Hội thảo khoa học “Đồng chí Nguyễn Thị Minh Khai - Nhà lãnh đạo tiền bối tiêu biểu của Đảng và cách mạng Việt Nam”

MINH PHƯƠNG - HẢI HẬU

PGS, TS Lý Việt Quang, Viện trưởng Viện Hồ Chí Minh và các lãnh tụ của Đảng; PGS, TS Đỗ Xuân Tuất, TS Đinh Ngọc Quý, Phó Viện trưởng Viện Hồ Chí Minh và các lãnh tụ của Đảng đồng chủ trì Hội thảo. Dự Hội thảo có đại diện lãnh đạo Vụ Quản lý khoa học, đại diện Ban Tuyên giáo và Dân vận Tỉnh ủy Nghệ An, các nhà khoa học của Viện Lịch sử Đảng, Viện Hồ Chí Minh và các lãnh tụ của Đảng; đại diện các cơ quan báo chí, truyền thông đến dự và đưa tin.

Phát biểu đề dẫn Hội thảo, PGS, TS Lý Việt Quang khẳng định: Đồng chí Nguyễn Thị Minh Khai là nhà lãnh đạo tiền bối kiên trung, tài năng, là hình ảnh tiêu biểu của người phụ nữ Việt Nam anh hùng, bất khuất, đã hiến dâng trọn đời mình cho sự nghiệp cách mạng của Đảng và dân tộc.

Đồng chí Nguyễn Thị Minh Khai, tên khai sinh là Nguyễn Thị Vĩnh. Năm 17 tuổi, đồng chí được kết nạp vào Hội Việt Nam Cách mạng thanh niên, sau đó gia nhập Đông Dương Cộng sản Đảng - một trong những tổ chức tiền thân của Đảng Cộng sản Việt Nam. Sau ngày Đảng ra đời, đồng chí được cử sang Trung Quốc hoạt động tại Văn phòng chi nhánh Ban Phương Đông của Quốc tế Cộng sản; giúp việc Ban Chỉ huy ở ngoài của Đảng Cộng sản Đông Dương; tham gia Đoàn đại biểu Đảng Cộng sản Đông Dương dự Đại hội VII Quốc tế Cộng sản và theo học tại Trường Đại học Phương Đông. Kết thúc khóa học, đồng chí trở về nước hoạt động, được cử làm Ủy viên Xứ ủy Nam Kỳ, đảm nhiệm cương vị Bí thư Thành ủy Sài Gòn - Chợ Lớn. Đồng chí hy sinh anh dũng khi mới 31 tuổi.

Hơn 20 tham luận gửi đến Ban Tổ chức Hội thảo; từ nhiều góc độ khác nhau, các tham luận và ý kiến phát biểu tại Hội thảo đã đi sâu phân tích, làm sáng tỏ thân thế, sự nghiệp, hoạt động, cống hiến của đồng chí Nguyễn Thị Minh Khai - nhà lãnh đạo tiền bối tiêu biểu, người cộng sản kiên trung, mẫu mực của Đảng và cách mạng Việt Nam.

Thứ nhất, làm rõ ảnh hưởng của truyền thống quê hương, gia đình đến nhân cách, chí hướng cách mạng; quá trình tham gia và trở thành đảng viên lớp đầu của đồng chí Nguyễn Thị Minh Khai

Nghệ An là vùng đất giàu truyền thống lịch sử, văn hóa, là nơi sinh ra nhiều bậc anh hùng dân tộc, chí sĩ yêu nước, những nhân vật lịch sử lớn như Phan Bội Châu, Nguyễn Sinh Sắc, Lê Hồng Phong... Truyền thống tốt đẹp của quê hương và gia đình là nền tảng, là cội nguồn sức mạnh, để khi gặp lý tưởng cách mạng, Nguyễn Thị Minh Khai đã quyết định dấn thân và trở thành người chiến sĩ cộng sản kiên trung, bất khuất, cống hiến trọn đời cho Đảng và dân tộc.

Sinh ra và lớn lên ở Vinh - nơi diễn ra phong trào yêu nước sôi nổi bấy giờ, Nguyễn Thị Minh Khai sớm tham gia đấu tranh và nhanh chóng trở thành một cán bộ cốt cán trong phong trào. Năm 1927, Nguyễn Thị Minh Khai đã được chính thức kết nạp vào tổ chức Hội Việt Nam Cách mạng thanh niên. Năm 1929, Nguyễn Thị Minh Khai đã được cử làm Bí thư Phụ nữ đoàn và tham gia Ban Thường vụ Tỉnh ủy Tân Việt tỉnh Nghệ An. Cuối năm 1929, đồng chí gia nhập Đông Dương Cộng sản Đảng. Đồng chí Nguyễn Thị Minh Khai trở thành một trong những nữ cán bộ lãnh đạo đầu tiên của Đảng trên địa bàn tỉnh Nghệ An.

Trong cuộc vận động thành lập Đảng, xuất phát từ yêu cầu của sự nghiệp cách mạng, đồng chí Nguyễn Thị Minh Khai rất trăn trở trước tình hình chưa thống nhất được giữa các tổ chức cách mạng. Đồng chí nỗ lực đấu tranh cho sự ra đời của một chính đảng cách mạng thống nhất ở Việt Nam, để đưa phong trào cách mạng tiến lên.

Thứ hai, hoạt động và đóng góp của đồng chí Nguyễn Thị Minh Khai trong phong trào cộng sản và công nhân quốc tế

Với những hoạt động tích cực và hiệu quả trong phong trào cách mạng, năm 1935, đồng chí Nguyễn Thị Minh Khai được vinh dự là một trong những thành viên của đoàn đại biểu Đảng Cộng sản Đông Dương đi dự Đại hội lần thứ VII Quốc tế Cộng sản. Tranh thủ thời gian quý báu tại Mátxcơva - trung tâm phong trào cách mạng thế giới, Nguyễn Thị Minh Khai tích cực tham dự các hoạt động trên diễn đàn quốc tế, gặp gỡ đại biểu các đảng cộng sản; nỗ lực học hỏi, trau dồi, nghiên cứu lý luận và thực tiễn Liên Xô tại Trường Đại học Phương Đông.

Tại Đại hội lần thứ VII Quốc tế Cộng sản và Đại hội lần thứ VI Quốc tế Thanh niên, Nguyễn Thị Minh Khai đã trình bày tham luận, góp phần giúp Quốc tế Cộng sản hiểu rõ hơn tình hình ở thuộc địa và tình cảnh của người dân thuộc địa, đặc biệt là thanh niên và phụ nữ; đặt ra nhiệm vụ cho các đảng cộng sản cần phải quan tâm hơn nữa đến vấn đề thanh niên và phụ nữ ở các thuộc địa; từ đó góp phần xây dựng đường lối mới của Quốc tế Cộng sản đối với phong trào cách mạng ở các nước thuộc địa và phụ thuộc khi nguy cơ chủ nghĩa phát xít và chiến tranh thế giới đang hiện hữu.

Thứ ba, đồng chí Nguyễn Thị Minh Khai - nhà lãnh đạo tài năng của Đảng và cách mạng Việt Nam

Sau khi Đảng Cộng sản Việt Nam ra đời, Nguyễn Thị Minh Khai được tổ chức cử sang Hương Cảng (Trung Quốc) công tác tại Văn phòng Đông phương Bộ của Quốc tế Cộng sản. Nhận thức rõ yêu cầu, nhiệm vụ công tác, Nguyễn Thị Minh Khai khắc phục mọi khó khăn, kiên trì học ngoại ngữ; tích cực trau dồi lý luận cách mạng và nghiên cứu về kinh nghiệm đấu tranh quốc tế, tranh thủ học hỏi từ người thầy của mình - lãnh tụ Nguyễn Ái Quốc. Năm 1932, sau khi thoát khỏi chốn lao tù đế quốc, đồng chí tìm bắt liên lạc với tổ chức, tích cực tham gia hoạt động giúp việc cho Ban Chỉ huy ở ngoài. Trong điều kiện hoạt động bí mật, kẻ thù theo dõi, lùng bắt, Nguyễn Thị Minh Khai đã làm việc rất sáng tạo, hoàn thành xuất sắc các nhiệm vụ được Ban Chỉ huy ở ngoài giao, góp phần vào tái lập hệ thống tổ chức đảng và chuẩn bị tiến hành Đại hội Đảng Cộng sản Đông Dương lần thứ nhất.

Sau thời gian ở Liên Xô, trở về nước năm 1937, trên cương vị Ủy viên Xứ ủy Nam Kỳ, Bí thư Thành ủy Sài Gòn - Chợ Lớn, đồng chí đã chỉ đạo xây dựng, phát triển mạnh mẽ tổ chức đảng và các cơ sở cách mạng trên địa bàn Sài Gòn - Chợ Lớn, tích cực đấu tranh chống khuynh hướng biệt phái, cô độc trong Đảng, tạo nên sự thống nhất ý chí trong toàn Đảng để đoàn kết, tập hợp rộng rãi các lực lượng tổ chức các cuộc đấu tranh sôi nổi đòi các quyền dân sinh, dân chủ và hòa bình. Với ngòi bút sắc bén, đồng chí Nguyễn Thị Minh Khai còn là một nhà lý luận, nhà báo tài năng. Đồng chí trở thành một trong những cán bộ lãnh đạo xuất sắc của Đảng trong cao trào cách mạng 1936 - 1939.

Khi Chiến tranh thế giới thứ hai bùng nổ, cùng với Xứ ủy Nam Kỳ, đồng chí có đóng góp quan trọng đề ra đường lối, chủ trương mới của Đảng đưa phong trào giải phóng dân tộc sang cao trào đấu tranh mới, chuẩn bị các điều kiện để tiến lên khởi nghĩa giành chính quyền.

Thứ tư, đồng chí Nguyễn Thị Minh Khai - tấm gương đạo đức mẫu mực, trọn đời cống hiến cho sự nghiệp cách mạng của Đảng và dân tộc

Sinh ra trong gia đình trung lưu, nhưng Nguyễn Thị Minh Khai đã sớm lựa chọn con đường làm cách mạng đầy gian khổ, chông gai, nhưng cũng hết sức vẻ vang, cao quý và trở thành người cộng sản lớp đầu của thời dựng Đảng. Với ý chí, nghị lực và niềm tin sắt son vào cách mạng, đồng chí Nguyễn Thị Minh Khai không quản ngại hy sinh gian khổ, sẵn sàng nhận mọi nhiệm vụ tổ chức phân công.

Dù hoạt động ở trong nước hay ngoài nước, đồng chí luôn kiên trì học hỏi, đi đầu trong các cuộc đấu tranh, vận dụng sáng tạo lý luận cách mạng vào hoàn cảnh cụ thể, hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ trên các trọng trách được Đảng giao phó. Đồng chí hoạt động tích cực trong công tác vận động phụ nữ; trở thành ngọn cờ động viên, tổ chức chị em tham gia đấu tranh, khẳng định vị thế, phát huy sức mạnh và giành quyền lợi cơ bản cho phụ nữ.

Thời gian bị giam cầm trong các nhà tù đế quốc, đồng chí tỏ rõ bản lĩnh, giữ vững lòng kiên trung với Đảng, với dân tộc. Khi bị bắt giam ở Quảng Châu, dù bị kẻ thù tra tấn tàn bạo, đồng chí Nguyễn Thị Minh Khai vẫn giữ vững khí tiết, không khai báo về tổ chức. Những năm cuối đời trong Khám Lớn Sài Gòn, đồng chí vẫn tìm cách liên lạc với bên ngoài, tiếp tục tham gia lãnh đạo cuộc khởi nghĩa Nam Kỳ, lãnh đạo cuộc đấu tranh của chị em tù nhân, tỏa sáng tinh thần lạc quan, biến nhà tù đế quốc thành trường học cách mạng.

Đồng chí Nguyễn Thị Minh Khai cùng với chồng là đồng chí Lê Hồng Phong - Tổng Bí thư của Đảng trong những năm 1935-1936 đã trở thành hình ảnh của một gia đình cách mạng tiêu biểu. Là cán bộ lãnh đạo của Đảng, các đồng chí phải tạm gác tình riêng, đem hết tài năng, công sức nỗ lực phấn đấu, hy sinh vì nền độc lập thiêng liêng của dân tộc.

Từ việc làm rõ về cuộc đời và luận giải sâu sắc, toàn diện về cống hiến to lớn của đồng chí với cách mạng Việt Nam, các tham luận, các ý kiến đi đến khẳng định: Đồng chí Nguyễn Thị Minh Khai là người con ưu tú, là niềm tự hào của quê hương Nghệ An, là tấm gương sáng ngời để các thế hệ đảng viên và nhân dân học tập, noi theo. Đồng chí là hình ảnh cao đẹp, tiêu biểu cho truyền thống anh hùng, bất khuất của phụ nữ Việt Nam trong thời đại mới dưới sự lãnh đạo của Đảng.

Hội thảo khoa học “Đồng chí Nguyễn Thị Minh Khai - Nhà lãnh đạo tiền bối tiêu biểu của Đảng và cách mạng Việt Nam” là hoạt động có ý nghĩa thiết thực để chúng ta thành kính tưởng nhớ, tri ân, làm rõ thêm về cuộc đời, sự nghiệp cách mạng và những cống hiến to lớn của đồng chí Nguyễn Thị Minh Khai đối với sự nghiệp cách mạng của Đảng, của dân tộc và quê hương Nghệ An; góp phần bồi dưỡng, giáo dục lý tưởng và truyền thống cách mạng cho cán bộ, đảng viên và các tầng lớp nhân dân, đặc biệt là thế hệ trẻ, nhằm hiện thực hóa khát vọng phát triển đất nước hùng cường, phồn vinh, hạnh phúc trong kỷ nguyên phát triển mới của dân tộc.