Vận dụng học thuyết Mác - Lênin về xây dựng Quân đội kiểu mới của giai cấp vô sản vào điều kiện cụ thể của cách mạng nước ta, ngay từ khi ra đời, Đảng Cộng sản Việt Nam đã khẳng định trong Chánh cương vắn tắt, Sách lược vắn tắt sự cần thiết phải xây dựng Quân đội công nông để giành và giữ chính quyền. Luận cương chính trị (10-1930) cũng nêu rõ các vấn đề “Vũ trang cho công nông”, “Lập Quân đội công nông” và “Tổ chức đội tự vệ công nông”. Đảng khẳng định dứt khoát quyền lãnh đạo của mình đối với Quân đội công nông, đồng thời thực hiện sự lãnh đạo tuyệt đối, trực tiếp về mọi mặt, không phân chia quyền lãnh đạo đó cho một giai cấp, một tổ chức, một đảng phái nào khác.

Đảng Cộng sản Việt Nam đã xác lập cơ chế Đảng lãnh đạo Quân đội ngay từ những tổ chức vũ trang đầu tiên: Tự vệ đỏ trong cao trào Xôviết Nghệ Tĩnh (1930-1931), các đội du kích Bắc Sơn, Nam Kỳ (1940), Cứu quốc quân (1941), Việt Nam Tuyên truyền Giải phóng quân (1944), Du kích Ba Tơ và Việt Nam Giải phóng quân (1945). Từ những đội quân ấy, nguyên tắc Đảng lãnh đạo Quân đội từng bước hình thành, phát triển và hoàn thiện, phù hợp với sự phát triển của Quân đội trong các giai đoạn cách mạng. Chính sự lãnh đạo tuyệt đối, trực tiếp về mọi mặt của Đảng đối với Quân đội đã góp phần thực hiện thắng lợi cuộc kháng chiến chống Pháp, chống Mỹ; cũng như trong xây dựng nền quốc phòng toàn dân, xây dựng Quân đội nhân dân Việt Nam ngày nay.

Trong tình hình hiện nay, nhằm tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với Quân đội, bảo đảm cho Quân luôn giữ vững bản chất cách mạng, kiên định mục tiêu, lý tưởng chiến đấu, hoàn thành tốt nhiệm vụ xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, cần coi trọng mấy vấn đề cơ bản sau đây:

Một là, kiên định nguyên tắc Đảng Cộng sản Việt Nam lãnh đạo Quân đội nhân dân Việt Nam tuyệt đối, trực tiếp về mọi mặt.Sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản là nhân tố quyết định sự trưởng thành và chiến thắng của Quân đội nhân dân Việt Nam. Việc hoàn thiện, nâng cao chất lượng lãnh đạo của Đảng là yếu tố quyết định để Đảng nắm chắc Quân đội trong mọi tình huống. Đảng xác định mục tiêu, lý tưởng chiến đấu; đề ra đường lối quân sự, xác định phương hướng phát triển tiềm lực quân sự, quốc phòng của đất nước; đồng thời đưa ra các chủ trương, giải pháp nâng cao sức chiến đấu của Đảng bộ Quân đội, lãnh đạo việc tổ chức hiện thực hóa quan điểm, đường lối xây dựng Quân đội cách mạng, chính quy, tinh nhuệ, từng bước hiện đại.

Đảng Cộng sản Việt Nam, mà trực tiếp, thường xuyên là Bộ Chính trị, Ban Bí thư quyết định những vấn đề cơ bản, xây dựng Quân đội vững mạnh về chính trị, tư tưởng và tổ chức; là lực lượng tuyệt đối trung thành với Đảng, với Tổ quốc, hết lòng, hết sức phục vụ nhân dân; là lực lượng nòng cốt cùng toàn dân bảo vệ vững chắc Tổ quốc Việt Nam XHCN và tham gia xây dựng đất nước.

Đảng bộ Quân đội, Quân ủy Trung ương và tổ chức đảng các cấp trong Quân đội cần quán triệt sâu sắc, thực hiện nghiêm túc quan điểm, đường lối quân sự, quốc phòng, bảo vệ Tổ quốc của Đảng; đồng thời phải làm tốt chức năng tham mưu cho Đảng, Nhà nước trong lĩnh vực quân sự, quốc phòng; thực hiện có hiệu quả các nghị quyết, chỉ thị của Đảng, Nhà nước về xây dựng lực lượng vũ trang nhân dân, xây dựng vững chắc nền quốc phòng toàn dân, thế trận quốc phòng toàn dân gắn với thế trận an ninh nhân dân; nâng cao chất lượng tổng hợp và sức mạnh chiến đấu của Quân đội.

Đồng thời, giữ vững và thực hiện tốt nguyên tắc Đảng lãnh đạo tuyệt đối, trực tiếp về mọi mặt, bảo đảm mọi quyền lãnh đạo Quân đội luôn thuộc về Đảng. Chỉ có Đảng Cộng sản Việt Nam là tổ chức duy nhất lãnh đạo Quân đội nhân dân Việt Nam. Sự lãnh đạo của Đảng với Quân đội không thể phân chia cho bất kỳ một cá nhân nào, một lực lượng chính trị nào khác. Nhà nước quản lý Quân đội thống nhất, chặt chẽ trên cơ sở nguyên tắc tập trung dân chủ, đặt dưới sự lãnh đạo của Đảng và thực hiện quản lý xã hội bằng pháp luật. Vì vậy, tăng cường sự quản lý của Nhà nước đối với Quân đội cần đặt trong mối quan hệ gắn bó hữu cơ với tăng cường sự lãnh đạo tuyệt đối trực tiếp về mọi mặt của Đảng đối với Quân đội.

Hai là, không ngừng nâng cao năng lực lãnh đạo toàn diện, sức chiến đấu của Đảng bộ Quân đội; nâng cao hiệu lực, hiệu quả của công tác đảng, công tác chính trị. Trước hết, cần tiếp tục đổi mới, nâng cao tính chiến đấu, tính hiệu quả của công tác tư tưởng, củng cố vững chắc trận địa tư tưởng của Đảng trong Quân đội, bảo đảm cho Quân đội luôn trung thành với Đảng, Tổ quốc, nhân dân; kiên định mục tiêu lý tưởng của Đảng, vững vàng trước mọi khó khăn, thách thức. Xây dựng Đảng thực sự là lực lượng nòng cốt trong cuộc đấu tranh chống những quan điểm sai trái, thù địch, bảo vệ chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, bảo vệ Cương lĩnh, đường lối, chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước. Tập trung kiện toàn hệ thống tổ chức Đảng, nâng cao năng lực, trình độ lãnh đạo toàn diện, sức chiến đấu và tính năng động của các tổ chức đảng và chất lượng đội ngũ cán bộ, đảng viên. Các cấp ủy thực hiện tốt nguyên tắc tập trung dân chủ, tập thể lãnh đạo gắn với cá nhân phụ trách; coi trọng xây dựng và triển khai quy chế làm việc, quy chế lãnh đạo các mặt công tác trọng yếu; tích cực đổi mới, nâng cao chất lượng sinh hoạt đảng, nâng cao tính chiến đấu, tăng cường đoàn kết, thống nhất trong từng tổ chức đảng và đơn vị; chủ động triển khai thực hiện kế hoạch kiểm tra, giám sát trong từng đảng bộ sát với yêu cầu nhiệm vụ và thực tiễn của từng tổ chức. Tăng cường công tác cán bộ, xây dựng đội ngũ cán bộ theo hướng nâng cao số lượng và chất lượng, gắn liền với cơ cấu, bố trí, sắp xếp cán bộ một cách hợp lý.

Ba là, tăng cường và nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý của Nhà nước đối với Quân đội.Tăng cường sự lãnh đạo tuyệt đối, trực tiếp về mọi mặt của Đảng gắn với tăng cường sự quản lý thống nhất của Nhà nước đối với Quân đội là hai vấn đề then chốt, quan hệ chặt chẽ với nhau, có ý nghĩa quyết định trong việc xây dựng Quân đội theo hướng “cách mạng, chính quy, tinh nhuệ, từng bước hiện đại”.

Nhà nước cần quản lý Quân đội trên cơ sở thể chế hóa đường lối, chủ trương, chính sách của Đảng thành các quy phạm pháp luật; đồng thời đổi mới tổ chức bộ máy hành chính nhà nước từ Trung ương đến địa phương. Cần điều chỉnh chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn của Chính phủ, Bộ Quốc phòng, các bộ và cơ quan ngang bộ, cơ quan thuộc Chính phủ và địa phương cho phù hợp với yêu cầu quản lý nhà nước đối với Quân đội; xây dựng, củng cố hệ thống chỉ huy các cấp, các đơn vị trong Quân đội vững mạnh toàn diện. Đổi mới tác phong, lề lối làm việc của các cơ quan, đơn vị trong Quân đội, xác định rõ nguyên tắc làm việc và quy chế phối hợp vận hành của bộ máy lãnh đạo, quản lý, chỉ huy của các đơn vị Quân đội.

Đảng, Nhà nước cần bổ sung, phát triển, hoàn thiện đường lối lãnh đạo, cơ chế, chính sách quản lý đối với Quân đội, chăm lo xây dựng hệ thống tổ chức đảng trong Quân đội trong sạch, vững mạnh gắn với xây dựng, củng cố hệ thống chỉ huy các cấp, các đơn vị trong Quân đội vững mạnh toàn diện, đáp ứng yêu cầu lãnh đạo, chỉ đạo, quản lý công tác quân sự, quốc phòng; xây dựng Quân đội, bảo vệ Tổ quốc trong tình hình mới.

Bốn là, xây dựng Quân đội vững mạnh về chính trị - tư tưởng, làm cơ sở nâng cao chất lượng tổng hợp và sức mạnh chiến đấu toàn diện của Quân đội.Xây dựng Quân đội vững mạnh về chính trị là nguyên tắc cơ bản trong tư tưởng Hồ Chí Minh về xây dựng Quân đội kiểu mới của giai cấp công nhân. Đây là bài học quý báu mà Đảng ta và Chủ tịch Hồ Chí Minh đã đúc kết và phát triển từ kinh nghiệm xây dựng lực lượng vũ trang nhân dân cách mạng trong lịch sử dân tộc.

Dưới sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản Việt Nam, Quân đội ta lấy việc xây dựng về chính trị - tư tưởng làm cơ sở để nâng cao sức chiến đấu tổng hợp, tăng cường hiệu lực công tác đảng - công tác chính trị. Đảng ta và Chủ tịch Hồ Chí Minh luôn quan tâm đến giáo dục chính trị tư tưởng cho cán bộ, chiến sĩ. Thông qua việc giáo dục chủ nghĩa Mác - Lênin, đường lối, chủ trương, chính sách của Đảng, đặc biệt là giáo dục mục tiêu, lý tưởng cách mạng, nhiệm vụ chính trị và quân sự của Đảng qua các thời kỳ, đã củng cố sâu sắc thêm lòng yêu nước, niềm tin vào CNXH cho cán bộ và chiến sĩ, biến sức mạnh tinh thần thành sức mạnh vật chất, góp phần nâng cao sức chiến đấu của Quân đội ta trong mọi tình huống.

Quân đội ta cần tiếp tục quán triệt và nắm vững mục tiêu, phương châm chỉ đạo của Đảng về nhiệm vụ bảo vệ vững chắc Tổ quốc Việt Nam XHCN thể hiện trong Nghị quyết Trung ương 8 khóa XI và Nghị quyết Đại hội XII của Đảng: “Tích cực chủ động chuẩn bị lực lượng đủ mạnh và các kế hoạch, phương án tác chiến cụ thể, khoa học, sẵn sàng bảo vệ vững chắc độc lập, chủ quyền, thống nhất, toàn vẹn lãnh thổ và an ninh của Tổ quốc trong mọi tình huống”⁽¹⁾. Quan điểm trên đã thể hiện rõ định hướng chiến lược của Đảng ta về nâng cao chất lượng tổng hợp, sức mạnh chiến đấu của Quân đội, làm cho Quân đội thật sự là lực lượng chính trị trong sạch, vững mạnh, tuyệt đối trung thành với Tổ quốc, với Đảng, Nhà nước và nhân dân.

Sự nghiệp bảo vệ Tổ quốc đòi hỏi bản lĩnh chính trị vững vàng của Quân đội trong điều kiện mới, thể hiện ở việc nhận thức rõ mục tiêu chiến đấu, tích cực đấu tranh bảo vệ Cương lĩnh, đường lối, quan điểm của Đảng, không dao động trước những diễn biến phức tạp của tình hình và sự công kích của các thế lực thù địch. Do đó, cần nhạy bén, sắc sảo và kiên quyết đấu tranh làm thất bại âm mưu, thủ đoạn “diễn biến hòa bình” của các thế lực thù địch hòng “phi chính trị hóa” Quân đội, chia rẽ Đảng với Quân đội và nhân dân.

Quân đội nhân dân Việt Nam phải xây dựng đội ngũ chất lượng cao, chính quy, tinh nhuệ, từng bước hiện đại. Nhiệm vụ đó đặt ra yêu cầu Quân đội ta cần đầu tư hơn nữa vào công tác huấn luyện bộ đội, đào tạo đội ngũ cán bộ có trình độ chỉ huy giỏi, sáng tạo. Cần đẩy mạnh tổng kết thực tiễn, nghiên cứu khoa học quân sự, qua đó vận dụng sáng tạo vào quá trình xây dựng học thuyết quân sự Việt Nam, học thuyết quốc phòng trong giai đoạn cách mạng mới, góp phần vào việc đổi mới phong cách lãnh đạo, chỉ huy quân đội. Cần bổ sung, hoàn thiện hệ thống luật về xây dựng Quân đội nhân dân, củng cố nền quốc phòng toàn dân gắn với nền an ninh nhân dân bảo vệ Tổ quốc.

_________________

Bài đăng trên Tạp chí Lý luận chính trị số 12-2016

(1) ĐCSVN: Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XII, Văn phòng Trung ương Đảng, Hà Nội, 2016, tr.150.

Trung tướng, TS Phan Văn Giang

Ủy viên Trung ương Đảng,

Tổng Tham mưu trưởng Quân đội nhân dân Việt Nam,

Thứ trưởng Bộ Quốc phòng