Xây dựng văn hóa liêm chính, tiết kiệm để phòng, chống tận gốc tham nhũng, tiêu cực

Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng với Đảng bộ, chính quyền và nhân dân Thủ đô Hà Nội - Ảnh: vietnamplus.vn

1. Văn hóa liêm chính, tiết kiệm trong xây dựng và phát triển đất nước

Tháng 6-1949 khi viết tác phẩm Cần, kiệm, liêm, chính, Chủ tịch Hồ Chí Minh nhấn mạnh: “Liêm là trong sạch, không tham lam”⁽¹⁾. “Chính nghĩa là không tà, nghĩa là thẳng thắn, đứng đắn”⁽²⁾. “Kiệm là thế nào? Là tiết kiệm, không xa xỉ, không hoang phí, không bừa bãi... Tiết kiệm không phải là bủn xỉn. Khi không nên tiêu xài thì một đồng xu cũng không nên tiêu. Khi có việc đáng làm, việc ích lợi cho đồng bào, Tổ quốc, thì dù bao nhiêu công, tốn bao nhiêu của, cũng vui lòng. Như thế mới đúng là kiệm. Việc đáng tiêu mà không tiêu, là bủn xỉn, chứ không phải là kiệm. Tiết kiệm phải kiên quyết không xa xỉ...”⁽³⁾. Người yêu nước thì phải thi đua thực hành tiết kiệm”⁽⁴⁾. Từ đó, Người nhấn mạnh: “Một dân tộc biết cần, kiệm, biết liêm, là một dân tộc giàu về vật chất, mạnh về tinh thần, là một dân tộc văn minh tiến bộ”⁽⁵⁾.

Như vậy, liêm, chính, tiết kiệm là những phẩm chất, đức tính tốt đẹp của con người, thể hiện sự trong sạch, ngay thẳng, không xa hoa, lãng phí trước những cám dỗ vật chất, tiền tài, danh vọng, gìn giữ phẩm chất đạo đức tốt đẹp.

Văn hóa liêm chính, tiết kiệm là nét đẹp trong ứng xử của cá nhân, cộng đồng, thể hiện ở tinh thần chính trực, ngay thẳng, công bằng; ý thức trân trọng, giữ gìn của công, không lãng phí, vì lợi ích của cộng đồng, tập thể. Qua thời gian, những thói quen, nét đẹp đó kết tinh thành những giá trị, chuẩn mực, có sức lan tỏa trong đời sống xã hội, góp phần hình thành nhân cách con người mới, có nhiều đóng góp tích cực vào quá trình phát triển đất nước.

Việc xây dựng, hình thành và thực thi tốt văn hóa liêm chính, tiết kiệm, nhất là với đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức trong nền hành chính công vụ có ý nghĩa đặc biệt quan trọng. Văn hóa liêm chính, tiết kiệm góp phần kiến tạo môi trường sống, làm việc lành mạnh với những giá trị liêm khiết, trong sạch, ngay thẳng, chính trực, công bằng được thực thi. Đồng thời, góp phần xây dựng đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức có năng lực, phẩm chất, tư cách đạo đức tốt, có tinh thần gương mẫu, tiên phong, tận tụy, trung thành với lý tưởng, mục tiêu độc lập dân tộc và CNXH; sẵn sàng hy sinh lợi ích cá nhân vì lợi ích của tập thể, cộng đồng.

Xây dựng và thực thi hiệu quả văn hóa liêm chính, tiết kiệm là sự kế thừa và phát huy những giá trị văn hóa truyền thống tốt đẹp. Là một nước nông nghiệp, trong quá trình lao động, sản xuất, người nông dân Việt Nam thường xuyên phải đối diện với những khó khăn, bất trắc từ điều kiện thời tiết, khí hậu. Điều kiện, môi trường sống và nghề nghiệp đã hình thành nên những đức tính, phẩm chất của người Việt cần cù, chịu khó, tiết kiệm. Đồng thời, sống trong không gian làng xã với những mối quan hệ anh em, họ hàng, láng giềng, người Việt luôn tự điều chỉnh mình theo những quy ước, chuẩn mực cộng đồng; giáo dục lẫn nhau bằng tấm gương của người đi trước; đề cao giá trị đạo đức. Từ những tấm gương liêm khiết, những nhân cách cao đẹp mà thế hệ trẻ sẽ tự soi, tự sửa để không ngừng tự hoàn thiện bản thân theo hướng Chân, Thiện, Mỹ.

Trong nền hành chính công vụ, văn hóa liêm chính, tiết kiệm có ý nghĩa quan trọng, nâng cao năng lực, hiệu quả lãnh đạo, quản lý, điều hành và quản trị quốc gia; tạo môi trường khách quan, minh bạch, góp phần xây dựng Đảng và hệ thống chính trị trong sạch, vững mạnh. Thực hiện nghiêm văn hóa liêm chính, tiết kiệm sẽ đẩy lùi nạn tham nhũng, lãng phí, những hành vi tiêu cực, bảo đảm kỷ luật, kỷ cương và sự tôn nghiêm của pháp luật. Khắc phục và đẩy lùi tình trạng suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống trong một bộ phận cán bộ, đảng viên. Trong bối cảnh hiện nay, khi đất nước còn đối diện với nhiều khó khăn, thách thức, mỗi cán bộ, công chức, viên chức cần nêu cao tinh thần tiết kiệm về thời gian, tiền bạc, công sức, tránh lãng phí, xa hoa. Đây sẽ là điều kiện cần thiết để tận dụng thời cơ, đưa đất nước phát triển nhanh và bền vững.

2. Thực tiễn xây dựng và thực thi văn hóa liêm chính, tiết kiệm

Nhận định về những thành tựu đạt được trong công cuộc đổi mới, trong nhiều bài phát biểu, Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng khẳng định: “Đất nước ta chưa bao giờ có được cơ đồ, tiềm lực, vị thế và uy tín quốc tế như ngày nay”.

Bên cạnh những thành tựu về phát triển kinh tế, giữ vững ổn định chính trị, xã hội thì văn hóa cũng có nhiều khởi sắc với sự quan tâm của các cấp, các ngành; nhận thức của toàn xã hội về văn hóa ngày càng sâu sắc, toàn diện. Việc phát huy những giá trị văn hóa tốt đẹp được nhân rộng, tạo nguồn cảm hứng và động lực tích cực để thúc đẩy các lĩnh vực khác phát triển. Văn hóa thẩm thấu vào trong mọi hoạt động, lĩnh vực của đời sống xã hội, trong đó có hoạt động của các cơ quan đảng, nhà nước.

Về việc triển khai và thực thi văn hóa liêm chính, tiết kiệm, có thể thấy thời gian qua, Đảng, Nhà nước đã ban hành nhiều văn kiện quan trọng nhằm phát huy tinh thần gương mẫu, tiên phong của đội ngũ cán bộ, đảng viên, tạo sự chuyển biến tích cực về nhận thức, xây dựng lòng tin trong nhân dân. Tiêu biểu là các nghị quyết quy định về xây dựng Đảng như:

Nghị quyết Trung ương 4 khóa XI (năm 2012) “về một số vấn đề cấp bách về xây dựng Đảng hiện nay”; Nghị quyết Trung ương 4 khóa XII (năm 2016) “về tăng cường xây dựng, chỉnh đốn Đảng; ngăn chặn, đẩy lùi sự suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, những biểu hiện “tự diễn biến” và “tự chuyển hóa” trong nội bộ”; Kết luận Hội nghị Trung ương 4 khóa XIII (năm 2021) “về đẩy mạnh xây dựng, chỉnh đốn Đảng và hệ thống chính trị; kiên quyết ngăn chặn, đẩy lùi, xử lý nghiêm cán bộ, đảng viên suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, biểu hiện “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa”.

Các quy định của Trung ương như: Quy định số 55-QĐ/TW, ngày 19-12-2016 của Bộ Chính trị “về một số việc cần làm ngay để tăng cường vai trò nêu gương của cán bộ, đảng viên”; Quy định số 101-QĐ/TW, ngày 7-6-2012 của Ban Bí thư “về trách nhiệm nêu gương của cán bộ, đảng viên, nhất là cán bộ lãnh đạo chủ chốt các cấp”; Quy định số 08-QĐi/TW ngày 25-10-2018 của Ban Chấp hành Trung ương “về trách nhiệm nêu gương của cán bộ, đảng viên, trước hết là Ủy viên Bộ Chính trị, Ủy viên Ban Bí thư, Ủy viên Ban Chấp hành Trung ương”; Quy định số 205-QĐ/TW ngày 23-9-2019 của Bộ Chính trị “về việc kiểm soát quyền lực trong công tác cán bộ và chống chạy chức, chạy quyền”; Quy định số 41-QĐ/TW ngày 3-11-2021 của Bộ Chính trị “về việc miễn nhiệm, từ chức đối với cán bộ”...

Trong các văn kiện về công tác cán bộ, về xây dựng Đảng đều nhấn mạnh đến tinh thần liêm chính, tiết kiệm của đội ngũ cán bộ, đảng viên, nhất là người đứng đầu cơ quan, đơn vị phải: “Hết lòng, hết sức phụng sự Tổ quốc, phục vụ nhân dân, vì lợi ích của nhân dân, của quốc gia - dân tộc và mục tiêu, lý tưởng cách mạng của Đảng. Không làm bất cứ việc gì có hại cho Đảng, cho đất nước và nhân dân. Lấy ấm no, hạnh phúc và sự hài lòng của nhân dân làm mục tiêu phấn đấu. Thực hành phong cách lãnh đạo khoa học, dân chủ, sâu sát thực tiễn, hiệu quả; thực sự là hạt nhân đoàn kết, quy tụ, tạo động lực và phát huy trí tuệ tập thể... Tâm huyết, tận tụy với công việc... Năng động, sáng tạo, dám nghĩ, dám làm; tìm tòi, đổi mới... Giữ vững nguyên tắc, dân chủ, công tâm, khách quan, công khai, minh bạch... Không ngừng học tập, tu dưỡng, rèn luyện, trau dồi đạo đức cách mạng. Mẫu mực về đạo đức, lối sống. Thực sự cần, kiệm, liêm, chính, chí công vô tư; trung thực, giản dị, thẳng thắn, chân thành. Nghiêm túc thực hành tự phê bình và phê bình; thấy đúng phải cương quyết bảo vệ, thấy sai phải quyết liệt đấu tranh; không tranh công đổ lỗi. Dũng cảm nhận khuyết điểm và trách nhiệm. Chủ động xin từ chức khi thấy mình không còn đủ điều kiện, năng lực, uy tín để thực hiện nhiệm vụ”⁽⁶⁾.

Nhằm siết chặt kỷ luật, kỷ cương, tạo môi trường làm việc trong sạch với những giá trị nhân văn, tiến bộ, liêm chính, khoa học được thực thi; khắc phục và đẩy lùi những biểu hiện tiêu cực, tham nhũng, Đảng, Nhà nước đã xây dựng, ban hành nhiều văn bản về công tác xây dựng Đảng, đổi mới bộ máy và hệ thống chính trị tinh gọn, hoạt động hiệu lực, hiệu quả; xây dựng đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức có năng lực, trình độ, đáp ứng tốt yêu cầu thực tiễn đang đặt ra.

Trong 10 năm (2012 - 2022), Ban Chấp hành Trung ương, Bộ Chính trị, Ban Bí thư đã ban hành hơn 250 văn bản về công tác xây dựng Đảng, xây dựng hệ thống chính trị và phòng, chống tham nhũng. Quốc hội sửa đổi, bổ sung, ban hành mới hơn 300 luật, pháp lệnh, nghị quyết. Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành hơn 2.000 nghị định, quyết định. Các bộ, ngành, địa phương ban hành hàng nghìn văn bản quy phạm pháp luật để kịp thời thể chế hóa và triển khai thực hiện chủ trương, chính sách của Đảng về quản lý kinh tế - xã hội, phòng, chống tham nhũng, tiêu cực⁽⁷⁾.

Bên cạnh việc xây dựng hệ thống văn bản mang tính pháp quy, tạo môi trường, hành lang pháp lý chặt chẽ với những quy định nghiêm minh về trách nhiệm của mỗi cán bộ, đảng viên trong thực thi công vụ thì những năm qua, Chính phủ và nhiều bộ, ngành đã xây dựng và ban hành nhiều quy chế, đề án; tổ chức các cuộc vận động, các phong trào thi đua thực hiện văn hóa công sở, văn hóa công vụ; văn hóa giao tiếp, ứng xử của đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức, qua đó thực thi và lan tỏa những nét đẹp văn hóa trong hoạt động thực thi công vụ; xây dựng môi trường văn hóa lành mạnh trong các cơ quan, đơn vị, góp phần hình thành phong cách ứng xử, lề lối làm việc chuyên nghiệp, trách nhiệm, năng động, minh bạch, hiệu quả trong thực thi nhiệm vụ; đáp ứng yêu cầu phục vụ nhân dân, xã hội.

Đánh giá khái quát về quá trình thực thi văn hóa liêm chính, tiết kiệm, trong cuốn sách Kiên quyết, kiên trì đấu tranh phòng, chống tham nhũng, tiêu cực, góp phần xây dựng Đảng và Nhà nước ta ngày càng trong sạch, vững mạnh, Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng nhấn mạnh: “Cấp ủy, tổ chức đảng, chính quyền các cấp đã quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo xây dựng văn hóa liêm chính, tiết kiệm trong cán bộ, đảng viên, công chức, viên chức và toàn xã hội; xây dựng ý thức tự giác chấp hành nghiêm các quy định của Đảng, Nhà nước; chủ động xử lý khi có xung đột lợi ích; xây dựng và thực hiện các quy tắc ứng xử, quy tắc đạo đức nghề nghiệp; phê phán, lên án, tích cực đấu tranh phòng, chống tham nhũng, tiêu cực; trọng liêm sỉ, danh dự, biết xấu hổ khi bản thân và người thân tham nhũng, tiêu cực. Quan tâm xây dựng, hoàn thiện chuẩn mực đạo đức cách mạng của đảng viên, đạo đức công vụ, chuẩn mực, giá trị con người Việt Nam phù hợp với truyền thống văn hóa tốt đẹp của dân tộc làm cơ sở cho cán bộ, đảng viên rèn luyện, nâng cao bản lĩnh chính trị, ý thức sâu sắc hơn trách nhiệm của mình trước Đảng và nhân dân. Chỉ đạo tổng kết việc đưa nội dung phòng, chống tham nhũng vào chương trình giáo dục, đào tạo, bồi dưỡng, làm cơ sở để đề xuất các giải pháp đẩy mạnh, nâng cao hiệu quả công tác giáo dục về phòng, chống tham nhũng, tiêu cực, xây dựng văn hóa liêm chính, không tham nhũng, tiêu cực trong cán bộ, đảng viên, công chức, viên chức và toàn xã hội”⁽⁸⁾.

Tuy nhiên, bên cạnh những kết quả đạt được thì việc xây dựng, phát huy văn hóa tinh thần liêm chính, tiết kiệm trong một bộ phận không nhỏ cán bộ, đảng viên vẫn còn nhiều bất cập, thậm chí nhiều cán bộ vì chạy theo danh vị, tiền tài, vì lợi ích vật chất, nể nang né tránh, tham vọng cá nhân... đã bất chấp danh dự, sẵn sàng chà đạp lên giá trị liêm chính, đi ngược lại lý tưởng, mục tiêu cao đẹp mà cá nhân từng tuyên bố trước cơ quan, đơn vị; chà đạp lên lợi ích cộng đồng, tập thể; làm tổn hại đến uy tín, hình ảnh cơ quan, tổ chức, làm phai nhạt niềm tin giữa Đảng, Nhà nước với nhân dân.

Vì không giữ được liêm chính, một số cán bộ “nhúng chàm”, sa vào tham nhũng, lợi dụng kẽ hở của cơ chế, chính sách nhằm câu kết, hình thành nhóm lợi ích để trục lợi.

Trong lúc tình hình đất nước gặp nhiều khó khăn, trước những diễn biến phức tạp của tình hình chính trị, quân sự, ngoại giao trên thế giới như cuộc chiến thương mại Mỹ - Trung, sự bùng phát và lây lan của đại dịch Covid-19, xung đột Nga - Ukraina,... toàn dân nâng cao ý thức, tinh thần tiết kiệm trong chi tiêu, sinh hoạt, thì lại có những cán bộ, đảng viên giữ chức vụ trong các cơ quan hành chính lợi dụng tình thế khó khăn để trục lợi, chi sai ngân sách, lãng phí của công, gây bức xúc trong dư luận.

Tham nhũng, tiêu cực, lãng phí là “khuyết tật bẩm sinh” của quyền lực, có nguồn gốc sâu xa từ sự suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống; khi người giữ chức vụ, quyền hạn sa vào chủ nghĩa cá nhân, không giữ được sự liêm khiết, trong sạch.

Lý giải về nguyên nhân của tham nhũng, Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng chỉ rõ: “Tham nhũng là một loại hành vi tiêu cực do người có chức vụ, quyền hạn thực hiện, là biểu hiện cụ thể của suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống. Tham nhũng và tiêu cực, nhất là suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống có mối quan hệ gắn bó mật thiết, chặt chẽ với nhau; nguyên nhân cơ bản, trực tiếp của tham nhũng là do suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống; tiêu cực là môi trường làm nảy sinh tham nhũng; tham nhũng tác động trở lại làm trầm trọng hơn tình trạng tiêu cực... Tiền bạc, tài sản có thể còn thu hồi được, nhưng nếu suy thoái về đạo đức, tư tưởng là mất tất cả. Vì vậy, phòng, chống tiêu cực, mà trọng tâm là phòng, chống sự suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống trong cán bộ, đảng viên, công chức, viên chức, tức là trị tận gốc của tham nhũng”⁽⁹⁾.

Vì không giữ được sự liêm chính, nghiêm minh trong thực thi công vụ, nhiều cán bộ, đảng viên đã vi phạm Điều lệ Đảng, vi phạm những điều đảng viên không được làm; vi phạm pháp luật đến mức bị xử lý hình sự. Theo số liệu của Ban Tổ chức Trung ương, từ năm 2016 đến năm 2020, có 25.104 đảng viên suy thoái hoặc có biểu hiện “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” (chiếm 0,5% tổng số đảng viên) bị xử lý kỷ luật, trong đó: 15.101 đảng viên suy thoái về đạo đức, lối sống (chiếm 60%); 8.281 đảng viên suy thoái về tư tưởng chính trị (chiếm 33%); 1.722 đảng viên có biểu hiện “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” (chiếm 6,9%)⁽¹⁰⁾.

Trong số 15.101 đảng viên suy thoái về đạo đức, lối sống, có 2.216 đảng viên gây lãng phí, thất thoái tài chính, tài sản, ngân sách nhà nước, đất đai, tài nguyên...; đầu tư công tràn lan, hiệu quả thấp hoặc không hiệu quả; mua sắm, sử dụng tài sản công vượt quy định; chi tiêu công quỹ tùy tiện, vô nguyên tắc. Sử dụng lãng phí nguồn nhân lực, phí phạm thời gian lao động. 1.623 đảng viên tham ô, tham nhũng, lợi dụng chức vụ, quyền hạn câu kết với doanh nghiệp, với đối tượng khác để trục lợi. Lợi dụng chức vụ, quyền hạn được giao để dung túng, tiếp tay cho tham nhũng, tiêu cực⁽¹¹⁾.

Trong cuốn sách của Tổng Bí thư, những con số về cán bộ, đảng viên vi phạm kỷ luật cho thấy tình trạng tham nhũng, tiêu cực những năm qua có những diễn biến phức tạp mà một trong nhiều nguyên nhân dẫn đến là sự liêm chính, tiết kiệm đã không được thực thi.

Trong 10 năm (2012 - 2022), có 2.740 tổ chức đảng và hơn 167.700 cán bộ, đảng viên đã bị xử lý kỷ luật, trong đó có hơn 190 cán bộ diện Trung ương quản lý; qua thanh tra, kiểm toán kiến nghị xử lý trách nhiệm gần 44.700 tập thể, cá nhân, chuyển cơ quan điều tra, xử lý gần 1.200 vụ việc có dấu hiệu tội phạm.

Riêng từ đầu nhiệm kỳ Đại hội XIII đến nay đã khởi tố, điều tra gần 4.200 vụ với 7.572 bị can về các tội tham nhũng, chức vụ, kinh tế. Các tội về tham nhũng đã khởi tố, điều tra 455 vụ với 1.054 bị can⁽¹²⁾.

Vì thiếu liêm chính, vì phai nhạt lý tưởng, nhiều cán bộ, đảng viên đã “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa”, có những hành vi đáng bị lên án. Những vụ việc, hiện tượng đó đã làm tổn hại đến niềm tin của nhân dân với Đảng, Nhà nước, đi ngược lại truyền thống đạo lý tốt đẹp của dân tộc; là một nguy cơ lớn đe dọa đến sự tồn vong của Đảng và chế độ.

3. Giải pháp xây dựng và thực thi tốt văn hóa liêm chính, tiết kiệm

Phòng, chống tham nhũng, tiêu cực đẩy lùi “giặc nội xâm” là “cuộc chiến” lâu dài, không có hồi kết, không có điểm dừng. Đấu tranh phòng, chống tham nhũng đã trở thành phong trào, cuộc vận động lớn, với mục tiêu ngăn chặn, từng bước đẩy lùi tham nhũng, lãng phí; tạo bước chuyển biến rõ rệt để giữ vững ổn định chính trị, phát triển kinh tế - xã hội; củng cố lòng tin của nhân dân; làm trong sạch Đảng và hệ thống chính trị, để phát triển đất nước.

Để thực thi tốt mục tiêu đó cần tiến hành nhiều giải pháp, như tăng cường sự lãnh đạo trực tiếp, chặt chẽ, toàn diện, thường xuyên của Đảng; sự đồng tình, ủng hộ, hưởng ứng, tham gia tích cực của nhân dân và cả hệ thống chính trị, báo chí, mà nòng cốt là các cơ quan có chức năng phòng, chống tham nhũng, tiêu cực, như nội chính, kiểm tra, thanh tra, kiểm toán, điều tra, truy tố, xét xử, thi hành án. Mặt khác, cần tăng cường công khai, minh bạch, giám sát, kiểm soát quyền lực; hoàn thiện cơ chế phòng ngừa chặt chẽ để không thể tham nhũng, tiêu cực; phát hiện, xử lý kịp thời, nghiêm minh các hành vi tham nhũng, tiêu cực để không dám, không muốn, không cần tham nhũng, tiêu cực; đẩy mạnh cải cách chính sách tiền lương, nâng cao đời sống vật chất, tinh thần của cán bộ, đảng viên, công chức, viên chức.

Bên cạnh việc xây dựng cơ chế, chính sách, pháp luật đồng bộ, đầy đủ để “nhốt quyền lực trong lồng cơ chế” thì việc xây dựng văn hóa liêm chính, tiết kiệm được xem là một giải pháp quan trọng.

Để xây dựng và thực thi có hiệu quả văn hóa liêm chính, tiết kiệm cần nêu cao tinh thần trách nhiệm của mỗi cán bộ, đảng viên, nhất là người đứng đầu mỗi cơ quan, đơn vị. Người đứng đầu phải tiên phong, gương mẫu, thống nhất giữa lời nói với hành động, có tinh thần dám nghĩ, dám làm, dám đổi mới, sẵn sàng đảm nhận trách nhiệm; biết bảo vệ cái đúng, cái đẹp, cái thiện, cái tiến bộ, văn minh; đồng thời gương mẫu trong ngăn chặn và đẩy lùi cái xấu, cái ác và những hành vi tham nhũng, tiêu cực. Sự gương mẫu của người đứng đầu có ý nghĩa quan trọng trong việc lan tỏa những giá trị tốt đẹp, tạo sự đoàn kết trong cơ quan, đơn vị.

Văn hóa liêm chính, tiết kiệm được thực thi hiệu quả hay không phụ thuộc vào tinh thần trách nhiệm, sự tự nguyện, tự giác của mỗi cán bộ, đảng viên. Trong bối cảnh nền kinh tế thị trường và hội nhập quốc tế, bên cạnh những yếu tố thuận lợi, những tư tưởng tích cực, lối sống đẹp là những khó khăn, thách thức, những cám dỗ về vật chất, tiền tài, danh vị, những tư tưởng sai lầm, những âm mưu phản động..., vì thế mỗi cán bộ, đảng viên phải không ngừng học tập, tu dưỡng đạo đức cách mạng, có lý tưởng và khát vọng cống hiến; có ý chí, nghị lực; giữ vững danh dự và nhân cách trong sáng; có lối sống mực thước, phù hợp với xu thế phát triển của cộng đồng.

Bên cạnh việc phát huy tinh thần tự giác, tự nguyện thì việc xây dựng cơ chế, chính sách, pháp luật với những điều khoản quy định chặt chẽ về quyền, trách nhiệm, nghĩa vụ của mỗi cán bộ, đảng viên là việc làm cần kíp, cấp bách. Mọi hoạt động của cán bộ thực thi công vụ phải được minh bạch, khách quan, công khai.

Phát huy tinh thần kiểm tra, giám sát của nhân dân trong việc phát hiện hành vi tham nhũng, tiêu cực. Dư luận xã hội và những sức ép từ truyền thông, báo chí, mạng xã hội sẽ giúp mỗi cán bộ, đảng viên nhận ra được những mặt hạn chế, yếu kém để khắc phục và tự điều chỉnh, hoàn thiện bản thân, đáp ứng tốt yêu cầu, nhiệm vụ của tình hình mới và niềm mong đợi, kỳ vọng của nhân dân.

Ứng dụng hiệu quả thành tựu của Cách mạng công nghiệp lần thứ tư trong hoạt động công vụ; đẩy mạnh cải cách hành chính; xây dựng môi trường làm việc trong sạch, lành mạnh, kỷ luật, kỷ cương. Đời sống của đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức được bảo đảm, có sự động viên, biểu dương, khen thưởng kịp thời để cán bộ, đảng viên yên tâm công tác, tận tụy, cống hiến hết sức mình vì mục tiêu dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh, hạnh phúc.

Phòng, chống tham nhũng, tiêu cực là cuộc đấu tranh không ngừng nghỉ, đòi hỏi sự kiên quyết, kiên trì, liên tục, bền bỉ; chủ động, tích cực phòng ngừa, đấu tranh, trong đó phòng là chính, là cơ bản, lâu dài; chống là quan trọng, cấp bách.

Cuốn sách của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng là sự kết hợp giữa những vấn đề lý luận, dựa trên những quan điểm, nguyên tắc của chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh và những vấn đề được tổng kết từ thực tiễn công tác xây dựng Đảng và phòng, chống tham nhũng, tiêu cực, là một nhiệm vụ khó khăn, phức tạp, là vấn đề cấp bách và lâu dài, cần được nhận diện để thực hiện phòng, chống tốt hơn, góp phần xây dựng Đảng và hệ thống chính trị ngày càng trong sạch, vững mạnh.

_________________

Bài đăng trên Tạp chí Lý luận chính trị số 541 (tháng 3-2023)

Ngày nhận bài: 24-2-2023; Ngày bình duyệt:19-3-2023; Ngày duyệt đăng: 22-3-2023.

(1), (2), (3), (4) (5) Hồ Chí Minh: Toàn tập, t.6, Nxb Chính trị quốc gia Sự thật, Hà Nội, 2011, tr.126, 129, 122-123, 125, 128.

(6) Điều 3, Quy định trách nhiệm nêu gương của cán bộ, đảng viên, trước hết là Ủy viên Bộ Chính trị, Ủy viên Ban Bí thư, Ủy viên Ban Chấp hành Trung ương (Quy định số 08-QĐi/TW ngày 25-10-2018) của Ban Chấp hành Trung ương Đảng.

(7), (8), (9), (12) Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng: Kiên quyết, kiên trì đấu tranh phòng, chống tham nhũng, tiêu cực, góp phần xây dựng Đảng và Nhà nước ta ngày càng trong sạch, vững mạnh, Nxb Chính trị quốc gia Sự thật, Hà Nội, 2023, tr.29, 34, 16, 26-27.

(10), (11) Báo cáo những nội dung chủ yếu kết luận Hội nghị Trung ương 4 khóa XIII về xây dựng, chỉnh đốn Đảng và hệ thống chính trị; Quy định về những điều đảng viên không được làm, Hội nghị cán bộ toàn quốc về công tác xây dựng, chỉnh đốn Đảng, Hà Nội, tháng 12-2021, tr.2, 3.

TS NGUYỄN HUY PHÒNG

Viện Văn hóa và Phát triển,

Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh