Trang chủ    Đào tạo - Bồi dưỡng    Công tác giáo dục quốc phòng và an ninh trong hệ thống Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh
Thứ hai, 25 Tháng 3 2019 11:05
2774 Lượt xem

Công tác giáo dục quốc phòng và an ninh trong hệ thống Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh

(LLCT) - Giáo dục quốc phòng và an ninh (GDQPAN) là một bộ phận của nền giáo dục quốc dân. Việc triển khai GDQPAN một cách toàn diện ở các cấp, các ngành là bước cụ thể hóa quan điểm, đường lối, chủ trương của Đảng trong Chiến lược bảo vệ Tổ quốc và xây dựng CNXH ở Việt Nam. Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh đã và đang tích cực thực hiện công tác GDQPAN trong toàn hệ thống. Trong quá trình thực hiện, công tác này đã đạt được nhiều kết quả đáng khích lệ song vẫn còn tồn tại một số hạn chế cần có giải pháp khắc phục nhằm đáp ứng yêu cầu của Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh.

Tại Đại hội XII, Đảng ta khẳng định: “Kiên quyết, kiên trì đấu tranh bảo vệ độc lập, chủ quyền, thống nhất và toàn vẹn lãnh thổ, bảo vệ vững chắc biên giới và chủ quyền biển, đảo, vùng trời của Tổ quốc; đồng thời giữ vững môi trường hòa bình, ổn định để phát triển bền vững đất nước”(1).

Trong những năm qua, Đảng và Nhà nước ta luôn nhận thức rõ vai trò to lớn của GDQPAN trong việc phát huy cao độ sức mạnh tổng hợp của toàn dân tộc bảo vệ vững chắc Tổ quốc Việt Nam XHCN và luôn quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo thực hiện công tác GDQPAN. Ngày 3-5-2007, Bộ Chính  trị đã ra Chỉ thị 12-CT/TW về Tăng cường sự lãnh đạo của cấp ủy Đảng về công tác GDQPAN trong tình hình mới; tiếp đó ngày 10-7-2007, Thủ tướng Chính phủ ban hành Nghị định 116/2007/NĐ-CP về GDQPAN; ngày 14-11-2007, Bộ Giáo dục và Đào tạo có Quyết định số 69/2007/QĐ-BGD&ĐT ban hành quy định tổ chức dạy, học và đánh giá kết quả môn học GDQPAN. Đặc biệt, ngày 13-7-2013, Quốc hội đã thông qua Luật Giáo dục quốc phòng & an ninh (Luật GDQPAN) chính thức có hiệu lực từ ngày 1-1-2014, đánh dấu bước phát triển quan trọng, khẳng định tính nhất quán và tầm quan trọng của công tác GD QPAN tới mọi đối tượng trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.

Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh (HVCTQG HCM) là một trong những cơ quan đi đầu, tiên phong trong công tác GDQPAN trong suốt 10 năm qua. Khi Thủ tướng Chính phủ ban hành Nghị định 116/2007/NĐ-CP ngày 10-7-2007 về GDQPAN; Đảng ủy, Giám đốc HVCTQG HCM đã triển khai chương trình GDQPAN tới tất cả các đối tượng học viên đang học tập, nghiên cứu trong hệ thống Học viện và các trường chính trị tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương, cũng như toàn thể cán bộ công chức, viên chức, người lao động trong hệ thống Học viện. Học viện thành lập Bộ môn GDQPAN, thực hiện giáo dục và đào tạo các kiến thức QPAN với khung chương trình đặc thù do Học viện biên soạn trên cơ sở nội dung chung của GDQPAN mà Nghị định Chính phủ ban hành. Quá trình thực hiện đã đạt được nhiều kết quả tích cực, được Hội đồng GDQPAN Trung ương, Cục Dân quân tự vệ (Cơ quan thường trực của Hội đồng GDQPAN Trung ương)  cũng như các cơ quan chức năng đánh giá cao.

Công tác nghiên cứu, giảng dạy QPAN được thực hiện hệ thống theo khung chương trình chung và phù hợp với đối tượng người học; các tài liệu được cập nhật kịp thời, đảm bảo tính thời sự và thực tiễn; tình hình thế giới, khu vực được kịp thời đưa vào nội dung học tập; nhận thức của người học về kiến thức GDQPAN được củng cố, từng bước nâng lên.

Các Học viện trực thuộc và các trường chính trị tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương đã triển khai đồng bộ việc giảng dạy QPAN; các Hội đồng giáo dục quốc phòng, an ninh được kiện toàn trong hệ thống Học viện và các trường chính trị để lĩnh hội ý kiến, nội dung chỉ đạo của Hội đồng GDQPAN cấp trên và kịp thời tổng kết, kiến nghị, chỉ đạo việc thực hiện GDQPAN ở cấp mình.

Hằng năm, Học viện có kế hoạch cập nhật, bồi dưỡng hoặc phối hợp với địa phương cập nhật bồi dưỡng QPAN cho các đối tượng theo quy định của Luật GDQPAN. Từ việc phân cấp các đối tượng được đào tạo, bồi dưỡng QPAN là các cán bộ thuộc đối tượng ba, đối tượng bốn trong Học viện, đến nay các đối tượng được đào tạo, bồi dưỡng là toàn thể cán bộ, công chức, viên chức trong hệ thống Học viện.

Qua thực tiễn 10 năm thực hiện công tác đào tạo, bồi dưỡng kiến thức QPAN, đến nay cán bộ, công chức, viên chức, người lao động trong Học viện đã được bổ sung, trang bị thêm nhiều kiến thức về QPAN và vận dụng khá tốt vào nhiệm vụ  tại cơ quan, đơn vị. Trong nhiều tình huống thường xuyên hoặc đột xuất xảy ra tại nơi công tác, các cán bộ được học tập, bồi dưỡng kiến thức tại HVCTQGHCM tỏ ra khá vững vàng, chủ động, đã vận dụng kiến thức được trang bị, kinh nghiệm công tác và kiến thức học tập về QPAN xử lý linh hoạt, hiệu quả.

Bên cạnh những kết quả đạt được, công tác đào tạo, bồi dưỡng kiến thức QPAN trong Học viện còn tồn tại nhiều bất cập, hạn chế, cần có giải pháp khắc phục, góp phần thực hiện tốt nhiệm vụ xây dựng và bảo vệ Tổ quốc trong thời kỳ mới, thực hiện đúng, đủ những chủ trương, đường lối, chính sách của Đảng và Nhà nước về công tác GDQPAN trong trước mắt cũng như lâu dài.

Trước hết, đó là vấn đề về nhận thức. Trong thời gian qua, vẫn còn không ít  cán bộ, đảng viên, học viên trong hệ thống HVCTQGHCM chưa nhận thức đầy đủ về tầm quan trọng của nhiệm vụ GDQPAN. Thực tiễn cho thấy, nhiều năm HVCTQGHCM tổ chức tập huấn cho đội ngũ giảng viên, các cán bộ làm công tác hoặc giảng dạy về QPAN nhưng nhiều đơn vị không tham gia hoặc cử đi học không đúng đối tượng. Nhiều đồng chí khi tham gia tập huấn chưa chấp hành nghiêm nội dung, thời gian học tập, vì vậy chưa lĩnh hội đầy đủ để triển khai tại đơn vị mình. Trong nhận thức, không ít cán bộ, đảng viên, thậm chí cấp ủy viên còn xem nhẹ công tác GDQPAN nên khi chỉ đạo triển khai còn sơ sài, hình thức. Việc quán triệt và triển khai các văn bản chỉ đạo của Đảng, Nhà nước và Học viện trong một số đơn vị về Luật GDQPAN chưa đầy đủ, chưa kịp thời.

Thứ hai, đội ngũ giảng viên, báo cáo viên còn mỏng, chưa đáp ứng được yêu cầu nhiệm vụ. Học viện Trung tâm có 4 giảng viên chính và 6 giảng viên thỉnh giảng, nhìn chung đã đáp ứng một phần nhiệm vụ; Học viện Chính trị Khu vực I đã thành lập Bộ môn QPAN nhưng số lượng cán bộ giảng dạy còn mỏng, mặc dù đã có một số đồng chí thỉnh giảng và phối hợp với Học viện Chính trị, Bộ quốc phòng cùng giảng dạy; Học viện Chính trị Khu vực II đã bố trí được giảng viên và phối hợp thỉnh giảng; Học viện Chính trị Khu vực III đã thành lập Bộ môn QPAN nhưng hiện nay giao về cho các khoa kiêm nhiệm và phối hợp cùng Bộ Tư lệnh Quân khu 5 giảng dạy; Học viện khu vực IV đã cử giảng viên các khoa kiêm nhiệm và phối hợp với Quân khu 9 cùng giảng dạy; Học viện Báo chí và Tuyên truyền do chủ yếu đào tạo sinh viên nên đưa lực lượng biệt phái của quân đội. Nhìn chung đội ngũ giảng viên còn mỏng, một số đồng chí chưa qua môi trường quân đội, công an, vì vậy việc nghiên cứu, giảng dạy gặp không ít khó khăn.

Thứ ba, giáo trình, nội dung chương trình học còn có sự trùng lặp và chưa kịp thời cập nhật các thông tin thời sự trong nước và quốc tế. Mặc dù trong thời gian qua Đảng, Nhà nước đã đầu tư không ít kinh phí cho nghiên cứu, cập nhật, biên soạn, phát hành giáo trình cho các đối tượng theo quy định làm cơ sở pháp lý và thống nhất trong giáo dục phổ biến kiến thức GDQPAN nhưng vẫn còn sự trùng lặp trong nội dung giảng dạy và chưa có sự phân luồng kiến thức với các đối tượng học khác nhau. Nội dung giáo trình giảng dạy chưa cập nhật kịp thời các thông tin thời sự trong nước và quốc tế, đo dó chưa có sức thuyết phục và vẫn gây nhàm chán cho người học. Một số nội dung trong giáo trình đã lạc hậu. Hiện nay, Giám đốc HVCTQGHCM đã chỉ đạo biên soạn bộ giáo trình giảng dạy QPAN mới, có bổ sung một số chuyên đề và nội dung phù hợp với đối tượng đào tạo, bồi dưỡng của Học viện.

Thứ tư, nhiều đối tượng học tập QPAN còn qua loa, chưa nghiêm túc. Mặc dù đã có Luật GDQPAN nhưng nhiều người vẫn ngại đi học QPAN hoặc khi đi học thì có tư tưởng học cho xong để lấy chứng chỉ, vì vậy chất lượng tiếp nhận thông tin, chất lượng học không cao. Nhiều người trong quá trình học vẫn phải đảm nhiệm công việc cơ quan, dẫn đến hiệu quả học tập thấp. Trong quá trình học tập, học viên chỉ quan tâm các thông tin thời sự, ít quan tâm tới học tập, cập nhật những nội dung cơ bản khác. Đối với các em sinh viên, thường coi đó là môn phụ, học theo kiểu “đối phó” để đủ điểm ra trường mặc dù Luật GDQPAN quy định đây là môn học chính khóa.

Thứ năm, việc vận dụng kiến thức QPAN vào thực tiễn còn nhiều hạn chế, bất cập. Thời gian qua có tình trạng không ít cán bộ, đảng viên giữ trọng trách ở địa phương, ban, ngành mặc dù đã được học tập, bồi dưỡng đầy đủ về kiến thức GDQPAN nhưng khi cơ quan, địa phương xảy ra tình huống thì lúng túng không nhận diện đúng vấn đề, không đưa ra được biện pháp xử lý hoặc xử lý không đúng dẫn đến hậu quả phức tạp kéo dài. Một số nơi không nắm chắc tình hình, chủ quan, nên khi vụ việc gây rối, bạo loạn... xảy ra đã không xử lý được, phải nhờ can thiệp, giúp đỡ của cấp trên hoặc xử lý không đúng dẫn đến hậu quả nặng nề hơn, trở thành “điểm nóng” và là nơi dễ bị các thế lực thù địch lợi dụng xuyên tạc, bóp méo. Nhiều cấp ủy đảng, khi được giao quyết định, thẩm định các công trình, dự án, do chưa nhận thức đầy đủ về QPAN hoặc coi nhẹ công tác QPAN so với phát triển kinh tế nên đã đưa ra những quyết định hoặc kết luận thẩm định ảnh hưởng tiêu cực tới nhiệm vụ QPAN không chỉ trước mắt mà còn lâu dài.

Để nâng cao hơn nữa chất lượng GDQPAN trong hệ thống HVCTQGHCM cần thực hiện tốt một số giải pháp sau:

Một là, các cấp ủy đảng,  tổ chức cơ sở Đảng và cán bộ, công chức, học viên phải nâng cao nhận thức, quán triệt đầy đủ, nghiêm túc các Nghị quyết, văn bản của Đảng, Nhà nước. Lãnh đạo các cơ quan, ban ngành cần triển khai đầy đủ, kịp thời, nghiêm túc, có chất lượng công tác GDQPAN tới mọi đối tượng. Trong công tác GDQPAN cho cán bộ, học viên và các đối tượng theo quy định, các cấp ủy phải phân công người chuyên trách có kinh nghiệm và kiến thức về QPAN theo dõi nghiêm túc, hiệu quả, không hình thức, đảm bảo thiết thực chất lượng. Cần có biện pháp xử lý với các cơ sở đào tạo và lãnh đạo cơ quan, đơn vị tự động cắt bỏ chương trình đào tạo ở bất kỳ cấp nào.

Hai là, các Học viện trực thuộc Học viện CTQGHCM, các trường chính trị cần kiện toàn đội ngũ giảng viên môn GDQPAN có chất lượng, đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ. Đội ngũ giảng viên cần thường xuyên được đào tạo, bồi dưỡng. Nên tìm nguồn, tạo nguồn từ môi trường quân đội hoặc công an, sau đó đưa đi đào tạo, bồi dưỡng tiếp để về làm nhiệm vụ giảng  dạy. Các Hội đồng GDQPAN trong hệ thống cần kiện toàn và đảm bảo cơ cấu cán bộ hiểu về công tác QPAN; thành lập cơ quan thường  trực có người tinh thông về nghiệp vụ để đảm bảo ngoài việc giảng dạy còn tham mưu cho Giám đốc Học viện thực hiện  nhận định, xử lý các tình huống mất an ninh chính trị - xã hội.

Ba là, cần tiếp tục đổi mới về nội dung chương trình, đặc biệt cần có những chuyên đề mang tính chất “mở” phù hợp với tình hình chính trị - xã hội trong và ngoài nước. Trong quá trình giảng dạy, cho phép giảng viên tùy đối tượng khi cần thiết nên có chuyên đề  tuyên truyền “nội bộ” để người học kịp thời cập nhật và nâng cao cảnh giác trước những âm mưu, thủ đoạn mới của các thế lực thù địch, tuy nhiên cần cẩn trọng trong phát ngôn và giữ nghiêm quy chế bảo mật.

Bốn là, với người học, ngoài trách nhiệm theo quy định, các cấp ủy, mọi tổ chức, đặc biệt là các cơ quan cử cán bộ đi học tập trong hệ thống HVCTQGHCM cần tuyên truyền, quán triệt để các đối tượng nhận thức được đây là niềm tự hào được học tập, giáo dục, tuyên truyền về quốc phòng, an ninh, tự giác, hăng hái đi học và học tập có chất lượng, tránh hiện tượng “học cho xong” hoặc đối phó. Riêng đối tượng học tập Cao cấp Lý luận chính trị trong HVCTQGHCM cần được nghiên cứu và tổ chức các bài tập xử lý tình huống nhiều hơn để lãnh đạo các cấp có đủ khả năng xử lý trong thực tiễn.

Năm là, huy động tổng hợp sức mạnh của toàn Đảng, toàn dân, toàn quân, mọi ban ngành, địa phương, phát huy vai trò của Mặt trận Tổ quốc, các đoàn thể chính trị - xã hội, trong đó có HVCTQGHCM đồng tâm hiệp lực thực hiện tốt công tác GDQPAN. Cần có bước đột phá tạo nên bước chuyển mới, để đó không chỉ là công tác giáo dục đơn thuần mà là phong trào sâu rộng tới mọi đối tượng cán bộ, công chức, người lao động đều được học tập, nghiên cứu đầy đủ, chất lượng kiến thức QPAN. Đó là nền tảng tạo sức mạnh tổng hợp to lớn bảo vệ Đảng, Nhà nước, bảo vệ Tổ quốc, đồng thời là biện pháp thiết thực nhất chống “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” trong nội bộ các tổ chức Đảng theo tinh thần Nghị quyết Trung ương 4 khóa XII.

____________________________

  1. ĐCSVN: Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XII, Văn phòng Trung ương Đảng, Hà Nội, 2016, tr.148.

 

TS Trần Quốc Dương

Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh

Các bài viết khác

Thông tin tuyên truyền