Đại hội Công đoàn các khu công nghiệp Bắc Ninh lần thứ IV, nhiệm kỳ 2019-2024 - Ảnh: ldld.bacninh.gov.vn

Cán bộ công đoàn là người đảm nhiệm các chức danh từ tổ phó công đoàn trở lên thông qua bầu cử tại đại hội hoặc hội nghị công đoàn; được cấp công đoàn có thẩm quyền chỉ định, công nhận, bổ nhiệm vào các chức danh cán bộ công đoàn hoặc được giao nhiệm vụ thường xuyên để thực hiện chức năng, nhiệm vụ của tổ chức công đoàn⁽¹⁾.

Đội ngũ cán bộ công đoàn có vai trò quan trọng, quyết định đến chất lượng, hiệu quả hoạt động của phong trào công nhân công đoàn và tổ chức công đoàn. Theo Chủ tịch Hồ Chí Minh, cán bộ công đoàn không chỉ hoạt động trong phong trào đoàn thể mà phải là người hiểu biết về sản xuất, đời sống, nguyện vọng của công nhân, viên chức, người lao động (CNVCLĐ), nắm vững chủ trương, chính sách của Đảng, “phải giỏi cả về chính trị, thạo về kinh tế”, “cùng ăn, cùng ở, cùng lao động, cùng bàn bạc với công nhân”⁽²⁾.

Muốn trở thành cán bộ công đoàn tốt và được CNVCLĐ tin yêu, họ “phải thực sự lao động” thì mới lãnh đạo được đội ngũ công nhân, người lao động. Bên cạnh đó, cán bộ công đoàn phải biết dựa vào quần chúng, phát huy sức sáng tạo của quần chúng, học tập kinh nghiệm của quần chúng... thì mới làm tròn nhiệm vụ.

Người luôn mong muốn xây dựng được cán bộ công đoàn có chất lượng, tâm huyết để làm cho công nhân, người lao động “phấn khởi thi đua tăng gia sản xuất, thực hành tiết kiệm, hoàn thành và hoàn thành vượt mức kế hoạch”⁽³⁾.  

Nhận thức rõ vị trí, vai trò quan trọng của việc xây dựng đội ngũ cán bộ công đoàn và nhằm đáp ứng yêu cầu tình hình mới, ngày 12-6-2021, Bộ Chính trị đã ban hành Nghị quyết 02-NQ/TW “về đổi mới tổ chức và hoạt động Công đoàn trong tình hình mới”, trong đó cụ thể hóa các mục tiêu, nội dung theo tinh thần Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng.

Nghị quyết 02 cũng đề ra nhiệm vụ, giải pháp về “xây dựng đội ngũ cán bộ công đoàn chuyên nghiệp, đủ phẩm chất và năng lực đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ trong tình hình mới”; “Bảo đảm về số lượng, chất lượng, có trí tuệ, bản lĩnh, tâm huyết, trách nhiệm, uy tín, có năng lực đối thoại, dẫn dắt, truyền cảm hứng, tập hợp, đoàn kết người lao động”⁽⁴⁾.

Cụ thể hóa quan điểm của Hồ Chí Minh và chủ trương của Đảng về xây dựng đội ngũ cán bộ công đoàn, Nghị quyết Đại hội Công đoàn Việt Nam khóa XII thông qua đã nêu mục tiêu tổng quát, chỉ tiêu phấn đấu, nhiệm vụ tổng quát và 3 khâu đột phá trong 5 năm (2018 - 2023). Ban Chấp hành Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam khóa XII đã ban hành Nghị quyết 3B/NQ-TLĐ ngày 11-1-2019 “về công tác cán bộ công đoàn trong tình hình mới” xác định cụ thể tiêu chuẩn của cán bộ công đoàn như sau: Cán bộ công đoàn phải là người có bản lĩnh chính trị vững vàng, nhiệt tình công tác công đoàn, có kiến thức quản lý kinh tế - xã hội, luật pháp, hiểu biết về chuyên môn và ngành nghề, nắm vững lý luận và kỹ năng, nghiệp vụ công tác công đoàn, có năng lực hoạt động thực tiễn, trung thực, được quần chúng tín nhiệm⁽⁵⁾. 

1. Thực trạng xây dựng đội ngũ cán bộ công đoàn tỉnh Bắc Ninh 

Bắc Ninh nằm trong khu vực kinh tế trọng điểm phía Bắc, là địa phương có nhiều khu công nghiệp quy mô hàng đầu cả nước. Trong những năm gần đây, nhiều tổ chức công đoàn được thành lập, trong đó có cả tổ chức công đoàn ngoài quốc doanh. Năm 2021, tổng số CNVCLĐ toàn tỉnh là 245.767 người, CNVCLĐ khu vực ngoài quốc doanh là 209,950 người. Tổng số đoàn viên công đoàn là 207.488 người (trong đó 35.435 đoàn viên thuộc khối hành chính sự nghiệp nhà nước, 172.053 đoàn viên thuộc khu vực sản xuất, kinh doanh), kết nạp mới 11.890 đoàn viên. Tổng số Công đoàn cơ sở là 2.097 (trong đó 871 Công đoàn cơ sở thuộc hành chính sự nghiệp nhà nước, 1226 công đoàn cơ sở thuộc khu vực sản xuất, kinh doanh)⁽⁶⁾. Cán bộ công đoàn trong toàn tỉnh (bao gồm chuyên trách và không chuyên trách) là 12.000 cán bộ.

Đến hết năm 2021, Bắc Ninh có 16 khu công nghiệp tập trung được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt; có 10 khu đã đi vào hoạt động, hơn 1.200 doanh nghiệp đang hoạt động ổn định. Toàn tỉnh cũng đã quy hoạch 35 cụm công nghiệp, 21 cụm đã đi vào hoạt động⁽⁷⁾. Sự phát triển của các khu công nghiệp mở ra yêu cầu phát triển đoàn viên mới, đòi hỏi đội ngũ cán bộ công đoàn các cấp phải phát huy vai trò nhằm đáp ứng yêu cầu trong tình hình mới.

Thực hiện các chỉ thị, nghị quyết của Đảng, Công đoàn Việt Nam, công tác xây dựng đội ngũ cán bộ công đoàn Bắc Ninh đã đạt được nhiều kết quả quan trọng. 

Công tác giáo dục chính trị tư tưởng cho cán bộ công đoàn luôn được quan tâm. Đội ngũ cán bộ công đoàn luôn giữ vững bản lĩnh chính trị, lập trường giai cấp, có hành động đúng đắn nhằm xây dựng giai cấp công nhân lớn mạnh về mọi mặt và tổ chức công đoàn vững mạnh. Cán bộ công đoàn không ngừng học tập, tìm tòi, sáng tạo, từng bước đổi mới phương thức hoạt động, xây dựng tổ chức công đoàn phù hợp với điều kiện mới.

Công tác đào tạo, bồi dưỡng cán bộ thường xuyên được quan tâm, đổi mới về nội dung, phương thức. Các cấp công đoàn chú trọng đào tạo, bồi dưỡng cán bộ, trong đó cán bộ công đoàn cấp cơ sở ở doanh nghiệp khu vực ngoài Nhà nước và doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài, cán bộ xuất thân từ công nhân, cán bộ nữ; tăng cường hình thức bồi dưỡng tại cơ sở, chú trọng các nội dung về chính sách, pháp luật lao động, kỹ năng hoạt động công đoàn và năng lực, bản lĩnh đại diện, bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp, chính đáng của CNVCLĐ.

Trong 5 năm (2013-2018), các cấp công đoàn tỉnh Bắc Ninh đã tổ chức 475 lớp tập huấn, đào tạo, bồi dưỡng cho 20.196 lượt cán bộ công đoàn các cấp là chủ tịch, phó chủ tịch, ủy viên ban chấp hành, ủy viên UBKT, tổ trưởng, tổ phó tổ công đoàn. 100% cán bộ công đoàn chuyên trách và 60% cán bộ công đoàn không chuyên trách được đào tạo, bồi dưỡng, tập huấn về lý luận, nghiệp vụ công đoàn; tổ chức 898 lớp tập huấn cho 36.848 lượt cán bộ công đoàn làm công tác an toàn vệ sinh lao động⁽⁸⁾. Công tác quản lý, sử dụng, đánh giá cán bộ hằng năm và bổ nhiệm, khen thưởng, kỷ luật, thực hiện chế độ, chính sách đối với cán bộ công đoàn được coi trọng.

Với đội ngũ cán bộ có trình độ, năng lực, nhiệt tình, trách nhiệm với công tác công đoàn, gắn bó với phong trào công nhân, viên chức, công tác công đoàn và phong trào công nhân, viên chức tỉnh Bắc Ninh đã đạt nhiều kết quả. Thực hiện đồng bộ việc nghiên cứu, quán triệt với xây dựng các chương trình kế hoạch phù hợp với từng cơ quan, đơn vị như: tuyên truyền các chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước, các nghị quyết của công đoàn cấp trên và nghị quyết của Đảng bộ tỉnh trên các phương tiện thông tin đại chúng, thông qua phát tờ rơi, tin nhắn; tổ chức các hội nghị quán triệt, sinh hoạt ngày pháp luật và các chuyên đề liên quan tạo thành phong trào sinh hoạt chính trị sâu rộng, chú trọng tính tương tác với đoàn viên, CNVCLĐ, góp phần nâng cao ý thức chính trị, trình độ, kỹ năng nghề nghiệp của đoàn viên và người lao động.

Các cấp công đoàn đã triển khai việc học tập phù hợp với điều kiện thực tế của từng địa phương, đơn vị, tạo chuyển biến rõ nét về nhận thức, tác phong làm việc, ý thức trách nhiệm, lối sống của CNVCLĐ, khiến việc rèn luyện dần trở thành hành động tự giác, tự thân trong mỗi đoàn viên, trong từng cơ quan, đơn vị, doanh nghiệp. 

Các cấp công đoàn tỉnh Bắc Ninh đã tổ chức nhiều hoạt động, phong trào thi đua yêu nước nhân dịp các ngày lễ lớn, chào mừng Đại hội Đảng các cấp, “Tháng công nhân”, “Tháng vì người nghèo”. Trong khu vực sản xuất, kinh doanh, dịch vụ có phong trào thi đua “Lao động giỏi”, “Lao động sáng tạo”. Khu vực hành chính, sự nghiệp gắn với “Học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh”, vận động xây dựng người cán bộ, công chức, viên chức "Trung thành, trách nhiệm, liêm chính, sáng tạo”; thực hành tiết kiệm, chống lãng phí, đấu tranh phòng, chống tham nhũng, góp phần đẩy mạnh cải cách hành chính, nâng cao hiệu quả, hiệu lực quản lý Nhà nước và chất lượng phục vụ nhân dân. Tiêu biểu là các đơn vị thuộc Công đoàn Viên chức tỉnh, Công đoàn ngành Y tế, Công đoàn ngành Giáo dục tỉnh.

Phong trào thi đua “Giỏi việc nước, đảm việc nhà” và “Phụ nữ tích cực học tập, lao động sáng tạo, xây dựng gia đình hạnh phúc” đã khẳng định vai trò, trách nhiệm của nữ công nhân, viên chức, lao động trong công tác, lao động, sản xuất, nuôi dạy con tốt, xây dựng gia đình hạnh phúc.

Phong trào thi đua “Hai tốt”, phong trào “Xây dựng trường học thân thiện, học sinh tích cực” trong ngành Giáo dục được đẩy mạnh góp phần nâng cao chất lượng dạy và học. Công đoàn giáo dục các huyện phối hợp với chính quyền phát động cuộc vận động “Kỷ cương, tình thương, trách nhiệm”. Những hoạt động đó đã tác động rất lớn đến sự chuyển biến trong nhận thức và hành động của công đoàn viên, CNVCLĐ, góp phần đẩy lùi sự suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức lối sống trong đội ngũ cán bộ công đoàn và nâng cao ý thức tự giác tu dưỡng, rèn luyện tư tưởng, đạo đức, lối sống trong mỗi cán bộ công đoàn.

Tuy nhiên, bên cạnh những kết quả đạt được, công tác xây dựng đội ngũ cán bộ công đoàn tỉnh Bắc Ninh vẫn còn một số tồn tại như: Một bộ phận cán bộ công đoàn, nhất là công đoàn cơ sở chưa thể hiện được vai trò đại diện, bảo vệ quyền lợi của người lao động. Công tác tuyên truyền, tiếp cận với đoàn viên, người lao động có nơi chưa hiệu quả, chưa lôi cuốn đông đảo đoàn viên, người lao động và toàn xã hội tham gia các hoạt động công đoàn. Vì vậy, tổ chức công đoàn tỉnh Bắc Ninh cần có giải pháp xây dựng dựng đội ngũ cán bộ công đoàn có tâm huyết, trách nhiệm với tổ chức công đoàn và người lao động; có bản lĩnh chính trị vững vàng, bảo vệ quyền lợi cho người lao động; có năng lực, có trình độ; có kỹ năng chuyên nghiệp và linh hoạt.

2. Một số giải pháp xây dựng đội ngũ cán bộ công đoàn tỉnh Bắc Ninh trong thời gian tới

Đối với cấp ủy, tổ chức đảng, công đoàn các cấp 

Thứ nhất, tạo sự chuyển biến mạnh mẽ về nhận thức, trách nhiệm đối với xây dựng đội ngũ cán bộ công đoàn 

Để xây dựng đội ngũ cán bộ công đoàn tỉnh Bắc Ninh đáp ứng yêu cầu trong tình hình mới, cần nâng cao nhận thức, trách nhiệm của các cấp ủy, tổ chức đảng và các cấp công đoàn về vị trí, vai trò của cán bộ công đoàn; về ý nghĩa, tầm quan trọng của công tác xây dựng đội ngũ cán bộ công đoàn đối với nhiệm vụ xây dựng và phát triển tổ chức công đoàn vững mạnh. Cán bộ công đoàn có vai trò trực tiếp chỉ đạo tổ chức công đoàn trong đơn vị, quyết định tới chất lượng hoạt động công đoàn. Cán bộ công đoàn còn có vai trò quan trọng trong công tác xây dựng cấp ủy, tổ chức đảng, tổ chức công đoàn vững mạnh toàn diện, đồng thời là lực lượng nòng cốt trong tuyên truyền, cũng như tham gia đấu tranh, bảo vệ nền tảng tư tưởng trên mặt trận tư tưởng, lý luận, chống các quan điểm, luận điệu chống phá của các thế lực thù địch, góp phần bảo vệ chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, đường lối, quan điểm của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước.    

Thứ hai, tăng cường lãnh đạo, chỉ đạo việc xây dựng đội ngũ cán bộ công đoàn 

Quán triệt các quan điểm, chủ trương của Đảng, của tổ chức công đoàn về công tác xây dựng đội ngũ cán bộ công đoàn. Tập trung cụ thể hóa và thực hiện có hiệu quả Nghị quyết số 03/NQ-TLĐ ngày 11-01-2019 của Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam, Quy định số 205-QĐ/TW ngày 23-9-2019 của Bộ Chính trị “về việc kiểm soát quyền lực trong công tác cán bộ và chống chạy chức, chạy quyền”; Nghị quyết của Đảng bộ tỉnh Bắc Ninh lần thứ XX nhiệm kỳ 2020-2025, Nghị quyết số 02-NQ/TWcủa Bộ Chính trị, ngày 26-2-2021 “về đổi mới tổ chức và hoạt động của Công đoàn Việt Nam trong tình hình mới”...

Thực hiện tốt công tác đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ cán bộ công đoàn. Căn cứ vào yêu cầu nâng cao chất lượng cán bộ công đoàn, Đảng ủy, lãnh đạo công đoàn cần chủ động tổ chức các lớp bồi dưỡng, tập huấn, cử cán bộ công đoàn đi học tại Trường Chính trị Nguyễn Văn Cừ và các trường đào tạo cán bộ công đoàn; tạo điều kiện cho cán bộ trau dồi, hoàn thiện bản thân, có trí tuệ, bản lĩnh, tâm huyết, trách nhiệm, uy tín, năng lực đối thoại, dẫn dắt, truyền cảm hứng, tập hợp, đoàn kết người lao động. Thường xuyên giáo dục phẩm chất chính trị, phương pháp, tác phong công tác đối với cán bộ công đoàn, kiên quyết đấu tranh, ngăn chặn các biểu hiện suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, các tiêu cực và tệ nạn xã hội trong cán bộ công đoàn 

Thực hiện tốt các chính sách đối với đội ngũ cán bộ công đoàn, bao gồm chính sách tiền lương, chế độ bảo hiểm, chăm sóc sức khỏe, khám chữa bệnh, các chế độ phụ cấp đặc thù đối với cán bộ công đoàn. Cần quan tâm, bảo đảm điều kiện làm việc của cán bộ công đoàn như: tài liệu, phương tiện hỗ trợ cho hoạt động công đoàn. Cấp ủy, tổ chức đảng, các cấp công đoàn khuyến khích, hỗ trợ kinh phí cho cán bộ được cử đi đào tạo, tập huấn; đồng thời điều chỉnh, bổ sung các chế độ, tiêu chuẩn bồi dưỡng trong quá trình tập huấn, nhằm động viên cán bộ công đoàn phấn đấu hoàn thành tốt nhiệm vụ công tác.  

Đối với cán bộ công đoàn 

Một là, cần nhận thức sâu sắc tầm quan trọng của quá trình tự tu dưỡng, rèn luyện, từ đó chủ động xây dựng kế hoạch phù hợp, khắc phục khó khăn nhằm hoàn thành tốt kế hoạch rèn luyện của bản thân. Mỗi cán bộ công đoàn cần xác định rõ, mục đích của việc tự phấn đấu, rèn luyện là nhằm hoàn thiện bản thân ngày một tiến bộ, trưởng thành, đáp ứng yêu cầu của công tác công đoàn về phẩm chất, năng lực, phong cách làm việc. Cần khắc phục biểu hiện tự bằng lòng với năng lực, kinh nghiệm công tác và bằng cấp đã có, mà thiếu chủ động, tích cực, tự giác trong tu dưỡng, phấn đấu, rèn luyện. 

Hai là, cần đề cao tinh thần trách nhiệm, tự giác, nêu gương. Cán bộ công đoàn, theo Chủ tịch Hồ Chí Minh, phải có tư tưởng xã hội chủ nghĩa, phải chống chủ nghĩa cá nhân, phải có tinh thần làm chủ đất nước, phải xung phong, gương mẫu trong mọi công việc. Cán bộ công đoàn làm tốt công tác quần chúng, là trung tâm của đoàn kết, phải có trách nhiệm cao, vì lợi ích giai cấp, vì lợi ích cách mạng, phải làm gương cho công nhân, người lao động noi theo. Do vậy, cán bộ công đoàn phải tự giác nêu gương trong việc quán triệt, thực hiện hiệu quả các nghị quyết, chỉ thị của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước và chủ trương, nghị quyết của tổ chức công đoàn, đặc biệt là chỉ thị 05-CT/TW của Bộ Chính trị gắn với thực hiện Nghị quyết Trung ương 4, khóa XII, XIII, Kết luận số 21-KL/TW về đẩy mạnh xây dựng, chỉnh đốn Đảng và hệ thống chính trị; kiên quyết ngăn chặn, đẩy lùi, xử lý nghiêm cán bộ, đảng viên suy thoái về chính trị, đạo đức, lối sống, biểu hiện “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” trong nội bộ. Tự giác nêu gương để khẳng định vị trí lãnh đạo, vai trò tiên phong, gương mẫu, tạo sự lan tỏa, thúc đẩy các phong trào cách mạng, phong trào công đoàn phát triển.

__________________

(1) http://www.congdoan.vn/tra-cuu-van-ban/chi-tiet-1540.tld.

(2) Hồ Chí Minh: Toàn tập, t.12, Nxb Chính trị quốc gia - Sự thật, 2011, tr.634.

(3) Hồ Chí Minh, Sđd, t.13, tr.434.

(4) Nghị quyết số 02-NQ/TW ngày 12-6-2021 của Bộ Chính trị “Về đổi mới tổ chức và hoạt động của Công đoàn Việt Nam trong tình hình mới”.

(5) Nghị quyết số03-NQ/TLĐ ngày 11-01-2019 của Tổng Liên đoàn lao động Việt Nam về công tác cán bộ công đoàn trong tình hình mới.

(6) Liên đoàn Lao động tỉnh Bắc Ninh: Báo cáo số liệu đoàn viên, công đoàn cơ sở năm 2021, số 593/BC-LĐLĐ, ngày 22-11-2021.

(7) http://baobacninh.com.vn/web/bbn/chi-tiet-cong-nghiep/-/details/20182/hon-1-200-doanh-nghiep-hoat-ong-on-inh-tai-cac-kcn-tap-trung.

(8), (9) Liên đoàn Lao động tỉnh Bắc Ninh: Báo cáo của Ban Chấp hành Liên đoàn lao động tỉnh Bắc Ninh khoá XV tại Đại hội Công đoàn tỉnh Bắc Ninh lần thứ XVI, nhiệm kỳ 2018-2023, 2018.

ThS CHU THỊ THANH TÂM

Trường Đại học Công đoàn