Đảng bộ Thành phố Cần Thơ vận dụng tư tưởng Hồ Chí Minh về giáo dục, rèn luyện đạo đức cách mạng cho cán bộ, đảng viên

ThS NCS LƯƠNG THỊ HOÀI THANH
Trường Đại học Y dược Cần Thơ
TS NGUYỄN VIỆT THANH
Trường Đại học Sư phạm Kỹ thuật Vĩnh Long

1. Mở đầu

Đảng bộ thành phố Cần Thơ có 634 tổ chức cơ sở đảng, trong đó có 267 đảng bộ và 367 chi bộ cơ sở; có 25 đảng bộ bộ phận, 2.383 chi bộ trực thuộc đảng ủy cơ sở, với đội ngũ 54.48 đảng viên. Thực hiện mục tiêu, nhiệm vụ nâng cao đạo đức của cán bộ, đảng viên, trong những năm qua Đảng bộ Thành phố Cần Thơ luôn quan tâm công tác giáo dục, rèn luyện đạo đức cách mạng. Cấp uỷ, tổ chức đảng, lãnh đạo chủ chốt các cấp và đảng viên đã học tập và làm theo tư tưởng Hồ Chí Minh, quán triệt và thực hiện đường lối, chủ trương của Đảng về giáo dục, rèn luyện đạo đức cán bộ, đảng viên trong tình hình mới và đạt nhiều kết quả.

2. Quan điểm Hồ Chí Minh về đạo đức cách mạng

Đạo đức cách mạng có vị trí quan trọng trong hệ thống tư tưởng Hồ Chí Minh; giáo dục, rèn luyện đạo đức cách mạng là góp phần xây dựng Đảng ta luôn “là đạo đức, là văn minh”, vừa là người lãnh đạo vừa là người đầy tớ thật trung thành của nhân dân. Trong quá trình chuẩn bị thành lập và rèn luyện Đảng ta, Hồ Chí Minh đã rất quan tâm vấn đề đạo đức người cách mạng. Trong tác phẩm Đường cách mệnh (năm 1927), vấn đề tư cách một người cách mạng được đặt lên trước hết, gồm những điều về đối với mình, đối với người và đối với công việc.

Theo quan điểm Hồ Chí Minh, chuẩn mực đạo đức cách mạng của người cán bộ, đảng viên trước hết là: Trung với nước, hiếu với dân; cần, kiệm, liêm, chính, chí công vô tư. Đây là những phẩm chất đạo đức cơ bản, hàng đầu, là nhân tố quyết định đến việc thực hiện thắng lợi đường lối, chủ trương của Đảng, chính sách của Nhà nước.

Trung với nước, hiếu với dân, cán bộ, đảng viên mới vượt qua được khó khăn, thử thách, kiên định mục tiêu, lý tưởng độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội. Ngược lại, nếu không trung với nước, hiếu với dân thì khó có thể vượt qua được những cám dỗ vật chất, tiền tài, địa vị, danh vọng; rất dễ bị mua chuộc, sa ngã, phản bội lại mục tiêu, lý tưởng cách mạng của Đảng, của nhân dân.

Theo đó, trung với nước là yêu nước, tuyệt đối trung thành với Tổ quốc, suốt đời phấn đấu cho Đảng, cho cách mạng, vì mục tiêu độc lập, thống nhất, dân giàu, nước mạnh. “Hiếu với dân” là thương dân, tin dân, thân dân, học hỏi dân, lấy trí tuệ ở dân, kính trọng dân, dựa vào dân, lấy dân làm gốc, “hết lòng hết sức phục vụ nhân dân. Phải yêu kính nhân dân. Phải thật sự tôn trọng quyền làm chủ của nhân dân. Tuyệt đối không được lên mặt “quan cách mạng” ra lệnh ra oai”⁽¹⁾.

Theo Hồ Chí Minh, giáo dục, rèn luyện đạo đức cách mạng cho cán bộ, đảng viên là làm cho Đảng ta luôn là một khối thống nhất về nhận thức và hành động để vượt qua khó khăn, hoàn thành mọi nhiệm vụ, đưa sự nghiệp cách mạng đến thắng lợi cuối cùng, xây dựng đất nước ngày càng đàng hoàng hơn, to đẹp hơn, sánh vai các cường quốc năm châu.

Đạo đức cách mạng là “đạo đức vĩ đại, nó không vì danh vọng cá nhân mà vì lợi ích chung của Đảng, của dân tộc, của loài người”⁽²⁾. Trong, tám đức lớn: nhân, nghĩa, trí, dũng, cần, kiệm, liêm, chính, Hồ Chí Minh đặc biệt coi trọng bốn đức: cần, kiệm, liêm, chính. Người viết: “Trời có bốn mùa: Xuân, Hạ, Thu, Đông. Đất có bốn phương: Đông Tây, Nam, Bắc. Người có bốn đức: Cần, Kiệm, Liêm, Chính. Thiếu một mùa, thì không thành trời. Thiếu một phương, thì không thành đất. Thiếu một đức, thì không thành người”⁽³⁾.

Cần là “siêng năng, chăm chỉ, cố gắng dẻo dai”⁽⁴⁾, lao động có kế hoạch, sáng tạo, có năng suất cao; lao động với tinh thần tự lực cánh sinh. Kiệm là tiết kiệm sức lao động, tiết kiệm thì giờ, tiết kiệm tiền của của dân, “không xa xỉ, không hoang phí, không bừa bãi”⁽⁵⁾. Liêm là “không tham địa vị. Không tham tiền tài. Không tham sung sướng. Không ham người tâng bốc mình. Vì vậy mà quang minh chính đại, không bao giờ hủ hóa. Chỉ có một thứ ham là ham học, ham làm, ham tiến bộ”⁽⁶⁾. Chính là “không tà, nghĩa là thẳng thắn, đúng đắn”⁽⁷⁾, luôn đặt việc chung, việc công lên trước việc riêng. Chí công vô tư là hoàn toàn vì lợi ích chung, không vì tư lợi, “khi làm bất cứ việc gì cũng đừng nghĩ đến mình trước,... khi hưởng thụ thì mình nên đi sau”⁽⁸⁾.

Những đức tính trên là những phẩm chất cơ bản của mỗi cán bộ, đảng viên, luôn có mối quan hệ biện chứng, thống nhất với nhau, không tuyệt đối hoá một đức tính nào, mà cần giáo dục, rèn luyện toàn diện các đức tính.

Các đức tính trên là sự kết tinh tinh hoa văn hoá dân tộc; sự trải nghiệm thực tiễn cách mạng phong phú, đa dạng của Hồ Chí Minh và một trí tuệ uyên thâm để đúc kết, khái quát thành những luận điểm có giá trị lý luận, thực tiễn sâu sắc trong giáo dục, rèn luyện đạo đức cách mạng cho cán bộ, đảng viên, đáp ứng với yêu cầu của mỗi thời kỳ cách mạng.

Hồ Chí Minh yêu cầu mỗi cán bộ, đảng viên phải tự giác tu dưỡng, rèn luyện đạo đức cách mạng một cách toàn diện, để không rơi vào chủ nghĩa cá nhân, xa dân, quan liêu, lãng phí, tiêu cực.

Thương yêu con người, sống có tình có nghĩa là phẩm chất đạo đức cao đẹp. Trong Di chúc, Hồ Chí Minh căn dặn “phải có tình đồng chí thương yêu lẫn nhau”⁽⁹⁾. Tình yêu thương con người là tình cảm nhân ái sâu sắc, rộng lớn, trước hết dành cho những người nghèo khổ, những người bị mất quyền, những người bị áp bức, bị bóc lột không phân biệt màu da, dân tộc. Đó là tình cảm với những người trong gia đình, anh em, bạn bè, lối xóm; tình thương yêu đồng bào, đồng chí, quê hương, đất nước.

Một khi có tình yêu thương, người cách mạng mới đối xử với nhau có tình có nghĩa, biết tôn trọng con người, kể cả những người lầm lạc; không hạ thấp, càng không vùi dập con người. Hồ Chí Minh khẳng định: “Mỗi con người đều có cái thiện và cái ác trong lòng. Ta phải biết làm cho mỗi phần tốt ở trong mỗi người nảy nở như hoa mùa Xuân và phần xấu bị mất dần đi, đó là thái độ của người cách mạng”⁽¹⁰⁾.

Tinh thần quốc tế trong sáng. Người cách mạng phải hiểu biết, đoàn kết, chia sẻ với giai cấp vô sản, nhân dân các dân tộc, các nước, với những người tiến bộ, chống lại mọi sự chia rẽ, hằn thù, bất bình đẳng và phân biệt chủng tộc.

Tinh thần quốc tế trong sáng là phải không ngừng đấu tranh vì mục tiêu lý tưởng chung, xây đắp tình đoàn kết, hữu nghị, tương trợ, giúp đỡ nhau trên cơ sở tôn trọng độc lập, chủ quyền, không can thiệp vào công việc nội bộ của nhau. Người căn dặn “là một người suốt đời phục vụ cách mạng, tôi càng tự hào với sự lớn mạnh của phong trào cộng sản và công nhân quốc tế bao nhiêu, thì tôi càng đau lòng bấy nhiêu vì sự bất hoà hiện nay giữa các đảng anh em. Tôi mong Đảng ta sẽ ra sức hoạt động, góp phần đắc lực vào việc khôi phục lại khối đoàn kết giữa các đảng anh em trên nền tảng chủ nghĩa Mác - Lênin và chủ nghĩa quốc tế vô sản, có tình có lý”⁽¹¹⁾.

Cùng với xác định các chuẩn mực đạo đức cơ bản, Hồ Chí Minh nhấn mạnh những nguyên tắc xây dựng, rèn luyện đạo đức của mỗi cán bộ, đảng viên và nhân dân. Đó là: Nói đi đôi với làm, nêu gương về đạo đức. Đây là nguyên tắc quan trọng bậc nhất trong xây dựng nền đạo đức mới, nội dung của nguyên tắc này là sự thống nhất giữa lý luận và thực tiễn, tư tưởng và hành động, nhận thức và việc làm.

Nói đi đôi với làm đối lập hoàn toàn với thói “đạo đức giả”, nói một đằng làm một nẻo, nói nhiều làm ít, thậm chí nói mà không làm. Người yêu cầu: “Trước hết, mình phải làm gương, gắng làm gương trong anh em, và khi đi công tác, gắng làm gương cho dân. Làm gương về cả ba mặt: Tinh thần, vật chất và văn hóa”⁽¹²⁾.

Xây đi đôi với chống. Phải biết xây dựng, học tập, tu dưỡng, rèn luyện những phẩm chất đạo đạo đức cách mạng, xây dựng chủ nghĩa tập thể và nêu tấm gương về đạo đức. Đồng thời, phải chống các biểu hiện, các hành vi vô đạo đức, suy thoái đạo đức; chống chủ nghĩa cá nhân, chống quan liêu, tham nhũng, lãng phí, chống kiêu ngạo, vô tổ chức, vô kỷ luật, mất đoàn kết, chống những thói quen và tập tục lạc hậu.

Tu dưỡng đạo đức suốt đời. Đạo đức được hình thành, phát triển do môi trường giáo dục, do sự rèn luyện, phấn đấu và tu dưỡng bản thân của mỗi người. Hồ Chí Minh chỉ rõ: “Đạo đức cách mạng không phải trên trời sa xuống. Nó do đấu tranh, rèn luyện bền bỉ hằng ngày mà phát triển và củng cố. Cũng như ngọc càng mài càng sáng, vàng càng luyện càng trong”⁽¹³⁾.

Theo Hồ Chí Minh, giáo dục, rèn luyện đạo đức cách mạng cần chú trọng giáo dục chủ nghĩa Mác - Lênin, mục tiêu lý tưởng cách mạng, đường lối, chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước; những phẩm chất, truyền thống tốt đẹp của dân tộc, yêu cầu, nhiệm vụ cách mạng,… Những tiêu chuẩn đạo đức các mạng theo tư tưởng Hồ Chí Minh đã được Đảng ta cụ thể hóa trong điều kiện hiện nay tại Quy định 144-QĐ/TW ngày 9-5-2024 của Bộ Chính trị “về chuẩn mực đạo đức cách mạng của cán bộ, đảng viên trong giai đoạn mới”.

3. Đảng bộ thành phố Cần Thơ thực hiện tư tưởng Hồ Chí Minh về giáo dục, rèn luyện đạo đức cách mạng cho cán bộ, đảng viên

Thực hiện tư tưởng Hồ Chí Minh và chủ trương của Đảng về giáo dục, rèn luyện đạo đức cho cán bộ, đảng viên, đặc biệt từ khi thực hiện Chỉ thị số 05-CT/TW của Bộ Chính trị khóa XII về “đẩy mạnh học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh”, Đảng bộ thành phố Cần Thơ đã đạt nhiều kết quả. Cụ thể: Trên 98% đảng viên tham dự các đợt học tập; 100% cấp ủy, tổ chức đảng, cơ quan, đơn vị và người đứng đầu xây dựng chương trình, kế hoạch quán triệt và triển khai thực hiện có hiệu quả các nhóm giải pháp theo Kết luận Hội nghị Trung ương 4 khoá XIII gắn với thực hiện Chỉ thị số 05-CT/TW của Bộ Chính trị khóa XII về “đẩy mạnh học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh”.

Trong những năm qua “chất lượng tổ chức đảng và đảng viên được nâng lên, đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ; số lượng tổ chức cơ sở đảng yếu kém giảm dần qua các năm, tỷ lệ đảng viên hoàn thành tốt nhiệm vụ bình quân 94,2% năm (chỉ tiêu 90% trở lên)”⁽¹⁴⁾. Nhiều mô hình hay, cách làm sáng tạo, mang lại hiệu quả thiết thực trong xây dựng cơ quan, đơn vị, địa phương: Giai đoạn 2016 - 2020, toàn thành phố có 702 tập thể và 1.177 cá nhân tiêu biểu, điển hình trong học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh được tuyên dương, khen thưởng”⁽¹⁵⁾.

Đưa việc giáo dục, rèn luyện theo tư tưởng đạo đức Hồ Chí Minh vào công tác lãnh đạo, chỉ đạo thực hiện các chương trình, kế hoạch hành động thực hiện Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng, Nghị quyết Đại hội Đảng bộ thành phố lần thứ XIV và nghị quyết đại hội đảng bộ các cấp nhiệm kỳ 2020 - 2025.

Sơ kết 01 năm thực hiện Kết luận số 01-KL/TW, năm 2022 toàn thành phố đã có 979 gương điển hình trong giáo dục, rèn luyện theo tư tưởng đạo đức Hồ Chí Minh được ghi nhận. Trong đó, cấp trung ương, cấp thành phố là 132 gương; cấp quận, huyện, đảng ủy trên cơ sở là 653 gương và cấp xã, phường, cơ sở là 194 gương.

Cấp uỷ, tổ chức đảng các cấp làm tốt công tác quản lý, giáo dục, rèn luyện đảng viên thông qua kiểm tra, giám sát, phân công, giao nhiệm vụ cho các cấp uỷ viên theo dõi, giúp đỡ đảng viên hoàn thành công việc được giao. Đồng thời, đã xử lý nghiêm những tổ chức đảng, đảng viên vi phạm kỷ luật Đảng.

Trong nhiệm kỳ 2010 - 2015, các cấp ủy và ủy ban kiểm tra đã “kỷ luật 870 đảng viên, trong đó, khiển trách 376 đảng viên, cảnh cáo 273 đảng viên, cách chức 51 đảng viên, khai trừ 170 đảng viên”⁽¹⁶⁾.

Trong nhiệm kỳ 2015-2020, các cấp ủy và ủy ban kiểm tra đã “kỷ luật 418 đảng viên, trong đó, khiển trách 279 đảng viên, cảnh cáo 110 đảng viên, cách chức 18 đảng viên, khai trừ 11 đảng viên và 08 tổ chức đảng trong đó, khiển trách 04 tổ chức đảng, cảnh cáo 04 tổ chức đảng”⁽¹⁷⁾.

Bên cạnh những kết quả đạt được, công tác giáo dục, rèn luyện đạo đức cách mạng cho cán bộ, đảng viên của Đảng bộ thành phố Cần Thơ còn một số hạn chế:

Việc triển khai “Đẩy mạnh học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh” ở một số đảng bộ địa phương, cơ quan, đơn vị hiệu quả chưa cao; công tác giáo dục, rèn luyện đạo đức cách mạng cho đảng viên chưa đồng bộ, công tác đấu tranh phòng chống tham nhũng, thực hành tiết kiệm, chống lãng phí chưa thật hiệu quả.

Công tác kiểm tra, giám sát đảng viên thực hiện Quy định về những điều đảng viên không được làm ở một số cấp ủy chưa được quan tâm thường xuyên, “công tác đấu tranh phòng, chống tham nhũng, thực hành tiết kiệm, chống lãng phí chưa thật hiệu quả”⁽¹⁸⁾.

Một số đảng viên thiếu tinh thần trách nhiệm, chậm được uốn nắn, chấn chỉnh, “một số cấp ủy, cán bộ, đảng viên nhận thức, bản lĩnh chính trị còn hạn chế, tự phê bình và phê bình chưa thật sự đi vào chiều sâu” ⁽¹⁹⁾. Một bộ phận đảng viên thiếu tu dưỡng, rèn luyện về phẩm chất đạo đức, lối sống, chấp hành không nghiêm những quy định của Đảng về những điều đảng viên không được làm; còn để xảy ra một số sai phạm trong quản lý, điều hành đất đai, đấu thầu..., có trường hợp vi phạm đến mức phải xử lý kỷ luật.

4. Một số giải pháp tăng cường công tác giáo dục, rèn luyện đạo đức cách mạng cho cán bộ, đảng viên ở Đảng bộ thành phố Cần Thơ hiện nay

Để tăng cường, nâng cao hiệu quả công tác giáo dục, rèn luyện đạo đức cách mạng cho cán bộ, đảng viên ở Đảng bộ thành phố Cần Thơ theo tư tưởng Hồ Chí Minh hiện nay cần thực hiện một số biện pháp chủ yếu sau:

Một là, các cấp ủy cần đặc biệt chú trọng công tác giáo dục, rèn luyện đạo đức cách mạng của cán bộ, đảng viên theo tư tưởng Hồ Chí Minh

Các cấp uỷ, người đứng đầu cơ quan, đơn vị, địa phương cần tập trung vào giáo dục, rèn luyện bốn đức tính cần, kiệm, liêm, chính, làm cho các đức tính này “sâu rễ, bền gốc” trong cán bộ, đảng viên, trước hết là cán bộ lãnh đạo chủ chốt các cấp. Cán bộ lãnh đạo phải gương mẫu thực hành cần, kiệm, liêm, chính, có như vậy, cán bộ, đảng viên trong đảng bộ mới noi gương, thực hành làm theo.

Cấp ủy và các chi bộ cơ quan, đơn vị, địa phương, địa bàn dân cư cần xác định rõ chủ trương, nội dung, biện pháp giáo dục, rèn luyện đạo đức cách mạng cho đảng viên, thể hiện rõ tại nghị quyết đại hội nhiệm kỳ và nghị quyết lãnh đạo chuyên đề về công tác xâ dựng, chỉnh đốn đảng, về xâ dựng Đảng về đạo đức. Tổ chức giáo dục, quán triệt sâu rộng các nghị quyết của Đảng tới toàn thể đảng viên.

Chủ động phối hợp với các tổ chức, lực lượng có liên quan để tổ chức giáo dục, rèn luyện đạo đức cách mạng cho đảng viên bảo đảm nghiêm túc, thực chất. Cấp uỷ các cấp cần thường xuyên kiểm tra, đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập, rèn luyện đạo đức của đảng viên để rút kinh nghiệm và điều chỉnh, bổ sung nội dung, biện pháp giáo dục, rèn luyện phù hợp, hiệu quả.

Chủ tịch Hồ Chí Minh nhấn mạnh: “Đảng phải luôn luôn xét lại những nghị quyết và những chỉ thị của mình đã thi hành như thế nào. Nếu không vậy thì những nghị quyết, chỉ thị đó sẽ hóa ra lời nói suông mà còn hại đến lòng tin cậy của nhân dân đối với Đảng”⁽²⁰⁾.

Hai là, thực hiện sáng tạo nội dung, hình thức, phương pháp giáo dục, rèn luyện đạo đức cách mạng trong đảng viên

Học tập và vận dụng tư tưởng Hồ Chí Minh về giáo dục, rèn luyện đạo đức các mạng cho cán bộ, đảng viên, trước hết các cấp uỷ, tổ chức đảng, lãnh đạo cơ quan, đơn vị, địa phương căn cứ vào điều kiện hoàn cảnh lịch sử cụ thể, tính chất công việc để xác định nội dung, hình thức, phương pháp giáo dục, rèn luyện đạo đức cách mạng của đảng viên phù hợp, hiệu quả, đạt được mục đích, yêu cầu, nhiệm vụ đề ra.

Về nội dung, tăng cường giáo dục những lý luận cơ bản, nền tảng cốt lõi của chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh về đạo đức cách mạng của đảng viên cộng sản, xây dựng Đảng “là đạo đức, là văn minh”; nghị quyết của Đảng về tăng cường giáo dục, rèn luyện phẩm chất chính trị, đạo đức cán bộ, đảng viên trong tình hình mới; truyền thống tốt đẹp của con người Việt Nam; sự quyết tâm chính trị của Đảng ta trong cuộc đấu tranh phòng, chống tham nhũng, tiêu cực; nhân diện và đấu tranh với các âm mưu, thủ đoạn chống phá cách mạng Việt Nam của các thế lực thù địch, phản động, phần tử cơ hội chính trị; về đường lối phát triển kinh tế - xã hội đất nước, địa phương; quan hệ đối ngoại với các nước trên thế giới. Chú trọng giáo dục tinh thần đấu tranh tự phê bình và phê bình trong mỗi đảng viên; tinh thần, trách nhiệm cao với nhiệm vụ được giao, luôn hoà mình vào quần chúng nhân dân, tôn trọng, lắng nghe ý kiến đóng góp của nhân dân; xây dựng phong cách làm việc dân chủ, khoa học, giản dị, chân thành, thật thà, khiêm tốn, đặt lợi ích của tập thể, của Đảng lên trên lợi ích cá nhân…

Trong giai đoạn hiện nay, nội dung trọng tâm của việc giáo dục, rèn luyện đạo đức cách mạng của cán bộ, đảng viên là quán triệt và thực hiện nghiêm Quy định 144-QĐ/TW ngày 9-5-2024 của Bộ Chính trị “về chuẩn mực đạo đức cách mạng của cán bộ, đảng viên trong giai đoạn mới; Quy định 148-QĐ/TW ngày 23-5-2024 của Bộ Chính trị “về thẩm quyền của người đứng đầu trong việc tạm đình chỉ công tác đối với cán bộ cấp dưới trong trường hợp cần thiết hoặc khi có dấu hiệu vi phạm nghiêm trọng quy định của Đảng, pháp luật của Nhà nước”...

Về hình thức, phương pháp giáo dục, rèn luyện đạo đức cách mạng của đảng viên được thực hiện thông qua tuyên truyền, giáo dục, nêu gương của người đứng đầu cơ quan, đơn vị, địa phương; thông qua thực hiện các phong trào thi đua yêu nước; thông qua công tác kiểm tra, giám sát của cấp uỷ, chi bộ nơi đảng viên công tác, sinh sống; thông qua biểu dương, khen thưởng, uốn nắn, xử lý kỷ luật đối với đảng viên vi phạm pháp luật, quy định của Đảng.

Trong các hình thức, phương pháp nêu trên thì công tác sơ kết, tổng kết, rút kinh việc giáo dục, rèn luyện đạo đức cách mạng cho đảng viên cần được quan tâm, chú trọng. Việc sơ kết, tổng kết công tác giáo dục, rèn luyện đạo đức cách mạng cho đảng viên theo tư tưởng Hồ Chí Minh của Đảng bộ thành phố Cần Thơ được cụ thể hóa trong công tác sơ kết, tổng kết, rút kinh nghiệm hoạt động của các cơ quan, đơn vị các cấp theo kế hoạch 6 tháng, một năm, từng giai đoạn. Thông qua đó, các cấp ủy, lãnh đạo cơ quan, đơn vị đánh giá thực chất những ưu điểm, chỉ rõ hạn chế, khuyết điểm trên các mặt công tác, trong thực hiện nhiệm vụ; chỉ ra ưu điểm, khuyết điểm về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, tác phong công tác... của cán bộ, đảng viên; tìm ra nguyên nhân, để khắc phục, sửa chữa hạn chế, đúc rút những bài học kinh nghiệm để vận dụng, nhân rộng, xác định nhiệm vụ, phương hướng và giải pháp trong thời gian tới.

Sơ kết, tổng kết, rút kinh nghiệm hoạt động giáo dục, rèn luyện đạo đức cách mạng của đảng viên là nhiệm vụ quan trọng của các cấp ủy, lãnh đạo cơ quan, đơn vị, phải được thực hiện thường xuyên, đồng thời là một phương thức quan trọng trong công tác giáo dục, rèn luyện đạo đức cách mạng của cán bộ, đảng viên.

Ba là, mỗi đảng viên cần thấm nhuần đạo đưc cách mạng cần, kiệm, liêm, chính, chí công vô tư

Đảng ta thẳng thắn chỉ rõ thực trạng “Một bộ phận cán bộ, đảng viên phai nhạt lý tưởng, giảm sút ý chí, ngại khó, ngại khổ, suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, “tự diễn biến”, “tự chuyển hoá”⁽²¹⁾. Vì vậy, để Đảng luôn “là đạo đức, là văn minh”, trước hết mỗi cán bộ, đảng viên ở cương vị, chức trách nào cũng cần đặt mình vào tổ chức, nói và làm theo đúng chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước, quy định của cơ quan, đơn vị. Mỗi cán bộ, đảng viên phải tích cực, chủ động trong công việc, lao động có kế hoạch, cần cù, sáng tạo, có năng suất cao, góp phần vào thực hiện thắng lợi nghị quyết của cấp ủy, tổ chức đảng.

Mỗi cán bộ, đảng viên phải thường xuyên tu dưỡng, rèn luyện đạo đức để thấm nhuần và thực hành đạo đức. Đây vừa là nguyên tắc, vừa là phương pháp quan trọng xây dựng đạo đức cách mạng. Hồ Chí Minh cho rằng, đã là người thì ai cũng có chỗ hay, chỗ dở, chỗ xấu, chỗ tốt, ai cũng có thiện, có ác ở trong mình. Điều quan trọng là dám nhìn thẳng vào con người mình, không tự lừa dối, huyễn hoặc; thấy được cái hay, cái tốt, cái thiện để phát huy và thấy rõ cái dở, cái xấu, cái ác để khắc phục. Tu dưỡng đạo đức cách mạng phải được thực hiện trong mọi hoạt động thực tiễn, trong cuộc sống cũng như sinh hoạt, làm việc ở cơ quan, đơn vị, trong mối quan hệ với mình, với việc, với người, chứ không phải cứ dán lên trán hai chữ cộng sản mà được mọi người yêu mến, kính phục.

Đặc biệt, phải kiên trì rèn luyện, tu dưỡng đạo đức cách mạng suốt đời theo tư tưởng Hồ Chí Minh. Người nhiều lần chỉ rõ: mỗi người phải thường xuyên chăm lo tu dưỡng đạo đức như việc rửa mặt hằng ngày, đấy cũng là công việc phải làm kiên trì bền bỉ suốt đời.

Mỗi đảng viên, nhất là đảng viên giữ vị trí lãnh đạo chủ chốt cần rèn luyện về ý chí và nghị lực, tinh thần quyết tâm vượt qua mọi thử thách, gian nguy để đạt được mục tiêu lý tưởng theo tấm gương Hồ Chí Minh. Hiện nay, trước tác động của mặt trái nền kinh tế thị trường đang hàng ngày, hàng giờ tác động đến đời sống của các tầng lớp nhân dân, trong đó có đảng viên đang công tác ở các cơ quan, đơn vị, địa phương. Theo đó, mỗi đảng viên cần nâng cao đạo đức cách mạng, quét sạch chủ nghĩa cá nhân, kiên quyết, kiên trì, tích cực phòng ngừa, ngăn chặn và đẩy lùi tệ tham nhũng, tiêu cực, suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống của đảng viên và thực hiên nghiêm Chỉ thị số 05 của Bộ Chính trị khóa XII về đẩy mạnh học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh.

Mỗi đảng viên phải tự tu dưỡng, tự rèn luyện đạo đức cách mạng cần đề ra những mục tiêu giáo dục, rèn luyện cụ thể, toàn diện, phù hợp; xây dựng kế hoạch tự giáo dục và tự rèn luyện chặt chẽ theo tư tưởng đạo đức Hồ Chí Minh; tập trung vào thực hiện chức trách và nhiệm vụ được giao; tự kiểm điểm và điều chỉnh thái độ, hành vi dựa trên những nguyên tắc đạo đức và quy định của chức danh, chức vụ và nhiệm vụ được giao. Gương mẫu trong nói và làm theo đường lối, quan điểm của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước, quy định của cơ quan, đơn vị, địa phương.

Kết hợp chặt chẽ giữa “xây” và “chống” để giáo dục, rèn luyện đạo đức cách mạng cho đảng viên. Quán triệt Quyết định 144 và vận dụng, cụ thể hóa vào xây dựng các giá trị, chuẩn mực đạo đức phù hợp với đặc thù ngành, lĩnh vực; chống lại các biểu hiện, các hành vi lệch chuẩn, vô đạo đức.

“Xây” phải đi đôi với “chống”, muốn “xây” phải “chống”, “chống” nhằm mục đích “xây”, lấy “xây” làm chính. Phải kết hợp chặt chẽ giữa “xây” và “chống”, trong “xây” có “chống”, trong “chống” có “xây”. Phải tẩy sạch chủ nghĩa cá nhân, chống tham ô, lãng phí, quan liêu… để thực hiện cần, kiệm, liêm, chính.

Với tinh thần nêu gương về đạo đức, đảng viên - dù công tác ở lĩnh vực nào, chức danh, ngạch bậc cao hay thấp, ở bất cứ đâu cũng phải phát huy tính tiền phong gương mẫu về đạo đức cách mạng. Đảng viên cần đề cao tinh thần trách nhiệm, trung thực, hoàn thành công việc tốt nhất có thể; coi trọng thực hành cần, kiệm, liêm, chính, chí công vô tư trong hành vi và hành động thực tiễn; vận dụng linh hoạt, sáng tạo các nguyên tắc đạo đức của Hồ Chí Minh vào hành động của mình, từ việc làm cho đến giao tiếp với người khác, từ việc giải quyết vấn đề cá nhân cho đến đối nhân xử thế. Phấn đấu là tấm gương, là người tiên phong, gương mẫu trước quần chúng.

Bốn là, tăng cường công tác kiểm tra, giám sát của cấp uỷ, tổ chức đảng đối với việc giáo dục, rèn luyện đạo đức cách mạng của đảng viên

Kiểm tra, giám sát là một phương thức lãnh đạo của Đảng được thể hiện ở mọi lúc, mọi nơi để góp phần ngăn ngừa, phòng, chống vi phạm kỷ luật của đảng viên, nhất là đối với đảng viên là cán bộ lãnh đạo ở các cơ quan, đơn vị, địa phương. Hồ Chí Minh chỉ rõ: “Kiểm tra có tác dụng thúc đẩy và giáo dục đảng viên và cán bộ làm tròn nhiệm vụ đối với Đảng, đối với Nhà nước, làm gương mẫu tốt cho nhân dân. Do đó, mà góp phần vào việc củng cố Đảng về tư tưởng, về tổ chức”⁽²²⁾.

Theo đó, các cấp uỷ chủ động xây dựng kế hoạch kiểm tra, giám sát đối với đảng viên, xác định nội dung, thời gian kiểm tra, giám sát; qua kiểm tra, giám sát phải nâng cao được ý thức kỷ luật của đảng viên, góp phần xây dựng cơ quan, đơn vị, địa phương vững mạnh toàn diện về chính trị tư tưởng, đạo đức, tổ chức, đạo đức và cán bộ. Quá trình kiểm tra, giám sát phải khách quan, công tâm, dân chủ, đánh giá, ghi nhận đúng những nỗ lực, cố gắng của đảng viên trong giáo dục, rèn luyện đạo đức cách mạng, chỉ ra được những điểm yếu, hạn chế của đảng viên trong thực hiện nhiệm vụ, trong sinh hoạt đời thường; phải sâu sát, cụ thể, tỉ mỉ trong kiểm tra, giám sát, không dựa vào báo cáo để đưa ra kết luận, đánh giá, mà phải xem xét, căn cứ vào tính chất, mức độ của sự việc. Hồ Chí Minh nhấn mạnh: “không phải cứ ngồi trong bàn giấy mà chờ người ta báo cáo mà phải đi tận nơi, xem tận chỗ”⁽²³⁾, có như vậy, mới phát hiện ra những hạn chế, khuyết điểm của cơ sở, mới thấy được tính đúng đắn, sáng tạo trong thực hiện nhiệm vụ của đảng viên. Cùng với đó, thường xuyên nâng cao năng lực thực tiễn kiểm tra, giám sát của cấp uỷ, uỷ ban kiểm tra các cấp đối với việc thực hiện các nhiệm vụ của cơ quan, đơn vị, địa phương.

Cấp uỷ, uỷ ban kiểm tra các cấp cần nắm chắc chức trách, nhiệm vụ, quyền hạn được giao, có kiến thức chuyên ngành, liên ngành, hiểu biết các vấn đề xã hội, khi đưa ra bất kỳ một kết luận nào có liên quan đến tổ chức đảng, đảng viên phải cân nhắc, bàn bạc, thảo luận, nghiên cứu thật kỹ, có tình, có lý. Hồ Chí Minh yêu cầu: “Các uỷ ban và cán bộ kiểm tra phải học tập và thấm nhuần đường lối, quan điểm của Đảng, phải luôn chú ý nâng cao khả năng chuyên môn, phải cố gắng học tập, phải trau dồi đạo đức cách mạng… Phải chí công vô tư, không thiên vị, không thành kiến. Như thế thì mới làm tốt được công tác kiểm tra”⁽²⁴⁾.

Năm là, phát huy vai trò của Mặt trận Tổ quốc, các tổ chức chính trị - xã hội để giáo dục, rèn luyện đạo đức cách mạng của đảng viên

Đại hội XIII của Đảng chỉ rõ: “Tổ chức có hiệu quả, thực chất việc nhân dân tham gia giám sát, đánh giá hiệu quả hoạt động của các tổ chức trong hệ thống chính trị; phẩm chất, năng lực của đội ngũ cán bộ, đảng viên”⁽²⁵⁾. Vì vậy, giáo dục, rèn luyện đạo đức cách mạng của đảng viên dựa vào Mặt trận Tổ quốc và các tổ chức chính trị - xã hội để một mặt vừa tạo sức ép trong dư luận, mặt khác phát hiện, ngăn chặn và xử lý kịp thời hành vi vi phạm pháp luật, quy định của Đảng. Đảng ta yêu cầu: “Lấy kết quả công việc, sự hài lòng và tín nhiệm của nhân dân làm tiêu chí quan trọng để đánh giá chất lượng tổ chức bộ máy và chất lượng cán bộ, đảng viên”⁽²⁶⁾.

Theo đó, Mặt trận Tổ quốc các cấp, các tổ chức chính trị - xã hội phải thường xuyên đổi mới phương thức hoạt động, xây dựng chương trình hoạt động sát hợp với đặc điểm, tình hình của cơ quan, đơn vị, địa phương; sâu sát, bám nắm cơ sở để lắng nghe ý kiến phản hồi từ quần chúng nhân dân về đạo đức, lối sống của đảng viên nơi cư trú; phát huy tốt vai trò, trách nhiệm của mình trong báo cáo với cấp uỷ, tổ chức đảng ý kiến phản ánh của nhân dân về đảng viên; tăng cường gắn bó với nhân dân để nhân dân tin tưởng, sẵn sàng chia sẻ, cung cấp thông tin quý báu trong công tác xây dựng, chỉnh đốn Đảng và hệ thống chính trị trong sạch, vững mạnh nói chung và giáo dục, rèn luyện đảng viên nói riêng.

5. Kết luận

Vận dụng tư tưởng Hồ Chí Minh về giáo dục, rèn luyện đạo đức cho đảng viên là nội dung, biện pháp quan trọng để thực hiện thắng lợi các yêu cầu, nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội, xây dựng, chỉnh đốn Đảng và hệ thống chính trị trong sạch, vững mạnh, đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ cách mạng đặt ra. Quá trình triển khai tổ chức thực hiện Đảng bộ thành phố Cần Thơ cần quán triệt và thực hiện nghiêm túc các quan điểm, chủ trương của Đảng về giáo dục, rèn luyện đạo đức cách mạng cho đảng viên. Quá trình giáo dục, rèn luyện đạo đức cách mạng cho đảng viên ở Đảng bộ thành phố Cần Thơ có những giải pháp phù hợp, hiệu quả. Đồng thời, cần sự nỗ lực của các cấp ủy, tổ chức đảng, Mặt trận Tổ quốc và các tổ chức chính trị - xã hội và toàn xã hội trong việc xây dựng một môi trường giáo dục và rèn luyện đạo đức, để nâng cao đạo đức cách mạng cho cán bộ, đảng viên làm hạt nhân để xây dựng nền đạo đức xã hội.

_________________

Ngày nhận bài: 6-6-2024; Ngày bình duyệt: 10-6-2024; Ngày duyệt đăng: 23-7-2024.

(1), (2) Hồ Chí Minh: Toàn tập, t.13, Nxb. Chính trị quốc gia Sự thật, Hà Nội, tr.67, 289.

(3) (4), (5), (6), (8) Hồ Chí Minh: Toàn tập, Sđd, t. 6, tr. 117, 118, 122, 129.

(7) Hồ Chí Minh: Toàn tập, Sđd, t.7, tr. 292.

(9), (10), (11) Hồ Chí Minh: Toàn tập, Sđd, t. 15, tr. 662, 672, 623.

(12) Hồ Chí Minh: Toàn tập, Sđd, t. 4, tr. 171.

(13) Hồ Chí Minh: Toàn tập, Sđd, t. 11, tr. 612.

(14), (15) Thành ủy Cần Thơ, Báo cáo số 579-BC/TU: Nâng cao năng lực lãng đạo, sức chiến đấu của Đảng bộ; phát huy sức mạnh tổng hợp; xây dựng phát triển thành phố Cần Thơ sớm trở thành trung tâm động lực vùng đồng bằng sông Cửu Long.

(16) Đảng bộ Thành phố Cần Thơ: Văn kiện đại hội Đảng bộ thành phố Cần Thơ lần thứ XIV nhiệm kỳ 2010-2015, tr.22.

(17), (18), (21) Đảng bộ Thành phố Cần Thơ: Văn kiện đại hội Đảng bộ thành phố Cần Thơ lần thứ XV nhiệm kỳ 2015-2020, tr.23, 27, 33.

(20), (24) Hồ Chí Minh: Toàn tập, Sđd, t.5, tr. 290, 327.

(19), (25), (26) ĐCSVN: Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII, Nxb. Chính trị quốc gia Sự thật, Hà Nội, 2021, t.1, tr.92, 92, 192.

(22) Hồ Chí Minh: Toàn tập, t.14, Sđd, tr.362.