Ảnh: Một góc thành phố Cao Bằng

Thành phố có 11 xã, phường (8 phường, 3 xã)  với 118 tổ, xóm; có 20 dân tộc cùng sinh sống: Tày 60,34%, Kinh 16,23%, Nùng 15,20%, Dao 1,96%, Mường 1,97%, Hoa 0,79 %, Lô Lô 7,6%,...Trong những năm qua, kinh tế- xã hội của thành phố Cao Bằng đã có bước phát triển mạnh mẽ,đời sống nhân dân không ngừng được nâng cao. Tuy nhiên, so với các đô thị trong khu vực, Thành phố vẫn còn chậm phát triển, chưa xứng với tiềm năng địa phương. Để đưa thành phố đi lên bắt kịp nhịp độ phát triển chung, cần tiếp tục đổi mới mạnh mẽ, toàn diện hơn nữa phát huy sức mạnh tổng hợp của hệ thống chính trị, xây dựng khối đại đoàn kết toàn dân tộc vững chắc…Trong đó, đổi mới công tác Mặt trận, đoàn thể chính trị-xã hội ở thành phố Cao Bằng có vị trí quan trọng.

1. Thực trạng đổi mới hoạt động của Mặt trận Tổ quốc ở thành phố Cao Bằng

Thực hiện nhiệm vụ trọng tâm đổi mới nội dung công tác, trogn những năm qua, MTTQ và các đoàn thể chính trị -xã hội các cấp ở thành phố Cao Bằng đã tập trung xây dựng mối quan hệ mật thiết, gắn bó giữa Đảng, chính quyền với nhân dân, qui tụ, tập hợp, đoàn kết toàn thể nhân dân các dân tộc, tạo sự đồng thuận,thực hiện thắng lợi mục tiêu,nhiệm vụ phát triển kinh tế, xã hội.

Ủy ban MTTQ và các đoàn thể chính trị - xã hội thành phố Cao Bằng không ngừng đổi mới nội dung, phương thức hoạt độngtrên cơ sở bám sát nhiệm vụ chính trị của địa phương,xây dựng chương trình phối hợp và thống nhất hành động; tích cực đổi mới phương thức tập hợp quần chúng, làm tốt vai trò trung tâm đoàn kết các dân tộc;tham gia giám sát các chương trình phát triển kinh tế - xã hội, đa dạng các phương thức để khuyến khích nhân dân tham gia xây dựng Đảng trong sạch vững mạnh, xây dựng chính quyền của nhân dân, do nhân dân, vì nhân dân.

Trong công tác tuyên truyền, MTTQ thành phố Cao Bằng triển khai nhiều hình thức phong phú, giải pháp thiết thực để vun đắp mối quan hệ Đảng với dân, dân với Đảng ngày càng gắn bó, mật thiết. Trong hệ thống chính trị của địa phương, MTTQ thành phố Cao Bằng ngày cảng thể hiện rõ vai trò trong quá trình thực thi chính sách. Đặc biệt là trong thực hiện chức năngkiểm tra, giám sát hoạt động của cơ quan, cán bộ, công chức, giúp bộ máy chính quyền hoạt động dân chủ, hiệu lực, hiệu quả hơn.

MTTQ thành phố Cao Bằng và đoàn thể chính trị - xã hội đã chủ động, sáng tạotrong tổ chức,hoạt động nhằm tập hợp, xây dựng khối đại đoàn kết toàn dân. Phát huy vai trò của nhân dân trong việc thực hiện quy chế dân chủ cơ sở, gắn với các phong trào thi đua yêu nước và các chương trình trọng tâm của tỉnh, thành phố và của địa phương; phát huy vai trò làm chủ của nhân dân,thực hiện phương châm “dân biết, dân bàn, dân làm và dân kiểm tra”, từng bước nâng cao chất lượng giám sát,nhất là các lĩnh vực liên quan đến nhân dân. Mặt trận phối hợp tham gia tổ chức đối thoại giữa cấp ủy, chính quyền với nhân dân, lắng nghe ý kiến, kiến nghị, hiến kế của nhân dân với những chủ trương, kế hoạch, đề án phát triển kinh tế -xã hội của thành phố. Mặt trận đóng vai trò tích cực phối hợp với chính quyền trongcông tác tiếp dân, đối thoại, giải quyết những vấn đề bức xúc, nổi cộm trong nhân dân, tạo sự đồng thuận,thống nhất cao về thực hiện các chương trình, dự án, các mục tiêu phát triển kinh tế, văn hóa, xã hội của thành phố.

MTTQ thành phố khởi xướng, chủ trì, phối hợp tổ chứcphát động các phong trào thi đua, các cuộc vận động lớn, có tác động nhanh chóng và sâu rộng, mạnh mẽ, thực hiện hiệu quả chủ trương, chính sách của Đảng. Trong 5 năm 2015- 2020, các phong trào thi đua diễn ra sôi nổi, rộng khắp trên các lĩnh vực, thu hút các giới, ngành, các dân tộc… tham gia. Các những cuộc vận động,các phong trào thi đua yêu nước gắn với nhiệm vụ cụ thể của từng địa phương, đơn vị. Điển hình là Cuộc vận động “Toàn dân đoàn kết xây dựng nông thôn mới, đô thị văn minh” do MTTQ chủ trì,phối hợp với các tổ chức chính trị - xã hội và các cơ quan, đơn vị thực hiện,đạt được nhiều kết quả quan trọng. MTTQ và các tổ chức thành viên nêu cao tinh thần chủ động, sáng tạo trong tuyên truyền, vận động đoàn viên, hội viên và quần chúng nhân dân tích cực tham gia các phong trào “Uống nước nhớ nguồn”, “Đền ơn đáp nghĩa”, “Người Việt Nam ưu tiên dùng hàng Việt Nam”, phong trào “Toàn dân bảo vệ an ninh Tổ quốc”,phong trào“Thanh niên tham gia xây dựng văn minh đô thị”,mô hình "Nhà tôi sáng, xanh, sạch, đẹp”, “Ngày thứ 7, Chủ nhật xanh”, “Gia đình 5 không, 3 sạch”, “Một việc làm - hai ý nghĩa”…

Các hội, đoàn thể đẩy mạnh tuyền truyền, vận động quần chúng tham gia, phát triển hội viên. Tất cả cáctổ chức, đoàn thể, hội xây dựng Kế hoạch vận động, hỗ trợ sáng tạo khởi nghiệp, phát triển kinh tế, bảo vệ môi trường, giúp cán bộ, đoàn viên, hội viên nâng cao đời sống vật chất, tinh thần, tích cực tham gia các hoạt động xã hội⁽¹⁾.Năm 2019, số Hội viên Hội Nông dân thành phố Cao Bằng có 5623 hội viên; Hội Liên Hiệp phụ nữ có 10.639;… Các đoàn thể đã đóng góp vào sự phát triển của thành phố Cao Bằng⁽²⁾.

Công tác đào tạo, bồi dưỡng cán bộ MTTQ và các đoàn thể chính trị - xã hội đạt được những kết quả rõ rệt. Năm 2018: hơn 80% cán bộ MTTQ và các đoàn thể chính trị - xã hội từ thành phố đến cơ sở được bồi dưỡng, tập huấn về nghiệp vụ công tác. Công tác bồi dưỡng lý luận chính trị,  tập huấn chuyên môn, nghiệp vụ được triển khai nghiêm túc. 100% cán bộ, đoàn viên, hội viên được phổ biến, quán triệt, học tập các chỉ thị, nghị quyết, chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước về công tác mặt trận và đoàn thể.

Thông qua hoạt động thực tiễn, vai trò của MTTQ thành phố ngày càng được khẳng định, đồng thời thực tiễn đổi mới cũng đặt ra vấn đề đỏi hỏi MTTQ phải không ngừng nâng cao chất lượng, hiệu quả hoạt động.

2. Một số vấn đề đặt ra và giải pháp

Năm 2020, do nhiều nguyên nhân khách quan và chủ quan, nhất là ảnh hưởng của đại dịch covid - 19, yêu cầu nhiệm vụ sáp nhập xóm, tổ dân phố, công tác mặt trận đặt ra nhiều vấn đề thực tiễn cần giải quyết. Công tác tập hợp, phát triển đoàn viên, hội viêngặp nhiều khó khăn. Năm 2020, số Hội viên Hội Nông dân thành phố còn 5.347, giảm 267 hội viên (4,74%) so với năm 2019. Hội Phụ nữ thành phố năm 2020 còn 10.484 hội viên, giảm 150 hội viên (1,41%)⁽³⁾.Công tác tuyên truyền, vận động, hỗ trợ đoàn viên, hội viên phát triển kinh tế cũng gặp nhiều khó khăn. Công tác phối hợp giữa MTTQ và các đoàn thể với chính quyền có lúc chưa chặt chẽ. Đội ngũ cánbộ MTTQ và các đoàn thể chính trị - xã hội của một số đơn vị chưa đáp ứng được yêu cầu công tác, hoạt động còn lúng túng. Việc thực hiện một số cuộc vận động, phong trào thi đua có nơi còn hình thức, thiếu tính bền vững. Công tác nắm bắt tình hình tư tưởng, dư luận xã hội, tham mưu cho cấp ủy các cấp có lúc chưa kịp thời.

Nguyên nhân của hạn chế trên là do một số cấp ủy, chính quyền, một bộ phận lãnh đạo quản lý,nhất là cấp cơ sở, nhận thức chưa đầy đủ, sâu sắc và toàn diện về vị trí, vai trò của MTTQ và các tổ chức chính trị xã hội trong lãnh đạo, tổ chức phong trào; chưa quan tâm lãnh đạo MTTQ phát huy dân chủ, bảo đảm quyền và lợi ích của nhân dân, làm hạn chế tính chủ động của các đoàn thể với tư cách đại diện cho nhân dân. Trong đội ngũ chuyên trách MTTQ và các đoàn thể chính trị - xã hội ở cơ sở còn có hiện tượng thiếu tích cực, chưa chủ động trong tìm tòi các giải pháp nâng cao chất lượng hoạt động. Việc thực hiện quy chế phối hợp giữa MTTQ và các tổ chức thành viên có lúc chưa nghiêm túc. Công tác tập huấn,bồi dưỡng nghiệp vụ chưa được thường xuyên. Trình độ năng lực của một bộ phận cán bộ mặt trận, đoàn thể chưa đáp ứng được yêu cầu, nhiệm vụ trong tình hình mới. Chế độ đãi ngộ đối với cán bộ Mặt trận và đoàn thể cơ sở còn bất cập với nhiệm vụ nên chưa thu hút được người có năng lực tham gia công tác.

Từ thực tế trên,cần có những giải pháp đổi mới mạnh mẽ, nâng cao chất lượng, hiệu quả hoạt động của Mặt trận và các đoàn thể trong thời gian tới:

Một là: đổi mới phương thức lãnh đạo đối với MTTQ và các đoàn thể chính trị - xã hội.Các cấp ủy Đảng cần nhận thức sâu sắc về vị trí, vai trò, chức năng, nhiệm vụ của MTTQ và các đoàn thể trong giai đoạn mới: Tăng cường sự lãnh đạo, chỉ đạo bảo đảm cho MTTQ và các tổ chức chính trị - xã hội luôn mạnh về chính trị, tư tưởng và tổ chức, đủ sức quy tụ nhân dân các dân tộc trên địa bàn thực hiện thắng lợi nghị quyết đại hội đảng các cấp. Quán triệt, triển khai đầy đủ, kịp thời đường lối, nghị quyết của Trung ương, của tỉnh và cấp ủy các cấp đến Mặt trận và các tổ chức thành viên ⁽⁴⁾, để từ đó Mặt trận và các đoàn thể xây dựng thành các chương trình hành động phù hợp. Các cấp ủy thường xuyên kiểm tra, giám sát việc tổ chức thực hiện các chỉ thị, nghị quyết về công tác MTTQ và các đoàn thể.

Hai là: Coi trọng xây dựng đội ngũ cán bộ MTTQ và các đoàn thể. Để nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ chuyên trách làm công tác mặt trận và các đoàn thể đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ mới cần xây dựng vào các tiêu chí, tiêu chuẩn, điều kiện cần có của người làm công tác mặt trận và các đoàn thể để đào tạo, bồi dưỡng, xây dựng đội ngũ cán bộ đoàn thể.

Cánbộ Mặt trận và các đoàn thể phải là người ưu tú trong phong trào cách mạng của nhân dân, có phẩm chất, năng lực và trách nhiệm trước quần chúng, có khả năng đoàn kết rộng rãi các tầng lớp nhân dân, có bản lĩnh và kinh nghiệm trong công tác vận động quần chúng.

Quan tâm đào tạo bồi dưỡng cán bộ Mặt trận và các đoàn thể cả về chuyên môn và lý luận; thực hiện luân chuyển cán bộ giữa khối đảng, chính quyền, đoàn thể; coi trọng sử dụng cán bộ đủ cả đức và tài. Cần khắc phục tình trạng phân công cán bộ thiếu nhiệt tình, kém năng lực vận động quần chúng, cán bộ bị xử lý kỷ luật sang làm cán bộ Mặt trận, đoàn thể.

Ba là: Đẩy mạnh đổi mới nội dung, phương thức hoạt độngcủa MTTQ; nâng cao năng lực thu hút, tập hợp hội viên, đoàn viêncủa các đoàn thể. Ủy ban MTTQ thực hiện tốt vai trò chủ trì và thống nhất hành động giữa các thành viên theo chương trình chung, liên quan đến các tầng lớp nhân dân, thông qua các chương trình hành động của nhiệm kỳ, kế hoạch công tác năm, để các thành viên cụ thể hóa thành chương trình kế hoạch của tổ chức mình. Thực hiện tốt chương trình phối hợp thực hiện các cuộc vận động, phong trào thi đua yêu nước của MTTQ và các đoàn thể thành phố; quy chế phối hợp công tác giữa Ủy ban MTTQ với Thường trực Hội đồng nhân dân, Ủy ban nhân dân, Viện kiểm sát nhân dân và các cơ quan nhà nước.

MTTQ và các tổ chức thành viên thường xuyên đổi mới phương thức hoạt động, phát huy tính tự quản của cộng đồng, nội dung hoạt động gắn với thực tế cuộc sống của người dân ở các tổ, xóm. Cụ thể như: phát huy vai trò của người cao tuổi, chức sắc, chức việc, người có uy tín trong công tác vận động quần chúng.

Các hội, đoàn thể đẩy mạnh các hình thức tuyên truyền sát hợp, chú ý tới tính đặc thù văn hóa, phong tục, tập quán của đồng bào các dân tộc để xây dựng kế hoạch, chương trình, biện pháp tuyên truyền thích hợp, hiệu quả cao trong vận động nhân dân chấp hành tốt chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước gắn với các cuộc vận động,các phong trào thi đua yêu nước; thông qua đó thu hút, phát triển hội viên.

Đổi mới phương thức tập hợp quần chúng theo hướng đa dạng hóa trên cơ sở coi trọng nhu cầu, nguyện vọng, tính tự giác của quần chúng; định kỳ tiến hành khảo sát, đánh giá toàn diện hiệu quả các hình thức tập hợp quần chúng, trong đó quan tâm đến khu vực nông thôn, đồng bào dân tộc thiểu số, công nhân lao động trong các doanh nghiệp… để điều chỉnh, bổ sung cho phù hợp.

MTTQ các cấp chủ động phối hợp với các tổ chức thành viên xây dựng các mô hình, điển hình tiên tiến trên các mặt công tác, tổ chức rút kinh nghiệm, triển khai và nhân rộng đối với các mô hình hay; Mặt trận cơ sở tập trung thực hiện quy chế dân chủ ở cơ sở, phối hợp giải quyết những vấn đề dân sinh, giảm nghèo, hòa giải mâu thuẫn ở cộng đồng dân cư.

Bốn là: Tăng cường công tác dân vận; duy trì thực hiện tốt quy chế phối hợp giữa Ban Thường trực Ủy ban MTTQ với Thường trực HĐND, Ủy ban nhân dân và các cơ quan, đơn vị trên địa bàn thành phố.Tiếp tục thực hiện hiệu quả và nâng cao chất lượng thực hiện Quyết định số 217-QĐ/TW, ngày 12-12-2013⁽⁵⁾ và Quyết định số 218-QĐ/TW, ngày 12-12-2013 của Bộ Chính trị⁽⁶⁾. Đẩy mạnh công tác tuyên truyền, giáo dục, chấn chỉnh nâng cao đạo đức công vụ, ý thức trách nhiệm phục vụ nhân dân của đội ngũ cán bộ công chức, viên chức, tạo chuyển biến mạnh mẽ về nhận thức và hành động của cả hệ thống chính trị, nhất là người đứng đầu, góp phần thực hiện tốt các chỉ tiêu phát triển kinh tế - xã hội theo Nghị quyết của Đảng bộ thành phố Cao bằng lần thứ XVIII, nhiệm kỳ 2020 - 2025 đã đề ra⁽⁷⁾.

Phát huy những kết quả đạt được, trong thời gian tới, để tiếp tục nâng cao chất lượng và hiệu quả công tác MTTQ và các đoàn thể chính trị - xã hội; tăng cường, củng cố mối quan hệ giữa Đảng, Nhà nước và Nhân dân ở địa phương; tập hợp, vận động nhân dân thực hiện tốt chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách pháp luật của Nhà nước, Mặt trận cần chủ động, thực hiện tốt hơn chức năng giám sát, phản biện xã hội, bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp, chính đáng của nhân dân; từ đó phát huy dân chủ, đoàn kết, sáng tạo, xây dựng thành phố Cao Bằng sớm trở thành thành phố phát triển nhanh, hiện đại và văn minh, đóng vai trò trung tâm tăng trưởng, liên kết, hội nhập, tạo sức lan tỏa tới các đô thị trong tỉnh, tạo dựng nền tảng vững chắc, lập thành tích chào mừng Đại hội Đại biểu toàn quốc thứ XIII của Đảng.

__________________

(1) Ủy ban MTTQ thành phố Cao bằng: Báo cáo tổng kết công tác Mặt trận năm 2018. Tài liệu lưu tại Ủy ban Mặt trận Tổ quốc thành phố Cao Bằng.

(2), (3) Báo cáo 9 tháng đầu năm Hội Nông dân và Hội Liên hiệp phụ nữ thành phố Cao Bằng. Tài liệu lưu tại Ủy ban Mặt trận Tổ quốc thành phố Cao Bằng.

 (4)Tiếp tục thực hiện Chỉ thị số 17-NQ/TW, ngày 28-8-2012 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XI về “Tiếp tục đổi mới tăng cường sự lãnh đạo của đảng đối với các Hội quần chúng”;  Kết luận số 62-KL/TW ngày 8-12-2009 của Bộ Chính trị về “tiếp tục đổi mới nội dung, phương thức hoạt động của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và các đoàn thể chính trị - xã hội”; Kết luận số 43-KL/TW, ngày 7-1-2019 của Ban Bí thư về tiếp tục thực hiện Nghị quyết số 25- NQ/TW, ngày 3-6-2013 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XI về “Tăng cường và đổi mới sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác dân vận trong tình hình mới”; Văn Kiện Đại hội đại biêu toàn quốc lần thứ XII; Dự thảo Văn kiện Đại hội lần thứXIII của Ban Chấp hành trung ương Đảng, nhiệm kỳ 2020 2025; Nghị quyết số 01/NQ-MTTQ, ngày 10-5-2019 về Nghị quyết Đại hội, đại biểu MTTQ thành phố Cao Bằng, khóa XX, nhiệm kỳ 2019 – 2024; Ban Chấp hành Đảng bộ thành phố Cao Bằng: “Nghị quyết Đại hội Đảng bộ Thành phố Cao Bằng khóa XVIII, nhiệm kỳ 2020 – 2025”. Tài liệu lưu tại Ủy ban Mặt trận Tổ quốc thành phố Cao Bằng; Kho lưu trữ Thành ủy Cao Bằng.

(5)Quyết định 218-QĐ/TW, ngày 12-12-2013 của Bộ Chính trị “Ban hành qui chế giám sát và phản biện xã hội của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và các đoàn thể chính trị - xã hội”.

(6) Quyết định 218-QĐ/TW, ngày 12-12-2013 của Bộ Chính trị “Ban hành quy định về việc Mặt trận Tổ quốc và các đoàn thể chính trị - xã hội và Nhân dân tham gia góp ý xây dựng Đảng, xây dựng chính quyền”.

(7) Chương trình số 04/CTr-MTTQ-BTT, ngày 31-8-2016 về chương trình hành động thực hiện Nghị quyết Đại hội Đảng các cấp, nhiệm kỳ 2015 – 2020. Tài liệu lưu tại Kho lưu trữ Thành ủy Cao Bằng.

MÃ THỊ LÝ

Ủy ban Mặt trận Tổ quốc thành phố Cao Bằng