Theo Quy chế viết tiểu luận cuối khóa doHọc viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh ban hành, học viên được viết tiểu luận là 25% tổng số học viên của lớplấy từ cao xuống thấp theo điểm trung bình cộng của các phần học,nhưng phải đảm bảo tiêu chuẩn và điều kiện là đãhoàn thành các phần học trong chương trình và trong thời gian học tập không bị kỷ luật từ cảnh cáo trở lên;điểm trung bình các phần học phải đạt từ 7,0 điểm trở lên, không có phần học nào dưới 6,0 điểm. Tuy nhiên, vì điều kiện, hoàn cảnh cụ thể (ốm đau; thai sản; tuổi cao...) một số học viên đã có đơn đề nghị được viết tiểu luận cuối khóa. Do đó, một số lớp số lượng học viên được viết tiểu luận cuối khóa là trên 25%.

Tiểu luận cuối khóa được Ban Giám hiệu chỉ đạo thực hiện chặt chẽ, chấm kín hai vòng, kết quả chung của các lớp đều đạt trên 90% là khá, giỏi và xuất sắc. Kết quả trên là đáng phấn khởi và do nhiều nguyên nhân khách quan và chủ quan.. Tuy vậy, đi sâu vào việc chấm tiểu luận cho ta thấy vẫn còn tình trạng đánh giá chưa thực chất, chấm qua loa, chấm theo đề mục mà không đọc thật kỹ nội dung, phân tích cũng như đánh giá sâu sắc những số liệu; giải pháp, kiến nghị mà tiểu luận đưa ra có phù hợp với thực tế hay không.

Thời gian qua, Phòng Đào tạo của Trường tích cực tham mưu thực hiện đúng Quy chế: Thông báo danh sách học viên viết tiểu luận cuối khóa, phân công giảng viên hướng dẫn, thời hạn nộp tiểu luận và chấm điểm. Tuy vậy, ở một số lớp việc thông báo danh sách học viên đủ điều kiện viết tiểu luận cuối khóa còn chậm so với quy định (trước khi kết thúc khóa học 30 ngày). Việc  phân công giảng viên hướng dẫn cũng như việc đăng ký và giao đề tài cho học viên có lúc chưa khách quan, chưa phù hợp với năng lực, sở trường của họ. Mặt khác ý thức, trách nhiệm của một số giảng viên và học viên trong quá trình hướng dẫn và viết tiểu luận chưa cao, thiếu tự giác, còn có thái độ thờ ơ, ỷ lại, viết qua loa đại khái cho xong, thiếu đầu tư suy nghĩ. Dẫn đến thời gian viết tiểu luận của học viên ngắn, nên chất lượng tiểu luận chưa cao, nội dung một số tiểu luận còn sơ sài; chưa khắc phục được tình trạng trùng lắp nội dung, thiếu sáng tạo, thậm chí sao chép tài liệu, giáo trình hoặc tiểu luận người khác, một số học viên nộp tiểu luận muộn so với quy định, ảnh hưởng tới tiến độ chung của khóa học.

Để nâng cao chất lượng viết tiểu luận cuối khóacủa học viên các lớp Trung cấp lý luận chính trị - hành chính, cần thực hiện đồng bộ các giải pháp sau:

Thứ nhất, nâng cao nhận thức của học viên về ý nghĩa, vai trò của việc viết tiểu luận cuối khóa

Thực tế cho thấy, nhận thức của học viên về việc viết tiểu luận cuối khóa học chưa đúng với ý nghĩa, vai trò của nó. Nhiều người còn cho rằng viết tiểu luận cuối khóa sẽ dễ dàng, điểm cao và an toàn hơn so với thi tốt nghiệp. Từ đó, nhiều học viên chưa có thái độ đúng mực, chưa có tinh thần và trách nhiệm cao trong suốt quá trình viết tiểu luận; chưa thấy hết ý nghĩa của việc viết tiểu luận sẽ giúp họ rất nhiều trong công việc, cả về tri thức và kỹ năng. Đó là khả năng làm rõ cơ sở lý luận, đánh giá đúng thực trạng, tìm ra những giải pháp khả thi để giải quyết vấn đề mà họ quan tâm hoặc có trách nhiệm giải quyét. Viết tiểu luận còn giúp họ có điều kiện làm quen và kinh nghiệm bước đầu trong nghiên cứu khoa học một cách độc lập, nghiêm túc; có điều kiện để đưa ra những nhận định, quan điểm của mình để giải quyết vấn đề một cách khoa học. Đồng thời, là điều kiện tốt nhất để học viên tự rèn luyện kỹ năng viết một báo cáo khoa học. từ đặt vấn đề, phân tích, giải thích và kết luận vấn đề nghiên cứu.

Thứ hai, thực hiện nghiêm túc và linh hoạt hướng dẫn về tiêu chuẩn, điều kiện viết tiểu luận cuối khóa

Về số lượng học viên viết tiểu luận ở mỗi lớp: Cần thực hiện theo Quy chế đánh giá và quản lý kết quả học tập của học viên Trung cấp lý luận chính trị -hành chính của trường chính trị tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương (Ban hành kèm theo Quyết định số 1855/QĐ-HVCTQG ngày 21/4/2016 của Giám đốc Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh). Tuy nhiên, phù hợp với trình độ nhận thức của từng đối tượng học viên các lớp khác nhau cần có sự vận dụng linh hoạt, phù hợp với từng lớp, đối tượng học viên cụ thể. Có những lớp 100% học viên có trình độ đại học và sau đại học; lớp học viên ngành giáo dục; lớp khối doanh nghiệp; lớp khối các cơ quan tỉnh…Về nguyên tắc, vẫn phải bảo đảm tỷ lệ 25% nhưng với những lớp đặc thù đó thì có thể xét tỷ lệ cao hơn quy định nếu học viên có đề nghị và có lý do phù hợp. Về thời gian và nội dung, quy trình viết tiểu luận cụ thể như sau:

Trước khi kết thúc khóa học 30 ngày, nhà trường lập danh sách dự kiến học viên đủ điều kiện viết tiểu luận.

Sau khi phòng đào tạo công bố danh sách dự kiến học viên đủ điều kiện viết tiểu luận cuối khóa, học viên có trách nhiệm tự chọn đề tài phù hợp với lĩnh vực công tác và đăng ký viết đề cương. Nhà trường phân công giảng viên môn phù hợp với hướng chủ đề tiểu luận tham gia hướng dẫn.

Thứ ba, nâng cao tinh thần trách nhiệm của giảng viên hướng dẫn

Giảng viên hướng dẫn viết tiểu luận cuối khóa cần khắc phục các tiểu luận thiếu nghiêm túc, không thực hiện đúng quy trình, hay cho học viên mượn tài liệu, dung túng cho việc sao chép tiểu luận khóa trước,…Giảng viên giúp học viên từ khâu định hướng chủ đề, viết đề cương, hoàn thành đề cương đến thu thập, phân tích xử lý số liệu, đánh giá số liệu và gợi ý những giải pháp để học viên hoàn chỉnh tiểu luận. Sau khi học viên hoàn thành bản thảo, giảng viên hướng dẫn học viên chỉnh sửa bảo đảm chất lượng tốt cả về hình thức, kết cấu, logic, bảo đảm tính khoa học để hoàn thành tiểu luận với kết quả cao nhất. Để làm tốt nhiệm vụ của người hướng dẫn, giảng viên cần theo dõi, giúp đỡ học viên từ khâu đăng ký đề tài, bảo đảm gắn với công việc và lĩnh vực, địa bàn công tác của mình. Giảng viên được phân công hướng dẫn phải trên cơ sở chuyên môn của và năng lực thực tế của giảng viên, tránh tình trạng phân công giảng viên hướng dẫn không đúng chuyên môn với nội dung tiểu luận, dẫn đến chất lượng tiểu luận không đáp ứng được mục tiêu, yêu cầu đề ra.

Thứ tư, nâng cao tinh thần trách nhiệm của học viên trong quá trình viết tiểu luận

Để thực hiện tốt tiểu luận, trước hết học viên phải có ý thức tự giác và nhận thức đúng vai trò, ý nghĩa của tiểu luận. Thực tế, hầu hết học viên cầu thị trong quá trình viết tiểu luận nhưng cũng còn không ít học viên thiếu chủ động, giảng viên phải gọi đôn đốc, động viên và nhắc nhở; trong quá trình viết thì làm đối phóm sao chép tài liệu, thậm chí còn có quan niệm viết cho xong. Để khắc phục tình trạng này, bên cạnh việc quán triệt để học viên hiểu rõ mục đích, ý nghĩa, phương pháp viết tiểu luận, giảng viên hướng dẫn phải đôn đốc, kiểm tra chặt chẽ về quá trình nghiên cứu, tìm hiểu thực tế của học viên, thẩm định chặt chẽ, bảo đảm tính đúng đắn của các số liệu, những luận điểm học viên nêu trong tiểu luận, chỉ khi thấy đạt yêu cầu mới xác nhận để học viên nộp tiểu luận.

Thứ năm, thực hiện theo đúng thời hạn,tiến độ viết tiểu luận

Thời hạn viết tiểu của mỗi lớp học viên đều được ghi rõ trong kế hoạch viết tiểu luận kèm theo quyết định của Hiệu trưởng ban hành. Giảng viên hướng dẫn phải cùng với phòng đào tạo, giáo viên chủ nhiệm đôn đốc, nhắc nhở về tiến độ viết tiểu luận của học viên. Kiên quyết xử lý với những học viên nộp tiểu luận không nghiêm túc thời hạn quy định, có thể sử dụng biện pháp trừ điểm hoặc tạm dừng tốt nghiệp để chấm tiểu luận với lớp sau. Tránh tình trạng nể nang dẫn đến chậm tiến độ của khóa học.

ThS Đỗ Văn Lanh

Trường chính trị tỉnh Bắc Giang