Tăng cường quản lý công chức cơ quan chuyên môn thuộc Ủy ban nhân dân tỉnh (Qua thực tiễn tỉnh Đồng Nai)

ThS PHẠM THÀNH NHÂN
Sở Nội vụ tỉnh Bình Dương

1. Mở đầu

Sinh thời, Chủ tịch Hồ Chí Minh luôn quan tâm chú trọng công tác cán bộ; người coi cán bộ là “Những người đem chính sách của Đảng, của Chính phủ giải thích cho dân chúng hiểu rõ và thi hành... Vì vậy, cán bộ là cái gốc của mọi công việc”⁽¹⁾.

Để xây dựng Chính phủ kiến tạo, liêm chính, hành động nhằm phục vụ và mang lại lợi ích tối đa cho nhân dân, cần quan tâm đến chất lượng đội ngũ vận hành bộ máy hành chính nhà nước. Cán bộ, công chức nói chung, công chức chuyên môn thuộc ủy ban nhân dân tỉnh nói riêng là một mắt xích quan trọng của nền hành chính nhà nước, là chủ thể quan trọng trong quá trình cải cách hành chính. Đội ngũ này có nhiệm vụ tổ chức thực thi chính sách, pháp luật, quản lý các lĩnh vực của đời sống xã hội, bảo đảm hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà nước.

2. Nội dung

2.1. Thực trạng quản lý công chức cơ quan chuyên môn thuộc Ủy ban nhân dân tỉnh Đồng Nai hiện nay

Quán triệt Nghị định số 37/2014/NĐ-CP ngày 05-5-2014 của Chính phủ quy định về tổ chức các cơ quan chuyên môn thuộc ủy ban nhân dân cấp huyện, quận, thị xã, thành phố trực thuộc tỉnh; Nghị định số 108/2020/NĐ-CP ngày 14-9-2020 của Chính phủ sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 37/2014/NĐ-CP ngày 05-5-2014 của Chính phủ quy định tổ chức các cơ quan chuyên môn thuộc UBND huyện, quận, thị xã, thành phố thuộc tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương; Nghị định số 71/2023/NĐ-CP ngày 20-9-2023 của Chính phủ sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 112/2020/NĐ-CP ngày 18-9-2020 về xử lý kỷ luật cán bộ, công chức, viên chức..., thời gian qua, UBND tỉnh Đồng Nai đã ban hành và tổ chức thực hiện các văn bản quy phạm pháp luật đối với công chức các cơ quan chuyên môn thuộc UBND tỉnh, bảo đảm đúng quy trình và sự phân cấp.

Trong quản lý công chức cơ quan chuyên môn, UBND tỉnh tập trung đặc biệt vào những nội dung quan trọng như: tuyển dụng, sử dụng, đánh giá công chức; rà soát, kiện toàn đội ngũ cán bộ, công chức; thực hiện chế độ đãi ngộ; xây dựng quy hoạch công chức các cơ quan chuyên môn thuộc UBND tỉnh…

Một là, việc tuyển dụng, sử dụng, đánh giá công chức các cơ quan chuyên môn thuộc UBND tỉnh Đồng Nai ngày càng được chú trọng. Căn cứ vào số biên chế được Trung ương phân bổ hằng năm, tình hình thực tế tại các cơ quan, đơn vị, đặc biệt là đề án vị trí việc làm, UBND tỉnh Đồng Nai chủ động xây dựng kế hoạch và tổ chức tuyển dụng công chức theo đúng quy định của pháp luật, bảo đảm công khai, minh bạch; tuyển dụng những công chức có trình độ chuyên môn, nghiệp vụ, đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ công tác.

Việc sử dụng công chức bám sát vị trí việc làm, trình độ chuyên môn của công chức. Công tác đánh giá công chức được thực hiện đúng quy định là căn cứ để thực hiện các chế độ đãi ngộ, tuyển dụng, bổ nhiệm, quy hoạch, bố trí công chức, khen thưởng, kỷ luật cán bộ.

Hai là, công tác rà soát, kiện toàn đội ngũ cán bộ, công chức luôn được Tỉnh ủy, UBND tỉnh Đồng Nai quan tâm. Trong đó, chú trọng ban hành quy định về phân cấp quản lý cán bộ theo thẩm quyền, lãnh đạo các cơ quan, đơn vị liên quan thực hiện tốt chính sách đối với cán bộ. Năm 2024, tổng số biên chế công chức được phân bổ trong các cơ quan HĐND, UBND cấp tỉnh, cấp huyện của tỉnh Đồng Nai là 2.979 công chức; trong đó, số lượng công chức cơ quan chuyên môn thuộc UBND tỉnh quản lý là 1.395 người⁽²⁾.

Ba là, việc thực hiện chế độ đãi ngộ đối với công chức các cơ quan chuyên môn thuộc UBND tỉnh luôn được các cấp chú trọng. Tỉnh ủy, UBND tỉnh Đồng Nai quan tâm công tác lãnh đạo, chỉ đạo, kiểm tra, hướng dẫn các cơ quan, đơn vị thực hiện chính sách, chế độ đãi ngộ cho công chức nói chung và công chức các cơ quan chuyên môn thuộc UBND tỉnh nói riêng theo quy định. Tháng 3-2024, các cơ quan, đơn vị trên địa bàn tỉnh Đồng Nai đã tổ chức thi nâng ngạch công chức và thăng hạng chức danh nghề nghiệp viên chức hành chính. Tổng thí sinh tham gia kỳ thi là 203 thí sinh; trong đó, công chức nâng ngạch lên chuyên viên chính là 69 người; công chức nâng ngạch lên chuyên viên là 54 người; viên chức thăng hạng lên hạng II là 9 người; viên chức thăng hạng lên hạng III là 71 người⁽³⁾.

Bốn là, bám sát Quyết định số 37/2024/QĐ-UBND ngày 14-8-2024 của UBND tỉnh Đồng Nai ban hành quy chế phê duyệt, sử dụng, khai thác, quản lý cơ sở dữ liệu cán bộ, công chức, viên chức, người lao động trong các cơ quan nhà nước tỉnh Đồng Nai, trong đó, nhấn mạnh nguyên tắc: “Cơ sở dữ liệu cán bộ, công chức, viên chức, người lao động trong các cơ quan nhà nước của tỉnh được lưu trữ, bảo mật, bảo đảm an ninh, an toàn thông tin theo quy định của pháp luật … Dữ liệu của cán bộ, công chức, viên chức, người lao động trong các cơ quan nhà nước của tỉnh phải bảo đảm tính cập nhật, chính xác theo quy định của pháp luật”⁽⁴⁾, Sở Nội vụ tỉnh Đồng Nai chủ trì, phối hợp với đơn vị cung cấp phần mềm, Sở Thông tin và Truyền thông (nay là Sở Khoa học và công nghệ), các cơ quan, đơn vị có liên quan đã tổ chức xây dựng, nâng cấp cơ sở dữ liệu cập nhật và kết nối. Đồng thời, nắm bắt những thông tin thực hiện nhập dữ liệu, báo cáo và lưu trữ các thông tin liên quan đến đội ngũ công chức nói chung và công chức các cơ quan chuyên môn nói riêng.

Năm là, công tác quy hoạch cán bộ, công chức các cơ quan chuyên môn thuộc UBND tỉnh luôn được quan tâm, chú trọng. Hằng năm, các cơ quan chuyên môn xây dựng kế hoạch, nhu cầu biên chế công chức thực tế, thực hiện tốt chức năng, nhiệm vụ, yêu cầu về công tác quy hoạch cán bộ, công chức. Sở Nội vụ tỉnh Đồng Nai có vai trò nghiên cứu, tham mưu, hoàn thiện kế hoạch trình UBND tỉnh quyết định liên quan đến công tác quy hoạch cán bộ. Theo đó, chất lượng cán bộ đưa vào quy hoạch ngày càng được nâng lên. So với nhiệm kỳ 2020-2025, công tác quy hoạch nhiệm kỳ 2025-2030 đối với lãnh đạo sở, ban, ngành của tỉnh có trình độ sau đại học chiếm 55,36% (tăng 8,51%); trình độ trung cấp lý luận chính trị trở lên chiếm 92,54% (tăng 9,52%); tỷ lệ cán bộ nữ được quy hoạch đạt 30,67% (tăng 0,89%); tỷ lệ cán bộ trẻ đạt 21,84% (tăng 12,85%)⁽⁵⁾.

Tuy nhiên, bên cạnh những kết quả đạt được, công tác quản lý công chức các cơ quan chuyên môn thuộc UBND tỉnh Đồng Nai còn một số hạn chế. Nhận thức và trách nhiệm của cấp có thẩm quyền về vị trí, vai trò của đội ngũ công chức cơ quan chuyên môn thuộc UBND tỉnh có lúc, có nơi còn chưa rõ ràng. Công tác tuyển dụng, sử dụng công chức có khi chưa bám sát vị trí việc làm và năng lực của công chức. Việc nhận xét, đánh giá công chức còn nặng về hình thức, biểu hiện nể nang. Việc cụ thể hóa các tiêu chí đánh giá công chức đôi khi chưa thực sự phù hợp với tình hình, đặc điểm, đặc thù của sở, ban, ngành là cơ quan chuyên môn thuộc UBND tỉnh để chất lượng đánh giá công chức được sát hơn. Việc rà soát, kiện toàn đội ngũ công chức về quy định tiêu chuẩn, chức danh, vị trí việc làm chưa bám sát thực tiễn. Chế độ đãi ngộ đối với công chức làm việc trong những lĩnh vực đặc thù chưa rõ ràng, mức khen thưởng, thù lao ngoài giờ… chưa thực sự hợp lý. Việc thực hiện chế độ báo cáo thống kê về công chức còn mang tính hình thức, chưa đủ căn cứ để thực hiện tốt công tác quản lý công chức. Công tác quy hoạch công chức các cơ quan chuyên môn thuộc Ủy ban nhân dân tỉnh chưa bảo đảm tính “mở”…

2.2. Giải pháp tăng cường quản lý công chức cơ quan chuyên môn thuộc Ủy ban nhân dân tỉnh

Một là, nâng cao nhận thức của cấp ủy, người đứng đầu cơ quan về quản lý công chức tại các cơ quan chuyên môn thuộc UBND tỉnh

Đẩy mạnh quán triệt Nghị định số 37/2014/NĐ-CP ngày 05-5-2014 của Chính phủ quy định về tổ chức các cơ quan chuyên môn thuộc ủy ban nhân dân cấp huyện, quận, thị xã, thành phố trực thuộc tỉnh; Nghị định số 108/2020/NĐ-CP ngày 14-9-2020 của Chính phủ sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 37/2014/NĐ-CP ngày 05-5-2014 của Chính phủ quy định tổ chức các cơ quan chuyên môn thuộc ủy ban nhân dân huyện, quận, thị xã, thành phố thuộc tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương. Đặc biệt, chú trọng thực hiện Nghị quyết số 18-NQ/TW ngày 25-10-2017 của Ban Chấp hành Trung ương một số vấn đề về tiếp tục đổi mới, sắp xếp tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị tinh gọn, hoạt động hiệu lực, hiệu quả…

Để làm tốt công tác này, cấp ủy, người đứng đầu cơ quan chuyên môn cần nhận thức đầy đủ và đúng đắn về tính cấp thiết của công tác quản lý công chức. Trong đó, chú trọng phát huy vai trò nêu gương của cán bộ lãnh đạo, quản lý nhằm tạo “hiệu ứng” tích cực để công chức nhìn nhận và noi theo. Thực tế cho thấy, nhận thức, trách nhiệm của các cơ quan, tổ chức, cá nhân có thẩm quyền là tiền đề quan trọng trong việc nghiên cứu, xây dựng, ban hành các văn bản, quyết định phù hợp trong công tác quản lý công chức cơ quan chuyên môn.

UBND tỉnh cần nghiên cứu, xây dựng kế hoạch, tổ chức các buổi thông tin chuyên đề, hội thảo về tăng cường công tác quản lý công chức nói chung và công chức tại các cơ quan chuyên môn thuộc UBND tỉnh, học hỏi, chia sẻ kinh nghiệm với các tỉnh, thành khác. Trên cơ sở đó, đúc rút những bài học kinh nghiệm trong quản lý công chức ở từng lĩnh vực hiệu quả hơn.

Hai là, đổi mới công tác tuyển dụng, bố trí, sử dụng, đánh giá công chức cơ quan chuyên môn thuộc UBND tỉnh

Bám sát Thông tư số 02/2021/TT-BNV ngày 11-6-2021 của Bộ Nội vụ quy định mã số, tiêu chuẩn chuyên môn, nghiệp vụ và xếp lương đối với các ngạch công chức chuyên ngành hành chính và công chức chuyên ngành văn thư làm căn cứ để tuyển chọn, bố trí, sử dụng, đánh giá công chức. Đẩy mạnh nghiên cứu, xây dựng kế hoạch đổi mới công tác tuyển dụng công chức tại các cơ quan chuyên môn thuộc UBND tỉnh theo đúng quy định của pháp luật và bảo đảm chất lượng công chức đáp ứng yêu cầu đặt ra.

Việc bố trí, sử dụng cần hướng tới mục tiêu xây dựng đội ngũ công chức có đủ năng lực, trình độ, gắn bó mật thiết với nhân dân. Công tác bố trí, sử dụng công chức cần căn cứ vào trình độ chuyên môn, nghiệp vụ, năng lực, sở trường của công chức… để xác định vị trí việc làm, thực hiện đúng tiêu chí “nhìn việc chọn người”. Cần bảo đảm tính ổn định, tính đồng bộ, tính kế thừa trong quá trình bố trí, sử dụng công chức các cơ quan chuyên môn thuộc UBND tỉnh.

Đánh giá công chức là khâu quan trọng trong quản lý công chức. Đánh giá đúng, chính xác là căn cứ để lựa chọn, sắp xếp, bố trí đề bạt, là căn cứ xây dựng kế hoạch đào tạo, bồi dưỡng công chức; mặt khác, giúp công chức nhận thấy hạn chế, khuyết điểm để sửa chữa và khắc phục kịp thời.

Ba là, tăng cường sự phối hợp của Mặt trận Tổ quốc, các đoàn thể chính trị - xã hội, sự giám sát của nhân dân trong quản lý công chức cơ quan chuyên môn thuộc UBND tỉnh

Mặt trận Tổ quốc và các tổ chức chính trị - xã hội trên địa bàn tỉnh cần đẩy mạnh hoạt động tổ chức phổ biến, quán triệt, xây dựng kế hoạch triển khai thực hiện Quyết định số 217-QĐ/TW ngày 12-12-2013 của Bộ Chính trị ban hành quy chế giám sát và phản biện xã hội của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và các đoàn thể chính trị - xã hội và Quyết định số 218-QĐ/TW ngày 12-12-2013 của Bộ Chính trị ban hành quy định về việc Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, các đoàn thể chính trị - xã hội và nhân dân tham gia góp ý xây dựng Đảng, xây dựng chính quyền…

Trên cơ sở chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước, trong thời gian tới, cần phát huy vai trò chủ động, tích cực của Mặt trận Tổ quốc, các đoàn thể chính trị - xã hội và sự giám sát của nhân dân trong quản lý công chức cơ quan chuyên môn thuộc UBND tỉnh. Trong đó, đặc biệt chú trọng giám sát người đứng đầu cấp ủy, chính quyền các cấp thực hiện quy định nêu gương, nâng cao hiệu quả quản lý công chức các cơ quan chuyên môn. Đồng thời, tăng cường sự phối hợp, kết hợp giữa hoạt động giám sát của Mặt trận Tổ quốc và các tổ chức chính trị - xã hội trên địa bàn tỉnh gắn với hoạt động kiểm tra, giám sát của Đảng.

Mặt trận Tổ quốc Việt Nam cần phát huy vai trò chủ trì phối hợp với các thành viên, lắng nghe ý kiến của nhân dân, dư luận xã hội để kịp thời góp ý với người đứng đầu, cán bộ chủ chốt các cơ quan chuyên môn. Qua đó, góp phần đấu tranh với hành vi sai trái, ngăn ngừa các biểu hiện suy thoái, “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” trong đội ngũ cán bộ, công chức.

Bốn là, tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra, xử lý sai phạm trong quản lý công chức

Để làm tốt nhiệm vụ này, UBND tỉnh và các cơ quan chuyên môn cần đẩy mạnh công tác quán triệt, tuyên truyền, học tập chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước đến đội ngũ công chức. Qua đó, giúp họ nắm chắc các chủ trương, chính sách, nhất là các chính sách, quy định liên quan trực tiếp đến công chức để tránh sai phạm.

UBND tỉnh lãnh đạo thanh tra tỉnh làm tốt công tác thanh tra, kiểm tra, giám sát công chức thực hiện chức trách, nhiệm vụ được giao, đạo đức công vụ đối với đội ngũ công chức, nhất là người đứng đầu cơ quan, đơn vị. Chủ động xây dựng chương trình, kế hoạch phù hợp với thực tiễn của tỉnh về công tác thanh tra, kiểm tra nhằm phát hiện và ngăn chặn những dấu hiệu sai phạm. Thường xuyên tiến hành rà soát và bổ sung các nội dung thanh tra, kiểm tra nhằm bảo đảm tính toàn diện, đồng bộ trong quá trình thanh tra, kiểm tra. Tập trung thanh tra vào đội ngũ công chức trong lĩnh vực đặc thù, dễ phát sinh tiêu cực như thuế, tài chính, ngân hàng, địa chính...

3. Kết luận

Trong bối cảnh hiện nay, các cấp, các ngành đang đẩy mạnh thực hiện Nghị quyết số 18-NQ/TW ngày 25-10-2017 của Ban Chấp hành Trung ương một số vấn đề về tiếp tục đổi mới, sắp xếp tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị tinh gọn, hoạt động hiệu lực, hiệu quả để xây dựng đề án sắp xếp bộ máy theo hướng tinh gọn… thì yêu cầu đặt ra về tăng cường quản lý công chức các cơ quan chuyên môn thuộc UBND tỉnh càng trở nên cấp thiết. Làm tốt công tác này sẽ là cơ sở đánh giá hiệu quả hoạt động của các cơ quan, tổ chức trong hệ thống chính trị với nhiệm vụ trọng tâm: “Khẩn trương nghiên cứu, hoàn thiện và tổ chức thực hiện mô hình tổ chức tổng thể của hệ thống chính trị phù hợp với yêu cầu xây dựng, hoàn thiện Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa, phát triển kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa và chủ động, tích cực hội nhập quốc tế”⁽⁶⁾.

_________________

Ngày nhận: 24-3-2025; Ngày bình duyệt: 30-3-2025; Ngày duyệt đăng: 25-6-2025.

Email tác giả: nhanpt6879@gmail.com

(1) Hồ Chí Minh: Toàn tập, t.5, Nxb Chính trị quốc gia Sự thật, Hà Nội, 2011, tr.309.

(2) Hội đồng nhân dân tỉnh Đồng Nai: Nghị quyết số 39/NQ-HĐND ngày 08-12-2023 quyết định biên chế công chức trong cơ quan của Hội đồng nhân dân, Ủy ban nhân dân cấp tỉnh, cấp huyện; phê duyệt số lượng người làm việc hưởng lương từ ngân sách nhà nước trong các đơn vị sự nghiệp công lập và số lượng hợp đồng lao động thực hiện công việc chuyên môn, nghiệp vụ trong các đơn vị sự nghiệp giáo dục công lập trên địa bàn tỉnh năm 2024, tr.4.

(3) 203 thí sinh tham dự kỳ thi nâng ngạch công chức và thăng hạng chức danh nghề nghiệp viên chức hành chính, https://baodongnai.com.vn, ngày 02-3-2024.

(4) Ủy ban nhân dân tỉnh Đồng Nai: Quyết định số 37/2024/QĐ-UBND ngày 14-8-2024 ban hành quy chế phê duyệt, sử dụng, khai thác, quản lý Cơ sở dữ liệu cán bộ, công chức, viên chức, người lao động trong các cơ quan Nhà nước tỉnh Đồng Nai.

(5) Chú trọng công tác quy hoạch cán bộ, https://baodongnai.com.vn, ngày 25-10-2024.

(6) Ban Chấp hành Trung ương: Nghị quyết số 18-NQ/TW ngày 25-10-2017 một số vấn đề về tiếp tục đổi mới, sắp xếp tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị tinh gọn, hoạt động hiệu lực, hiệu quả.