Trụ sở UBND tỉnh Đắk Nông

Từ khóa: xây dựng đội ngũ lãnh đạo, quản lý cấp tỉnh; phát triển bền vững tỉnh Đắk Nông.

1. Vai trò của đội ngũ cán bộ lãnh đạo, quản lý trong sự phát triển của tỉnh Đắk Nông thời gian qua

Thứ nhất, đội ngũ cán bộ lãnh đạo, quản lý đóng vai trò trụ cột, có trọng trách và vai trò quyết định đề ra và thực hiện các mục tiêu, nhiệm vụ chiến lược của Tỉnh.

Trách nhiệm quan trọng nhất trong lãnh đạo, quản lý của cán bộ lãnh đạo, quản lý cấp tỉnh là xác định mục tiêu phát triển mang tính chiến lược của Tỉnh. Tỉnh là một đơn vị hành chính lãnh thổ có tính độc lập tương đối trong hệ thống hành chính nhà nước. Với các đặc thù riêng về điều kiện tự nhiên, kinh tế, xã hội, đòi hỏi người lãnh đạo, quản lý phải nhận thức rõ tầm quan trọng hàng đầu của việc xác định các mục tiêu chiến lược phát triển của địa phương. Việc xác định mục tiêu phát triển của Tỉnh nói chung, phát triển bền vững nói riêng là trọng trách và có vai trò quyết định của đội ngũ lãnh đạo, quản lý cấp tỉnh. Xác định đúng mục tiêu chiến lược, lâu dài và mục tiêu phấn đấu cho từng giai đoạn đòi hỏi phải tập trung trí tuệ, tâm huyết, kinh nghiệm và kiến thức thực tiễn của các đồng chí lãnh đạo, quản lý ở địa phương, trước hết là Ban Chấp hành Đảng bộ Tỉnh.

Nhìn lại các mục tiêu chiến lược tỉnh Đắk Nông những năm qua, có thể thấy các mục tiêu được xác định không ngừng hoàn thiện, ngày càng phù hợp với điều kiện đặc thù, phát huy mọi lợi thế, tiềm năng, thế mạnh của Tỉnh. Đây là kết quả của quá trình nhận thức, lao động nghiêm túc, tìm tòi, mạnh dạn, quyết liệt và quyết tâm chính trị cao của đội ngũ lãnh đạo, quản lý.

Sau khi tách lập, Ban Chấp hành Đảng bộ tỉnh Đắk Nông đã xác định, tập trung lãnh đạo phát triển Tỉnh với mục tiêu “đến năm 2020, đưa Đắk Nông thoát khỏi tình trạng của một tỉnh nghèo, chưa phát triển” và xác định rõ các trụ cột nhằm phát triển bền vững Tỉnh. Nền kinh tế của Tỉnh đã hình thành rõ nét ba trụ cột chủ yếu: phát triển công nghiệp alumin và luyện nhôm; phát triển nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao; phát triển du lịch. Vấn đề văn hóa - xã hội tập trung đầu tư cho giáo dục - đào tạo, khoa học - công nghệ, duy trì và phát huy các giá trị văn hóa truyền thống, bản sắc văn hóa của 40 dân tộc sinh sống trên địa bàn Tỉnh, không ngừng ổn định và nâng cao chất lượng cuộc sống của nhân dân, thực hiện chính sách xóa đói, giảm nghèo, chính sách dân tộc, tôn giáo... Giữ gìn an ninh trật tự, an toàn xã hội, bảo vệ tài nguyên rừng, khoáng sản và môi trường. Có thể nói, trong suốt hơn 15 năm qua, tỉnh Đắk Nông đã kiên trì phấn đấu thực hiện những mục tiêu đề ra, không ngừng phát triển về mọi mặt.

Thứ hai, đội ngũ lãnh đạo, quản lý cấp tỉnh luôn đoàn kết chặt chẽ, có bản lĩnh và quyết tâm chính trị cao trong thực hiện định hướng đề ra, truyền đạt và tạo sự cam kết thực hiện mục tiêu.

Xác định mục tiêu đúng, trúng nhưng phải có biện pháp, cách làm, sự chỉ đạo, lãnh đạo quyết liệt, quyết tâm chính trị cao, năng động, sáng tạo... thì mới đạt được kết quả. Vì thế các biện pháp, cách làm trong tổ chức thực hiện mục tiêu có ý nghĩa quyết định sự thành bại của mục tiêu đó. Đội ngũ cán bộ lãnh đạo, quản lý của Tỉnh đã thực sự nỗ lực nhằm hiện thực hóa mục tiêu phát triển bền vững.

Tỉnh Đắk Nông phải đối mặt không ít những khó khăn thách thức, đó là: cơ sở hạ tầng kinh tế - xã hội thấp (nằm trong nhóm tỉnh nghèo, có mức phát triển thấp), kết cấu hạ tầng giao thông, thông tin liên lạc, điện, nước sạch còn rất nhiều khó khăn; địa bàn, an ninh trật tự phức tạp, tình trạng di dân tự do, nạn phá rừng, tập quán, trình độ của đồng bào dân tộc thấp... Hơn nữa, đội ngũ cán bộ lãnh đạo cấp tỉnh còn thiếu nhiều, chất lượng chưa cao, gặp nhiều khó khăn trong cuộc sống... Tuy nhiên, Tỉnh ủy đã có nhiều nghị quyết tăng cường công tác lãnh đạo, kiên trì theo đuổi các mục tiêu đã xác định. Trên cơ sở đó, HĐND, UBND Tỉnh xây dựng, ban hành nhiều chính sách đặc thù, triển khai các biện pháp chỉ đạo quyết liệt, phù hợp, sát với thực tế mang lại hiệu quả tích cực.

Kinh tế của Tỉnh đạt mức tăng trưởng khá, bình quân tăng trưởng giá trị sản xuất giai đoạn 2015 - 2020 tăng 8,7%, trong đó, cơ cấu kinh tế đến năm 2015 với tỷ trọng công nghiệp - xây dựng chiếm 29,2%; nông, lâm, ngư nghiệp 43,6%; dịch vụ 27,2 %. Năm 2020, cơ cấu kinh tế tương ứng là 35,0; 34,7 và 30,3. Quy mô nền kinh tế tăng gấp 4,32 lần so với năm 2004. Tỷ lệ đô thị hóa trong vùng đạt khoảng 31,5% năm 2015 và khoảng 36% đến năm 2020. Tốc độ tăng trưởng kinh tế duy trì ổn định và bền vững, quy mô nền kinh tế ngày càng mở rộng và huy động được tiềm năng vào tăng trưởng, từng bước khắc phục được tình trạng tỉnh nghèo, chưa phát triển, quản lý, khai thác có hiệu quả, bền vững các nguồn tài nguyên thiên nhiên và tài nguyên đất, triển khai quyết liệt công tác bảo vệ và phát triển rừng, bảo vệ môi trường và ứng phó với biến đổi khí hậu..., đầu tư nhiều công trình trọng điểm, xây dụng khu công nghiệp Nhân Cơ và hạ tầng giao thông, thủy lợi...

Lĩnh vực văn hóa - xã hội của Tỉnh có bước tiến liên tục. Mức hưởng thụ văn hóa của nhân dân ngày càng được nâng cao. Giá trị văn hóa truyền thống được khôi phục, bảo tồn và phát triển, đặc biệt là văn hóa truyền thống của dân tộc M’Nông, Mạ, Ê Đê...; thực hiện có hiệu quả chính sách lao động, việc làm, an sinh xã hội, đền ơn đáp nghĩa, chăm lo người nghèo và hộ đồng bào dân tộc thiểu số. Dù còn nhiều khó khăn, song Tỉnh đã dành một phần đáng kể các nguồn lực để đầu tư phát triển cơ sở hạ tầng kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số, vùng sâu, vùng xa, vùng đặc biệt khó khăn; huy động nhiều nguồn lực để thực hiện các chính sách an sinh - xã hội; thực hiện đồng bộ, hiệu quả chính sách giảm nghèo... Quốc phòng - an ninh được củng cố, tăng cường, đấu tranh ngăn chặn và xử lý có hiệu quả các loại tội phạm, giữ vững ổn định chính trị, đảm bảo an ninh, trật tự an toàn xã hội.

Thứ ba, đội ngũ lãnh đạo, quản lý ngày càng trưởng thành về mọi mặt, đáp ứng yêu cầu ngày càng cao của các mục tiêu phát triển Tỉnh.

So với những ngày đầu tách lập Tỉnh, đội ngũ lãnh đạo quản lý đã trưởng thành cả về số lượng và chất lượng.

Về số lượng, tỉnh Đắk Nông đã bố trí đủ số lượng các vị trí lãnh đạo theo quy định của Đảng và Nhà nước, không có vị trí lãnh đạo bị trống, thiếu phải kiêm nhiệm.

Về chất lượng, chất lượng đội ngũ cán bộ lãnh đạo không ngừng được hoàn thiện, nâng cao về mọi mặt, cả về đạo đức, trình độ chuyên môn, chính trị, quản lý nhà nước và kinh nghiệm thực tiễn.

Các thế hệ lãnh đạo tỉnh Đắk Nông trong những năm qua và hiện nay đều là những đồng chí gương mẫu về đạo đức, có bản lĩnh chính trị vững vàng, tận tụy phục vụ nhân dân, phát huy vai trò người đứng đầu. Lãnh đạo là người có uy tín cao, được dân tin, dân mến và có tầm ảnh hưởng, sức lan tỏa đối với cán bộ, đảng viên và nhân dân. Do đó, những chủ trương, mục tiêu, chính sách mà Tỉnh ủy, HĐND, UBND vạch ra đã tạo được sự đồng thuận, hưởng ứng và chấp hành của đông đảo đồng bào các dân tộc và nhân dân trong Tỉnh. Các chỉ tiêu, nhiệm vụ phát triển của Tỉnh được các tầng lớp nhân dân, doanh nghiệp... đóng góp nhiệt thành cả sức lực và trí tuệ, làm nên những thành tựu quan trọng. Tỉnh Đắk Nông có sức vươn lên mạnh mẽ và đổi thay nhanh chóng trên mọi lĩnh vực trong những năm qua.

2. Thực trạng công tác xây dựng đội ngũ lãnh đạo, quản lý cấp tỉnh của Đắk Nông thời gian qua

Tỉnh ủy, HĐND, UBND Tỉnh luôn coi trọng công tác nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ, phát triển nguồn nhân lực đáp ứng yêu cầu phát triển trong chiến lược lâu dài và từng giai đoạn. Tỉnh đã ban hành nhiều cơ chế, chính sách phát triển nguồn nhân lực như: Nghị quyết số 05-NQ/TU ngày 10-8-2011 của Tỉnh ủy Đắk Nông về phát triển nguồn nhân lực tỉnh Đắk Nông giai đoạn 2011-2015, định hướng đến năm 2020; HĐND và UBND Tỉnh ban hành nhiều nghị quyết, quyết định về công tác phát triển, nâng cao chất lượng nguồn nhân lực của Tỉnh.

Nghị quyết số 05-NQ/TU của Tỉnh ủy làm cơ sở cho việc quy hoạch, đào tạo, bồi dưỡng, luân chuyển đội ngũ cán bộ, nhằm thúc đẩy mạnh mẽ sự phát triển của Tỉnh với chủ trương cơ bản là: đào tạo nhân lực, bồi dưỡng nhân tài, tạo sự chuyển biến rõ nét chất lượng nguồn nhân lực của Tỉnh toàn diện về các mặt tri thức, kỹ năng, hành vi, ý thức chính trị, đạo đức xã hội. Bên cạnh đó, việc triển khai thực hiện các chính sách hỗ trợ đào tạo, thu hút phát triển nguồn nhân lực lãnh đạo, quản lý trong hệ thống chính trị được ban hành kèm theo Quyết định số 03/2012/QĐ-UBND, ngày 9-3-2012 của Ủy ban nhân dân Tỉnh đã giúp cho đội ngũ cán bộ, công chức có điều kiện nâng cao trình độ chuyên môn, nghiệp vụ, lý luận chính trị, góp phần quan trọng trong việc nâng cao mặt bằng chung về trình độ, năng lực của đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức của Tỉnh. Trong 10 năm qua, các cơ quan, ban, ngành của Tỉnh đã xét cử 1.065 cán bộ, công chức, viên chức tham gia đào tạo tại các trường đại học, học viện trong và ngoài nước (trong đó: 11 người đi học nghiên cứu sinh, 214 người học cao học, 840 người đi học đại học và đại học văn bằng hai); cử tham gia đào tạo lý luận chính trị 2.805 người (trong đó: cao cấp 893, trung cấp 1.912). Đến nay, đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức của Tỉnh đã có bước phát triển về trình độ chuyên môn, nghiệp vụ và lý luận chính trị, cơ bản đáp ứng yêu cầu về tiêu chuẩn đối với chức danh cán bộ và vị trí việc làm. Đặc biệt, đội ngũ cán bộ lãnh đạo, quản lý cấp Tỉnh đảm bảo 100% về trình độ chuyên môn (đại học), trong đó 15% có trình độ trên đại học; 100% có trình độ cao cấp lý luận chính trị và quản lý nhà nước theo vị trí.

Công tác quy hoạch, lựa chọn, xây dựng đội ngũ được Tỉnh quan tâm, có tính chiến lược, lâu dài. Công tác quy hoạch cán bộ nhiệm kỳ 2015 - 2020, 2020 - 2025 ở cả 3 cấp (tỉnh, huyện và xã) được tiến hành đồng bộ, đảm bảo nguyên tắc, quy trình; chất lượng đội ngũ cán bộ đưa vào quy hoạch được nâng lên đáng kể cả về trình độ học vấn, chính trị và chuyên môn, nghiệp vụ; đảm bảo số lượng, cơ cấu hợp lý; tỷ lệ cán bộ nữ, cán bộ trẻ, cán bộ người dân tộc thiểu số ngày càng tăng. Năm 2011, Ban Thường vụ Tỉnh ủy đã chỉ đạo rà soát lựa chọn 338 cán bộ, công chức trẻ dưới 40 tuổi được đào tạo chuyên môn nghiệp vụ đại học hệ chính quy, tốt nghiệp loại trung bình khá trở lên và có năng lực nổi trội trong thực tiễn công tác để đưa vào quy hoạch cán bộ nguồn lãnh đạo, quản lý dài hạn của Tỉnh. Trong tổng số 338 cán bộ nguồn, tỷ lệ nữ chiếm trên 35,21% (119 người), dân tộc thiểu số chiếm 15,38 % (52 người); về trình độ lý luận chính trị cao cấp 130 đồng chí, chiếm 38,46%, trung cấp 57 đồng chí, chiếm 16,86%; Từ năm 2011 đến nay, toàn Tỉnh có 225 cán bộ, công chức, viên chức tham gia đào tạo trình độ sau đại học (trong đó có 11 người được cử đi đào tạo tiến sỹ và 214 người được cử đi đào tạo thạc sỹ). Đây là đội ngũ cán bộ có phẩm chất chính trị, đạo đức, lối sống tốt, lập trường tư tưởng chính trị vững vàng, hoàn thành chức trách, nhiệm vụ được giao; năng nổ, chủ động, sáng tạo trong công việc. Trong quá trình quy hoạch, đội ngũ cán bộ nguồn của Tỉnh đã được bổ nhiệm chức vụ 78 trường hợp, luân chuyển 141 trường hợp, có 149 đồng chí được bổ nhiệm, luân chuyển đảm nhiệm các chức danh quản lý, lãnh đạo cao hơn so với thời điểm được quy hoạch cán bộ nguồn.

Có thể khẳng định, công tác xây dựng, phát triển đội ngũ lãnh đạo, quản lý tỉnh Đắk Nông trong hơn 15 năm xây dựng và phát triển đã có sự chuyển biến mạnh mẽ, đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ ngày càng cao. Tuy nhiên, vẫn còn một số hạn chế sau:

Thứ nhất, trong xây dựng chủ trương, chính sách của địa phương, cán bộ lãnh đạo, quản lý của Tỉnh còn quá thận trọng, thiếu sự bứt phá.

Việc xác định và thực hiện mục tiêu chiến lược đòi hỏi phải dựa trên những phân tích và dự báo có tính khoa học, các thế mạnh và tiềm năng có thể khai thác của địa phương nhưng thực tế, cán bộ lãnh đạo, quản lý của Tỉnh vẫn chưa thật sự nghiên cứu sâu, kỹ và thấy tính logic, tính hệ thống của các điều kiện ở địa phương. Xác định thế mạnh nhất, lâu dài, chọn yếu tố cốt lõi là cơ sở để bứt phá.

Trong công tác lãnh đạo, quản lý, cán bộ lãnh đạo quản lý của Tỉnh còn phụ thuộc nhiều vào sự chỉ đạo của Trung ương. Tuân thủ sự chỉ đạo của Trung ương Đảng, Chính phủ và Hiến pháp, pháp luật là nguyên tắc tối cao. Song, không vì thế mà thiếu đi sự năng động, sáng tạo, tìm tòi những hướng đi, biện pháp, cách làm phù hợp nhất, hiệu quả nhất mang tính đặc thù nhằm phát huy sự chủ động trong khai thác các thế mạnh của địa phương.

Các quyết sách của Tỉnh còn mang tính an toàn cao, chưa mạnh dạn xây dựng chính sách đặc thù, những quyết sách có tính đột phá, mở đường cho sự phát triển nhanh, bền vững.

Thứ hai, cán bộ lãnh đạo, quản lý của Tỉnh còn thiếu các biện pháp, cách làm có tính đột phá trong triển khai thực hiện nhiệm vụ được giao.

Cán bộ lãnh đạo, quản lý các cơ quan tham mưu - Giám đốc sở, với tư cách là tư lệnh ngành, còn chưa thật sự quyết liệt, các giải pháp, biện pháp để triển khai còn mang tính an toàn cao, chủ yếu là chấp hành sự lãnh đạo của Tỉnh ủy, UBND Tỉnh mà chưa mạnh dạn đề xuất những cơ chế đặc thù, ít sáng kiến mới.

Thứ ba, tư duy đổi mới sáng tạo của đội ngũ cán bộ lãnh đạo, quản lý của Tỉnh chưa bắt kịp với sự đổi mới của đất nước.

Sự phát triển của một tỉnh không thể tách rời sự phát triển chung của quốc gia và của vùng nơi địa phương tồn tại. Do đó, đội ngũ cán bộ lãnh đạo, quản lý tỉnh Đắk Nông cần nhạy bén, nắm bắt kịp thời định hướng, xu hướng, cơ hội, thách thức của vùng và cả nước để từ đó xác định mục tiêu, biện pháp của Tỉnh.

Thứ tư, đội ngũ lãnh đạo, quản lý còn mỏng, chưa tương xứng yêu cầu phát triển bền vững của Tỉnh.

Đến nay, đội ngũ cán bộ lãnh đạo, quản lý của Tỉnh vẫn còn thiếu đồng bộ và chưa ngang tầm với yêu cầu nhiệm vụ, chưa bảo đảm tính kế thừa và sự chuyển tiếp vững vàng giữa các thế hệ trong giai đoạn mới. Cán bộ, công chức lãnh đạo, quản lý và tham mưu có tầm chiến lược, chuyên gia giỏi đầu ngành còn quá ít. Tỉnh chưa thu hút được lực lượng cán bộ khoa học, quản lý và lao động có trình độ, tay nghề cao; nhân lực có trình độ cao phân bổ không đồng đều giữa các ngành, các địa phương và các thành phần kinh tế; phần lớn tập trung trong các cơ quan hành chính, đơn vị sự nghiệp. Đến nay, những tồn tại hạn chế trong công tác lãnh đạo, quản lý của Tỉnh vẫn chậm được khắc phục. Đội ngũ cán bộ lãnh đạo, quản lý của Tỉnh vẫn còn có người vi phạm pháp luật, kỷ luật của Đảng, tha hóa, biến chất đến mức bị kỷ luật.

3. Giải pháp xây dựng đội ngũ lãnh đạo, quản lý cấp tỉnh đáp ứng yêu cầu phát triển bền vững ở Đắk Nông

Một là, nhận thức đầy đủ, toàn diện, sâu sắc về vai trò, vị trí của đội ngũ cán bộ và công tác cán bộ; đặc biệt coi trọng việc đánh giá và bố trí đúng cán bộ cấp tỉnh, nhất là bí thư cấp ủy, người đứng đầu. Phải coi công tác xây dựng đội ngũ lãnh đạo, quản lý cấp tỉnh là nhiệm vụ quan trọng hàng đầu, then chốt trong chiến lược phát triển của Tỉnh, là khâu đột phá, cấp bách trong những năm tiếp theo. Phải thường xuyên chăm lo công tác cán bộ và xây dựng đội ngũ cán bộ lãnh đạo, quản lý các cấp, nhất là cấp chiến lược đủ phẩm chất, năng lực và uy tín, ngang tầm nhiệm vụ; đặc biệt chú trọng công tác giáo dục bản lĩnh chính trị, tư tưởng, không ngừng nâng cao phẩm chất đạo đức, lối sống. Tạo môi trường rèn luyện, thử thách cán bộ qua thực tiễn công tác, nhất là ở những địa bàn, lĩnh vực khó khăn để nâng cao bản lĩnh, tích lũy vốn kinh nghiệm, mở mang kiến thức, bồi đắp tư duy đổi mới sáng tạo, nâng cao kỹ năng lãnh đạo, quản lý.

Hai là, tích cực đổi mới công tác cán bộ, phát huy tối đa trí tuệ của tập thể, đề cao trách nhiệm người đứng đầu và tiến hành dân chủ, khách quan, công tâm, công khai, minh bạch. Tiếp tục nghiên cứu, bổ sung, hoàn thiện đầy đủ những quy định về công tác thi tuyển chức danh lãnh đạo, quản lý cấp tỉnh, tiến tới áp dụng rộng rãi đối với các vị trí. Đẩy mạnh việc phân cấp, phân quyền, đi đôi với tăng cường kiểm tra, giám sát và kiểm soát chặt chẽ quyền lực, nhất là kiểm soát quyền lực trong công tác cán bộ đối với người đứng đầu cơ quan, đơn vị.

Ba là, tạo môi trường, điều kiện để khuyến khích đổi mới sáng tạo; có cơ chế để bảo vệ cán bộ năng động, sáng tạo, dám nghĩ, dám làm, dám chịu trách nhiệm, có tư duy sáng tạo, đổi mới, đột phá vì lợi ích chung... đồng thời siết chặt kỷ cương, kỷ luật, xử lý nghiêm minh những trường hợp vi phạm nguyên tắc lãnh đạo của Đảng, pháp luật của Nhà nước.

Bốn là, thường xuyên quan tâm, chăm lo mọi mặt đến đời sống của cán bộ; ban hành cơ chế, chính sách thiết thực tạo động lực cho đội ngũ lãnh đạo, quản lý cấp tỉnh luôn tích cực, tự giác rèn luyện, cống hiến cao nhất vì những mục tiêu phát triển nhanh, bền vững mà Tỉnh đã đề ra.

__________________

Bài đăng trên Tạp chí Lý luận chính trị số 10-2020

Tài liệu tham khảo:

1. Báo cáo số liệu của Sở Nội vụ tỉnh Đắk Nông.

2. Nghị quyết Đại hội Đảng bộ tỉnh Đắk Nông lần thứ X, XI.

3. Nghị quyết số 05-NQ/TU ngày 10-8-2011 của Tỉnh ủy Đắk Nông về phát triển nguồn nhân lực tỉnh Đắk Nông giai đoạn 2011-2015, định hướng đến năm 2020.

PGS, TS Vũ Thị Loan

Trường Đại học Hải Phòng