Phát biểu của đồng chí GS, TS Nguyễn Xuân Thắng, Ủy viên Bộ Chính trị, Giám đốc Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh, Chủ tịch Hội đồng Lý luận Trung ương tại Hội thảo khoa học “Đồng chí Lương Văn Tri với Cách mạng Việt Nam và quê hương Lạng Sơn”

Thưa đồng chí Hoàng Văn Nghiệm, Bí thư Tỉnh ủy, Trưởng đoàn Đại biểu quốc hội Tỉnh Lạng Sơn,

Thưa các đồng chí Uỷ viên Ban chấp hành Trung ương Đảng, đại diện lãnh đạo các Ban, Ngành Trung ương, đại diện lãnh đạo Tỉnh ủy Lạng Sơn và các địa phương,

Thưa thân nhân gia đình đồng chí Lương Văn Tri và các nhà khoa học,

Trong không khí hào hùng của những ngày Tháng 8 mùa Thu lịch sử, toàn Đảng, toàn dân, toàn quân ta đang thi đua lập nhiều thành tích thiết thực chào mừng kỷ niệm 80 năm Cách mạng Tháng Tám và Quốc khánh 2-9, trên quê hương xứ Lạng giàu truyền thống lịch sử, văn hóa, Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh, Ban Tuyên giáo và Dân vận Trung ương, Tỉnh ủy Lạng Sơn phối hợp tổ chức Hội thảo khoa học với chủ đề: “Đồng chí Lương Văn Tri với cách mạng Việt Nam và quê hương Lạng Sơn”, nhân kỷ niệm 115 năm Ngày sinh đồng chí Lương Văn Tri - nguyên Ủy viên Thường vụ Xứ ủy Bắc Kỳ, nguyên Chỉ huy trưởng, Chính trị viên Đội Cứu quốc quân Bắc Sơn, nhà lãnh đạo tiền bối tiêu biểu xuất sắc của Đảng và cách mạng Việt Nam, người con ưu tú của Đảng bộ và nhân dân các dân tộc tỉnh Lạng Sơn.

Thay mặt lãnh đạo Đảng, tôi nhiệt liệt chào mừng và gửi tới các quý vị đại biểu, thân nhân gia đình đồng chí Lương Văn Tri và các nhà khoa học tham dự Hội thảo lời chào trân trọng, lời chúc sức khỏe, hạnh phúc và thành công! Chúc Hội thảo của chúng ta thành công tốt đẹp!

Thưa các đồng chí,

Đồng chí Lương Văn Tri sinh ngày 17/8/1910, trong một gia đình nông dân người dân tộc Tày giàu truyền thống yêu nước và hiếu học tại xã Mỹ Liệt, tổng Mỹ Liệt, châu Văn Uyên, nay là xã Điềm He, tỉnh Lạng Sơn. Tham gia hoạt động yêu nước từ khi còn đang học tiểu học, anh dũng hy sinh khi mới 31 tuổi, cuộc đời hoạt động cách mạng của đồng chí Lương Văn Tri hết sức oanh liệt và vẻ vang, là tấm gương sáng ngời về tinh thần kiên trung, bất khuất của người chiến sĩ cộng sản, nhà lãnh đạo tiền bối tiêu biểu của Đảng và cách mạng Việt Nam.

Kỷ niệm 115 năm Ngày sinh đồng chí Lương Văn Tri là dịp để chúng ta tưởng nhớ, tri ân và tôn vinh những cống hiến to lớn của đồng chí đối với sự nghiệp cách mạng vẻ vang của Đảng, dân tộc Việt Nam và quê hương Lạng Sơn, đặc biệt là trên cương vị Ủy viên Thường vụ Xứ ủy Bắc Kỳ, Chỉ huy trưởng, Chính trị viên Đội Cứu quốc quân Bắc Sơn.

Với ý nghĩa đó, trong cuộc hội thảo khoa học hôm nay, tôi đề nghị các quý vị đại biểu, các nhà khoa học tập trung làm sâu sắc hơn một số nội dung chủ yếu sau đây:

1. Đồng chí Lương Văn Tri - người chiến sỹ cộng sản kiên trung, người lãnh đạo tài năng thời dựng Đảng và trong các cao trào cách mạng những năm 1930

Sớm tiếp thu truyền thống yêu nước, tinh thần bất khuất, kiên cường của dân tộc, quê hương và gia đình, từ những năm 1925 - 1926, khi còn đang học ở Trường tiểu học Pháp - Việt Lạng Sơn, người thanh niên yêu nước Lương Văn Tri đã tích cực tham gia phong trào đấu tranh đòi chính quyền thực dân Pháp trả tự do cho nhà yêu nước Phan Bội Châu và để tang chí sĩ Phan Châu Trinh. Với nhiệt huyết cứu nước, cứu dân, năm 1928, đồng chí Lương Văn Tri cùng người bạn thân là Hoàng Văn Thụ đã sang Trung Quốc, bắt liên lạc với tổ chức cách mạng và được kết nạp vào Hội Việt Nam Cách mạng Thanh niên, tích cực tuyên truyền, xây dựng cơ sở của Hội ở vùng biên giới Việt - Trung.

Với những hoạt động tích cực, hiệu quả, cuối năm 1929, đồng chí Lương Văn Tri đã được kết nạp vào Đông Dương Cộng sản Đảng - một tổ chức tiền thân của Đảng Cộng sản Việt Nam và tham gia thành lập Chi bộ Long Châu (Trung Quốc), do đồng chí Hoàng Đình Giong làm Bí thư Chi bộ. Mùa Xuân năm 1930, Đảng Cộng sản Việt Nam ra đời, đồng chí Lương Văn Tri trở thành một trong những đảng viên thế hệ đầu tiên thời dựng Đảng.

Vượt lên mọi khó khăn, gian khổ, hiểm nguy và mạng lưới mật thám dày đặc của thực dân Pháp, đồng chí Lương Văn Tri đã nỗ lực tham gia xây dựng các cơ sở cách mạng bí mật ở Long Châu, phát triển hệ thống cơ sở Đảng và phong trào cách mạng trong các vùng đồng bào dân tộc thiểu số dọc biên giới Việt - Trung. Dưới sự chỉ đạo của chi bộ Long Châu và hoạt động tích cực của đồng chí Lương Văn Tri, đồng chí Hoàng Văn Thụ, các cơ sở cách mạng đã được xây dựng, phát triển từ Lũng Nghịu, Khưa Lếch (Bằng Tường, Trung Quốc) đến Khưa Đa, Ma Mèo, Tà Lài (Văn Uyên, Lạng Sơn).

Sau Cao trào cách mạng 1930 - 1931, với đỉnh cao là Xô viết Nghệ - Tĩnh, thực dân Pháp đàn áp đẫm máu các cơ sở trong hệ thống tổ chức của Đảng từ Trung ương đến các địa phương, phong trào cách mạng bị tổn thất nặng nề. Trước tình hình đó, để tiếp tục duy trì phong trào cách mạng ở vùng biên giới Việt - Trung, dưới sự lãnh đạo của Chi bộ Long Châu, đồng chí Lương Văn Tri và các đồng chí trong Chi bộ vẫn kiên trì bám sát phong trào cách mạng, tích cực vận động, tổ chức những quần chúng trung kiên, tiếp tục xây dựng cơ sở cách mạng.

Sau khi tham gia khóa đào tạo quân sự tại Trường Quân sự Nam Ninh (Quảng Tây, Trung Quốc), năm 1936, đồng chí Lương Văn Tri đã cùng đồng chí Hoàng Văn Thụ trở về Bắc Sơn, Tràng Định (Lạng Sơn) tổ chức tuyên truyền, vận động quần chúng, khôi phục và phát triển phong trào cách mạng. Với những hoạt động tích cực của đồng chí, ngày 25/9/1936, Chi bộ Đảng đầu tiên ở huyện Bắc Sơn được thành lập; ngày 11/4/1938, Chi bộ Đảng ở huyện Tràng Định ra đời. Đây là những chi bộ hạt nhân, góp phần quan trọng vào việc phát triển phong trào cách mạng ở tỉnh Lạng Sơn trong những năm sau này. Cùng với sự phát triển của phong trào cách mạng, thông qua những lớp huấn luyện do đồng chí Hoàng Văn Thụ, đồng chí Lương Văn Tri tổ chức, nhiều cán bộ của Lạng Sơn được đào tạo, học hỏi và kế thừa được những kinh nghiệm quý báu trong công tác tuyên truyền, vận động và tổ chức phong trào cách mạng.

2. Đồng chí Lương Văn Tri - nhà lãnh đạo, người cán bộ quân sự tài năng của Xứ ủy Bắc Kỳ

Với những đóng góp quan trọng đối với việc xây dựng tổ chức Đảng và phong trào cách mạng khu vực biên giới Việt - Trung, tại Hội nghị Xứ ủy Bắc Kỳ tháng 11/1939 ở Yên Mỹ, Thuận Thành (Bắc Ninh), đồng chí Lương Văn Tri đã được bầu vào Xứ ủy, được cử làm Ủy viên Ban Thường vụ Xứ ủy, phụ trách công tác quân sự của Xứ ủy. Trên cương vị công tác mới, đồng chí đã tham gia chỉ đạo xây dựng An toàn khu của Trung ương và Xứ ủy Bắc Kỳ ở Hiệp Hòa (Bắc Ninh). Cùng với một số đồng chí lãnh đạo của Trung ương Đảng và Xứ ủy Bắc Kỳ, đồng chí Lương Văn Tri đã tham gia tổ chức mở lớp và trực tiếp giảng dạy tại các lớp huấn luyện quân sự cho đội ngũ cán bộ nòng cốt của Xứ ủy, góp phần thực hiện chủ trương của Trung ương Đảng về chuẩn bị đội ngũ cán bộ quân sự cho khởi nghĩa vũ trang giành chính quyền khi thời cơ đến.

Sau khởi nghĩa Bắc Sơn (tháng 9/1940), thực hiện chủ trương của Trung ương Đảng về việc duy trì Đội Du kích Bắc Sơn và triển khai xây dựng căn cứ địa cách mạng, tháng 1/1941, đồng chí Lương Văn Tri được cử làm Chỉ huy trưởng Đội Du kích Bắc Sơn, trực tiếp chỉ đạo xây dựng căn cứ địa cách mạng Bắc Sơn - Võ Nhai. Đảm nhận nhiệm vụ mới, đồng chí đã chủ động nắm bắt tình hình, tích cực củng cố Đội Du kích Bắc Sơn; bổ sung vũ khí, tổ chức huấn luyện chính trị, luyện tập quân sự, đẩy mạnh tuyên truyền, vận động quần chúng nhân dân, tăng cường xây dựng tổ chức Đảng và phong trào cách mạng, xây dựng khu căn cứ địa vững mạnh.

Với vai trò chỉ huy của đồng chí Lương Văn Tri, Đội Du kích Bắc Sơn ngày càng được củng cố và đến tháng 2/1941, phát triển thành Đội Cứu quốc quân Bắc Sơn (tức Đội Cứu quốc quân 1) - một trong những đội quân tiền thân của Quân đội nhân dân Việt Nam. Ngay sau khi thành lập, dưới sự chỉ huy của đồng chí Lương Văn Tri, Đội Cứu quốc quân Bắc Sơn đã hoàn thành nhiều nhiệm vụ, đặc biệt là tổ chức đưa đường, bảo vệ an toàn cho đoàn cán bộ của Trung ương Đảng đi dự Hội nghị lần thứ 8 Ban Chấp hành Trung ương Đảng (tháng 5/1941), vượt qua sự khủng bố, lùng bắt gắt gao của kẻ địch.

Trên cương vị Chỉ huy trưởng Đội Cứu quốc quân Bắc Sơn, đồng chí Lương Văn Tri đã tổ chức lại các tiểu đội; phân công cán bộ, chiến sĩ phụ trách các địa bàn, tăng cường hoạt động tuyên truyền, vận động, phát triển cơ sở cách mạng và tổ chức các lớp huấn luyện chính trị, quân sự; tổ chức biên soạn và phát hành bản tin Du kích, là tài liệu quân sự đầu tiên phục vụ công tác tuyên truyền, vận động cách mạng, từng bước mở rộng khu căn cứ địa Bắc Sơn - Võ Nhai.

Tháng 7/1941, Ban Thường vụ Trung ương Đảng đã chỉ đạo kiện toàn tổ chức, hoạt động của Đội Cứu quốc quân và xây dựng, phát triển căn cứ địa Bắc Sơn - Võ Nhai. Theo đó, đồng chí Phùng Chí Kiên - Ủy viên Trung ương Đảng được cử làm Chỉ huy trưởng căn cứ địa Bắc Sơn - Võ Nhai, kiêm Chỉ huy trưởng Đội Cứu quốc quân Bắc Sơn; đồng chí Lương Văn Tri - Ủy viên Ban Thường vụ Xứ ủy Bắc Kỳ được chỉ định làm Chính trị viên Đội Cứu quốc quân Bắc Sơn. Dưới sự chỉ huy của đồng chí Phùng Chí Kiên và đồng chí Lương Văn Tri, Đội Cứu quốc quân Bắc Sơn và căn cứ địa Bắc Sơn - Võ Nhai đã phát triển vững mạnh, góp phần xây dựng, phát triển lực lượng cách mạng ở tỉnh Lạng Sơn, Thái Nguyên, tạo tiền đề cho việc thành lập khu giải phóng Việt Bắc sau này.

Lo sợ trước sự phát triển của phong trào cách mạng và ảnh hưởng của Đội Cứu quốc quân Bắc Sơn, cuối tháng 7-1941, quân Pháp đã huy động một lực lượng lớn tiến hành khủng bố, càn quét căn cứ địa Bắc Sơn - Võ Nhai. Trước tương quan lực lượng chênh lệch lớn, nhằm bảo toàn lực lượng vũ trang cách mạng, đồng chí Lương Văn Tri đã cùng với đồng chí Phùng Chí Kiên quyết định chia Đội Cứu quốc quân rút lui theo hai cánh. Trên đường hành quân, do có kẻ chỉ điểm, cánh rút lui của đồng chí Phùng Chí Kiên và đồng chí Lương Văn Tri bị lộ và bị địch bao vây. Trong trận chiến đấu không cân sức và quyết liệt tại Ngân Sơn (Bắc Kạn), đồng chí Lương Văn Tri bị thương nặng, bị bắt đưa về giam giữ tại nhà tù ở thị xã Cao Bằng và anh dũng hy sinh ngày 29/9/1941.

3. Đồng chí Lương Văn Tri - tấm gương đạo đức cách mạng sáng ngời

Tham gia phong trào yêu nước từ sớm, đồng chí Lương Văn Tri đã cống hiến trọn đời cho sự nghiệp đấu tranh giành lại độc lập cho Tổ quốc và tự do, hạnh phúc cho nhân dân. Cuộc đời cách mạng của đồng chí gắn liền với những trang sử oanh liệt, vẻ vang của dân tộc Việt Nam dưới sự lãnh đạo của Đảng, đặc biệt là trong những năm Đảng mới ra đời và lãnh đạo cách mạng.

Không màng lợi ích cá nhân, với tinh thần yêu nước nồng nàn và nhiệt huyết tuổi trẻ, đồng chí Lương Văn Tri đã sớm giác ngộ cách mạng, đến với lý tưởng cách mạng cao đẹp, đến với con đường cách mạng vô sản do lãnh tụ Nguyễn Ái Quốc - Hồ Chí Minh dẫn dắt, lãnh đạo: phụng sự dân tộc, phụng sự nhân dân, đánh đuổi quân xâm lược, giành lại độc lập cho dân tộc, mang lại tự do, hạnh phúc cho nhân dân.

Từ khi đến với con đường cách mạng, sống chiến đấu cho đến hơi thở cuối cùng, đồng chí Lương Văn Tri đã kiên cường, kiên định với lý tưởng cộng sản, vượt qua mọi khó khăn, gian khổ và hiểm nguy, cống hiến trọn đời mình cho sự nghiệp cách mạng cao đẹp của Đảng và dân tộc. Trong suốt quá trình hoạt động cách mạng, đồng chí luôn nêu cao tấm gương mẫu mực của người đảng viên cộng sản, tuân thủ nghiêm kỷ luật, kỷ cương của tổ chức, tuyệt đối chấp hành sự phân công của Đảng; luôn đặt lợi ích của Đảng, của dân tộc, của nhân dân lên trên hết và trước hết; gắn bó và giữ mối liên hệ mật thiết với đồng chí, đồng bào.

Bị thương nặng và sa vào tay kẻ địch, trước những thủ đoạn xảo quyệt, tàn bạo, từ dụ dỗ, mua chuộc, đến đòn roi tra tấn dã man của kẻ thù, đồng chí Lương Văn Tri vẫn giữ vững khí tiết của người đảng viên cộng sản, trung thành, sắt son với Đảng, với nhân dân, tỏ rõ ý chí kiên cường, bất khuất trước kẻ thù, kiên quyết bảo vệ Đảng và phong trào cách mạng.

Dù không được chứng kiến ngày nước nhà được độc lập, nhưng sự hy sinh oanh liệt của đồng chí Lương Văn Tri và bao anh hùng, liệt sĩ khác trong cuộc đấu tranh giải phóng dân tộc đã ươm mầm và vun đắp cho sự nghiệp cách mạng của Đảng và dân tộc “nở hoa độc lập, kết quả tự do”, đi đến thắng lợi cuối cùng. Cuộc đời, sự nghiệp cách mạng vẻ vang, cao đẹp của đồng chí là tấm gương sáng cho cán bộ, đảng viên và các tầng lớp nhân dân học tập, noi theo, đặc biệt là tinh thần yêu nước chân chính, sự lựa chọn và kiên định lý tưởng, phấn đấu, hy sinh trọn đời theo mục tiêu, lý tưởng cách mạng của Đảng và dân tộc.

4. Đồng chí Lương Văn Tri - Người con ưu tú của quê hương Lạng Sơn

Sinh ra và lớn lên trên quê hương xứ Lạng giàu truyền thống lịch sử, văn hóa, đồng chí Lương Văn Tri đã sớm kế thừa những giá trị tốt đẹp của quê hương để hình thành nên nhân cách cao đẹp, tinh thần yêu nước và chí hướng cách mạng cứu nước, cứu dân.

Quê hương Lạng Sơn cũng là nơi ghi dấu những hoạt động yêu nước đầu tiên của đồng chí Lương Văn Tri khi còn học tại Trường tiểu học Pháp - Việt Lạng Sơn. Từ khi đến với Hội Việt Nam Cách mạng Thanh niên, tích cực tham gia công tác xây dựng, phát triển Hội, rồi trở thành một chiến sĩ cộng sản thế hệ đầu tiên, những hoạt động cách mạng của đồng chí Lương Văn Tri gắn bó chặt chẽ với mảnh đất và con người xứ Lạng. Từ những cơ sở quần chúng được đồng chí gây dựng ở vùng biên giới Việt - Trung, đến sự ra đời của chi bộ Đảng ở Bắc Sơn, Tràng Định và những năm tháng chỉ huy Đội Du kích Bắc Sơn, sau đó phát triển thành Đội Cứu quốc quân Bắc Sơn, xây dựng vùng căn cứ địa Bắc Sơn - Võ Nhai, quê hương Lạng Sơn luôn để lại dấu ấn sâu đậm trong các hoạt động cách mạng của đồng chí Lương Văn Tri.

Những cống hiến to lớn của đồng chí Lương Văn Tri đối với sự nghiệp cách mạng của Đảng và dân tộc Việt Nam đã góp phần làm rạng danh và tỏa sáng những giá trị lịch sử, văn hóa quý báu của quê hương Lạng Sơn. Những hoạt động tích cực và hiệu quả của đồng chí đã góp phần to lớn đối với quá trình ra đời, phát triển của Đảng bộ và phong trào cách mạng tỉnh Lạng Sơn. Là một trong những đảng viên cộng sản lớp đầu tiên thời dựng Đảng, đồng chí Lương Văn Tri đã có những đóng góp to lớn trong công tác tuyên truyền, giáo dục, tập hợp, xây dựng và tổ chức đội ngũ cán bộ, đảng viên của tỉnh nhà, đặt nền tảng cho sự phát triển mạnh mẽ của phong trào cách mạng tỉnh Lạng Sơn, góp phần hình thành nên căn cứ địa cách mạng - khu giải phóng Việt Bắc sau này.

Thưa các quý vị đại biểu, các đồng chí!

Hội thảo khoa học “Đồng chí Lương Văn Tri với cách mạng Việt Nam và quê hương Lạng Sơn” được tổ chức trong bối cảnh toàn Đảng, toàn dân và toàn quân ta đang tích cực hoàn thành các chỉ tiêu, nhiệm vụ nhiệm kỳ Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII của Đảng, tích cực chuẩn bị Đại hội Đảng bộ các cấp, tiến tới Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIV của Đảng, đưa đất nước bước vào kỷ nguyên phát triển mới của dân tộc.

Kỷ niệm 115 năm Ngày sinh đồng chí Lương Văn Tri, nhà lãnh đạo tiền bối tiêu biểu Đảng và cách mạng Việt Nam, chúng ta càng tưởng nhớ, tri ân sâu sắc công lao, cống hiến của Chủ tịch Hồ Chí Minh vĩ đại và các thế hệ cách mạng tiền bối, những anh hùng tiên liệt đã anh dũng hy sinh vì nền độc lập, tự do của Tổ quốc, vì hạnh phúc của nhân dân. Phát huy tinh thần yêu nước, kế thừa truyền thống quý báu và những giá trị cao đẹp của các thế hệ cha anh, chúng ta cùng chung sức, đồng lòng, nỗ lực quyết tâm đẩy mạnh toàn diện, đồng bộ công cuộc đổi mới; tự tin, tự cường tiến mạnh vào kỷ nguyên vươn mình của dân tộc vì một nước Việt Nam hòa bình, độc lập, dân chủ, giàu mạnh, phồn vinh, văn minh, hạnh phúc, vững bước đi lên chủ nghĩa xã hội.

Với tinh thần đó, tôi tuyên bố khai mạc Hội thảo khoa học “Đồng chí Lương Văn Tri với cách mạng Việt Nam và quê hương Lạng Sơn”.

Chúc các quý vị đại biểu, các nhà khoa học và thân nhân gia đình đồng chí Lương Văn Tri dồi dào sức khỏe, hạnh phúc và nhiều thắng lợi mới!

Chúc Hội thảo thành công tốt đẹp!

Trân trọng cảm ơn các đồng chí!

Nguyễn Thị Thùy Linh