Trang chủ    Đào tạo - Bồi dưỡng    Vận dụng tư tưởng Hồ Chí Minh về học lý luận chính trị vào các trường chính trị
Thứ ba, 19 Tháng 10 2021 16:21
6978 Lượt xem

Vận dụng tư tưởng Hồ Chí Minh về học lý luận chính trị vào các trường chính trị

(LLCT) - Quán triệt và vận dụng tư tưởng Hồ Chí Minh về học tập lý luận chính trị có vai trò rất quan trọng trong công tác giáo dục lý luận chính trị. Thông qua đào tạo lý luận chính trị, Đảng ta tiếp tụcđượcxây dựng vững mạnh về chính trị, tư tưởng, tổ chức, xây dựng đội ngũ cán bộ lãnh đạo của Đảng, xây dựng con người mới - con người Việt Nam XHCN. Bài viết phân tích tư tưởng Hồ Chí Minh về học lý luận chính trị; thực tiễn việc dạy và học lý luận chính trị tại Trường Chính trị tỉnh Khánh Hòa; từ đó nêunhững điểm cần lưu ý để nâng cao chất lượng giáo dục lý luận chính trị hiện nay.

Ảnh: Học tập lý luận chính trị tại Trường Chính trị tỉnh Khánh Hòa. Nguồn: truongchinhtri.khanhhoa.gov.vn

1.Trong cuộc đời hoạt động cách mạng, Chủ tịch Hồ Chí Minh sớm ý thức được vai trò quan trọng của lý luận đối với sự nghiệp cách mạng Việt Nam.  Lý luận - theo Hồ Chí Minh “là sự tổng kết những kinh nghiệm của loài người, là tổng hợp những tri thức về tự nhiên và xã hội tích trữ lại trong quá trình lịch sử”(1). Vì vậy, “lý luận như cái kim chỉ nam, nó chỉ phương hướng cho chúng ta trong công việc thực tế. Không có lý luận thì lúng túng như nhắm mắt mà đi.”(2).

Sau khi tìm ra con đường cứu nước, Nguyễn Ái Quốc đã tích cực truyền bá tư tưởng, lý luận chủ nghĩa Mác -  Lênin về nước, bởi theo Người đây là “chủ nghĩa chân chính nhất, chắc chắn nhất, cách mạng nhất”(3). Người đã đem ánh sáng chủ nghĩa Mác - Lênin, ánh sáng của Cách mạng Tháng Mười Nga soi sáng con đường cách mạng Việt Nam. Thông qua việc huấn luyện, đào tạo đã giúp đội ngũ cán bộ thấm nhuần chủ nghĩa Mác - Lênin, nắm bắt được những bài học của cách mạng thế giới, hiểu rõ được mâu thuẫn xã hội, tính chất và mục đích, động lực của cách mạng, giai cấp lãnh đạo, phương pháp, bước đi của cách mạng Việt Nam. Từ đó, biến lý luận cách mạng thành cách mạng vận động.

 Hồ Chí Minh là tấm gương sáng về thực hành kiên trì, bền bỉ việc giáo dục lý luận chính trị. Người đã để lại cho cách mạng Việt Nam di sản to lớn về giáo dục lý luận chính trị. Đó là hệ thống quan điểm của Người về khái niệm, vai trò, nội dung, phương châm, phương pháp dạy và học lý luận chính trị.

Theo Hồ Chí Minh, để học tốt lý luận chính trị, trước hết, học viên cần phải xác định đúng đắn mục đích học lý luận. Giải thích “vì sao phải học lý luận”, Người chỉ rõ: “Trước hết, Đảng ta tổ chức trường học lý luận cho cán bộ là để nâng cao trình độ lý luận của Đảng ta đặng giải quyết sự đòi hỏi của nhiệm vụ cách mạng và tình hình thực tế của Đảng ta, để Đảng ta có thể làm tốt hơn công tác của mình, hoàn thành tốt hơn nhiệm vụ cách mạng vĩ đại của mình”(4). Người đã chỉ dẫn một cách cặn kẽ: “Khi học tập lý luận thì nhằm mục đích học để vận dụng chứ không phải học lý luận vì lý luận, hoặc vì tạo cho mình một cái vốn lý luận để sau này đưa ra mặc cả với Đảng. Tất cả những động cơ học tập không đúng đắn đều phải tẩy trừ cho sạch”(5).

Theo người, mục đích của học lý luận là  “Học để làm việc; làm người; làm cán bộ; Học để phụng sự Đoàn thể, phụng sự giai cấp và nhân dân, phụng sự Tổ quốc và nhân loại. Và muốn đạt được mục đích này thì phải cần, kiệm, liêm chính, chí công vô tư”(6). Những dòng chữ bất hủ của Chủ tịch Hồ Chí Minh đã trở thành phương châm chỉ đạo việc học tập, đào tạo cán bộ của Đảng. Lời dạy của Người thể hiện sự nhất quán giữa mục đích và phương châm, phương pháp học tập, giữa việc trau dồi, nâng cao kiến thức với rèn luyện phẩm chất đạo đức cách mạng. Đây chính là nội dung xuyên suốt trong tư tưởng Hồ Chí Minh. Không có sự học nào hơn sự học để làm người, giúp đời, phụng sự Tổ quốc và nhân dân, là cái học của người cách mạng, của đạo đức XHCN, của những con người thấm đẫm trong mình lý tưởng cộng sản. Chỉ khi xác định được mục tiêu, lý tưởng thì người học mới có động lực, mới tự giác, tích cực, chủ động tìm mọi giải pháp để việc học đạt hiệu quả nhất.

Thứ hai, phải có thái độ học tập đúng. Từ việc xác định đúng mục đích học tập, Chủ tịch Hồ Chí Minh căn dặn học viên cần có thái độ học tập đúng: “Phải khiêm tốn, thật thà. Trong Đảng ta trình độ lý luận còn thấp kém, không ai có thể tự xưng mình là giỏi lý luận. Do đó phải nêu cao tinh thần khiêm tốn, thật thàKiêu ngạo, tự phụ, tự mãn là kẻ thù số một của học tập(7).

Người cũng nhắc nhở, trong quá trình học tập, cần nâng cao tinh thần trách nhiệm: phải tự nguyện, tự giác xem công tác học tập cũng là một nhiệm vụ mà người cán bộ cách mạng phải hoàn thành cho được, do đó mà tích cực, tự động hoàn thành kế hoạch học tập, nêu cao tinh thần chịu khó, cố gắng, không lùi bước trước bất kỳ khó khăn nào. Thêm vào đó, người học còn phải có tinh thần đoàn kết giúp đỡ nhau, mạnh dạn phê bình và thật thà tự phê bình và khi phê bình, tự phê bình thì phải xuất phát từ ý muốn đoàn kết để đạt đến đoàn kết mới. Giúp bạn cũng chính là giúp mình, có thế việc học tập mới nhanh tiến bộ.

Thứ ba, học tập lý luận phải quán triệt nguyên tắc lý luận gắn với thực tiễn. Người khẳng định: “ Thống nhất giữa lý luận và thực tiễn là một nguyên tắc căn bản của chủ nghĩa Mác - Lênin. Thực tiễn không có lý luận hướng dẫn thì thành thực tiễn mù quáng. Lý luận mà không liên hệ với thực tiễn là lý luận suông… lý luận cách mạng không phải là giáo điều, nó là kim chỉ nam cho hành động cách mạng; và lý luận không phải là một cái gì cứng nhắc, nó đầy tính chất sáng tạo; lý luận luôn luôn cần được bổ sung bằng những kết luận mới rút ra từ trong thực tiễn sinh động”(8).

Người chỉ rõ, học tập thì theo nguyên tắc: kinh ngiệm và thực tế phải đi cùng nhau. Thí dụ khoa học chính trị dùng sách vở, bài báo bàn về chiến lược, chiến thuật làm tài liệu lý luận; lấy lịch sử và kinh nghiệm tranh đấu của Đảng làm tài liệu thực tế. Người yêu cầu học viên, “không phải học để thuộc lòng từng câu, từng chữ, đem kinh nghiệm của các nước anh em áp dụng một cách máy móc. Nhưng chúng ta phải học chủ nghĩa Mác - Lênin để phân tích và giải quyết các vấn đề cụ thể của cách mạng nước ta, cho hợp với điều kiện đặc biệt của nước ta”(9). Rằng, chúng ta “phải học tập tinh thần của chủ nghĩa Mác - Lênin; học tập lập trường, quan điểm và phương pháp của chủ nghĩa Mác - Lênin để áp dụng… giải quyết cho tốt những vấn đề thực tế trong công tác cách mạng của chúng ta. Như thế chúng ta học tập lý luận là cốt để áp dụng vào thực tế”(10).

Những tư tưởng của Người về học tập lý luận chính trị là những bài học vô giá. Tư tưởng đó không chỉ là cơ sở lý luận cho việc xác định chiến lược đào tạo con người, chủ trương, đường lối chỉ đạo phát triển nền giáo dục lý luận cách mạng của Đảng ta qua các thời kỳ cách mạng, mà còn là những bài học, những kinh nghiệm thực tiễn giáo dục hết sức sinh động, thiết thực và hiệu quả đối với công tác giáo dục lý luận chính trị hiện nay.

2. Công tác giáo dục lý luận chính trị cho cán bộ, đảng viên là một bộ phận cơ bản quan trọng trong công tác tư tưởng của Đảng nhằm thực hiện việc truyền bá chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, Cương lĩnh, đường lối, quan điểm của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước trong cán bộ, đảng viên. Trong tác phẩm Đường Kách Mệnh, Chủ tịch Hồ Chí Minh chỉ rõ: “Không có lý luận cách mệnh, thì không có cách mệnh vận động… Chỉ có theo lý luận cách mệnh tiền phong, Đảng mới làm nổi cách mệnh tiên phong”(11). Vì thế, trong mỗi giai đoạn cách mạng, việc học tập, nghiên cứu lý luận chính trị của cán bộ, đảng viên đều có vai trò rất quan trọng. Qua đó, giúp cán bộ, đảng viên trang bị đầy đủ, toàn diện hơn, có sự hiểu biết sâu sắc hơn tri thức lý luận chính trị; giữ vững bản lĩnh chính trị; củng cố, tăng cường niềm tin vào tương lai của dân tộc, của cách mạng và lý tưởng cộng sản; làm cho cán bộ, đảng viên tự tin hơn trong công tác; là cơ sở để cán bộ, đảng viên hoàn thành tốt nhiệm vụ được giao.

Thấm nhuần những tư tưởng của Chủ tịch Hồ Chí Minh về học tập lý luận chính trị, Trường Chính trị tỉnh Khánh Hòa đã và đang tích cực triển khai đồng bộ các giải pháp nhằm nâng cao hơn nữa chất lượng học tập lý luận chính trị của Trường. Hằng năm, Nhà trường tổ chức cho học viên đi nghiên cứu thực tế cuối đợt học; đồng thời, duy trì thường xuyên và tích cực đổi mới các hình thức sinh hoạt chuyên môn, lồng ghép sinh hoạt chi bộ với sinh hoạt chuyên đề; tăng cường công tác kiểm tra, giám sát việc dạy và học, sau mỗi buổi lên lớp đều có phiếu đánh giá kết quả học viên; đặc biệt, từ năm 2018, Nhà trường đã tổ chức Hội thi Học viên học giỏi lý luận,… Nhờ đó, chất lượng dạy và học lý luận của Trường không ngừng được tăng lên.

Tuy nhiên, thực tế hiện nay ở các trường chính trị nói chung và Trường Chính trị tỉnh Khánh Hòa nói riêng, học viên học lý luận chính trị còn mang nặng tính hình thức. Không ít cán bộ, đảng viên chưa tích cực học tập lý luận chính trị, thậm chí còn có biểu hiện xem thường và lười học tập lý luận chính trị. Tình trạng nhiều học viên làm bài thi giống nhau, đi học trễ, xin về sớm, học không tập trung,… vẫn tương đối phổ biến. Nghị quyết Hội nghị Trung ương 4khóaXII đã chỉ rõ, cán bộ, đảng viên có biểu hiện: Nhận thức sai lệch về ý nghĩa, tầm quan trọng của lý luận và học tập lý luận chính trị; lười học tập chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, chủ trương, đường lối, nghị quyết của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước… Điều này ảnh hưởng không nhỏ đến chất lượng giáo dục lý luận chính trịhiện nay.

Mộttrong những nguyênnhân chủ yếu dẫn đến tình trạngtrênlà domột số học viên vẫn chưa nhận thức được tầm quan trọng của học tập lý luận chính trị,chưa coi học lý luận chính trị là nhiệm vụ chính để nâng cao trình độ, kỹ năng nghiệp vụ, phục vụ công tác. Tínhthụ động trong việc tiếp thu lý luận chính trị của một bộ phận không nhỏ học viên vẫn còn. Để góp phần khắc phục tình trạng trên, cần phải vận dụng và quán triệt sâu sắctư tưởng Hồ Chí Minh về học tập lý luận chính trị đến toàn thể học viên.

Thứ nhất, xác định mục đích học tập đúng đắn cho học viên theo tư tưởng Hồ Chí Minh là: Học để làm việc; làm người; làm cán bộ; Học để phụng sự Đoàn thể, phụng sự giai cấp và nhân dân, phụng sự tổ quốc và nhân loại. Đây là yếu tố quyết định để nâng cao chất lượng học tập lý luận chính trị của học viên. Bởi chỉ khi có tâm thế và mục đích học tập đúng đắn thì học viên mới nghiêm túc tham gia học tập, nghiêm túc nghiên cứu để đạt kết quả học tập tốt nhất. Thực tế cho thấy, dù giảng viên có đổi mới và sử dụng nhiều phương pháp nhưng nếu người học không muốn học, không thích học thì những giải pháp đó cũng không phát huy hiệu quả. Chỉ khi nào người học nhận thức rõ vai trò của lý luận, thấy cần phải học để nâng cao trình độ lý luận, năng lực công tác thì họ mới tự giác, tích cực học tập lý luận chính trị. Vì thế, cần phải xác định động cơ học tập đúng đắn cho học viên. Phải làm cho họ hiểu, học lý luận chính trị không phải là để được quy hoạch, để “thăng quan, phát tài”. Từ đó, cần đẩy mạnh công tác tuyên truyền về tầm quan trọng của lý luận chính trị bằng nhiều hình thức phong phú khác nhau, có thể qua các buổi giảng, sinh hoạt lớp, giao lưu, tiếp xúc với học viên, với những việc làm cụ thể để cho học viên thấy, không có “lý luận cách mạng thì không thể có cách mạng vận động”. Để từ đó, không ngừng nâng cao nhận thức,tính tự nguyện, tự giác học tập lý luận chính trị cho cán bộ, đảng viên.

Thứ hai, yếu tố người thầy đóng vai trò rất quan trọng.Người giảng viên bằng khả năng sư phạm, đem tâm huyết của mình truyền lửa cho học viên. Muốn vậy, giảng viên phải là những người có đủ phẩm chất, năng lực, có niềm tin vững chắc vào chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, vào CNXH và con đường đi lên CNXH của Đảng ta, từ đó truyền cảm hứng, niềm tin cho người học. Phải nắm vững và hiểu sâu sắc chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, đường lối của Đảng thì tuyên truyền mới thuyết phục.

Người giảng viên phải nắm chắc lý luận, đồng thời phải gắn lý luận với thực tiễn trong giảng dạy. Chủ tịch Hồ Chí Minh từng căn dặn: “Việc học tập lý luận chính trị không phải nhằm biến các đồng chí thành những người lý luận suông mà nhằm làm thế nào cho công tác của các đồng chí được tốt hơn, nghĩa là các đồng chí phải học tập tinh thần của chủ nghĩa Mác - Lênin để áp dụng lập trường, quan điểm và phương pháp ấy mà giải quyết cho tốt những vấn đề thực tế trong cách mạng của chúng ta. Như thế học tập lý luận cốt để áp dụng vào thực tế”(12). Người cán bộ giảng dạy lý luận chính trị đòi hỏi phải có một nền tảng lý luận và vốn thực tiễn phong phú, để kiểm nghiệm lý luận và nâng nhận thức lý luận lên tầm cao mới. Có như thế người giảng viên mới có thể thực hiện mục tiêu giáo dục lý luận: “Mục đích học để vận dụng chứ không phải học vì lý luận”(13). Muốn gắn lý luận và thực tiễn trong bài giảng, người giảng viên phải không ngừng cập nhật tình hình địa phương, trong nước, thế giới,… phải tăng cường nghiên cứu, kiểm nghiệmthực tế để nắm bắt thực tiễn, liên hệ vào bài giảng; tránh dạy lý luận suông, “dạy chay” mà phải làm cho người học thấy được vai trò “ngọn đèn pha” của lý luận đối với thực tiễn; gợi mở cho người học áp dụng lý luận vào lĩnh vực công tác và cuộc sống.

Giảng viên cần đổi mới mạnh mẽ hơn nữa phương pháp dạy học, lồng ghép sử dụng các phương pháp dạy học tích cực kết hợp các phương tiện hỗ trợ hiện đại hợp lý, linh hoạt. Ví dụ,các lớp trung cấp lý luận chính trị - hành chính ở Trường đều có số lượng học viên đông, do đó giảng viêncăn cứ vào số lượng học viên, cách bố trí sơ đồ lớp để vừa sử dụng vấn đáp, kết hợp phỏng vấn nhanh và thảo luận nhóm,… để tất cả học viên có thể tham gia. Tránh cứng nhắc sử dụng một vài phương pháp trong cả quá trình giảng sẽ gây nhàm chán cho học viên.

Khi soạn giáo án, giảng viên cần nắm chắc mục tiêu bài giảng để theo đó xác định trọng tâm của bài, tránh lan man. Bởi một chuyên đề lý luận chính trị có nội dung kiến thức lớn, thời gian ngắn không thể truyền tải hết. Vì thế,muốn học viên không nhàm chán thì bài giảng cần súc tích, ngắn gọn nhưng vẫn đạt mục tiêu bài giảng.

Thứ ba, về phía Nhà trường, ngoài việc tạo điều kiện về nơi ăn, ở và học tập cho những học viên ở xa, cần tăng cường hơn nữa việc thực hiện nghiêm các quy chế liên quan đến dạy và học để kịp thời chỉnh đốn thái độ học tập của học viên như quy chế thi, kiểm tra, quy chế học viên, nội quy...; có biện pháp xử lý nghiêm đối với những trường hợp vi phạm.

Thứ tư, về phía cơ quan, đơn vị cử cán bộ, đảng viên đi học, cần xem xét cử những cán bộ có năng lực công tác, phẩm chất đạo đức tốt, có nhu cầu học tập lý luận chính trị để nâng cao trình độ, rèn luyện đạo đức cách mạng, tâm huyết với nghề nghiệp, chức trách, nhiệm vụ được giao. Đồng thời,tăng cường vai trò kiểm tra,giám sát,thường xuyên liên lạc với Nhà trường để nắm bắt tình hình học tập của cán bộ đơn vị mình, nhắc nhở kịp thời những cán bộ chưa thực hiện nghiêm nội quy, quy chế của Nhà trường. Đi kèm với cơ chế kiểm tra, giám sát, các đơn vị cần có sự bố trí, sắp xếp công việc hợp lý, tạo điều kiện thuận lợi cho các đối tượng được bố trí theo học, giúp họ yên tâm hoàn thành tốt nhiệm vụ học tập lý luận của mình. Hạn chế tối đa tình trạng vừa đi học, vừa phải hoàn thành nhiệm vụ của cơ quan. 

Nói tóm lại,quán triệt và vận dụng tư tưởng Hồ Chí Minh về học tập lý luận chính trị có vai trò rất quan trọng trong công tác giáo dục lý luận chính trị ở Trường Chính trị tỉnh Khánh Hòa nói riêng và hệ thống các trường chính trị nói chung trong giai đoạn hiện nay. Thông qua đào tạo lý luận chính trị, Đảng ta tiếp tụcđượcxây dựng vững mạnh về chính trị, tư tưởng, tổ chức, xây dựng đội ngũ cán bộ lãnh đạo của Đảng, xây dựng con người mới - con người Việt Nam XHCN. Vì thế, để hoàn thành tốt nhiệm vụ giáo dục lý luận chính trị đòi hỏi giảng viên và học viên đều phải có sự nỗ lực lớn, thực sự nhận thức sâu sắc ý nghĩa, vai trò quan trọng của giáo dục lý luận chính trịđể thay đổi cách nghĩ, cách làm,sao cho hiệu quả nhất.

__________________

(1), (4), (5), (7), (8), (9), (10), (12), (13) Hồ Chí Minh: Toàn tập, t.11, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội, 2011, tr.96, 90, 95, 98, 95, 95-96, 95, 95, 95.

(2) Hồ Chí Minh: Toàn tập, t.5, sđd, tr.273-274.

(3), (11) Hồ Chí Minh: Toàn tập, t.2, sđd, tr.289, 259.

(6) Hồ Chí Minh: Toàn tập, t.6, sđd, tr.208.

PHAN THỊ HỒNG

Trường Chính trị tỉnh Khánh Hòa

Các bài viết khác

Thông tin tuyên truyền