Tọa đàm khoa học quốc tế “Giải pháp xanh cho kinh tế tuần hoàn và quản lý chất thải: Kinh nghiệm của Bắc Âu và hàm ý chính sách đối với Việt Nam”

Toàn cảnh Tọa đàm - Ảnh: hcma.vn

Tọa đàm diễn ra đúng Ngày Bắc Âu 23-3-2023, nhằm mục đích cung cấp cái nhìn toàn cảnh về các chính sách, sáng kiến và giải pháp sáng tạo của các nước Bắc Âu trong quá trình chuyển đổi xanh. Đây là những giải pháp phù hợp, có thể áp dụng ở Việt Nam trong việc giảm thiểu chất thải và ô nhiễm, tuần hoàn sản phẩm và tái tạo thiên nhiên nhằm phát triển bền vững.

PGS, TS Dương Trung Ý, Phó Giám đốc Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh cùng Đại sứ quán các nước Bắc Âu tại Việt Nam đồng chủ trì Tọa đàm. Tham dự Tọa đàm có đông đảo các nhà khoa học, lãnh đạo doanh nghiệp trong nước và quốc tế.

Phát biểu khai mạc Tọa đàm, PGS, TS Dương Trung Ý, Phó Giám đốc Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh nhấn mạnh: Tọa đàm được tổ chức vào đúng Ngày Bắc Âu, nhân dịp Kỷ niệm 54 năm thiết lập quan hệ ngoại giao Việt Nam - Thụy Điển, 52 năm thiết lập quan hệ ngoại giao Việt Nam - Đan Mạch, Việt Nam - Na Uy và tròn 50 năm thiết lập quan hệ ngoại giao Việt Nam - Phần Lan. Đây cũng là hoạt động thường niên diễn ra từ năm 2018 đến nay, nằm trong khuôn khổ sáng kiến Đại sứ quán các nước Bắc Âu phối hợp với Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh đồng tổ chức.

Khu vực Bắc Âu gồm các nước thành viên Đan Mạch, Phần Lan, Na Uy, Thụy Điển, Iceland, là khu vực có bề dày truyền thống văn hóa, lịch sử, nằm trên Bán đảo Scandinavia, với sự phát triển thần kỳ về tăng trưởng kinh tế, gắn với sự phát triển hài hòa xã hội, thu nhập bình quân đầu người cùng chỉ số hạnh phúc của người dân luôn ở vị trí cao nhất bảng xếp hạng thế giới.

Một trong những yếu tố tạo nên thành công trong sự phát triển của Bắc Âu là sự kiên trì theo đuổi mô hình phát triển bền vững; tăng trưởng kinh tế gắn với công bằng xã hội và hai yếu tố then chốt là tích lũy của cải xã hội trong giai đoạn phát triển thịnh vượng và một nền văn hóa đạo đức cao. Mô hình phát triển kinh tế - xã hội của khối Bắc Âu nói chung đã đạt được những thành tựu to lớn, vượt bậc về tăng trưởng kinh tế, hệ thống phúc lợi xã hội tiên tiến, bảo vệ môi trường và giữ gìn, phát huy các giá trị bản sắc văn hóa, đã và đang có giá trị tham khảo hữu ích cho các quốc gia trên thế giới, trong đó có Việt Nam.

PGS,TS Dương Trung Ý phát biểu khai mạc Tọa đàm - Ảnh: hcma.vn

Nhấn mạnh tầm quan trọng của những nỗ lực và sự cần thiết của hợp tác quốc tế trong tiến trình đạt được các mục tiêu phát triển bền vững, PGS, TS Dương Trung Ý khẳng định: Khi Việt Nam cam kết chuyển đổi sang nền kinh tế cácbon thấp và xanh hơn sau Covid-19, đây thực sự là thời điểm thích hợp để lồng ghép kinh tế tuần hoàn nhằm quản lý hiệu quả các nguồn tài nguyên, hạn chế khí thải và chất thải, cũng như tái tạo môi trường. Nghiên cứu kinh nghiệm quốc tế trong đó có kinh nghiệm của các nước Bắc Âu về phát triển kinh tế tuần hoàn sẽ giúp Việt Nam có thêm những gợi mở chính sách phù hợp với điều kiện thực tế đất nước để xây dựng nền kinh tế vững mạnh, góp phân nâng cao chất lượng đời sống nhân dân.

Tại Tọa đàm, các nhà khoa học tập trung phân tích cách thức mà khu vực Bắc Âu, được biết đến với những cam kết mạnh mẽ đối với môi trường và tính tuần hoàn, đang dẫn đầu trong quá trình đổi mới sáng tạo xanh. Đây cũng là dịp để các tổ chức và công ty Việt Nam hoạt động trong lĩnh vực này học hỏi từ mô hình Bắc Âu, thúc đẩy tăng trưởng và đóng góp cho Chương trình nghị sự 2030, Thỏa thuận Paris cũng như đạt được sự phục hồi xanh và toàn diện sau đại dịch Covid-19.

Phát biểu tại Tọa đàm, Đại sứ Thụy Điển tại Việt Nam Ann Måwe nhấn mạnh: Tính tuần hoàn và phát triển bền vững là trọng tâm của các quốc gia Bắc Âu. Các nước Bắc Âu mong muốn được chia sẻ những bài học và kinh nghiệm quý báu của mình để Việt Nam có thể chuyển đổi mô hình kinh tế theo hướng bền vững hơn, theo đó vừa tăng trưởng kinh tế, vừa thúc đẩy đổi mới sáng tạo; đồng thời tìm ra hướng đi tốt nhất để gắn phát triển kinh tế với bảo vệ môi trường.

Đại sứ Ann Måwe phát biểu tại Tọa đàm - Ảnh: hcma.vn

Chia sẻ quan điểm này, Đại sứ Phần Lan tại Việt Nam, ông Keljo Norvanto nhận định: “Đối với các nước Bắc Âu, kinh tế tuần hoàn là một công cụ hiệu quả để đạt được mục tiêu phát triển bền vững, chống biến đổi khí hậu, tiết kiệm tài nguyên thiên nhiên và cải thiện môi trường, đồng thời tạo thêm việc làm, thúc đẩy tăng trưởng kinh tế và đóng góp vào phúc lợi chung của toàn xã hội”. Đại sứ rất vui mừng vì sự kiện Ngày Bắc Âu 2023 nhận được sự quan tâm của các nhà hoạch định chính sách, các doanh nghiệp, nhà nghiên cứu và đông đảo người dân Việt Nam.

Tại Tọa đàm, các diễn giả nhận định khu vực Bắc Âu đã triển khai nhiều chính sách và sáng kiến để thúc đẩy phát triển bền vững. Đan Mạch đã thực hiện chiến lược chuyển đổi xanh, tập trung vào việc giảm 70% lượng phát thải khí nhà kính vào năm 2030 so với năm 1990 và tiến tới mức phát thải ròng bằng 0 vào muộn nhất là năm 2050. Phần Lan là quốc gia đầu tiên trên thế giới xây dựng Lộ trình Quốc gia tiến tới nền kinh tế tuần hoàn (2016-2025) nhằm mục đích giảm phát sinh chất thải và thúc đẩy việc tái sử dụng nguyên vật liệu. Na Uy hiện đang khởi động Sáng kiến Công nghiệp Xanh để đẩy nhanh quá trình chuyển đổi, tạo việc làm, tăng xuất khẩu và cắt giảm phát thải khí nhà kính. Trong khi đó, Thụy Điển đã đặt ra các mục tiêu đầy tham vọng về tính bền vững, bao gồm cả việc không sử dụng nhiên liệu hóa thạch và sử dụng 100% năng lượng tái tạo vào năm 2045.

Việt Nam cũng đặt ra các mục tiêu về khí hậu đầy tham vọng. Tại Hội nghị Thượng đỉnh về khí hậu COP26 ở Glasgow tháng 11- 2021, Thủ tướng Phạm Minh Chính đã cam kết Việt Nam đạt mục tiêu phát thải ròng bằng 0 vào năm 2050. Cam kết này cũng được tái khẳng định trong cập nhật Đóng góp do quốc gia tự quyết định (NDC) của Việt Nam tại COP27 2022. Với cam kết này và tiếp nối thỏa thuận với các nước G7++ về Đối tác Chuyển dịch Năng lượng Bình đẳng (JE.TP) vào tháng 12- 2022, Việt Nam đang ở vị thế sẵn sàng để thực hiện các bước tiến quan trọng trong quá trình chuyển đổi xanh. Ngoài ra, với Chiến lược Tăng trưởng xanh đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045, Việt Nam cũng đặt mục tiêu hướng tới một nền kinh tế xanh và bền vững thông qua thúc đẩy công nghệ xanh, nâng cao hiệu quả sử dụng năng lượng và giảm phát thải khí nhà kính. Chiến lược này cũng chú trọng tới quản lý chất thải và giảm thiểu ô nhiễm nhựa. Áp dụng những công nghệ hiện đại và giải pháp sáng tạo, Việt Nam còn có thể trở thành quốc gia dẫn đầu khu vực về phát triển bền vững.

PGS,TS Dương Trung Ý chụp ảnh cùng Đại sứ các nước Bắc Âu tại Tọa đàm - Ảnh: hcma.vn

Tại Tọa đàm, đại diện của một số tổ chức và công ty Bắc Âu, bao gồm Resource và Elextrolux (Thụy Điển), Quỹ Đổi mới Phần Lan Sitra, Valmet (Phần Lan), SINTEF, TOMRA (Na Uy) và Gehl Architects (Đan Mạch), v.v. đã thảo luận về mô hình kinh doanh tuần hoàn cùng với các cam kết tăng cường việc tái chế, giảm thiểu chất thải và khí thải cacbon trong quá trình hoạt động. Các đại biểu này cũng nhấn mạnh những nỗ lực trong việc nâng cao kỹ năng, tài chính, áp dụng công nghệ cũng như môi trường pháp lý thuận lợi sẽ là chìa khóa để tận dụng tối đa quá trình chuyển đổi xanh và khai phóng toàn bộ tiềm năng cho tương lai của Việt Nam.

Phát biểu tổng kết Tọa đàm, PGS, TS Dương Trung Ý đánh giá cao các tham luận và ý kiến phát biểu của các chuyên gia, diễn giả tại Tọa đàm về những vấn đề thực tiễn và kinh nghiệm trong thúc đẩy tăng trưởng xanh. Việc lựa chọn nền kinh tế tuần hoàn đối với các quốc gia nói chung và Việt Nam nói riêng là yêu cầu tất yếu nhằm khắc phục hạn chế của mô hình tăng trưởng truyền thống. Kinh nghiệm lãnh đạo, quản trị trên lĩnh vực kinh tế tuần hoàn và quản lý chất thải của các nước Bắc Âu vô cùng hữu ích cho Việt Nam trong bối cảnh hiện nay. Kết quả của Tọa đàm sẽ góp phần nâng cao nhận thức và tăng cường năng lực lãnh đạo, quản trị quốc gia và địa phương về phát triển kinh tế tuần hoàn nói riêng, phát triển nhanh, bền vững đất nước nói chung theo tinh thần Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng và các chương trình hành động của Chính phủ.

T.L