Trang chủ    Đào tạo - Bồi dưỡng    Nâng cao chất lượng công tác bồi dưỡng cán bộ lãnh đạo, quản lý của Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh
Thứ năm, 25 Tháng 11 2021 15:03
7593 Lượt xem

Nâng cao chất lượng công tác bồi dưỡng cán bộ lãnh đạo, quản lý của Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh

(LLCT) - Bồi dưỡng cán bộ lãnh đạo, quản lý là chức năng, nhiệm vụ quan trọng hàng đầu của Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh. Trong những năm qua, công tác này đã có nhiều đổi mới, không ngừng nâng cao chất lượng, góp phần quan trọng vào xây dựng đội ngũ cán bộ của hệ thống chính trị đủ phẩm chất, năng lực, đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ thời kỳ mới. Tuy nhiên, công tác này vẫn cần tiếp tục đổi mới trong thời gian tới.

Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh. Ảnh: HCMA

1. Kết quả thực hiện nhiệm vụ bồi dưỡng, cập nhật kiến thức cho cán bộ lãnh đạo, quản lý hệ thống chính trị

Thực hiện Quy định số 164-QĐ/TW ngày 01-02-2013 của Bộ Chính trị về chế độ bồi dưỡng, cập nhật kiến thức đối với cán bộ lãnh đạo, quản lý các cấp, trong những năm qua, Học viện phối hợp với Ban Tổ chức Trung ương, Ban Tuyên giáo Trung ương, Hội đồng Lý luận Trung ương và các cơ quan liên quan mở các lớp bồi dưỡng, cập nhật kiến thức cho các đối tượng 1, đối tượng 2 và đối tượng 3. Hằng năm, Học viện phối hợp với các ban Đảng Trung ương mở các lớp bồi dưỡng theo chức danh: trưởng, phó ban đảng các tỉnh, thành phố và tương đương ở các ban, bộ, ngành; bí thư, phó bí thư cấp ủy cấp huyện và tương đương. Mỗi lớp có từ 50 đến 90 đồng chí.

Nội dung chương trình không ngừng được đổi mới, cập nhật dựa trên nhu cầu của từng chức danh lãnh đạo và các cơ quan, đơn vị đề xuất, trên cơ sở tư vấn của các viện chuyên ngành ở Học viện. Các khóa bồi dưỡng được thực hiện trong thời gian 1 tuần (5 ngày), với 9 chuyên đề và nghe báo cáo thực tế tại các địa phương.

Bên cạnh các lớp do Trung ương giao hằng năm, các tỉnh ủy, thành ủy, ban, bộ, ngành đã phối hợp với Học viện mở hàng chục lớp bồi dưỡng cho các đối tượng thuộc ban thường vụ tỉnh ủy quản lý (đối tượng 3) và các lớp cho cán bộ cấp huyện (đối tượng 4).

Quy mô, số lượng học viên được bồi dưỡng tại Học viện. Trong các năm 2014-2019, mỗi năm, Học viện mở 10 lớp bồi dưỡng chức danh, các Học viện Chính trị khu vực mở hàng chục lớp cho các đối tượng cấp huyện và tương đương. Năm 2020, trong điều kiện dịch bệnh Covid-19 diễn biến phức tạp, số lượng các lớp bồi dưỡng tại Trung tâm Học viện cũng như các Học viện trực thuộc được duy trì và tăng đáng kể (Bảng 1).

Nội dung, phương pháp dạy và học, cách thức tổ chức lớp học không ngừng được đổi mới theo cách tiếp cận lấy người học làm trung tâm, giảng viên là động lực thúc đẩy, truyền cảm hứng, dẫn dắt tổ chức các hoạt động trên lớp cũng như tự nghiên cứu học tập. Hướng tiếp cận này được cụ thể hóa vào từng nội dung bài học. Nội dung được đổi mới, nâng cao chất lượng theo hướng sát với mục tiêu bồi dưỡng; với nhu cầu, vị trí công tác của từng đối tượng học viên. Đồng thời, hạn chế đến mức thấp nhất sự trùng lặp nội dung trong cùng một chương trình và giữa các chương trình bồi dưỡng.

Giảng viên mời giảng cho các hệ lớp bồi dưỡng là giáo sư, phó giáo sư, tiến sĩ, các nhà khoa học có trình độ chuyên môn, lý luận và một số đồng chí lãnh đạo có nhiều kinh nghiệm ở các đơn vị của Học viện, Ban Tổ chức Trung ương, Ủy ban Kiểm tra Trung ương, Ban Tuyên giáo Trung ương, Ban Dân vận Trung ương, Hội đồng Lý luận Trung ương và một số bộ, ngành, tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương.

Chương trình bài giảng được biên soạn theo hướng lấy việc hình thành năng lực sáng tạo của người học làm mục tiêu chính. Giờ thực tế của các hệ lớp ngày càng tăng, gắn lý thuyết với thực tiễn. Nhờ thế, chất lượng các lớp bồi dưỡng cán bộ ngày càng được nâng cao.

Học viện đã tăng cường ứng dụng công nghệ thông tin trong công tác quản lý hoạt động bồi dưỡng; thực hiện phân công, phân cấp, phân quyền trong quản lý. Điều này góp phần nâng cao hiệu quả và chất lượng công tác bồi dưỡng.

Học viện tăng cường sự phối hợp chặt chẽ với các cơ quan có liên quan, như: Ban Tổ chức Trung ương, Ủy ban Kiểm tra Trung ương, Ban Dân vận Trung ương, Ban Tuyên giáo Trung ương trong triển khai nội dung chương trình học tập, đón tiếp học viên, bố trí giảng viên và cử cán bộ phối hợp với Học viện quản lý lớp trong suốt quá trình học tập, nghiên cứu thực tế ở địa phương. Đồng thời, bảo đảm chủ động bố trí các điều kiện về cơ sở vật chất học tập, ăn nghỉ, đi lại để lớp học triển khai đúng tiến độ và đạt kết quả tốt nhất.

Việc phối hợp giữa các cơ quan chuyên môn của Học viện cũng được tăng cường: Giữa Vụ Quản lý Đào tạo với các viện chuyên ngành, đặc biệt với Văn phòng Học viện trong tổ chức lớp học, ăn ở, sinh hoạt và chế độ học viên... góp phần quan trọng nâng cao chất lượng công tác bồi dưỡng.

Với sự nỗ lực đổi mới toàn diện, tăng cường tính hiệu quả, công tác bồi dưỡng, cập nhật kiến thức cho cán bộ lãnh đạo, quản lý của hệ thống chính trị tại Học viện từng bước bảo đảm thực hiện mục tiêu, nhiệm vụ đặt ra, đáp ứng yêu cầu xây dựng và bảo vệ Tổ quốc trong tình hình mới.

Công tác bồi dưỡng cán bộ đã góp phần xây dựng đội ngũ lãnh đạo, quản lý bảo đảm nắm vững các nguyên lý cơ bản của chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, Cương lĩnh, đường lối của Đảng, chính sách của Nhà nước trên các lĩnh vực; có lập trường tư tưởng vững vàng, kiên định mục tiêu XHCN, có đủ bản lĩnh, tầm nhìn và tư duy chiến lược; nắm vững kỹ năng lãnh đạo, quản lý; nâng cao trình độ, năng lực giải quyết những vấn đề thực tiễn đặt ra, góp phần vào sự nghiệp xây dựng, bảo vệ Tổ quốc và hội nhập quốc tế.

Bên cạnh những kết quả đạt được, công tác bồi dưỡng, cập nhật kiến thức cho cán bộ lãnh đạo, quản lý của hệ thống chính trị tại Học viện còn một số hạn chế:

- Một số chuyên đề còn chưa đổi mới kịp thời. Nội dung chương trình các lớp còn nặng về lý thuyết; chưa đưa nhiều nội dung tổng kết thực tiễn vào giảng dạy; nội dung bồi dưỡng các kỹ năng lãnh đạo, quản lý chưa được chú ý đúng mức; chưa dành thời gian thích đáng cho hoạt động khảo sát, nghiên cứu thực tế; nội dung bồi dưỡng chưa thực sự sát với thực tiễn lãnh đạo, quản lý của các nhóm chức danh và đặc điểm từng vùng, miền, khu vực cũng như các lĩnh vực công tác; chưa vận dụng hiệu quả những kết quả nghiên cứu, tổng kết lý luận và thực tiễn 35 năm đổi mới, thực tiễn và xu hướng vận động của thế giới trong nội dung bồi dưỡng dưới hình thức những bài tập xử lý tình huống, liên hệ thực tiễn, hoặc giới thiệu chuyên đề.

- Cơ chế tương tác giữa người dạy và người học, đặc biệt là việc thu hút sự tham gia của học viên, nhằm khai thác những kinh nghiệm thực tiễn trong công tác lãnh đạo, quản lý của người học vào quá trình xây dựng chương trình; việc biên soạn bài giảng chưa linh hoạt.

- Chương trình đã chú ý cập nhật kiến thức mới nhưng chưa nhiều. Bên cạnh đó, chưa chú trọng đúng mức đến việc bồi dưỡng kỹ năng giải quyết tình huống đặt ra trong công việc của học viên. Chưa dành thời gian thích đáng cho các lớp học viên thâm nhập thực tế, rèn luyện khả năng nắm bắt và giải quyết những vấn đề cấp bách đặt ra từ thực tiễn.

- Quy mô bồi dưỡng mặc dù được quan tâm mở rộng nhưng chưa đáp ứng đầy đủ và kịp thời nhu cầu thực tế của các ban, bộ, ngành Trung ương, các tỉnh, thành, địa phương trong cả nước.

- Đội ngũ giảng viên - lực lượng quan trọng nhất, quyết định chất lượng bồi dưỡng cán bộ lãnh đạo, quản lý tuy không thiếu về số lượng nhưng chưa thật sự đáp ứng tốt yêu cầu nâng cao chất lượng. Nhiều giảng viên thiếu kinh nghiệm thực tiễn lãnh đạo, quản lý trên các lĩnh vực của đời sống kinh tế - xã hội đã ảnh hưởng đến chất lượng bài giảng. Bên cạnh đó, việc bồi dưỡng theo chức danh yêu cầu các chuyên đề phải liên tục cập nhật kiến thức mới cho phù hợp với từng nhóm đối tượng học viên, đòi hỏi giảng viên cần có thời gian nghiên cứu cập nhật, trong khi các giảng viên kiêm nhiệm thỉnh giảng cũng khó dành thời gian thích đáng cho việc chuẩn bị bài giảng, nên ảnh hưởng đến chất lượng bài giảng. Điều này còn có nguyên nhân từ việc những vấn đề mang tính thời sự, cấp thiết, thời đại chưa được tổ chức nghiên cứu đầy đủ và chưa coi đó là nhiệm vụ thường xuyên của đội ngũ giảng viên cơ hữu.

- Phương pháp giảng dạy, cách thức tổ chức bồi dưỡng cán bộ lãnh đạo, quản lý hiện nay, nhìn chung còn chưa thích ứng kịp với xu hướng phát triển có tính cách mạng trong khoa học - công nghệ và khoa học giáo dục hiện đại.

Quá trình dạy và học vẫn chưa thoát khỏi cách dạy và học truyền thống. Những năm gần đây, Học viện đã tích cực cải tiến, đổi mới phương pháp dạy - học và đã đạt được những bước tiến nhất định. Tuy nhiên, công tác đánh giá, tổng kết, rút kinh nghiệm sau khi kết thúc các khóa bồi dưỡng cán bộ lãnh đạo, quản lý chưa được tiến hành một cách đồng bộ, thường xuyên. Chính vì vậy, chưa có sự điều chỉnh kịp thời và đầy đủ những bất cập về nội dung và phương pháp bồi dưỡng cho phù hợp với những yêu cầu khách quan của công tác lãnh đạo, quản lý, đặc biệt là những yêu cầu mới trong giai đoạn hiện nay.

- Chưa xây dựng được cơ chế phối hợp giữa Học viện với Ban Tổ chức Trung ương, Ban Dân vận Trung ương, Ban Tuyên giáo Trung ương, Ủy ban Kiểm tra Trung ương và các thành ủy, tỉnh ủy trên cả nước trong hoạt động bồi dưỡng, cập nhật kiến thức cho cán bộ lãnh đạo, quản lý. Do đó, công tác tuyển sinh, mở lớp, chuẩn bị các điều kiện và cơ sở vật chất bảo đảm cho quá trình học tập của học viên còn bị động, lúng túng, gây khó khăn cho học viên và cho cơ quan chủ quản; hạn chế tới việc quản lý học viên và mời cán bộ lãnh đạo, quản lý (có kinh nghiệm thực tiễn) làm giảng viên thỉnh giảng.

- Công tác quản lý giảng dạy của giảng viên chủ yếu mới đạt được yêu cầu kiểm soát việc thực hiện kế hoạch và lịch giảng đã thống nhất giữa cơ quan quản lý đào tạo, bồi dưỡng với đơn vị giảng dạy. Yêu cầu kiểm soát về mặt nội dung, chất lượng bài giảng vẫn là một khó khăn, thách thức lớn đặt ra cho cơ quan quản lý đào tạo, bồi dưỡng. Hơn nữa, việc thực hiện kế hoạch, lịch học và việc thay thế giảng viên, thay thế bài giảng trong những trường hợp đột xuất vẫn chưa có quy định cụ thể để ràng buộc trách nhiệm cho cá nhân và đơn vị giảng dạy...

3. Giải pháp nâng cao chất lượng bồi dưỡng cán bộ lãnh đạo, quản lý

Vấn đề đặt ra là làm thế nào để vừa nâng cao được chất lượng bồi dưỡng, vừa đáp ứng được nhu cầu ngày càng lớn, yêu cầu ngày càng cao về bồi dưỡng cán bộ lãnh đạo, quản lý trong thời gian tới. Để giải quyết các vấn đề đặt ra, nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác bồi dưỡng cán bộ tại Học viện, cần thực hiện các giải pháp sau:

Một là, quán triệt quan điểm của Đảng về đào tạo, bồi dưỡng cán bộ lãnh đạo, quản lý của hệ thống chính trị.

Bồi dưỡng đội ngũ cán bộ lãnh đạo, quản lý các cấp, trước hết nhằm quán triệt quan điểm chủ nghĩa Mác - Lênin, t­ư tưởng Hồ Chí Minh, đường lối của Đảng và chính sách, pháp luật của Nhà n­ước, quán triệt, vận dụng phù hợp với thực tiễn đất nước, địa phương, đơn vị để thực hiện có hiệu quả đường lối đổi mới, đẩy mạnh CNH, HĐH đất n­ước và hội nhập quốc tế.

Bồi dư­ỡng cán bộ cần gắn với quy hoạch cán bộ, phân biệt rõ giữa đào tạo cơ bản với đào tạo lại, bồi d­ưỡng thường xuyên kiến thức, kỹ năng, cập nhật kiến thức theo chức danh, rút ngắn thời gian bồi dưỡng nhưng cần gắn chặt với nhu cầu của người học.

Đổi mới toàn diện, mạnh mẽ công tác bồi dưỡng, cập nhật kiến thức có trọng tâm, trọng điểm và bảo đảm tính hệ thống. Nâng cao chất lư­ợng bồi dưỡng trên cơ sở đổi mới chư­ơng trình, giáo trình, nội dung, phương pháp dạy và học; nâng cao chất l­ượng đội ngũ giảng viên; đẩy mạnh nghiên cứu khoa học, tổng kết thực tiễn, gắn nghiên cứu khoa học với giảng dạy; tăng cường cơ sở vật chất, kinh phí.

Trong bối cảnh tình hình diễn biến phức tạp, các thế lực thù địch, phần tử phản động, cơ hội chính trị gia tăng các hoạt động xuyên tạc, chống phá nền tảng tư tưởng của Đảng với âm mưu ngày càng thâm độc, thủ đoạn ngày càng tinh vi, ngày 22-10-2018, Bộ Chính trị đã ban hành Nghị quyết số 35-NQ/TW về Tăng cường bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, đấu tranh phản bác các quan điểm sai trái, thù địch trong tình hình mới. Nghị quyết nhằm tăng cường bảo vệ vững chắc nền tảng tư tưởng của Đảng, củng cố và tăng cường niềm tin khoa học vào chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh; giữ vững sự đoàn kết, thống nhất trong Đảng, sự đồng thuận xã hội và niềm tin của nhân dân với Đảng; ngăn chặn, đẩy lùi sự suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, những biểu hiện “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” trong nội bộ; làm thất bại mọi âm mưu, thủ đoạn và hoạt động chống phá của các thế lực thù địch, phản động trong tình hình mới... Công tác bồi dưỡng cán bộ cần đưa nội dung đấu tranh bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng vào từng bài giảng, góp phần vào việc củng cố niềm tin, lý tưởng cách mạng cho cán bộ lãnh đạo, quản lý; góp phần bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, đấu tranh phản bác các quan điểm sai trái, thù địch trong tình hình mới.

Hai là, nâng cao nhận thức về công tác bồi dưỡng cán bộ lãnh đạo, quản lý. Cán bộ là gốc của mọi công việc; huấn luyện cán bộ là công việc gốc của Đảng, phải thường xuyên bồi dưỡng cán bộ. Bồi dưỡng là yêu cầu mang tính khách quan; là điều kiện để cán bộ hoàn thành tốt chức trách, nhiệm vụ được giao; là trách nhiệm của cấp ủy đảng các cấp, cơ quan quản lý, sử dụng cán bộ, bản thân cán bộ và phải được tiến hành thường xuyên. Do vậy, các cấp ủy đảng, cơ quan quản lý cán bộ, cơ sở đào tạo và bản thân cán bộ phải có nhận thức sâu sắc về vai trò, tầm quan trọng của công tác bồi dưỡng cán bộ là hướng tới giúp cho cán bộ luôn đổi mới tư duy, năng động, sáng tạo, cập nhật được kinh nghiệm, kiến thức mới, thích ứng nhanh, đáp ứng tốt được yêu cầu nhiệm vụ. Bồi dưỡng phải trở thành chế độ, quyền lợi trên cơ sở ý thức tự giác đối với mỗi cán bộ.

Ba là, hoàn thiện, đổi mới chương trình và hệ thống bài giảng, chuyên đề bồi dưỡng kiến thức theo hướng cập nhật, rèn luyện kỹ năng nhằm đáp ứng yêu cầu của thực tiễn. Bảo đảm nguyên tắc kết hợp giữa lý luận và thực tiễn, giúp học viên giải quyết những vấn đề cấp bách trong thực tiễn xây dựng và phát triển đất nước. Tăng cường nâng cao năng lực cho đội ngũ cán bộ nghiên cứu, giảng dạy, quản lý của hệ thống Học viện tương xứng với yêu cầu nâng cao chất lượng và hiệu quả bồi dưỡng. Tiếp tục đổi mới phương pháp giảng dạy theo hướng tích cực, lấy người học làm trung tâm. Mỗi bài giảng, mỗi chuyên đề sử dụng những cách thức khác nhau nhằm phát huy cao độ tính chủ động, tích cực, say mê tìm hiểu kiến thức của học viên với mục tiêu giải quyết các vấn đề thực tiễn đòi hỏi.

Bốn là, gắn nhiệm vụ nghiên cứu khoa học và quản lý đào tạo, bồi dưỡng. Phải gắn kết quả nghiên cứu khoa học, tổng kết thực tiễn với nhiệm vụ bồi dưỡng cán bộ; chắt lọc, sử dụng kết quả nghiên cứu của các đề tài khoa học (cấp bộ, cấp nhà nước...) để phục vụ giảng dạy. Để làm được điều này, Học viện cần có cơ chế cung cấp thông tin, trao đổi tri thức giữa các viện chuyên ngành và giảng viên, trong đó cần ban hành quy chế bắt buộc các giảng viên sử dụng kết quả nghiên cứu khoa học trong giảng dạy. Đồng thời, cần xây dựng quy chế làm việc của Hội đồng khoa học cấp Học viện trong việc tổ chức xây dựng khung chương trình bồi dưỡng của hệ thống Học viện. Công việc này vừa góp phần nâng cao chất lượng bồi dưỡng, vừa gắn trách nhiệm của cơ quan khoa học với đào tạo, bồi dưỡng cán bộ của Đảng.

Đổi mới công tác quản lý, xây dựng và triển khai kế hoạch bồi dưỡng, cập nhật kiến thức theo hướng nâng cao chất lượng, hiệu quả bồi dưỡng. Tăng cường cơ sở vật chất, kinh phí phục vụ giảng dạy, học tập, nhất là giảng dạy trực tuyến trong điều kiện dịch bệnh Covid­-19. Tăng cường phối hợp công tác giữa Học viện với các ban, bộ, ngành trong triển khai nhiệm vụ bồi dưỡng, cập nhật kiến thức dành cho cán bộ lãnh đạo, quản lý.

__________________

Bài đăng trên Tạp chí Lý luận chính trị số 8-2021

TS NGUYỄN VĂN LƯỢNG

Vụ Quản lý đào tạo,

Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh

Các bài viết khác

Thông tin tuyên truyền