Thanh niên là lực lượng xã hội to lớn, xung kích, sáng tạo, đi đầu trong công cuộc đổi mới, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc - Ảnh: tuyengiao.vn

Đảng và Nhà nước ta luôn quan tâm đặc biệt lực lượng thanh niên. Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng khẳng định: “Thanh niên có mạnh thì dân tộc mới mạnh; trong sức mạnh của dân tộc có sức mạnh của thanh niên. Trong suốt chiều dài lịch sử của đất nước, thanh niên luôn nêu cao truyền thống yêu nước, chí khí anh hùng, bất khuất của dân tộc, hăng hái đi tiên phong trên mọi lĩnh vực, có nhiều cống hiến to lớn vào sự nghiệp dựng nước và giữ nước”⁽¹⁾.

Thanh niên là lực lượng xã hội to lớn, xung kích, sáng tạo, đi đầu trong công cuộc đổi mới, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa; có vai trò quan trọng trong sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước, hội nhập quốc tế và xây dựng chủ nghĩa xã hội⁽²⁾. Thanh niên - lực lượng xã hội có nhiều tiềm năng về sức khỏe, trí tuệ và khả năng thích ứng với mọi sự thay đổi, tác động tới. Họ có tinh thần nhiệt tình, hăng hái, ham học hỏi, có óc sáng tạo. Họ dám mơ ước và theo đuổi ước mơ của mình. Song, do còn những hạn chế nhất định về trình độ, kinh nghiệm sống nên thanh niên dễ bị lôi kéo, kích động, dễ có tâm lý chán nản, bị quan trước những cám dỗ thường nhật. Do vậy, thanh niên cần được định hướng, khơi dậy nội lực để thanh niên phát huy được tài năng, sức lực, tính sáng tạo, có tư tưởng chính trị vững vàng.

Góp phần quan trọng khơi dậy mạnh mẽ tinh thần yêu nước, ý chí tự lực, tự cường dân tộc, sức mạnh đại đoàn kết toàn dân tộc và khát vọng phát triển đất nước phồn vinh, hạnh phúc.

Lịch sử Việt Nam là sự minh chứng sức mạnh của ý chí tự lực, tự cường, khát vọng độc lập, tự do phát triển đất nước. Để chống giặc ngoại xâm và phòng chống thiên tai, toàn dân tộc Việt Nam đoàn kết, tự lực, tự cường dựa vào sức mạnh của mình để cùng nhau chống kẻ thù, xây dựng bảo vệ nền độc lập.

Hơn 1000 năm Bắc thuộc nhưng chúng ta vẫn gìn giữ được ngôn ngữ, tiếng nói, phong tục, tập quán truyền thống. Kế thừa giá trị truyền thống của dân tộc cùng với sự soi đường của chủ nghĩa Mác - Lênin, tinh hoa của nhân loại, khát vọng độc lập, ý chí tự lực, tự cường dân tộc, Hồ Chí Minh đã chỉ rõ: “muốn được giải phóng, các dân tộc chỉ có thể trông cậy vào mình, trông cậy vào lực lượng của bản thân mình”⁽³⁾.

Khát vọng độc lập dân tộc, ý chí tự lực, tự cường là cốt lõi sức mạnh nội sinh của dân tộc ta. Với khát vọng và ý chí kiên cường đó, dân tộc Việt Nam chiến thắng thực dân Pháp, đế quốc Mỹ xâm lược, bảo vệ biên cương Tổ quốc ở Tây Nam và phía Bắc. Trong thời kỳ đổi mới từ năm 1986 đến nay, dưới sự lãnh đạo của Đảng, nhân dân Việt Nam phát huy ý chí tự lực, tự cường trong công cuộc xây dựng, phát triển kinh tế - khoa học đất nước, trước sự chuyển biến không ngừng của tình hình trong nước và những diễn biến phức tạp của tình hình quốc tế.

Tự lực là tự sức mình, với sức lực của bản thân làm mọi việc mà không dựa dẫm, ỷ lại vào người khác. Tự cường là tự làm cho mình ngày càng mạnh lên, cố gắng tạo nên sức mạnh của riêng mình. Nói cách khác, tự lực, tự cường là tự mình lo công việc của mình, tự gây dựng sức mạnh cho mình; không lệ thuộc, không phụ thuộc, không ỷ lại trông chờ vào sự giúp đỡ của người khác. Đó cũng chính là những phẩm chất tốt đẹp của mỗi con người, mỗi dân tộc vì chứa đựng trong đó lòng tự trọng, ý chí vươn lên và khát vọng khẳng định bản thân.

Ý chí tự lực, tự cường của dân tộc đã bồi đắp tư tưởng và sự nghiệp cách mạng của Chủ tịch Hồ Chí Minh; góp phần vào những thành công của cách mạng Việt Nam. Ý chí tạo nên sức mạnh tinh thần to lớn, thôi thúc cổ vũ con người đứng lên, vượt qua những rào cản trên con đường phấn đấu để đạt được mục đích. Ý chí giúp con người phát huy được sức mạnh bên trong của mỗi cá nhân, đôi khi đến mức độ phi thường. Ý chí của một cộng đồng dân tộc dựa trên sự thống nhất về tư tưởng, có lợi ích chung, tạo thành sức mạnh tinh thần to lớn của dân tộc trong giành, bảo vệ nền độc lập cũng như trong xây dựng, phát triển đất nước. Ý chí chính là năng lực thực hiện các hành động có mục đích của con người hay khả năng vượt qua mọi khó khăn để đạt được mục đích. Ý chí là một hiện tượng tâm lý, là sự phản ánh hiện thực khách quan thông qua mục đích của hành động, nhưng mục đích đó không có sẵn mà được con người nhận thức một cách tự giác.

Ý chí tự lực, tự cường dân tộc được thể hiện qua một số nội dung:

Một là, ý chí tự lực, tự cường là không phụ thuộc vào lực lượng bên ngoài, độc lập trong quan hệ quốc tế. Mục tiêu của cách mạng giải phóng dân tộc trước hết là phải giành lại nền độc lập cho Tổ quốc. Cách mạng giải phóng dân tộc ở các nước thuộc địa và phụ thuộc muốn thắng lợi phải đi theo con đường cách mạng vô sản. Song, một số đảng cộng sản ở châu Âu thì lại đưa ra quan điểm: cách mạng ở các nước thuộc địa không thể thắng lợi khi cách mạng vô sản ở chính quốc chưa thắng lợi. Nguyễn Ái Quốc không đồng tình với quan điểm đó, Người cho rằng khát vọng đấu tranh giành độc lập dân tộc, tự do ở các nước thuộc địa - trong đó có Việt Nam hoàn toàn có thể chủ động mà không lệ thuộc vào cách mạng ở chính quốc. Thắng lợi của Cách mạng Tháng Tám - năm 1945 là minh chứng cho nhận định đúng đắn đó của Người.

Hai là, ý chí tự lực, tự cường là nhận thức rõ sức mạnh của chủ nghĩa yêu nước, tinh thần dân tộc với chủ nghĩa quốc tế trong sáng. 

Ba là, ý chí tự lực, tự cường là chủ động, chuẩn bị mọi mặt về các điều kiện của cách mạng. Điều kiện đầu tiên là phải có một Đảng cách mệnh. Đảng Cộng sản Việt Nam ra đời trở thành nhân tố tiên quyết, quyết định mọi thắng lợi của cách mạng Việt Nam. Thông qua các Cương lĩnh chính trị rõ ràng, ngắn gọn, thể hiện tinh thần độc lâp, tự chủ, phù hợp với tình hình thực tiễn Việt Nam; Đảng Cộng sản Việt Nam đã lãnh đạo nhân dân từng bước đấu tranh, chuẩn bị điều kiện về mọi mặt, dẫn tới sự thành công của cách mạng. Các điều kiện kế tiếp để đảm bảo sự thắng lợi của cách mạng như xây dựng lực lượng chính trị, lực lượng vũ trang; xây dựng phương pháp đấu tranh khởi nghĩa từng phần đến Tổng khởi nghĩa giành chính quyền; xây dựng căn cứ đại cách mạng; tập dượt, chuẩn bị tinh thần chiến đấu cho quần chúng nhân dân… Chính nhờ sự chuẩn bị kỹ lưỡng về mọi mặt của cách mạng mà chỉ trong 15 ngày, Cách mạng Tháng Tám (năm 1945) giành thắng lợi hoàn toàn, khai sinh ra nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa.

Bốn là, ý chí tự lực, tự cường là chú trọng phát huy vai trò sức mạnh của nhân dân. Chủ tịch Hồ Chí Minh khẳng định: “Trong bầu trời không gì quý bằng nhân dân. Trong thế giới không gì mạnh bằng lực lượng đoàn kết của nhân dân”⁽⁴⁾. Cách mạng là sự nghiệp của quần chúng nhân dân nhưng cần vận động, tổ chức, rèn luyện để phát huy cao nhất vai trò, sức mạnh của quần chúng nhân dân thì cách mạng mới có thể thành công. Trong thời kỳ kháng chiến cũng như trong thời kỳ đổi mới dựng xây đất nước, vai trò, sức mạnh của Nhân dân luôn được Đảng ta đặc biệt quan tâm và phát huy cao độ.

Năm là, ý chí tự lực, tự cường là quyết tâm bảo vệ và giữ vững nền độc lập dân tộc. Lịch sử đã chứng kiến những thách thức cam go về ý chí tự lực, tự cường, khát vọng độc lập dân tộc qua các cuộc đấu tranh như chiến thắng Điện Biên Phủ, toàn quân kháng chiến chống Mỹ cứu nước, giải phóng miền Nam thống nhất đất nước. Tư tưởng Hồ Chí Minh về quyết tâm bảo vệ và giữ vững độc lập dân tộc thể hiện rõ khi Tổ quốc lâm nguy, khi dân tộc ta đương đầu với nguy cơ mất nước. Chính nhờ chủ nghĩa yêu nước, tinh thần dân tộc, ý chí tự lực, tự cường, quyết tâm giữ vững nền độc lập dân tộc mà chúng ta đã giành chiến thắng vẻ vang.

Dưới sự lãnh đạo của Đảng, đất nước đã có những thay đổi lớn lao trên mọi mặt đời sống xã hội. Thành công vang dội đó là do Đảng, đã quy tụ, khơi dậy, phát huy ý chí tự lực, tự cường của toàn dân tộc, của mọi lực lượng quần chúng nhân dân. Đặc biệt trong đó phải kể tới vai trò của lực lượng thanh niên Việt Nam - chủ nhân tương lai của đất nước, lực lượng xung kích trong xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.

Dưới sự lãnh đạo của Đảng, thanh niên Việt Nam luôn nêu cao lòng yêu nước, chí khí anh hùng, khát vọng và tinh thần xung kích, sáng tạo, ý chí tự lực, tự cường, không ngại gian khổ, hy sinh và đóng góp to lớn cho sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Tích cực tham gia có hiệu quả các phong trào, cuộc vận động lớn như: Tuổi trẻ Việt Nam học tập và làm theo lời Bác; Thắp sáng ước mơ tuổi trẻ Việt Nam vì dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh; Xung kích phát triển kinh tế - xã hội và bảo vệ Tổ quốc;…

Theo số liệu của Tổng cục thống kê năm 2021, thanh niên Việt Nam hiện có hơn 22 triệu người, chiếm 22,5% dân số cả nước. Trong đó, thanh niên khu vực nông thôn chiếm 59,8%, thanh niên khu vực thành thị chiếm 40,2%. Thanh niên có trình độ THPT chiếm tỷ lệ cao nhất 48,1%. Tỷ lệ thanh niên có đủ việc làm trong tổng số thanh niên ở độ tuổi lao động chiếm 98,7%. Tỷ lệ thất nghiệp trong thanh niên có dấu hiệu tăng nhẹ từ 5% lên 5,2%.

Chiến lược phát triển thanh niên giai đoạn 2021- 2030 được ban hành với mục tiêu: xây dựng thế hệ thanh niên Việt Nam phát triển toàn diện, giàu lòng yêu nước, có ý chí tự lực, tự cường, tự hào dân tộc; có lý tưởng cách mạng, hoài bão, khát vọng vươn lên xây dựng đất nước; có đạo đức, ý thức công dân, chấp hành pháp luật; có văn hóa, kiến thức, trình độ học vấn, kỹ năng sống, nghề nghiệp và việc làm; có ý chí lập thân, lập nghiệp, năng động, sáng tạo, làm chủ khoa học, công nghệ. Phát triển nguồn nhân lực trẻ chất lượng cao đáp ứng yêu cầu phát triển nhanh và bền vững của đất nước và hội nhập quốc tế. Phát huy tinh thần cống hiến, xung kích, tình nguyện và nâng cao trách nhiệm của thanh niên trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.

Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh - Đội dự bị tin cậy của Đảng, tập trung nâng cao tính chính trị của đội ngũ đoàn viên và tính tiên phong đi đầu gương mẫu của đoàn viên, thanh niên; kiên quyết ngăn chặn các biểu hiện suy thoái về tư tưởng chính trị đạo đưc, lối sống. Trung ương Đoàn đã triển khai các đợt sinh hoạt chính trị rộng khắp với chủ đề “Khát vọng cống hiến, lẽ sống thanh niên”; phát động cuộc thi tìm hiểu về chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh; chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước với nhiều hình thức khác nhau. Hội thi “Ánh sáng soi đường” có tổng số gần 900.000 thí sinh tham gia; cuộc thi Tìm hiểu 90 năm Đảng Cộng sản Việt Nam có tới gần 700.000 thí sinh. Cuộc thi Tìm hiểu 90 năm truyền thống của Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh có hơn 3,7 triệu thí sinh… Hàng năm, Trung ương Đoàn ban hành các hướng dẫn, các chuyên đề cho cán bộ đoàn, cho đoàn viên thanh niên, thiếu niên. Có tới 156.691 thanh niên tiên tiến làm theo lời Bác.

Trong giai đoạn 2017 - 2021, Đoàn thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh đã giới thiệu 815.209 đoàn viên ưu tú, trong số đó, 425.133 đảng viên mới được kết nạp. Tỷ lệ kết nạp đảng viên từ đoàn viên ưu tú trong tổng số đảng viên được kết nạp trong cả nước giai đoạn từ năm 2010 đến nay luôn đạt khoảng 70%.

Chủ tịch Hồ Chí Minh khẳng định: “Thanh niên muốn làm người chủ tương lai cho xứng đáng thì ngay hiện tại phải rèn luyện tinh thần và lực lượng của mình, phải ra làm việc để chuẩn bị cái tương lai đó”⁽⁵⁾. Trong quá trình “rèn đức, luyện tài”, thanh niên Việt Nam chú trọng phát huy tinh thần yêu nước; ý chí tự lực, tự cường, tự tôn dân tộc; tinh thần đoàn kết, sáng tạo, góp phần vào sự nghiệp xây dựng đất nước phồn vinh, hạnh phúc..

Khơi dậy và phát huy tinh thần yêu nước, ý chí tự lực, tự cường, khát vọng cống hiến của thanh niên Việt Nam, cần thực hiện một số giải pháp sau:

Một là, phát huy tinh thần yêu nước cho thanh niên trong giai đoạn hiện nay trước hết cần nâng cao nhận thức của toàn xã hội, trong đó có các cán bộ, đảng viên và các tầng lớp nhân dân về vai trò, nội dung của công tác giáo dục tinh thần yêu nước, ý chí tự lực, tự cường dân tộc là hết sức cần thiết. Nâng cao nhận thức xã hội cũng chính là tạo một môi trường xã hội thuận lợi và là động lực thúc đẩy công tác giáo dục tinh thần yêu nước, ý chí tự lực, tự cường dân tộc cho thanh niên đạt hiệu quả cao nhất.

Hai là, đổi mới nội dung, phương pháp giáo dục phù hợp với từng đối tượng thanh niên, đặc biệt là giáo dục lý tưởng, đạo đức cách mạng, những giá trị tinh thần truyền thống của dân tộc ta. Xây dựng, làm mới môi trường học tập, không gian sinh hoạt các hoạt động văn hóa - thể thao, tạo môi trường việc làm sôi động, khích lệ thanh niên phát huy toàn bộ thế mạnh, sự sáng tạo của mình,... Đổi mới cần chú trọng đến sự đa dạng về hình thức, phong phú về nội dung, sâu sắc về ý nghĩa trong các phong trào, hoạt động cho thanh niên. Bên cạnh đó, việc kết hợp chặt chẽ giữa các môi trường giáo dục: Gia đình, nhà trường, xã hội cần được liên kết thường xuyên. Đây là một trong những nguyên tắc cơ bản trong giáo dục đạo đức cho thanh niên hiện nay. Thông qua sự kết hợp chặt chẽ giữa các môi trường giáo dục, tinh thần yêu nước, ý chí tự lực, tự cường sẽ được nội tâm hóa vào nhân cách mỗi cá nhân; tạo nên bản sắc dân tộc của nhân cách.

Ba là, giáo dục ý chí tự lực, tự cường gắn với thi đua, học tập, xây dựng và bảo vệ quê hương đất nước.Trong đấu tranh giải phóng dân tộc, tinh thần yêu nước theo quan điểm của Chủ tịch Hồ Chí Minh là sự đấu tranh, hy sinh bản thân vì độc lập, tự do của Tổ quốc. Người đã nói: “Các sự hy sinh khó nhọc thì mình làm trước người ta, còn sự sung sướng thanh nhàn thì mình nhường người ta hưởng trước”⁽⁶⁾. Ngày nay, yêu nước được thể hiện trong hành động của thanh niên phải hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ được giao trên cương vị của mỗi người; là phát huy những năng lực, phẩm chất, ý thức tự học, tự sáng tạo, sự nỗ lực trong thi đua và rèn luyện bản thân để đưa đất nước thoát khỏi nghèo nàn và lạc hậu, đồng thời đấu tranh chống những tư tưởng sai trái của các thế lực thù địch, đấu tranh với những cá nhân đánh mất giá trị bản thân và giá trị truyền thống dân tộc. Tinh thần yêu nước cũng chính là ý thức chấp hành luật pháp, là cần - kiệm - liêm chính; là biết quan tâm, yêu thương mọi người, có lẽ sống tích cực, biết cảm thông, chia sẻ trước khó khăn của người khác; là tình yêu quê hương đất nước, kiên quyết chống tham nhũng, lãng phí, sẵn sàng hy sinh vì Tổ quốc.

Bốn là, nâng cao tính tiên phong đi đầu, gương mẫu của thanh niên. Có biện pháp nhằm ngăn chặn kịp thời những trường hợp thanh niên có biểu hiện suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa”. Thường xuyên tổ chức các đợt sinh hoạt chính trị rộng rãi với chủ đề “Khát vọng cống hiến, lẽ sống thanh niên”. Tổng kết, rút kinh nghiệm và đưa ra những giải pháp quan trọng trong giáo dục lý tưởng cách mạng; phát huy ý chí tự lực, tự cường; giáo dục đạo đức lối sống văn hóa thanh niên Việt Nam. 

Năm là, phát huy tính cần cù, siêng năng, tiết kiệm, vượt khó vươn lên của thanh niên Việt Nam. Cần cù, siêng năng là một trong những giá trị tinh thần truyền thống nổi bật của con người Việt Nam. Trong xu thế toàn cầu hóa và hội nhập quốc tế sâu rộng như hiện nay, đức tính cần cù, siêng năng cần đi đôi với thực hành tiết kiệm trong lao động sản xuất. Để từ đó, tăng năng suất lao động, tăng năng lực cạnh tranh, thúc đẩy nền kinh tế đất nước phát triển, qua đó tự mỗi người đóng góp một phần vào công cuộc xây dựng, bảo vệ Tổ quốc.

Lao động và lao động có hiệu quả là con đường duy nhất đi đến văn minh thịnh vượng, như Bác Hồ nói “lao động là vinh quang”, mọi cái sự phức tạp, xuống cấp đều do “nhàn cư vi bất thiện”.  Do vậy, cần khuyến khích, vận động, hỗ trợ các đoàn viên, thanh niên mạnh dạn phát triển kinh tế từ việc tuyên truyền vận động thanh niên “dám nghĩ dám làm”, tổ chức các lớp tập huấn, tìm hiểu mô hình phát triển kinh tế tiêu biểu cho đoàn viên thanh niên, liên kết giữa vay vốn, sản xuất, tiêu thụ… Từ đó, cổ vũ, khích lệ phong trào thanh niên lập thân lập nghiệp, trở thành những tấm gương thanh niên tiêu biểu trong học tập và làm theo gương Bác Hồ.

Tổ chức và kêu gọi thanh niên tích cực tham gia các phong trào tình nguyện. Thành lập các đội hình thanh niên tình nguyện đảm nhận các việc khó, việc mới theo tinh thần khẩu hiệu “ở đâu cần thanh niên có, ở đâu khó có thanh niên”; giải quyết kịp thời những vấn đề bức xúc phát sinh; tích cực tham gia bảo vệ môi trường, phòng chống thiên tai. Tình nguyện giúp đỡ người già - trẻ nhỏ, các gia đình chính sách có công với cách mạng. Tích cực, gương mẫu đi đầu tham gia xây dựng đời sống văn hoá ở cơ sở.

Sáu là, phát huy ý thức tự giác, tự rèn luyện của thanh niên Việt Nam. Mỗi thanh niên phải nhận thức rõ việc học tập, giáo dục ý chí, tự lực, tự cường và khát vọng phát triển đất nước là quyền lợi và trách nhiệm của bản thân; coi đó là nhu cầu tự thân, việc làm thường xuyên, liên tục, bền bỉ suốt đời. Kiên quyết đấu tranh, khắc phục triệt để cách nhìn nhận sai lệch về mục đích tham gia học tập và làm theo tấm gương Hồ Chí Minh chỉ là điều kiện để đáp ứng tiêu chuẩn dành học bổng, cộng điểm, thưởng điểm hay để đạt các danh hiệu thi đua.

Trong quá trình tự giác học tập, rèn luyện sẽ tạo động lực để họ khát khao trở thành người hiểu biết hơn, trưởng thành hơn từ đó thắp lên ngọn lửa muốn chinh phục, khám phá các mới. Từ đó họ sẽ không ngừng nỗ lực học hỏi, rèn luyện có tri thức để lập thân, lập nghiệp. Họ sẽ có động lực, tìm ra các phương pháp, lên kế hoạch cụ thể, phát triển các kỹ năng học tập, rèn luyện hiệu quả để sống và cống hiến cho xã hội. Do vậy, trách nhiệm của các bộ, ban ngành là phải tạo được động lực, nuôi dưỡng và phát huy ngọn lửa khát khao học hỏi các tri thức cho thanh niên.

Thanh niên tìm hiểu các tri thức về dân tộc thông qua các chương trình hành động cụ thể (cuộc thi tìm hiểu, các chuyên đề học tập,...). Tri thức về dân tộc đó là những hiểu biết về lịch sử dân tộc Việt Nam; về con người Việt Nam qua các giai đoạn lịch sử; về truyền thống bản sắc văn hóa dân tộc Việt Nam; về Đảng Cộng sản Việt Nam; về Nhà nước xã hội chủ nghĩa của dân do dân và vì dân;... Khi nắm bắt được những kiến thức đó sẽ hình thành nên niềm tự hào dân tộc, ý chí tự lực, tự cường, ý thức trách nhiệm trong mỗi thanh niên Việt Nam.

Xây dựng niềm tin về dân tộc trong mỗi thanh niên. Từ nhận biết sâu sắc trong quá trình tự tìm tòi học tập và rèn luyện, niềm tin về dân tộc - hệ thống những tri thức về dân tộc dưới ánh sáng của Chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, đường lối, quan điểm của Đảng Cộng sản Việt Nam sẽ được hình thành, thấm nhuần và khắc sâu trong lý tưởng cách mạng của thanh niên. Từ đó hình thành nên niềm tiên khoa học dựa trên cơ sở giác ngộ mục tiêu lý tưởng cách mạng của Đảng, Nhà nước mà trong đó có tình cảm gắn bó với sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Tự nhận thức và hình thành ý thức tự giác học tập, phấn đấu vì bản thân, vì gia đình và vì dân tộc.

Tự giác tìm hiểu nghiên cứu về dân tộc; từ đó bản thân hình thành và thực hiện trách nhiệm nghĩa vụ của mình đối với sự nghiệp xây dựng và bảo vệ tổ quốc. Cũng chính vậy, việc để họ có môi trường tự nghiên cứu, tự giác ngộ là vô cùng quan trọng.

Bảy là, phát huy tính năng động và sáng tạo của thanh niên trong tiếp nhận và chuyển hóa ý chí tự lực, tự cường dân tộc thành hành động xây dựng đất nước phồn vinh, hạnh phúc

Năng động, sáng tạo là ưu điểm đặc trưng của thế hệ trẻ. Được thể hiện bởi khát vọng vươn lên, luôn khẳng định vị trí và giá trị bản thân. Năng động, sáng tạo là một trong những yếu tố quan trọng để giúp con người vượt qua mọi khó khăn, vươn lên trong mọi hoàn cảnh để đạt được mục tiêu đề ra. Thông qua năng động, sáng tạo, con người không ngừng tìm tòi những điều mới, bổ sung làm mới những thứ đã không còn phù hợp với tình hình thực tế. Từ đó, hình thành nên tư duy nhạy bén và sâu sắc hơn trong quá trình tìm kiếm ý tưởng và giải quyết các vấn đề khó khăn.

Khi tri thức và nền kinh tế tri thức ngày càng đóng vai trò chủ đạo trong phát triển thì đổi mới sáng tạo là đòi hỏi căn bản. Trong các mô hình tăng trưởng kinh tế thì tri thức và khoa học công nghệ đóng vai trò là nguồn lực quan trọng nhất. Do vậy,  cần đẩy mạnh hoạt động “Sáng tạo trẻ”, phát huy sáng kiến, cải tiến kỹ thuật, áp dụng công nghệ mới. Tổ chức các phong trào “tuổi trẻ sáng tạo” gắn với việc thực hiện cuộc vận động “Mỗi thanh niên một ý tưởng, sáng kiến”, tham gia hệ tri thức Việt số hóa, chương trình “Tri thức trẻ vì giáo dục”... Các hoạt động, phong trào được Trung ương Đoàn phát động, triển khai tới nhiều đối tượng, lĩnh vực, địa bàn,… nhằm khơi dậy và thúc đẩy đam mê sáng tạo trong thanh niên. Đồng thời, các hoạt động thúc đẩy, hỗ trợ thanh niên sáng tạo trong học tập, nghiên cứu khoa học tiếp tục được duy trì hiệu quả thông qua các cuộc thi, liên hoan ý tưởng sáng tạo; các diễn đàn, hội nghị, tọa đàm nghiên cứu khoa học trong học sinh, sinh viên; phát động đoàn viên thanh niên thực hiện…

Hoạt động giáo dục cho thanh niên cần bắt kịp nhanh với sự phát triển không ngừng của xã hội trong bối cảnh cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ tư đang diễn ra mạnh mẽ. Thanh niên học tập và hoạt động trên các địa bàn từ cấp huyện, quận, thị xã, tỉnh trong cả nước, ở nhiều lĩnh vực, nhiều lứa tuổi. Thông qua mạng xã hội, họ nắm bắt thông tin, dư luận của người thân, bạn bè, đồng nghiệp, xã hội, có thể phát hiện nhanh nhất các luận điệu sai trái, thù địch. Đồng thời có khả năng phân tích, nhận diện các luận điệu sai trái thù địch, bởi họ được đào tạo, có hiểu biết về khoa học lý luận chính trị. Từ đó trực tiếp phản bác trên không gian mạng, đưa ra các luận điểm khách quan đồng thời phản ánh đến các cơ quan chức năng để có biện pháp xử lý kịp thời, hiệu quả.

Như vậy, phát huy ý chí tự lực, tự cường cho thanh niên Việt Nam hiện nay là kết quả của quá trình giáo dục, rèn luyện lâu dài và đòi hỏi sự phối hợp của các chủ thể giáo dục và đối tượng giáo dục. Tuổi trẻ là tương lai, muốn có tương lai tốt đẹp thì mỗi thanh niên phải nỗ lực xây dựng bằng ý chí và nghị lực của bản thân. Việc giữ gìn thành quả và tiếp tục phát huy ý chí tự lực, tự cường và khát vọng phát triển đất nước cho thanh niên trong bối cảnh hiện nay góp phần hình thành một thế hệ thanh niên biết phát huy truyền thống tốt đẹp của dân tộc; có lý tưởng cách mạng, bản lĩnh chính trị vững vàng; có chí tiến thủ; có khát vọng vươn lên lập thân, lập nghiệp, cống hiến sức trẻ và trí tuệ cho sự phát triển của đất nước  là một nhiệm vụ cơ bản và cấp thiết.

_________________

Ngày nhận bài: 29-8-2022; Ngày bình duyệt: 28-8-2022; Ngày duyệt đăng: 23-11-2022.

(1) Nguyễn Phú Trọng: Một số vấn đề lý luận và thực tiễn về chủ nghĩa xã hội và con đường đi lên chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam, Nxb Chính trị quốc gia Sự thật, Hà Nội, 2022, tr. 307.

(2) Quốc hội (2020): Luật Thanh niên năm 2020

(3) Trần Dân Tiên: Những mẩu chuyện về cuộc đời hoạt động của Hồ Chí Minh, Nxb Sự thật, 1988, tr. 31.

(4) Hồ Chí Minh: Toàn tập, t.10, Nxb Chính trị quốc gia Sự thật, Hà Nội, 2011, tr.453.

(5), (6) Hồ Chí Minh: Toàn tập, t.5, Nxb Chính trị quốc gia Sự thật, Hà Nội, 2011, tr.216, 216.

ThS TRẦN THỊ THẢO ANH

 Học viện Báo chí và Tuyên truyền