Tổng thống Mỹ Joe Biden. Ảnh: https://www.whitehouse.gov.

1. Bối cảnh nước Mỹ sau nhiệm kỳ cựu Tổng thống D.Trump

Dưới thời của cựu Tổng thống D.Trump, chính sách an ninh quốc gia của Mỹ dựa trên 4 trụ cột: Thứ nhất là đề cao bảo vệ biên giới và lãnh thổ Mỹ: phòng vệ trước vũ khí hủy diệt hàng loạt (WMD); chống lại các mối đe dọa sinh học và đại dịch; tăng cường kiểm soát biên giới và xây dựng các chính sách nhập cư cứng rắn; truy tìm tận gốc các mối đe dọa đối với nước Mỹ; đánh bại các nhóm khủng bố Hồi giáo cực đoan; loại bỏ tội phạm xuyên quốc gia; bảo vệ nước Mỹ an toàn trong kỷ nguyên số và thúc đẩy tính kiên cường của người dân Mỹ⁽¹⁾. Thứ hai là thúc đẩy sự thịnh vượng của nước Mỹ: Tập trung khôi phục kinh tế trong nước, thúc đẩy các mối quan hệ kinh tế tự do, công bằng và có đi có lại; đi đầu trong nghiên cứu, công nghệ, sáng tạo và đổi mới; thúc đẩy và bảo vệ nền tảng sáng kiến an ninh quốc gia và chiếm lĩnh vị trí thống trị về năng lượng⁽²). Trụ cột thứ ba là hòa bình dựa trên sức mạnh Mỹ: Đổi mới năng lực nhằm duy trì sức mạnh răn đe để tạo lập hòa bình, hiện đại hóa quân đội, chú trọng các cơ sở công nghiệp quốc phòng⁽³⁾. Thứ tư là tăng cường ảnh hưởng của Mỹ: Với phương châm “Nước Mỹ trên hết”, ông D.Trump muốn thúc đẩy sự ổn định của nước Mỹ và coi đó là một tiền đề thiết lập các điều kiện hòa bình, thịnh vượng và phát triển. Mỹ khuyến khích sự phát triển của các đối tác; trên các diễn đàn đa phương, Mỹ muốn đóng vai trò dẫn dắt và tham gia vào các thỏa thuận đa quốc gia định hình những quy tắc ảnh hưởng và làm chủ các giá trị Mỹ ⁽⁴⁾.

Trước khi đại dịch Covid-19 bùng phát, với khẩu hiệu “Nước Mỹ trên hết”,  ông D.Trump đã gặt hái được một số thành công, đặc biệt là việc giải quyết vấn đề việc làm và thu nhập cho người dân, tăng trưởng kinh tế quốc gia... Tuy nhiên, không thể phủ nhận một số quyết sách của ông D.Trump đã làm suy yếu nước Mỹ cả bên trong và bên ngoài. Về đối nội, việc thiếu các biện pháp chống đại dịch trong thời gian đầu của ông D.Trump khiến tình hình dịch bệnh diễn biến phức tạp, mất kiểm soát, kéo theo khó khăn kinh tế. Về đối ngoại, ông D.Trump đưa ra chủ thuyết nước Mỹ trên hết, nhưng lại làm tổn hại hệ thống đồng minh, vì thế không thể tạo ra sức mạnh tổng hợp của nước Mỹ trên các diễn đàn khu vực và quốc tế.

Tổng thống J.Biden nhậm chức vào ngày 20-1-2021 sau một cuộc bầu cử ồn ào nhất trong lịch sử bầu cử của nước Mỹ. Ông J.Biden và các cộng sự thừa hưởng từ ông D.Trump một nước Mỹ đầy rẫy những bất ổn và an ninh phức tạp. Tình hình chia rẽ, phân cực đảng phái trong lòng nước Mỹ đã trở nên rất gay gắt, đỉnh điểm là cuộc bạo loạn ở tòa nhà Quốc hội ngày 6-1-2021 với những hệ lụy vẫn đang tiếp tục đặt ra thách thức cho tổng thống mới trong quá trình quản lý, điều hành đất nước. Bất ổn xã hội ngày càng tăng, vấn đề di trú, tình trạng thất nghiệp, biến đổi khí hậu, nạn phân biệt chủng tộc... đáng quan ngại nhất là nền kinh tế và sức khỏe người dân Mỹ đang chịu ảnh hưởng nặng nề do đại dịch Covid-19 gây ra.

Từ góc nhìn quốc tế, vị thế, uy tín, tầm ảnh hưởng và tính hợp pháp của Mỹ với tư cách là một nhà lãnh đạo thế giới đang sa sút trầm trọng. Sự xói mòn trong quan hệ giữa Mỹ với châu Âu - đồng minh thân cận nhất, cuộc chiến thương mại Mỹ - Trung là những ví dụ điển hình cho thất bại của nhiệm kỳ cựu Tổng thống D.Trump về an ninh - đối ngoại. Trong suốt bốn năm nhiệm kỳ, sự thể hiện vai trò nước lớn của Mỹ trong việc giải quyết các vấn đề toàn cầu nóng bỏng như ô nhiễm môi trường, an ninh thương mại quốc tế, dịch bệnh toàn cầu... không mấy ấn tượng, thậm chí đôi khi còn mờ nhạt so với các nước lớn khác như Trung Quốc, Nga.

Bên cạnh đó, nước Mỹ còn phải đối mặt với thách thức kép bao gồm sự gia tăng chủ nghĩa dân tộc, thách thức từ các cường quốc như Trung Quốc và Nga. Bối cảnh hiện tại cho thấy chính quyền của Tổng thống J.Biden sẽ có ít nguồn lực hơn và ít thời gian hơn để giải quyết tất cả những thách thức an ninh trong và ngoài nước Mỹ hiện nay.

2. Các ưu tiên trong chính sách an ninh quốc gia của chính quyền Tổng thống J.Biden

Đối mặt với những thách thức cả về kinh tế-xã hội và vị thế quốc tế, chính quyền Mỹ đã xác định lại những mục tiêu chiến lược và tập trung nguồn lực để từng bước tháo gỡ những vấn đề này. Lần đầu tiên, Tổng thống J.Biden phác thảo tầm nhìn chính sách đối ngoại và an ninh của mình trong một bài báo trên tạp chí Foreign

Affairs năm 2020⁽⁵⁾. Theo đó, về đối nội, chính quyền mới sẽ ưu tiên xây dựng lại sức mạnh kinh tế, ổn định xã hội, khôi phục nền dân chủ Mỹ. Về đối ngoại, ông Biden đề cao chủ nghĩa đa phương, an ninh dân chủ, chủ nghĩa thể chế tự do mới... Với tầm nhìn này, ông J.Biden đã chỉ ra mối liên hệ giữa an ninh trong và ngoài nước Mỹ, cụ thể là mối quan hệ giữa sự chuyển dịch về kinh tế, những bất ổn và trở ngại trong nước và vai trò của nước Mỹ trên thế giới, đồng thời nêu rõ cách tiếp cận đa phương để quản trị sự thay đổi cán cân quyền lực toàn cầu, các công nghệ mới nổi và toàn cầu hóa. Qua đó, Tổng thống J.Biden nhấn mạnh việc liên kết chính sách đối nội và đối ngoại, và thể hiện quan điểm sẽ điều hòa các vấn đề an ninh, dân chủ, kinh tế và xã hội trong nước trong tương quan với các vấn đề an ninh, dân chủ ở cấp độ toàn cầu.

Trong bối cảnh hiện tại, các vấn đề cấp bách đặt ra cho chính quyền mới của Tổng thống J.Biden là: Chấm dứt đại dịch Covid-19, khôi phục nền kinh tế trong nước và trên thế giới, đổi mới nền dân chủ, cải cách chính sách nhập cư, tái xây dựng các liên minh, ứng phó với biến đổi khí hậu, bảo đảm sự lãnh đạo của Mỹ về mặt công nghệ và đối phó với Trung Quốc. Tinh thần chung để hiện thực hóa các mục tiêu trên là “Build back America better” - Tái thiết nước Mỹ tốt đẹp hơn, bằng sự đoàn kết và khôi phục tinh thần nước Mỹ. Ông J.Biden nhấn mạnh, nước Mỹ không chỉ lãnh đạo bằng sức mạnh mà còn lãnh đạo bằng việc tự mình làm gương, đồng thời gia tăng quan hệ với đồng minh, đối tác dựa trên các hệ giá trị và trật tự dựa trên luật lệ.

Ưu tiên giải quyết các vấn đề an ninh cấp bách trong nước

Sau khi ông J.Biden nắm quyền tại Nhà Trắng, nội bộ nước Mỹ đã nảy sinh nhiều bất ổn chính trị và những khó khăn về kinh tế - xã hội. Chính quyền mới đã nhận thấy sự suy yếu của nước Mỹ một phần xuất phát từ những bất ổn nội tại này. Để từng bước tháo gỡ những thách thức trong nước, Ông J.Biden ưu tiên kiểm soát đại dịch Covid-19, giảm tình trạng thất nghiệp, kiềm chế suy thoái kinh tế, chăm lo sức khỏe người dân, xây dựng lại chính quyền Mỹ chuyên nghiệp hơn. Tổng thống J.Biden đã ký một loạt quyết định hành pháp, xóa bỏ nhiều biện pháp của ông D.Trump trước đây liên quan đến kiểm soát dịch bệnh, biến đổi khí hậu, giáo dục, thúc đẩy bình đẳng xã hội và xóa bỏ phân biệt chủng tộc, các vấn đề nhập cư...

Dấu ấn đối nội lớn nhất mà ông Biden đã thực hiện được là vận động Quốc hội và giành được sự ủng hộ của hai đảng thông qua gói cứu trợ trị giá 1,9 nghìn tỷ USD, vừa trợ giúp người lao động nhưng cũng là gói kích thích kinh tế rất lớn. Ông cũng đang vận động Quốc hội thông qua gói tài chính đầu tư cho hạ tầng hơn 2 nghìn tỷ USD. Đầu tư cho hạ tầng chính là gói kích thích kinh tế để tạo ra việc làm, hiện đại hóa, tạo ra sức bật mới cho kinh tế Mỹ. Dấu ấn thứ hai là các biện pháp phòng, chống, kiểm soát dịch bệnh không ngừng được Tổng thống J.Biden đưa ra, đặc biệt là việc tăng cường các nguồn lực và thúc đẩy quá trình sản xuất vắcxin và khuyến khích người dân tiêm chủng để bảo vệ sức khỏe và góp phần đẩy lùi dịch bệnh Covid-19. Đến nay tại Mỹ, đã có tổng cộng gần 140 triệu người được tiêm một liều vắcxin. Và với tỷ lệ tiêm chủng khoảng 2,8 triệu liều/ngày, tháng 6-2021 tiêm chủng được cho toàn bộ đối tượng cần tiêm chủng, và như vậy, việc đưa các hoạt động kinh tế - xã hội trở lại nhịp sống bình thường sẽ khả quan hơn rất nhiều⁽⁶⁾.

Những ưu tiên an ninh đối ngoại

Quan điểm về toàn cầu hóa: Tổng thống J.Biden đã bày tỏ cách tiếp cận hoàn toàn mới so với người tiền nhiệm D.Trump. Trong khi ông D.Trump đề cao lợi ích quốc gia “Nước Mỹ trên hết” (America first) một cách cứng nhắc, coi nhẹ chủ nghĩa đa phương thì tân Tổng thống J.Biden lại khẳng định quan điểm kết nối trở lại với thế giới. Trong “Hướng dẫn Chiến lược an ninh quốc gia tạm thời” do Nhà Trắng công bố ngày 3-3-2021, thông điệp “Nước Mỹ trở lại” (America is back) của Tổng thống J.Biden được thể hiện rõ nét: “Tôi cam kết can dự trở lại với thế giới, không chỉ đương đầu với những thách thức ngày hôm qua, mà còn cả những thách thức hôm nay và ngày mai”. Ông J.Biden lưu ý, Mỹ sẽ chỉ thành công trong việc thúc đẩy các lợi ích và gìn giữ những giá trị cơ bản khi hợp tác với các đồng minh và đối tác gần gũi nhất trong bối cảnh các thách thức toàn cầu ngày càng gia tăng. Ngoài ra, Mỹ cũng sẽ tăng cường xây dựng quan hệ với các đối tác trên thế giới để giải quyết những thách thức chung⁽⁷⁾. Bước đi ngắn hạn đầu tiên của chính quyền J.Biden là tái hòa nhập nước Mỹ vào hệ thống quốc tế và củng cố lại sức mạnh bền vững của các liên minh và quan hệ đối tác của Mỹ đã bị chính sách đối ngoại của cựu Tổng thống D.Trump làm xói mòn hoặc suy yếu. Các ưu tiên an ninh khác của chính quyền j.Biden sẽ mất nhiều thời gian hơn và sẽ khó khăn hơn nhiều để hiện thực hóa.

Quan điểm về các cường quốc hạt nhân

Dưới thời cựu Tổng thống D.Trump, quan điểm đối ngoại của Mỹ với các cường quốc hạt nhân rất cứng rắn. Ông cho rằng đó là những đối thủ đe dọa đến an ninh nước Mỹ và phân chia thành 3 nhóm: thứ nhất là hai nước Trung, Nga (đối thủ ở cấp toàn cầu); thứ hai là các nước Triều Tiên, Iran (đối thủ ở cấp khu vực); thứ ba là các tổ chức khủng bố cực đoan, tội phạm xuyên quốc gia đang tích cực tìm cách gây hại cho nước Mỹ và nhân loại (đối thủ xuyên quốc gia)⁽⁸⁾.

Ông J.Biden cũng đặt những thách thức từ phía Trung Quốc, Nga, Iran và Triều Tiên cũng như chủ nghĩa quốc tế là mối quan tâm hàng đầu. Tuy nhiên, chính quyền J.Biden dự kiến sẽ áp dụng cách tiếp cận ít đối đầu đơn phương hơn trong quan hệ với Trung Quốc, đồng thời tỏ ra cứng rắn hơn trong quan hệ với Nga. Cũng giống như chính quyền Obama-Biden, chính quyền Biden-Harris được kỳ vọng sẽ ủng hộ các nỗ lực đa phương nhằm không phổ biến vũ khí hạt nhân. Chính quyền Biden-Harris cũng cam kết chấm dứt “các cuộc chiến mãi mãi” ở Trung Đông và thay thế bằng một lực lượng quân sự nhỏ với mục đích chống khủng bố.

Xây dựng “nền an ninh dân chủ toàn cầu”

Một trong những sự kiện quan trọng trong giai đoạn đầu nhiệm kỳ của ông J.Biden là sáng kiến tổ chức Hội nghị Thượng đỉnh vì dân chủ, nhằm “đưa việc củng cố nền dân chủ trở lại trong chương trình nghị sự toàn cầu” và xây dựng sức mạnh dân chủ trước sự tấn công không ngừng từ chủ nghĩa độc tài, chủ nghĩa dân tộc, chủ nghĩa dân túy và tham nhũng.

Mặc dù chưa thể chắc chắn chính quyền của ông J.Biden sẽ xây dựng nền tảng mới này như thế nào trong khi còn rất nhiều những ưu tiên chiến lược khác, nhưng có thể thấy rõ nỗ lực tích hợp bốn yếu tố này vào một cách tiếp cận chiến lược mới trong quan hệ song phương và đa phương. Nói rộng hơn, ông J.Biden và nội các sẽ nhấn mạnh “nhân quyền” và các nguyên tắc “dân chủ”, đặt áp lực có điều kiện giao dịch theo kiểu truyền thống Mỹ lên các đối tác. Điều này có thể diễn ra dưới hình thức thúc đẩy mối quan hệ chiến lược của Mỹ với các đồng minh mang tính thách thức như Ba Lan, Hungary và Thổ Nhĩ Kỳ để đạt được nhượng bộ về tôn trọng pháp quyền và nhân quyền.

Ưu tiên khu vực Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương

Chính quyền tân Tổng thống J.Biden  tiếp tục kế thừa và phát triển quan điểm về địa chính trị khu vực này từ người tiền nhiệm D.Trump. Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương tiếp tục được đặt ở vị trí trung tâm trong chính sách đối ngoại của ông J.Biden. Nước Mỹ muốn Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương là một khu vực dựa trên luật lệ. Đồng thời, Tổng thống Biden coi tứ giác an ninh Mỹ - Nhật - Ấn Độ - Ốtxtrâylia (Quad) là trụ cột hàng đầu của cấu trúc an ninh khu vực, trong đó tiếp tục ủng hộ vai trò trung tâm của ASEAN và thể chế hóa khuôn khổ hợp tác Quad, nhất trí có tham vấn thường xuyên ở cấp Bộ trưởng Ngoại giao. Trong cuộc họp thượng đỉnh Quad lần này, nước Mỹ xây dựng chương trình nghị sự mở và tích cực cho hợp tác với khu vực. Nếu chỉ nhằm vào cạnh tranh chiến lược nước lớn với mục tiêu kiềm chế Trung Quốc thì không phải lúc nào cũng nhận được sự ủng hộ của các nước, vì mỗi nước có một lợi ích khác nhau, nhưng trong cuộc họp lần này, các nước đã xây dựng được cơ chế hợp tác trong bối cảnh dịch bệnh Covid-19, trong đó có dự án về vắcxin, biến đổi khí hậu, xây dựng chuẩn mực về công nghệ cao. Chính quyền Biden tiếp tục kế thừa chính quyền tiền nhiệm về các vấn đề Biển Đông, tiếp tục giữ nhịp độ hoạt động, quan điểm và lập trường về các vấn đề này, coi trọng vai trò của ASEAN, trong đó có Việt Nam.

Coi trọng mối quan hệ với các đối tác và liên minh xuyên Đại Tây Dương

Không lâu sau khi lên cầm quyền, Tổng thống D.Trump đã khiến cho quan hệ Mỹ - NATO và EU có chiều hướng đi xuống. Ông D.Trump từng chỉ trích “NATO đã trở nên lỗi thời” và đưa ra yêu cầu NATO phải chia sẻ trách nhiệm tài chính với Mỹ do được hưởng lợi từ “chiếc ô an ninh” của Washington. Trước một số chính sách đơn phương của Mỹ, Tổng Thư ký NATO Jens Stoltenberg đã đưa ra lời cảnh báo Tổng thống D.Trump rằng, “tự chọn cho mình một lối đi riêng không phải là một ý tưởng hay, cả với châu Âu và Mỹ”⁽⁹⁾. Trái lại, chính quyền đương nhiệm J.Biden đã nâng mối quan hệ với các đối tác xuyên Đại Tây Dương lên tầm chiến lược, đặc biệt coi trọng NATO và EU:

Đối với NATO, Tổng thống J. Biden tái khẳng định mối quan hệ an ninh và quốc phòng không thể phá vỡ trong NATO, khẳng định vai trò quan trọng của NATO trong chiến lược an ninh toàn cầu của Mỹ. Chính quyền mới coi liên minh Bắc Đại Tây Dương là công cụ chủ chốt để đối đầu và kiềm chế ảnh hưởng của Nga và Trung Quốc. Tổng thư ký NATO Stoltenberg đề xuất rằng các đồng minh NATO cần phát triển một khái niệm chiến lược NATO mới, đây cũng là cơ hội để Mỹ thể hiện vai trò lãnh đạo NATO ngay sau khi ông J.Biden tiếp quản Nhà Trắng. Hội nghị thượng đỉnh NATO năm 2021 mở ra cơ hội để Mỹ tái khẳng định cam kết của mình đối với an ninh châu Âu. Cũng tại hội nghị này, Mỹ có cơ hội để thể hiện vai trò chủ chốt và tiếng nói của mình trong các cuộc thảo luận về các công nghệ mới nổi, biến đổi khí hậu, về Trung Quốc, bảo vệ cơ sở hạ tầng quan trọng cũng như cách đối phó với những thành viên vi phạm các nguyên tắc dân chủ trong định hướng tương lai của NATO.

Về tăng cường hợp tác Mỹ-EU: Nhằm xây dựng lại niềm tin và tái thiết lập vai trò của Mỹ cũng như tăng cường hợp tác với EU, Mỹ đã cam kết chia sẻ gánh nặng xuyên Đại Tây Dương. Tuy nhiên, vẫn còn những trở ngại không nhỏ đối với Tổng thống J.Biden trong việc thực hiện chiến lược này. Cụ thể là không phải tất cả các thành viên trong nội các của Tổng thống J.Biden đều thống nhất quan điểm về quyền tự chủ chiến lược của châu Âu, vẫn còn một số hoài nghi về mối quan hệ giữa châu Âu với Trung Quốc, về các sáng kiến quốc phòng của EU, hệ thống thuế số... Những khác biệt trong quy định về thuế, thương mại và kỹ thuật số sẽ là rào cản lớn đối với hợp tác giữa Mỹ và EU.

Nhìn chung, chính quyền Mỹ hiện nay cho rằng cần phải thay đổi hướng đi và tham gia tích cực hơn vào hợp tác với EU dựa trên quyền hạn quản lý của mình đối với các vấn đề ưu tiên như thương mại, công nghệ, chính sách công nghiệp, an ninh và khí hậu. Hiện nay, một số cơ chế hợp tác đang được thảo luận, bao gồm việc thành lập Hội đồng Thương mại và công nghệ EU - Mỹ, Đối thoại cấp cao về Trung Quốc, Chuyên đề về An ninh và quốc phòng, thỏa thuận trí tuệ nhân tạo xuyên Đại Tây Dương.

Xây dựng quan hệ đối tác quốc tế  Âu - Á: Một điểm mới nữa trong quan điểm của Tổng thống J.Biden là quan hệ đối tác quốc tế tức là tập hợp các đối tác châu Âu và Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương, những quốc gia dân chủ cùng chí hướng có những mối quan tâm chung. Nỗ lực này vượt ra ngoài Hội nghị Thượng đỉnh vì dân chủ hay nỗ lực của Mỹ nhằm hướng NATO đối đầu với Trung Quốc ở châu Âu. Mỹ thể hiện quan điểm thúc đẩy phát triển hợp tác chặt chẽ hơn với các đối tác toàn cầu, bao gồm cả ở Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương. Mỹ khuyến khích EU và các quốc gia châu Âu tăng cường gắn kết với các đối tác châu Á như Nhật Bản, Hàn Quốc và Ốtxtrâylia, đồng thời châu Âu gần đây cũng đang chủ động và tích cực phát triển cách tiếp cận chung đối với Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương.

Như vậy, những thay đổi trong chính sách an ninh quốc gia của tân Tổng thống Mỹ J.Biden đã cho thấy phản ứng của chính quyền mới đối với những vấn đề nội tại nước Mỹ và mong muốn khôi phục uy tín lãnh đạo của siêu cường Mỹ trong hệ thống quốc tế. Tuy nhiên, còn quá sớm để xác định mức độ thành công của Tổng thống J.Biden vì nhiều vấn đề an ninh đòi hỏi phải có thời gian nhiều hơn nhiệm kỳ của ông mới có thể giải quyết được, như suy thoái kinh tế và đáng quan ngại nhất là tình trạng chia rẽ sâu sắc trong lòng nước Mỹ. Trong khi đó các  đối thủ cạnh tranh kinh tế, công nghệ, quân sự của Mỹ như Trung Quốc, Nga ngày càng lớn mạnh, còn hợp tác giữa Mỹ và một số đồng minh vẫn chưa thực sự bứt phá. Liệu nước Mỹ có đủ khả năng, nguồn lực và những chiến lược hấp dẫn để lãnh đạo quốc tế trong khi đang phải đương đầu với những thách thức trong nước hay không? Thành công của chính quyền mới sẽ không chỉ phụ thuộc vào các chính sách và phương thức áp dụng chính sách, mà còn bị chi phối lớn bởi khả năng khôi phục uy tín của Mỹ, vị thế, sức mạnh Mỹ trong các thể chế đa phương. Đây chính là thách thức lớn cho ông J.Biden trong bối cảnh quốc tế và trong nước hiện nay.

__________________

Bài đăng trên Tạp chí Lý luận chính trị số 8-2021

(1), (2), (3), (4), (8) Đinh Công Tuấn: Nhìn lại chiến lược an ninh quốc gia của Mỹ dưới thời Tổng thống Donald Trump, http://hvctcand.edu.vn/llct-xdll-cand/nghien-cuu-trao-doi/nhin-lai-chien-luoc-an-ninh-quoc-gia-cua-my-duoi-thoi-tong-thong-donal-Trump-1870, truy cập ngày 12-5-2021.

(5) Biden, J. (2020a), Why America Must Lead Again: Rescuing US Foreign Policy after D.Trump, Foreign Affairs, March/April 2020, https://www. foreignaffairs.com/articles/united-states/2020-01-23/why-america-must-lead-again (17 January 2021).

 (6) Đại sứ Phạm Quang Vinh: Biden, 100 ngày ở Nhà Trắng: Tái thiết, định vị lại nước Mỹ và thông điệp rõ ràng cho Trung Quốc, https://soha.vn/100-ngay-dau-tien-cua-tong-thong-biden-nuoc-my-da-tro-lai-va-khung-chien-luoc-doi-dien-voi-mot-trung-quoc-da-thay-doi-20210428011038597.htm, truy cập ngày 13-5-2021.

(7) https://www.qdnd.vn/thoi-su-quoc-te/doi-song-quoc-te/nhung-uu-tien-trong-chinh-sach-doi-ngoai-cua-my-653251, truy cập ngày 13-5-2021.

(9) Khang Duy: Quan hệ Mỹ - NATO dưới thời Donald Trump, dẫn theo https://baonghean.vn/quan-he-my-nato-duoi-thoi-donald-Trump-121840.html, truy cập ngày 7-7-2021.

NCS QUÁCH THỊ HUỆ

Viện Quan hệ quốc tế,

Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh