Hội thảo khoa học: “Đồng chí Lương Văn Tri với cách mạng Việt Nam và quê hương Lạng Sơn”

THÙY LINH

Dự và chủ trì hội thảo có các đồng chí: GS, TS Nguyễn Xuân Thắng, Ủy viên Bộ Chính trị, Giám đốc Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh, Chủ tịch Hội đồng Lý luận Trung ương; đồng chí Huỳnh Thành Đạt, Ủy viên Trung ương Đảng, Phó Trưởng Ban Tuyên giáo và Dân vận Trung ương; đồng chí Hoàng Văn Nghiệm, Bí thư Tỉnh ủy, Trưởng đoàn Đại biểu Quốc hội tỉnh Lạng Sơn; GS, TS Lê Văn Lợi, Phó Giám đốc Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh.

Tham dự hội thảo có đại diện lãnh đạo các ban, bộ, ngành trung ương; đại diện lãnh đạo một số địa phương, nơi đồng chí Lương Văn Tri từng hoạt động, công tác; đại diện lãnh đạo các cơ quan và địa phương của tỉnh Lạng Sơn, các nhà khoa học.

Phát biểu khai mạc và đề dẫn hội thảo, GS,TS Nguyễn Xuân Thắng khẳng định: Đồng chí Lương Văn Tri sinh ngày 17-8-1910, trong một gia đình nông dân người dân tộc Tày giàu truyền thống yêu nước và hiếu học tại xã Mỹ Liệt, tổng Mỹ Liệt, châu Văn Uyên, nay là xã Điềm He, tỉnh Lạng Sơn. Là một trong những đảng viên thế hệ đầu tiên của Đảng Cộng sản Việt Nam, đồng chí có những đóng góp to lớn trong công tác tuyên truyền, giáo dục, tập hợp và xây dựng, tổ chức đội ngũ cán bộ, đảng viên của tỉnh Lạng Sơn, đặt nền tảng cho sự phát triển mạnh mẽ của phong trào cách mạng Lạng Sơn, góp phần xây dựng, củng cố căn cứ địa Bắc Sơn - Võ Nhai, tiền đề hình thành khu giải phóng Việt Bắc sau này.

Với 31 năm tuổi đời, 13 năm hoạt động cách mạng liên tục, đồng chí Lương Văn Tri - là Ủy viên Thường vụ Xứ ủy Bắc Kỳ; Chỉ huy trưởng Đội du kích Bắc Sơn, Chỉ huy trưởng - Chính trị viên Đội Cứu quốc quân Bắc Sơn - luôn nêu cao tấm gương mẫu mực của người đảng viên cộng sản, tuân thủ nghiêm kỷ luật, kỷ cương của Đảng, tuyệt đối chấp hành sự phân công của tổ chức; luôn đặt lợi ích của Đảng, của dân tộc, của nhân dân lên trên hết và trước hết; gắn bó và giữ mối liên hệ mật thiết với đồng chí, đồng bào. Cuộc đời cách mạng của đồng chí Lương Văn Tri gắn liền với những trang sử oanh liệt, vẻ vang của dân tộc Việt Nam dưới sự lãnh đạo của Đảng, là tấm gương sáng ngời về tinh thần kiên trung, bất khuất của người chiến sĩ cộng sản, nhà lãnh đạo tiền bối tiêu biểu của Đảng và cách mạng Việt Nam

Phát biểu chào mừng hội thảo, đồng chí Hoàng Văn Nghiệm nhấn mạnh: Cuộc đời cách mạng cao đẹp của đồng chí Lương Văn Tri là niềm tự hào, là động lực tinh thần to lớn cổ vũ các thế hệ cán bộ, đảng viên và nhân dân Lạng Sơn. Phát huy truyền thống yêu nước và cách mạng của quê hương, tiếp bước đồng chí Lương Văn Tri, trong các cuộc đấu tranh chống thực dân, đế quốc và chiến đấu bảo vệ biên giới, bảo vệ chủ quyền, toàn vẹn lãnh thổ của Tổ quốc, tỉnh Lạng Sơn đã cùng với quân dân cả nước chiến đấu và phục vụ chiến đấu trên khắp các chiến trường.

Sau gần 40 năm thực hiện công cuộc đổi mới do Đảng khởi xướng và lãnh đạo, Đảng bộ, quân và nhân dân các dân tộc tỉnh Lạng Sơn đã phát huy tinh thần yêu nước, truyền thống cách mạng, tăng cường khối đại đoàn kết các dân tộc, nỗ lực phấn đấu vượt qua nhiều khó khăn, thử thách, khơi dậy tiềm năng, thế mạnh của tỉnh, đẩy mạnh sự nghiệp đổi mới, công nghiệp hóa, hiện đại hóa và hội nhập quốc tế, xây dựng Lạng Sơn ngày càng phát triển trên miền biên cương của Tổ quốc.

Với sự nỗ lực phấn đấu của cả hệ thống chính trị, sự đồng thuận, tham gia tích cực của nhân dân và cộng đồng doanh nghiệp, tỉnh Lạng Sơn đã đạt được nhiều kết quả quan trọng trên các lĩnh vực. Kinh tế - xã hội tiếp tục phát triển, duy trì đà tăng trưởng nhanh và bền vững, cơ cấu kinh tế chuyển dịch đúng hướng. Lĩnh vực văn hóa - xã hội có nhiều tiến bộ, an sinh xã hội được bảo đảm, đời sống vật chất và tinh thần của nhân dân được nâng lên.

Học tập, làm theo tấm gương đồng chí Lương Văn Tri và các bậc tiền bối, Đảng bộ và nhân dân các dân tộc Lạng Sơn đã và đang ra sức thi đua, lập thành tích chào mừng Đại hội đại biểu Đảng bộ tỉnh Lạng Sơn lần thứ XVIII, nhiệm kỳ 2025 - 2030, Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIV của Đảng; quyết tâm xây dựng tỉnh Lạng Sơn phát triển bền vững, cùng cả nước bước vào kỷ nguyên phát triển mới của dân tộc.

Ban Tổ chức Hội thảo đã nhận được gần 50 báo cáo, tham luận của các đồng chí lãnh đạo ở các cơ quan trung ương và địa phương, các nhà khoa học. Từ các góc độ tiếp cận khác nhau, tại Hội thảo, các chuyên gia, nhà khoa học đã tập trung thảo luận, làm rõ cuộc đời, sự nghiệp và những đóng góp to lớn của đồng chí Lương Văn Tri trong cuộc đấu tranh giành độc lập dân tộc.

Một là, những truyền thống tốt đẹp của quê hương, gia đình ảnh hưởng tới sự hình thành nhân cách cao đẹp, tư tưởng yêu nước và chí hướng cách mạng của đồng chí Lương Văn Tri

Đồng chí Lương Văn Tri sinh ra tại làng Bản Hẻo, xã Mỹ Liệt, tổng Mỹ Liệt, châu Văn Uyên, tỉnh Lạng Sơn (nay là xã Điềm He, tỉnh Lạng Sơn). Truyền thống tốt đẹp của quê hương xứ Lạng và gia đình, đặc biệt là truyền thống yêu nước, đoàn kết, kiên cường, cần cù, sáng tạo và hiếu học đã nuôi dưỡng và góp phần hun đúc nên phẩm chất, tài năng và ý chí cách mạng của đồng chí Lương Văn Tri. Đó cũng là nền tảng ban đầu góp phần thúc đẩy đồng chí Lương Văn Tri sớm tham gia các hoạt động yêu nước và giác ngộ lý tưởng cộng sản, đi theo con đường cách mạng vô sản.

Hai là, những hoạt động và đóng góp của đồng chí Lương Văn Tri thời kỳ dựng Đảng

Từ những năm 1925 - 1926, khi còn đang học ở Trường tiểu học Pháp - Việt Lạng Sơn, đồng chí Lương Văn Tri đã tham gia các hoạt động yêu nước của thanh niên, tiêu biểu là phong trào đòi thực dân Pháp thả nhà yêu nước Phan Bội Châu (1925) và phong trào để tang nhà yêu nước Phan Châu Trinh (1926). Năm 1928, đồng chí Lương Văn Tri đã tìm đường sang Trung Quốc để bắt liên lạc với Hội Việt Nam Cách mạng Thanh niên, tích cực tham gia tuyên truyền, xây dựng cơ sở và trở thành thành viên của Hội. Cuối năm 1929, đồng chí Lương Văn Tri được kết nạp vào Đông Dương Cộng sản Đảng - một trong những tổ chức tiền thân của Đảng Cộng sản Việt Nam và tham gia thành lập Chi bộ Long Châu (Trung Quốc), do đồng chí Hoàng Đình Giong làm Bí thư Chi bộ. Đầu năm 1930, khi Đảng Cộng sản Việt Nam ra đời trên cơ sở hợp nhất ba tổ chức cộng sản, đồng chí Lương Văn Tri trở thành một trong những đảng viên cộng sản đầu tiên của Đảng Cộng sản Việt Nam, tham gia xây dựng các cơ sở cách mạng bí mật ở Long Châu, phát triển hệ thống cơ sở Đảng và phong trào cách mạng trong các vùng đồng bào dân tộc thiểu số dọc biên giới Việt - Trung.

Ba là, những hoạt động và đóng góp to lớn của đồng chí Lương Văn Tri trong đấu tranh giành độc lập dân tộc (1930 – 1941)

Trước những khó khăn, thách thức và hiểm nguy khi địch tăng cường đàn áp, khủng bố phong trào cách mạng 1930 - 1931, đồng chí Lương Văn Tri đã kiên trì bám địa bàn, tích cực vận động, tổ chức những quần chúng trung kiên, tiếp tục xây dựng cơ sở cách mạng. Năm 1936, sau khi tốt nghiệp hạng ưu Trường Quân sự Nam Ninh (Trung Quốc), đồng chí được phân công trở về xây dựng, phát triển phong trào cách mạng trong nước.

Tháng 11-1939, đồng chí Lương Văn Tri được Trung ương tin tưởng cử làm Ủy viên Ban Thường vụ Xứ ủy Bắc Kỳ, phụ trách công tác quân sự của Xứ ủy. Đồng chí đã chỉ đạo mở lớp và trực tiếp tham gia giảng dạy các lớp huấn luyện quân sự cho đội ngũ cán bộ nòng cốt của Xứ ủy ở Hiệp Hòa, tỉnh Bắc Giang (nay là tỉnh Bắc Ninh), làm hạt nhân để xây dựng, phát triển lực lượng vũ trang và phong trào cách mạng rộng khắp sau này.

Tháng 1-1941, đồng chí Lương Văn Tri được cử làm Chỉ huy trưởng Đội Du kích Bắc Sơn. Đến tháng 2-1941, Đội Du kích Bắc Sơn phát triển thành Đội Cứu quốc quân Bắc Sơn - một trong những đội quân tiền thân của Quân đội nhân dân Việt Nam. Trên cương vị Chỉ huy trưởng, sau đó là Chính trị viên Đội Cứu quốc quân Bắc Sơn, đồng chí Lương Văn Tri đã hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ tổ chức đưa đường, bảo vệ an toàn cho đoàn cán bộ của Trung ương Đảng đi dự Hội nghị lần thứ 8 Ban Chấp hành Trung ương Đảng (tháng 5-1941) trước sự khủng bố, lùng bắt gắt gao của kẻ địch; đưa Đội Cứu quốc quân và căn cứ địa Bắc Sơn - Võ Nhai phát triển vững mạnh, góp phần xây dựng, phát triển lực lượng cách mạng ở tỉnh Lạng Sơn, Thái Nguyên, tạo tiền đề cho việc thành lập khu giải phóng Việt Bắc sau này.

Bốn là, đồng chí Lương Văn Tri là nhà lãnh đạo tiền bối tiêu biểu của Đảng, người chiến sĩ cộng sản kiên cường, tấm gương đạo đức sáng ngời

Cuối tháng 7-1941, quân Pháp tiến hành khủng bố, càn quét căn cứ địa Bắc Sơn - Võ Nhai. Do tương quan lực lượng chênh lệch lớn, nhằm bảo toàn lực lượng vũ trang cách mạng, đồng chí Lương Văn Tri cùng với đồng chí Phùng Chí Kiên quyết định chia Đội Cứu quốc quân rút lui theo hai cánh. Trên đường hành quân, do có kẻ chỉ điểm, cánh rút lui của đồng chí Phùng Chí Kiên và đồng chí Lương Văn Tri bị lộ và bị địch bao vây. Đồng chí Lương Văn Tri bị thương nặng, bị địch bắt đưa về giam giữ tại nhà tù ở thị xã Cao Bằng và anh dũng hy sinh ngày 29-9-1941.

Với 31 năm tuổi đời, 13 năm hoạt động cách mạng liên tục, đồng chí là tấm gương mẫu mực về đạo đức cách mạng, tuyệt đối trung thành, tinh thần trách nhiệm cao, tận tụy, hết lòng, hết sức phụng sự Tổ quốc, phục vụ nhân dân. Trong suốt cuộc đời hoạt động cách mạng của mình, đồng chí Lương Văn Tri đã nêu một tấm gương sáng về tinh thần vươn lên, vượt qua mọi nghịch cảnh, không ngừng phấn đấu, tu dưỡng đạo đức cách mạng. Đồng chí luôn thực hành lối sống giản dị, đề cao nghĩa tình, thủy chung, yêu thương đồng chí, đồng đội, gần gũi, gắn bó với nhân dân. Đồng chí ra đi khi tuổi đời còn rất trẻ, khi đất nước chưa giành được độc lập, nhưng sự hy sinh oanh liệt của đồng chí đã tô thắm cho những trang sử hào hùng của dân tộc Việt Nam thế kỷ XX.

Năm là, đồng chí Lương Văn Tri với Đảng bộ và nhân dân tỉnh Lạng Sơn

Đồng chí Lương Văn Tri là một trong những người con ưu tú của quê hương Lạng Sơn. Nơi đây không chỉ sinh ra, nuôi dưỡng, hun đúc tinh thần yêu nước, chí hướng cách mạng của đồng chí Lương Văn Tri, mà còn là nơi ghi dấu những hoạt động yêu nước đầu tiên và những đóng góp to lớn của đồng chí. Quá trình ra đời, phát triển của Đảng bộ và phong trào cách mạng tỉnh Lạng Sơn gắn bó chặt chẽ với những hoạt động và cống hiến của đồng chí Lương Văn Tri. Đồng chí đã góp phần làm rạng danh và tô thắm thêm truyền thống văn hóa, cách mạng vẻ vang, hào hùng của quê hương Xứ Lạng.

Phát biểu tổng kết Hội thảo, đồng chí Huỳnh Thành Đạt, Ủy viên Trung ương Đảng, Phó Trưởng Ban Tuyên giáo và Dân vận Trung ương nêu rõ: “Hội thảo khoa học hôm nay là sự tri ân những công lao, cống hiến của đồng chí Lương Văn Tri đối với Đảng, cách mạng và quê hương Lạng Sơn, đồng thời có ý nghĩa tuyên truyền, giáo dục, khơi dậy niềm tự hào, tinh thần học tập theo tấm gương người chiến sỹ cộng sản kiên trung, bất khuất, nhà lãnh đạo tiền bối tiêu biểu của Đảng và của cách mạng Việt Nam, người cán bộ quân sự tài năng của Xứ ủy Bắc Kỳ, người con ưu tú của quê hương Lạng Sơn, đồng chí Lương Văn Tri”.

Những cống hiến to lớn của đồng chí Lương Văn Tri đối với sự nghiệp cách mạng của Đảng và dân tộc Việt Nam đã góp phần làm rạng danh và tỏa sáng những giá trị lịch sử, văn hóa quý báu của quê hương Lạng Sơn. Đồng chí đã có những đóng góp to lớn đối với quá trình ra đời, phát triển của Đảng bộ và phong trào cách mạng tỉnh Lạng Sơn.

Nguyễn Thị Thùy Linh