(Toàn cảnh Hội thảo)

Dự Hội thảo cóGS,TS Lê Hữu Nghĩa, Phó Chủ tịch Hội đồng Lý luận Trung ương, nguyên Giám đốc Học viện; đại diện lãnh đạo Ban Tuyên giáo Thành ủy Hà Nội, Ban Tuyên giáo Tỉnh ủy tỉnh Quảng Ngãi; các nhà khoa học, đại diện gia đình và đồng chí Nguyễn Tiến Nằn, nguyên trợ lý của Thủ tướng Phạm Văn Đồng. 

Báo cáo đề dẫn Hội thảo, PGS, TS Lê Quốc Lý,đã nêu bật những đóng góp của đồng chí Phạm Văn Đồng đối với sự nghiệp cách mạng của Đảng, của Dân tộc. Đồng chí Phạm Văn Đồng, sinh ngày 1-3-1906 tại xã Đức Tân, huyện Mộ Đức, tỉnh Quảng Ngãi. Sớm tiếp thu truyền thống yêu nước của dân tộc, từ năm 1925-1926, đồng chí đã tham gia phong trào đấu tranh đòi ân xá cụ Phan Bội Châu và để tang cụ Phan Chu Trinh. Năm 1926, đồng chí sang Quảng Châu (Trung Quốc) dự lớp huấn luyện chính trị do lãnh tụ Nguyễn Ái Quốc trực tiếp tổ chức, giảng dạy. Kết thúc khóa học, đồng chí được kết nạp vào Hội Việt Nam Cách mạng Thanh niên; được giữ lại làm công tác đối ngoại của Hội, rồi trở về nước, hoạt động trong phong trào cách mạng ở Nam Kỳ. Được bầu làm Bí thư Kỳ bộ và là Trưởng đoàn đại biểu Nam Kỳ dự Đại hội lần thứ nhất Hội Việt Nam Cách mạng Thanh niên ở Hương Cảng (Trung Quốc); rồi được bầu vào Ban Chấp hành Tổng bộ Hội. Đồng chí cùng các cán bộ trung kiên đã tích cực vận động cho sự ra đời của một Đảng Cộng sản thống nhất ở Việt Nam.

Năm 1929, đồng chí bị mật thám Pháp bắt; tòa án thực dân kết án 10 năm tù và đày ra “địa ngục trần gian” Côn Đảo. Tháng 7-1936, nhờ thắng lợi của Mặt trận Bình dân Pháp, đồng chí được trả tự do và ra Hà Nội tiếp tục hoạt động cách mạng trên mặt trận báo chí công khai của Đảng. Tháng 5-1940, đồng chí được cử sang hoạt động ở Côn Minh (Trung Quốc), làm việc bên cạnh lãnh tụ Nguyễn Ái Quốc và trở thành một trong những cán bộ chủ chốt của phong trào.

Đầu năm 1942, đồng chí Phạm Văn Đồng trở về nước hoạt động và tham gia đào tạo cán bộ Mặt trận Việt Minh, phụ trách Báo Việt Nam Độc lập, chuẩn bị lực lượng tiến tới Cách mạng Tháng Tám năm 1945. Tại Quốc dân Đại hội Tân Trào (tháng 8-1945), đồng chí được cử làm Ủy viên Thường trực Ủy ban Dân tộc giải phóng Việt Nam. Cách mạng Tháng Tám thành công, đồng chí Phạm Văn Đồng được cử làm Bộ trưởng Tài chính của Chính phủ lâm thời; được Quốc hội khóa I bầu làm Phó ban Thường trực Quốc hội (tức Phó Chủ tịch Quốc hội).

Trong những năm đầu cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp xâm lược, đồng chí Phạm Văn Đồng được cử là Ủy viên dự khuyết Trung ương Đảng, Đặc phái viên của Trung ương và Chính phủ trực tiếp chỉ đạo cuộc kháng chiến, kiến quốc ở Nam Trung Bộ. Đầu năm 1949, đồng chí trở lại Việt Bắc và trở thành Ủy viên chính thức Ban Chấp hành Trung ương Đảng, đảm nhiệm cương vị Phó Thủ tướng Chính phủ, Phó Chủ tịch Hội đồng Quốc phòng tối cao.

Sau chiến thắng Điện Biên Phủ, trong 32 năm (từ 1955-1987), đồng chí Phạm Văn Đồng được giao trọng trách Thủ tướng Chính phủ, Chủ tịch Hội đồng Bộ trưởng và Phó Chủ tịch Hội đồng Quốc phòng. Từ Đại hội II (1951) đến Đại hội VI (năm 1986) của Đảng, đồng chí được bầu vào Ban Chấp hành Trung ương và là Ủy viên Bộ Chính trị. Từ năm 1986 đến 1997, đồng chí được Ban Chấp hành Trung ương các khóa VI, VII, VIII cử làm Cố vấn Ban Chấp hành Trung ương Đảng. Đồng chí là đại biểu Quốc hội từ khóa I (1946-1960) đến khóa VII (1981-1987)…

Cuộc đời hoạt động cách mạng của đồng chí Phạm Văn Đồng vô cùng phong phú, gắn liền với những trang sử vẻ vang của Đảng và dân tộc; là tấm gương mẫu mực về tinh thần yêu nước, suốt đời tận tụy phục vụ cách mạng, phụng sự Tổ quốc, phục vụ nhân dân.

Các tham luận: “Phong cách lãnh đạo Phạm Văn Đồng – nội dung và giá trị” của PGS.TS Phạm Ngọc Anh, Viện trưởng Viện Hồ Chí Minh và các lãnh tụ của Đảng, Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh; “Đồng chí Phạm Văn đồng với Đảng bộ và nhân dân Quảng Ngãi” của đồng chí Lê Viết Chữ - Ủy viên Trung ương Đảng, Bí thư Tỉnh ủy, Chủ tịch HĐND tỉnh Quảng Ngãi; “Đồng chí Phạm Văn Đồng – nhà văn hóa lớn của dân tộc” của PGS. TS Bùi Đình Phong, Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh; “Đồng chí Phạm Văn Đồng với cao trào giải phóng dân tộc và thắng lợi của Cách mạng Tháng Tám năm 1945” của PGS.TS Nguyễn Trọng Phúc, Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh; “Đồng chí Phạm Văn Đồng với đấu tranh ngoại giao kết thúc cuộc kháng chiến chống Pháp” của PGS.TS Vũ Dương Huân, Học viện ngoại giao; “Phạm Văn Đồng – người học trò kế tục xuất sắc sự nghiệp cách mạng của Chủ tịch Hồ Chí Minh” của PGS.TS Trịnh Đình Tùng, Đại học Sư phạm Hà Nội... đã tập trung làm sáng tỏ các đóng góp của đồng chí Phạm Văn Đồng: một trong những cán bộ tiền bối của cách mạng Việt Nam; nhà lãnh đạo chủ chốt của Đảng, Nhà nước có nhiều đóng góp lớn đối với cách mạng Việt Nam; nhà ngoại giao tài năng và uy tín lớn trên thế giới; nhà văn hóa lớn của dân tộc; người học trò xuất sắc và gần gũi của Chủ tịch Hồ Chí Minh, tấm gương đạo đức cách mạng trong sáng.

Trải qua nhiều cương vị công tác ở Trung ương và địa phương, trên cương vị nào, đồng chí cũng nỗ lực hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ được giao, nêu tấm gương đạo đức cách mạng trong sáng.

Đồng chí Phạm Văn Đồng là người học trò xuất sắc và gần gũi của Chủ tịch Hồ Chí Minh, là tấm gương đạo đức cách mạng trong sáng, trọn đời phấn đấu, hy sinh vì độc lập của Tổ quốc, tự do và hạnh phúc của nhân dân...

ThS Nguyễn Hoa Mai

Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh

ThS Nguyễn Xuân Thành

Trường Chính trị tỉnh Điện Biên