Để thực hiện thắng lợi đường lối đổi mới, trong những năm qua Trung ương Đảng đã lãnh đạo, chỉ đạo xây dựng và chỉnh đốn tổ chức đảng, do đó, đa số tổ chức cơ sở đảng và cấp ủy cơ sở phát huy được vai trò hạt nhân chính trị lãnh đạo - Ảnh: dangcongsan.vn

Xây dựng và thực hiện quy định chức năng, nhiệm vụ của tổ chức cơ sở đảng và quy chế làm việc của cấp ủy cơ sở là việc làm quan trọng, có ý nghĩa quyết định đối với việc nâng cao chất lượng hoạt động của một tổ chức đảng, nhằm thực hiện tốt nguyên tắc tập trung dân chủ, bảo đảm vai trò lãnh đạo tập thể của cấp ủy, phát huy tốt trách nhiệm cá nhân cấp ủy viên, nhất là người đứng đầu và giải quyết tốt các mối quan hệ công tác, hướng đến mục tiêu cuối cùng là nâng cao chất lượng lãnh đạo của cấp ủy và năng lực lãnh đạo, sức chiến đấu của tổ chức cơ sở đảng, bảo đảm cho từng tế bào của Đảng vững mạnh, gốc rễ vững vàng và là hạt nhân chính trị vững chắc là trách nhiệm của các cấp ủy, đóng góp vào thành công chung của toàn Đảng.

1. Sự lãnh đạo, chỉ đạo trực tiếp của cấp ủy cấp trên cơ sở

Sự lãnh đạo, chỉ đạo của cấp ủy cấp trên cơ sở đối với việc thực hiện quy định về chức năng, nhiệm vụ của tổ chức cơ sở đảng và quy chế làm việc của cấp ủy cơ sở thể hiện rõ nét ở việc chỉ đạo công tác xây dựng cấp ủy cơ sở vững mạnh, đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ. 

Xây dựng cấp ủy cơ sở đủ năng lực là cơ quan lãnh đạo của tổ chức đảng, thực hiện tốt nhiệm vụ tổ chức, chỉ đạo thực hiện các nghị quyết của chi bộ, đảng bộ và của cấp trên. Yêu cầu quan trọng bậc nhất là xây dựng cấp ủy đoàn kết, thống nhất. Với năng lực và đoàn kết thống nhất, cấp ủy thống nhất cao trong nhận định tình hình, nhiệm vụ, đánh giá đúng hoạt động của chính quyền, các đoàn thể trên địa bàn; có kế hoạch thực hiện hiệu quả các nghị quyết của đảng bộ, chi bộ.

Căn cứ các quy định tại Điều lệ Đảng và quy chế làm việc của cấp ủy cấp trên, cấp ủy cấp trên chỉ đạo các cấp ủy đảng cơ sở xây dựng quy chế làm việc bảo đảm nguyên tắc tập trung dân chủ và thực hiện đúng trách nhiệm, quyền hạn được giao.

Quy chế làm việc của mỗi cấp ủy là văn bản cụ thể hóa các nguyên tắc, quy định của Điều lệ Đảng, các quy định của Bộ Chính trị, Ban Bí thư thành các nguyên tắc, chế độ quy định, hoạt động của tổ chức đảng cơ sở. Quy chế làm việc phải quy định rõ trách nhiệm, quyền hạn của tập thể cấp ủy và từng cấp ủy viên, cũng như quy định các mối quan hệ giữa cấp ủy đảng với các tổ chức chính quyền và các đoàn thể chính trị xã hội. Những điều khoản quy định trong quy chế làm việc buộc tất cả mọi thành viên trong cấp ủy phải chấp hành và thực hiện một cách nghiêm túc, bảo đảm sự lãnh đạo tập trung thống nhất của Đảng trong mọi lĩnh vực công tác.

Xây dựng và thực hiện nghiêm quy chế làm việc của cấp ủy là việc làm quan trọng, có ý nghĩa quyết định đối với việc nâng cao chất lượng hoạt động của tổ chức đảng, nhằm thực hiện tốt nguyên tắc tập trung dân chủ, bảo đảm vai trò lãnh đạo tập thể của cấp ủy, phát huy trách nhiệm cá nhân cấp ủy viên, nhất là người đứng đầu và giải quyết tốt các mối quan hệ công tác. 

Để thực hiện thắng lợi đường lối đổi mới, trong những năm qua Trung ương Đảng đã lãnh đạo, chỉ đạo xây dựng và chỉnh đốn tổ chức đảng, do đó, đa số tổ chức cơ sở đảng và cấp ủy cơ sở phát huy được vai trò hạt nhân chính trị lãnh đạo. Nội dung, phương thức lãnh đạo không ngừng được đổi mới. Năng lực lãnh đạo và sức chiến đấu của các tổ chức cơ sở đảng và cấp ủy cơ sở không ngừng nâng cao, đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ. Bên cạnh đó, còn không ít tổ chức cơ sở đảng và cấp ủy cơ sở có những hạn chế, năng lực lãnh đạo, sức chiến đấu chưa cao, công tác quản lý đảng viên chưa chặt chẽ, sinh hoạt đảng chưa nền nếp, nội dung sinh hoạt đơn điệu, chưa thực hiện tốt tự phê bình và phê bình. Công tác kiểm tra, giám sát và thi hành kỷ luật đảng, kỷ luật, kỷ cương chưa nghiêm. Có những cấp ủy chưa thực sự đoàn kết, thống nhất. Còn tình trạng người đứng đầu cấp ủy thiếu sâu sát, khoán trắng cho cấp dưới tổ chức thực hiện nghị quyết của cấp ủy, có sai sót thì quy trách nhiệm cho cấp dưới. Một số cấp ủy, người đứng đầu cấp ủy lại lấn sân, bao biện làm thay, chỉ đạo quá sâu từng biện pháp cụ thể làm mất tính năng động sáng tạo của cấp dưới, chính quyền và các tổ chức chính trị - xã hội.

Ban Chấp hành Trung ương Đảng là cơ quan lãnh đạo cao nhất giữa hai kỳ Đại hội Đảng toàn quốc, là cấp ủy cao nhất có trách nhiệm đề ra chủ trương, đường lối, xác định về mặt nguyên tắc, định hướng nội dung về xây dựng quy định chức năng, nhiệm vụ và quy chế làm việc của cấp ủy ở tất cả các loại hình tổ chức cơ sở đảng trong hệ thống tổ chức của Đảng; trực tiếp lãnh đạo, chỉ đạo tỉnh ủy, thành ủy trong việc quy định chức năng, nhiệm vụ và quy chế làm việc của cấp ủy cơ sở.

Từ chủ trương, đường lối, nguyên tắc, định hướng được Ban Chấp hành Trung ương xây dựng, căn cứ các hướng dẫn của Ban Tổ chức Trung ương, cấp ủy cấp tỉnh (tỉnh ủy, thành ủy trực thuộc Trung ương) căn cứ tình hình thực tiễn địa phương và đảng bộ mình để có chỉ thị phù hợp trong lãnh đạo, chỉ đạo, định hướng các nội dung về quy định chức năng, nhiệm vụ và quy chế làm việc của cấp ủy các tổ chức cơ sở đảng thuộc đảng bộ. Tỉnh ủy, thành ủy trực tiếp chỉ đạo cấp ủy cấp trên cơ sở (huyện ủy, quận ủy, thành ủy, thị ủy) trong việc quy định chức năng, nhiệm vụ và quy chế làm việc của cấp ủy các tổ chức cơ sở đảng.

Từ chỉ thị, nghị quyết, văn bản chỉ đạo của cấp ủy cấp tỉnh, cấp ủy cấp trên cơ sở trực tiếp lãnh đạo, chỉ đạo tổ chức cơ sở đảng trực thuộc xây dựng, thực hiện quy định chức năng, nhiệm vụ và quy chế làm việc của cấp ủy. Cấp ủy cấp trên cơ sở trực tiếp lãnh đạo, kiểm tra đối với tổ chức cơ sở đảng trực thuộc.

2. Các biện pháp tăng cường sự lãnh đạo của cấp ủy đảng đối với việc thực hiện quy định chức năng, nhiệm vụ của tổ chức cơ sở đảng và quy chế làm việc của cấp ủy cơ sở

Một là, Trung ương Đảng ban hành các chỉ thị, nghị quyết, chỉ đạo việc thực hiện quy định chức năng, nhiệm vụ của tổ chức cơ sở đảng và quy chế làm việc của cấp ủy cơ sở; hướng dẫn, hình thành quy chế mẫu cho từng loại hình tổ chức cơ sở Đảng.

Nghị quyết Trung ương 4 (khóa XII), Kết luận Hội nghị Trung ương 4 khóa XIII về xây dựng, chỉnh đốn Đảng đã chỉ ra nhiều nguyên nhân dẫn tới hiện tượng một số tổ chức đảng ở các cơ quan, đơn vị, địa phương rơi yếu kém, mất sức chiến đấu, thể hiện rõ trong đấu tranh chống suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức lối sống, tham nhũng, tiêu cực, các biểu hiện “tự diễn biến”, “tự chuyên hóa”. Một trong những nguyên nhân là thiếu thống nhất trong phân công nhiệm vụ giữa lãnh đạo và quản lý điều hành. 

Trong giai đoạn hiện nay, để tăng cường sự lãnh đạo của cấp ủy đảng đối với việc thực hiện quy định chức năng, nhiệm vụ của tổ chức cơ sở đảng và quy chế làm việc của cấp ủy cơ sở, việc ban hành các chỉ thị, nghị quyết, chỉ đạo việc thực hiện quy định chức năng, nhiệm vụ của tổ chức cơ sở đảng và quy chế làm việc của cấp ủy cơ sở, hướng dẫn, hình thành quy chế mẫu cho từng loại hình tổ chức cơ sở Đảng… là cơ sở, nền móng bền vững góp phần nâng cao chất lượng lãnh đạo của cấp ủy, cũng như chất lượng tổ chức cơ sở đảng.

Việc ban hành các chỉ thị, nghị quyết chỉ đạo việc thực hiện quy định chức năng, nhiệm vụ của tổ chức cơ sở đảng, quy chế làm việc của cấp ủy các tổ chức cơ sở đảng là công việc thường diễn ra vào đầu mỗi nhiệm kỳ đại hội. 

Ban Tổ chức Trung ương với vai trò là cơ quan tham mưu Ban Chấp hành Trung ương đề ra các quyết định, chỉ thị chỉ đạo các nội dung về tổ chức, điều lệ và hướng dẫn thống nhất thực hiện trong toàn hệ thống tổ chức đảng, trong đó có các nội dung thực hiện quy định chức năng, nhiệm vụ của tổ chức cơ sở đảng, quy chế làm việc của cấp ủy các tổ chức cơ sở đảng.

Với tính đa dạng của loại hình tổ chức cơ sở đảng, mỗi loại hình cần có những quy định, hướng dẫn, biểu mẫu phù hợp. Như với tổ chức cơ sở đảng trong đơn vị hành chính cần quan tâm đến nội đúng lãnh đạo phát triển kinh tế - xã hội địa phương; tổ chức cơ sở đảng trong doanh nghiệp chú trọng lãnh đạo phát triển sản xuất - kinh doanh; tổ chức cơ sở đảng trong đơn vị sự nghiệp công lập ưu tiên lãnh đạo thực hiện nhiệm vụ chính trị của đơn vị... Mỗi loại hình cơ sở đảng có cách tiếp cận, đánh giá và phương pháp khác nhau trong xây dựng, thực hiện quy định chức năng, nhiệm vụ, quy chế làm việc của cấp ủy nhưng phải thống nhất nguyên tắc Đảng lãnh đạo và mục tiêu thống nhất là nâng cao chất lượng, hiệu quả lãnh đạo của cấp ủy và chất lượng hoạt động của tổ chức cơ sở đảng.

Thời gian qua, việc xây dựng, thực hiện quy định chức năng, nhiệm vụ và quy chế làm việc của cấp ủy đảng nhiều nơi chưa tốt, còn hình thức, đây chính là một nguyên nhân dẫn tới hiện tượng “bằng mặt mà không bằng lòng”, mất đoàn kết nội bộ, tiền đề sinh ra “tự diễn biến” ở các tổ chức cơ sở đảng.

Quy định chức năng, nhiệm vụ, quy chế làm việc của mỗi cấp ủy là văn bản cụ thể hóa các nguyên tắc, quyết định của Điều lệ Đảng, các quy định của Bộ Chính trị, Ban Bí thư thành các nguyên tắc, chế độ quy định, điều chỉnh hoạt động của tổ chức cơ sở đảng. Nội dung quy định chức năng, nhiệm vụ và quy chế thường quy định rõ trách nhiệm, quyền hạn của tập thể cấp ủy và từng cấp ủy viên, quy định các mối quan hệ giữa cấp ủy đảng với chính quyền, Mặt trận Tổ quốc và các tổ chức chính trị - xã hội. Những điều khoản quy định trong quy chế buộc tất cả mọi thành viên trong cấp ủy phải tuân thủ, chấp hành, thực hiện triệt để, giúp lãnh đạo tập trung, thống nhất và toàn diện.

Để tăng cường sự lãnh đạo của cấp ủy đảng đối với việc thực hiện quy định chức năng, nhiệm vụ của tổ chức cơ sở đảng và quy chế làm việc của cấp ủy cơ sở, góp phần không ngừng nâng cao năng lực lãnh đạo, sức chiến đấu của cấp ủy, tổ chức đảng và phòng, chống các biểu hiện “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” thì mấu chốt là xây dựng quy định, quy chế đúng nguyên tắc, bảo đảm khoa học, chặt chẽ và dễ dàng tổ chức vận hành quy định, quy chế hiệu quả. 

Việc xây dựng và thực hiện quy định chức năng, nhiệm vụ, quy chế làm việc của cấp ủy đảng cần được tiến hành chặt chẽ, bảo đảm vai trò lãnh đạo toàn diện của Đảng trên tất cả các lĩnh vực của đời sống xã hội; phát huy tính chủ động, sáng tạo của cơ quan quản lý nhà nước trong tổ chức điều hành các hoạt động xây dựng phát triển kinh tế - xã hội, quốc phòng - an ninh... theo quy định của Hiến pháp và pháp luật cũng như phát huy được vai trò làm chủ của nhân dân thông qua Mặt trận và các tổ chức chính trị - xã hội.

Quy định chức năng, nhiệm vụ và quy chế cần phân định rõ chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn của tập thể cấp ủy và của từng ủy viên; phân định rõ chức năng lãnh đạo của Đảng với quản lý điều hành của Nhà nước để vận dụng vào thực tiễn từng công việc cụ thể, qua đó phát huy vai trò làm chủ của Mặt trận, các đoàn thể, từ đó nâng cao năng lực, vai trò lãnh đạo của Đảng, tăng cường sự đoàn kết thống nhất nội bộ.

Các điều khoản, các quy định trong quy chế của một cấp ủy cần bảo đảm tính khoa học, phải tuân thủ các nguyên tắc tổ chức sinh hoạt đảng, nhất là nguyên tắc tập trung dân chủ, tập thể lãnh đạo cá nhân phụ trách và phù hợp với các quy định của cấp trên. Khi xây dựng quy chế phải cụ thể hóa nội dung các quy định đối với từng cấp ủy ở mỗi loại hình tổ chức đảng, đặc biệt là không được dập khuôn, sao chép nội dung quy chế của cấp ủy cấp trên.

Hai là, cấp ủy cấp trên thường xuyên tiến hành kiểm tra việc xây dựng và tổ chức thực hiện quy định chức năng, nhiệm vụ và quy chế của cấp ủy cơ sở để làm rõ những ưu điểm và kịp thời uốn nắn việc làm chưa đúng, những thiếu sót, tùy tiện và những hành vi vi phạm quy chế, lợi dụng chức quyền, lợi dụng danh nghĩa tập thể để giải quyết công việc theo động cơ cá nhân, vi phạm nguyên tắc tập trung dân chủ.

Cấp ủy đảng cấp trên cần thường xuyên tăng cường công tác kiểm tra, giám sát việc thực hiện quy định chức năng, nhiệm vụ và quy chế làm việc của cấp ủy. Để việc xây dựng và tổ chức thực hiện quy định chức năng, nhiệm vụ và quy chế làm việc của cấp ủy, ngoài việc phát huy tính chủ động sáng tạo của cơ sở còn phải tăng cường chỉ đạo, kiểm tra của cấp ủy cấp trên, trực tiếp là cấp uỷ cấp trên cơ sở.

Sự lãnh đạo, hướng dẫn, kiểm tra của cấp ủy cấp trên phải được tiến hành thường xuyên để nắm bắt, đánh giá đúng tình hình cơ sở; từ đó có biện pháp, kế hoạch chỉ đạo cụ thể đối với từng tổ chức cơ sở đảng cho sát hợp, trong đó hướng dẫn, kiểm tra là chủ yếu. Thực hiện phương châm “Lãnh đạo mà không có kiểm tra coi như không có lãnh đạo”, phải thực hiện công tác kiểm tra định kỳ kết hợp với kiểm tra đột xuất để tránh tình trạng đối phó của cơ sở. Cấp ủy cấp trên cơ sở phải có đội ngũ cán bộ hiểu biết toàn diện các mặt công tác để tăng cường giúp đỡ tổ chức cơ sở đảng.

Các cấp ủy viên phụ trách tổ chức cơ sở đảng cần bám sát, nắm bắt mọi diễn biến của đơn vị mình phụ trách để kịp thời hướng dẫn và uốn nắn những lệch lạc, sai sót của cơ sở, trong đó có việc xây dựng và tổ chức thực hiện quy định chức năng, nhiệm vụ và quy chế của cấp ủy. 

Đồng thời, tăng cường vai trò trách nhiệm của các đồng chí thường vụ cấp ủy cấp trên phụ trách tổ chức cơ sở đảng, cần nắm bắt và xử lý kịp thời những thông tin của cơ sở, nhất là việc xây dựng và tổ chức thực hiện quy định chức năng, nhiệm vụ và quy chế làm việc của cấp ủy, vì đây là nền móng để hoạt động của tổ chức cơ sở đảng có hiệu quả. 

Đối với những cơ sở yếu kém, một mặt phải tăng cường cán bộ có năng lực tham gia chỉ đạo, hướng dẫn cơ sở, mặt khác phải tạo điều kiện, giúp đỡ cơ sở khắc phục những hạn chế, yếu kém.

Quá trình hướng dẫn, kiểm tra, giúp đỡ cơ sở cần được sơ kết, tổng kết và chỉ đạo bổ sung những vấn đề cần thiết. Trong thực tế, những vấn đề khó khăn mà bản thân cơ sở không tự giải quyết được, nhất là những vấn đề thuộc về nguyên tắc nếu không có sự giúp đỡ của cấp trên thì sẽ rơi vào tình trạng bế tắc, dẫn đến vi phạm nguyên tắc của Đảng, gây tổn thất cho công tác xây dựng Đảng. Vì vậy, cần tăng cường trách nhiệm của cả hệ thống chính trị trong việc xây dựng và tổ chức thực hiện quy định chức năng, nhiệm vụ và quy chế của cấp ủy cơ sở, góp phần nâng cao chất lượng tổ chức cơ sở đảng.

Ba là, lãnh đạo, chỉ đạo cấp ủy cơ sở xác định rõ quyền và trách nhiệm của cấp ủy và bí thư cấp ủy là vấn đề trung tâm của cơ chế tập thể lãnh đạo, cá nhân phụ trách trong quy chế làm việc. 

Theo quy định của Điều lệ Đảng, thẩm quyền và trách nhiệm của cấp ủy đảng là “lãnh đạo thực hiện nghị quyết đại hội đại biểu, nghị quyết, chỉ thị của cấp trên”. Ban thường vụ “lãnh đạo và kiểm tra, giám sát việc thực hiện nghị quyết của đại hội đại biểu, nghị quyết, chỉ thị của cấp ủy cùng cấp và cấp ủy cấp trên; quyết định những vấn đề về chủ trương, tổ chức cán bộ; quyết định triệu tập và chuẩn bị nội dung các kỳ họp của cấp ủy”. Thực tế cho thấy, sau các quyết định của cấp ủy, nếu chỉ giao việc một cách chung chung như “giao cho các tổ chức đảng cấp dưới thực hiện”, “văn phòng và các ban đảng theo dõi, kiểm tra, báo cáo” thì hiệu lực thi hành rất thấp.

Xét về nguyên tắc tập thể lãnh đạo, cá nhân phụ trách theo nội dung của nguyên tắc tập trung dân chủ thì bí thư chỉ là một cá nhân phục tùng sự phân công của cấp ủy về nhiệm vụ nào đó. Trên thực tế, việc cấp ủy “giao việc” cho bí thư cũng chưa thật rõ ràng. Không chỉ với bí thư mà các phó bí thư và từng thành viên trong cấp ủy cũng trong tình trạng như vậy.

Theo quy định của Điều lệ Đảng, nhiệm vụ của bí thư là chỉ đạo, kiểm tra thực hiện nghị quyết, chỉ thị của cấp ủy, của ban thường vụ và cấp ủy cấp trên; giải quyết công việc hàng ngày của đảng bộ, chi bộ; quyết định triệu tập và chuẩn bị nội dung các kỳ họp của ban thường vụ; chủ trì toàn bộ công việc của cấp ủy.

Như vậy, thẩm quyền của bí thư là ra các quyết định nhằm giải quyết những công việc hằng ngày của tổ chức đảng; dự thảo nội dung cho các kỳ họp của ban thường vụ, cấp ủy; chủ trì các cuộc họp ban thường vụ, cấp ủy kiểm điểm, đánh giá việc thực hiện các quyết định theo chức năng, nhiệm vụ của mỗi tổ chức, cá nhân; bàn bạc, quyết định những vấn đề quan trọng tiếp theo. Bí thư là người đại diện cho cấp ủy, tổ chức đảng trong các quan hệ với các tổ chức, cơ quan, đơn vị khác.

Thẩm quyền bí thư cấp ủy được quy định theo từng nhiệm kỳ tại quy chế làm việc của cấp ủy. Trong các thẩm quyền đó, có 2 việc lớn: một là, chủ trì đề xuất các chủ trương, nhiệm vụ, giải pháp, cơ chế chính sách mới, nhất là trên các lĩnh vực kinh tế - xã hội; hai là, chủ trì chuẩn bị phương án về công tác tổ chức cán bộ trình thường trực và ban thường vụ cấp ủy quyết định theo thẩm quyền. Theo quy chế làm việc, bí thư cấp ủy chịu trách nhiệm cuối cùng ký ban hành các nghị quyết, chỉ thị, quyết định về những vấn đề quan trọng đó. Nếu các quyết định đó là đúng đắn thì sẽ tạo ra bước đột phá, thúc đẩy phong trào địa phương phát triển nhanh, bền vững. Ngược lại, sẽ gây hậu quả xấu về kinh tế - xã hội, gây dư luận xấu trong quần chúng nhân dân, thậm chí là tiền đề cho các điểm nóng, làm mất ổn định tình hình ở địa phương, ảnh hưởng đến uy tín của Đảng.

Để thực hiện phương châm “quyền và trách nhiệm phải đi đôi với nhau”, cần có quy định trách nhiệm của bí thư trong việc chuẩn bị nội dung kỳ họp cấp ủy, ban thường vụ; trình bày, lập luận, thuyết phục những nội dung trong dự thảo các quyết định. 

Cần xác định rõ hơn trách nhiệm chung, trách nhiệm cụ thể của bí thư trong việc bảo đảm tính nguyên tắc, tính khoa học, tính khách quan của dự thảo các quyết định, nhất là về nhân sự, đánh giá, kết luận và những giải pháp quan trọng trong chức năng, nhiệm vụ của cấp ủy.

Bí thư khi được cấp ủy giao thực hiện nhiệm vụ chủ trì xây dựng kế hoạch, triển khai việc thực hiện nghị quyết thì đồng thời phải xác định quyền đề xuất với tập thể cấp ủy các phương án để cấp ủy bàn bạc, lựa chọn và trách nhiệm cá nhân nếu đề xuất đó thiếu khách quan, công tâm vì lợi ích cá nhân hoặc thiếu tính khả thi.

Như vậy, cấp ủy cấp trên cần rà soát, ban hành đồng bộ chính sách theo hướng quy chế hóa, quy trình hóa và công khai hóa các mặt công tác của cấp ủy cơ sở cũng như thẩm quyền và trách nhiệm của bí thư trong từng công việc lãnh đạo (chính trị, tư tưởng, tổ chức, cán bộ, kiểm tra...) theo chức trách, nhiệm vụ của cấp ủy; chế độ báo cáo, giám sát việc thực hiện. Cơ chế, quy chế, chính sách phải hướng vào việc bảo đảm trên thực tế vai trò lãnh đạo của cấp ủy và phát huy vai trò phụ trách của bí thư.

Khi đã có tiêu chí và quy trình đánh giá từng cấp ủy viên hằng năm hoặc cuối nhiệm kỳ, kể cả việc lấy phiếu tham khảo sự tín nhiệm của đảng viên, cấp ủy viên trong đảng bộ thì chắc chắn uy tín của cấp ủy viên, trong đó có bí thư được phản ánh sát thực hơn. Những cấp ủy viên có bản lĩnh chính trị, dám nghĩ, dám làm, dám chịu trách nhiệm, đặt lợi ích chung lên trên lợi ích riêng chắc chắn sẽ đủ tín nhiệm để gánh vác trọng trách ở cương vị cao hơn. Đồng thời, những người có uy tín quá thấp sau hai lần đánh giá phải được xem xét, thay thế, không cần đợi hết nhiệm kỳ, góp phần khắc phục tình trạng “có vào mà không có ra”, “có lên mà không có xuống” ở không ít cấp ủy hiện nay.

Khi trách nhiệm của cấp ủy, bí thư được “quy chế hóa" thì khi mỗi vụ việc thuộc về trách nhiệm của cấp ủy xảy ra mới xác định được ai chịu trách nhiệm chính và ai chịu trách nhiệm liên đới. Đảng viên và nhân dân phải được biết và giám sát việc thực hiện chức năng, nhiệm vụ, trách nhiệm đó. Mọi sai phạm được xử lý theo quy định và mọi đảng viên đều bình đẳng trước quy định đó, không còn trường hợp “nhẹ trên nặng dưới”, “kiểm điểm rút kinh nghiệm sâu sắc” hoặc điều chuyển sang vị trí khác.

Bốn là, chỉ đạo việc đánh giá, khen thưởng những tổ chức cơ sở đảng thực hiện quy định chức năng, nhiệm vụ của tổ chức cơ sở đảng và quy chế làm việc của cấp ủy cơ sở, chú trọng sơ kết, tổng kết việc thực hiện từng nhiệm vụ, từng nội dung của quy chế… chủ động phối hợp giữa tổ chức đảng, chính quyền, đoàn thể trong việc thực hiện quy định chức năng, nhiệm vụ của tổ chức cơ sở đảng và quy chế làm việc của cấp ủy cơ sở. 

Quan tâm, đề cao, khuyến khích phát huy vai trò giám sát của Mặt trận Tổ quốc và các đoàn thể nhân dân đối với việc thực hiện quy định chức năng, nhiệm vụ và quy chế làm việc của cấp ủy cơ sở. Đồng thời, lãnh đạo, chỉ đạo việc phối hợp giữa tổ chức đảng, chính quyền, đoàn thể trong việc thực hiện quy định chức năng, nhiệm vụ và quy chế làm việc của cấp ủy cơ sở…

Phát huy vai trò của Mặt trận Tổ quốc và các đoàn thể là vấn đề không thể thiếu để việc thực hiện quy định chức năng, nhiệm vụ và quy chế làm việc của cấp ủy cơ sở có hiệu quả thực chất, góp phần nâng cao năng lực lãnh đạo và sức chiến đấu của các tổ chức cơ sở đảng. Cấp ủy cơ sở có sự tham gia, đóng góp của Mặt trận Tổ quốc và các đoàn thể nhân dân trong việc thực hiện quy định chức năng, nhiệm vụ và quy chế làm việc là tạo kênh thông tin tổng hợp, hai chiều, tạo sự gắn kết, tương trợ nhau trong công tác giữa cấp ủy và các đoàn thể, đây cũng là trách nhiệm và quyền lợi của các bên. Tổ chức cơ sở đảng có trong sạch vững mạnh thì mới lãnh đạo được Mặt trận Tổ quốc và các đoàn thể nhân dân hoạt động có hiệu quả.

Đồng thời, thực hiện quy định chức năng, nhiệm vụ và quy chế làm việc cần thực hiện tốt quy chế dân chủ ở cơ sở, duy trì thành nền nếp việc tổ chức cho các đoàn thể quần chúng đóng góp ý kiến vào sự lãnh đạo của cấp ủy, tổ chức đảng, phê bình cán bộ, đảng viên. 

Cần đề cao vai trò, trách nhiệm của nhân dân trong việc tham gia kiểm tra, giám sát hoạt động của cán bộ, đảng viên. Đồng thời, cấp ủy cơ sở cần quan tâm, lãnh đạo, chỉ đạo, củng cố, nâng cao chất lượng hoạt động của Mặt trận Tổ quốc và các đoàn thể. Đây cũng chính là thể hiện chất lượng, hiệu quả trong việc thực hiện quy định chức năng, nhiệm vụ và quy chế làm việc của cấp ủy cơ sở.

PGS, TS NGUYỄN THẮNG LỢI

Tạp chí Lý luận chính trị,

Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh