởng xanh, năng suất lao động, chất lượng thể chế và năng lực cạnh tranh quốc gia. Trong bối cảnh tình hình thế giới biến động nhanh và phức tạp, việc xác định những đột phá chiến lược mới, nhất quán và có trọng tâm sẽ tạo nền tảng vững chắc để Việt Nam đạt mục tiêu trở thành nước phát triển vào giữa thế kỷ XXI.

Về hoàn thiện thể chế phát triển kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa, cần tiếp tục mở rộng không gian phát triển cho các thành phần kinh tế, tăng cường minh bạch và kỷ cương pháp luật. Ưu tiên hoàn thiện thể chế cho kinh tế số, kinh tế xanh, kinh tế tuần hoàn; đồng thời xây dựng cơ chế phân cấp, phân quyền mạnh mẽ nhưng gắn với kiểm soát quyền lực hiệu quả, bảo đảm “quyền đi đôi với trách nhiệm”.

Một số ý kiến cũng cho rằng, cần làm rõ quan điểm, mối quan hệ giữa phát triển kinh tế nhà nước và kinh tế tư nhân, nhằm bảo đảm vai trò định hướng chiến lược và vai trò chủ đạo của kinh tế nhà nước; cũng như làm rõ vai trò động lực quan trọng của kinh tế tư nhân trong nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa.

Trong bối cảnh cả nước chuyển đổi sang mô hình chính quyền địa phương hai cấp, cần tiếp tục hoàn thiện mô hình quản trị quốc gia, quản trị địa phương hiện đại, dựa trên 3 trụ cột là thể chế, nguồn nhân lực và công nghệ (dữ liệu số, công nghệ số và các phương thức quản trị tiên tiến). Dự thảo văn kiện cần xác định rõ chiến lược hạ tầng số, chiến lược dữ liệu quốc gia, cơ chế thúc đẩy đổi mới sáng tạo trong khu vực công và hệ thống bảo vệ an ninh mạng quốc gia.

Về vấn đề phát triển mạnh mẽ, toàn diện văn hóa và con người Việt Nam (Mục V – dự thảo Báo cáo chính trị), các ý kiến đã chỉ ra những điểm mới của dự thảo văn kiện về nội dung này, đồng thời góp ý dự thảo cần cần cụ thể hóa hơn nữa hệ giá trị Việt Nam thời kỳ mới. Việc xác lập 4 nhóm giá trị: quốc gia, văn hóa, gia đình và chuẩn mực con người Việt Nam là một bước tiến lớn, song chưa làm rõ nội hàm. Bên cạnh đó, cần bổ sung lộ trình triển khai, cơ chế giám sát, cũng như cách đưa hệ giá trị này đi vào thực tiễn. Thí dụ, việc tích hợp hệ giá trị vào chương trình giáo dục phổ thông, đưa vào phong trào thi đua “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa”, hay truyền thông qua báo chí, mạng xã hội cần được quy định rõ. Nếu không có thiết kế cụ thể, những hệ giá trị này rất dễ dừng lại ở khẩu hiệu.

Cần có giải pháp cụ thể để khắc phục tình trạng đầu tư cho văn hóa chưa tương xứng, dự thảo văn kiện cần bổ sung chỉ tiêu ngân sách cụ thể, cơ chế khuyến khích hợp tác công - tư và xã hội hóa, cũng như quy định rõ trách nhiệm phân bổ nguồn lực của từng cấp, từng ngành.

Nhấn mạnh vấn đề phát triển văn hóa số và công nghiệp văn hóa. Trong bối cảnh mạng xã hội đang trở thành “không gian sinh hoạt chính” của giới trẻ, cần có một bộ quy tắc ứng xử trên không gian mạng để hình thành chuẩn mực mới, đồng thời khuyến khích sáng tạo các nội dung tích cực. Với công nghiệp văn hóa, dự thảo các Văn kiện nên xác định rõ những ngành ưu tiên (phim ảnh, âm nhạc, thiết kế, thời trang, trò chơi trực tuyến, du lịch văn hóa…) và đưa ra cơ chế hỗ trợ cụ thể như tín dụng, thuế, bảo hộ bản quyền, hạ tầng số.

Về xây dựng, chỉnh đốn Đảng và hệ thống chính trị, các nội dung thảo luận nhất trí cho rằng cần làm rõ hơn nội hàm về hệ thống chính trị, cơ chế Đảng lãnh đạo, Nhà nước quản lý, nhân dân làm chủ thông qua Mặt trận Tổ quốc và các tổ chức chính trị - xã hội, đồng thời làm rõ hơn những nội dung liên quan đến phân cấp, phân quyền, nhất là phân cấp, phân quyền từ Trung ương đến địa phương. Trung ương cần định hướng xây dựng quy chế về sự lãnh đạo của Đảng, của các tổ chức đảng, cấp ủy trong từng lĩnh vực kinh tế - xã hội... Tiếp tục hoàn thiện các cơ chế kiểm soát quyền lực, phòng ngừa tham nhũng, tiêu cực, gắn trách nhiệm người đứng đầu với kết quả thực tế. Bộ máy hệ thống chính trị tiếp tục được sắp xếp tinh gọn, hoạt động hiệu lực, hiệu quả; đồng thời phát huy mạnh mẽ vai trò nêu gương của đội ngũ cán bộ, nhất là cán bộ chủ chốt các cấp.

Về nội dung tổng kết công tác xây dựng Đảng (Phụ lục 5), tuy được trình bày đầy đủ, song chỉ đưa vào phụ lục là chưa phù hợp. Cần lựa chọn những số liệu, kết quả chủ yếu, tiêu biểu để đưa vào Báo cáo chính trị nhằm thể hiện tinh thần tự phê bình, tính nghiêm túc và trách nhiệm cao của Đảng trước toàn dân. Bổ sung nhóm chỉ tiêu về công tác xây dựng Đảng, nhất là về năng lực lãnh đạo, sức chiến đấu của tổ chức cơ sở đảng, đội ngũ cán bộ, đảng viên; công tác phòng, chống tham nhũng, tiêu cực; cũng như hiệu quả của hệ thống chính trị cơ sở.

Về cơ chế trọng dụng nhân tài, phát huy nguồn nhân lực chất lượng cao, đội ngũ trí thức, văn nghệ sĩ, doanh nhân và thanh niên được coi là lực lượng tiên phong trong xây dựng và lan tỏa hệ giá trị; tuy nhiên trong dự thảo văn kiện, chính sách dành cho họ còn khá mờ nhạt. Cần bổ sung cơ chế đào tạo, bồi dưỡng, trọng dụng, bảo vệ bản quyền sáng tạo, khuyến khích sự dấn thân của giới trẻ trong lĩnh vực công nghiệp sáng tạo; làm rõ định hướng phát triển nhân lực chất lượng cao trong các lĩnh vực mũi nhọn như công nghệ số, trí tuệ nhân tạo, tự động hóa, công nghệ sinh học.

Về phát triển an sinh xã hội, cần hoàn thiện hệ thống chính sách giảm nghèo đa chiều, thích ứng với biến đổi cơ cấu dân số, nhất là già hóa dân số. Hệ thống y tế - giáo dục cần được đầu tư theo hướng công bằng, hiện đại, bảo đảm mọi người dân được tiếp cận dịch vụ chất lượng với chi phí hợp lý. Đồng thời, văn kiện cần tính đến các thách thức xã hội mới nảy sinh từ kinh tế số và tự động hóa.

Đối với vấn đề về quốc phòng, an ninh và bảo vệ Tổ quốc, trong bối cảnh cạnh tranh chiến lược gay gắt và các mối đe dọa phi truyền thống gia tăng, văn kiện cần làm rõ hơn định hướng phát triển tiềm lực quốc phòng toàn dân, an ninh nhân dân; hoàn thiện cơ chế bảo vệ chủ quyền biển, đảo; nâng cao năng lực ứng phó với an ninh mạng, an ninh năng lượng, an ninh lương thực.

Bên cạnh đó, về đường lối ngoại giao và xây dựng sức mạnh mềm của quốc gia, văn kiện cần thể hiện rõ hơn vai trò của Việt Nam trong các liên minh kinh tế - thương mại thế hệ mới, cũng như định hướng hội nhập quốc tế sâu rộng gắn với bảo vệ lợi ích quốc gia - dân tộc.

Các ý kiến cũng thể hiện tinh thần nhất trí cao với dự thảo các Văn kiện trình Đại hội XIV. Dự thảo các Văn kiện được chuẩn bị công phu, kết cấu chặt chẽ, nội dung đã thể hiện được tính định hướng chiến lược cao, định hình tư duy chiến lược, tầm nhìn và định hướng phát triển đất nước trong 5 năm tới cũng như đến giữa thế kỷ XXI.

Kết luận sinh hoạt chuyên đề, PGS, TS Nguyễn Thắng Lợi, Bí thư chi bộ, Tổng Biên tập Tạp chí, đánh giá cao tinh thần trách nhiệm và sự chuẩn bị công phu, chất lượng của các ý kiến góp ý. Đây là những nội dung quan trọng để Tạp chí Lý luận chính hoàn thành tốt yêu cầu nhiệm vụ trong việc xây dựng chuyên mục hướng tới Đại hội XIV trên tạp chí, với loạt bài đóng góp ý kiến vào dự thảo các văn kiện trình Đại hội XIV của Đảng và chuyên mục triển khai Nghị quyết đại hội sau khi Đại hội diễn ra.