(Toàn cảnh Hội thảo)

GS,TS Nguyễn Xuân Thắng, Ủy viên Ban Chấp hành Trung ương Đảng, Giám đốc Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh; PGS,TS Vũ Văn Phúc, Tổng Biên tập Tạp chí Cộng sản; GS,TS Nguyễn Quang Thuấn, Chủ tịch Viện Hàn lâm Khoa học xã hội Việt Nam đồng chủ trì Hội thảo

Tham dự Hội thảo có đồng chí Vũ Khoan, nguyên Bí thư Trung ương Đảng, nguyên Phó Thủ tướng Chính phủ; GS,TS Tạ Ngọc Tấn, Phó Chủ tịch Hội đồng Lý luận Trung ương; Đồng chí Nguyễn Văn Hùng, Phó Trưởng Ban Dân vận Trung ương; Đồng chí Phạm Anh Tuấn, Phó Trưởng Ban Nội chính Trung ương; đồng chí Trần Hồng Hà, Phó Bí thư Đảng ủy Khối các cơ quan Trung ương; đồng chí Phạm Công Tạc, Thứ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ; đồng chí Nguyễn Văn Ngàng, Phó Chủ tịch Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam; các đồng chí Phó Giám đốc Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh, Phó Tổng Biên tập Tạp chí Cộng sản và Phó Chủ tịch Viện Hàn lâm Khoa học xã hội Việt Nam cùng đông đảo các chuyên gia, nhà khoa học.

Phát biểu khai mạc Hội thảo, GS,TS Nguyễn Quang Thuấn điểm lại các văn kiện quan trọng mà Đại hội XII của Đảng đã thông qua; đồng thời nhấn mạnh đến nội dung “phát huy nhân tố con người trong mọi lĩnh vực của đời sống xã hội; tập trung xây dựng con người về đạo đức, nhân cách, lối sống, trí tuệ và năng lực làm việc; xây dựng môi trường văn hóa lành mạnh” - một trong sáu nhiệm vụ trọng tâm trong nhiệm kỳ Đại hội XII cần được quan tâm thảo luận tại Hội thảo. 

Phát biểu đề dẫn Hội thảo GS,TS Nguyễn Xuân Thắng, khẳng định: Đại hội XII của Đảng đã thông qua các văn kiện quan trọng, chỉ rõ đường lối, chủ trương, chiến lược phát triển đất nước trong thời kỳ mới. Văn kiện Đại hội XII là sự kết tinh trí tuệ của toàn Đảng, toàn quân và toàn dân ta, chứa đựng nhiều nội dung phong phú, sâu sắc, toàn diện về kinh tế, chính trị, giáo dục - đào tạo, khoa học - công nghệ, văn hóa - con người, quản lý phát triển xã hội, quốc phòng an ninh, đối ngoại, xây dựng Đảng và hệ thống chính trị... Văn kiện Đại hội XII phản ánh bước phát triển mới về tư duy lý luận của Đảng, là định hướng cho nhận thức và hành động của toàn Đảng, toàn quân và toàn dân ta trong thời gian tới. Để thực hiện thắng lợi Nghị quyết Đại hội XII, đòi hỏi phải có quyết tâm cao của cả hệ thống chính trị, của mỗi cán bộ, đảng viên và các tầng lớp nhân dân mà trước hết là đội ngũ cán bộ chủ chốt của các cấp, các ngành. Để Hội thảo đạt mục tiêu đề ra, đồng chí đề nghị các đại biểu, các nhà khoa học tập trung làm rõ những nội dung cơ bản:

-  Những nhận thức chung về “kinh tế thị trường định hướng XHCN”; các cách thức giải quyết quan hệ Nhà nước - thị trường; lộ trình, giải pháp cơ cấu lại tổng thể và đồng bộ nền kinh tế gắn với đổi mới mô hình tăng trưởng; những giải pháp để phát triển có hiệu quả kinh tế nhà nước, kinh tế tập thể; vai trò quan trọng và giải pháp đột phá để phát triển kinh tế tư nhân…

-  Các giải pháp gắn kết giáo dục, đào tạo, khoa học và công nghệ với xây dựng nền văn hóa Việt Nam tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc.

-  Các tiêu chí về tính tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc của văn hóa Việt Nam, về các đặc trưng dân tộc, nhân văn, dân chủ, khoa học; giải pháp xây dựng con người và phát huy nhân tố con người; quản lý tốt sự phát triển xã hội, quản lý tài nguyên, môi trường trong bối cảnh phát triển kinh tế thị trường và đẩy mạnh hội nhập quốc tế, ứng phó với biến đổi khí hậu.

-  Nội dung, giải pháp “Tăng cường quốc phòng, an ninh, bảo vệ vững chắc Tổ quốc Việt Nam XHCN trong tình hình mới”; vấn đề đối ngoại, hợp tác, đấu tranh để đảm bảo chủ quyền, lợi ích của quốc gia dân tộc trong bối cảnh thế giới, khu vực đang thay đổi nhanh, khó dự đoán.

-  Nhận thức về cách thức, biện pháp để phát huy sức mạnh toàn dân tộc; những giá trị mang tính phổ quát về dân chủ và đặc trưng của dân chủ XHCN; quan hệ giữa dân chủ với đổi mới và phát triển và đặc biệt là cơ chế phát huy dân chủ XHCN trong bối cảnh phát triển kinh tế thị trường và đẩy mạnh hội nhập quốc tế.

-  Tiếp tục làm sáng tỏ lĩnh vực xây dựng nhà nước pháp quyền XHCN với sự phân công, phối hợp và có kiểm soát giữa các nhánh quyền lực về lập pháp, hành pháp, tư pháp; quan hệ giữa trung ương và địa phương; cơ chế, phương thức để kiểm soát quyền lực nhà nước; các giải pháp nhằm hoàn thiện chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn, tổ chức của Nhà nước theo quy định của Hiến pháp năm 2013.

-  Sự phát triển nhận thức lý luận về Đảng cầm quyền; về vai trò lãnh đạo của Đảng trong tình hình mới, nhất là các giải pháp nhằm ngăn chặn, đẩy lùi sự suy thoái tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, biểu hiện “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” trong Đảng; các giải pháp xây dựng đội ngũ cán bộ, nhất là cán bộ chiến lược.

-   Nhận thức mới và con đường, biện pháp để xử lý tốt các mối quan hệ lớn trong quá trình đổi mới đất nước cũng như thực hiện sáu nhiệm vụ trọng tâm đã được nêu trong Văn kiện Đại hội.

Tại Hội thảo, các ý kiến phát biểu đã tập trung làm sáng tỏ các nội dung trên. Trong đó, nhấn mạnh một số vấn đề:

Về bối cảnh tổ chức thực hiện Nghị quyết.  Các nhà khoa học cho rằng, Văn kiện đã dự báo chính xác, đầy đủ tình hình thế giới, trong nước thời gian tới. Tuy nhiên, để thực hiện được các mục tiêu mà Nghị quyết đề ra, cần theo dõi sát sao những biến động của thế giới để dự báo các tác động và đưa gia biện pháp ứng phó. Đồng chí Vũ Khoan; PGS,TS Đỗ Tiến Sâm, Viện Hàn lâm Khoa học xã hội Việt Nam, khẳng định: bối cảnh quốc tế thời gian tới nhiều diễn biến phức tạp: kinh tế có sự thay đổi lớn về chất và lượng, chính trị có sự cạnh tranh gay gắt giữa các quốc gia… Tình hình đó tạo nhiều thuận lợi nhưng cũng không ít khó khăn đối với Việt Nam. Để thực hiện thắng lợi chủ trương hội nhập quốc tế trong tình hình mới, Đảng ta cần thường xuyên cập nhật thông tin trong nước và thế giới; có sự lựa chọn ưu tiên cho các mục tiêu quan trọng trong các chọn lựa giữa bảo vệ và xây dựng đất nước, giữa trước mắt và lâu dài… Đặc biệt, cần củng cố niềm tin của nhân dân vào sự lãnh đạo của Đảng. Do đó, việc tập trung xây dựng Đảng, làm tốt công tác dân vận để tránh nguy cơ xa dân là vô cùng cần thiết.

Về hoàn thiện thể chế kinh tế thị trường định hướng XHCN, đổi mới mô hình tăng trưởng, đẩy mạnh CNH, HĐH đất nước trong bối cảnh hội nhập quốc tế.Các tham luận cho rằng: Văn kiện Đại hội XII có nhiều đổi mới, đánh dấu sự đổi mới tư duy lý luận của Đảng về vấn đề này. Đó là việc khẳng định kinh tế tư nhân là động lực quan trọng của nền kinh tế nên cần có giải pháp để phát triển loại hình quan trọng này: cơ chế, chính sách, nhân lực, môi trường kinh doanh… Mặt khác, vấn đề cơ cấu lại tổng thể nền kinh tế cũng như cơ cấu lại từng ngành, từng lĩnh vực là vô cùng quan trọng.

Về đổi mới căn bản và toàn diện giáo dục, đào tạo, phát triển nguồn nhân lực, phát triển khoa học và công nghệ. Các nhà khoa học cho rằng: đây là lĩnh vực quan trọng, góp phần thực hiện thành công mục tiêu Đại hội đề ra. Do đó, việc tìm giải pháp đồng bộ, hiệu quả để phát triển giáo dục – đào tạo và khoa học – công nghệ là vô cùng quan trọng.

Về xây dựng, phát triển văn hóa, con người và phát huy nhân tố con người, quản lý tốt sự phát triển xã hội; thực hiện tiến bộ, công bằng xã hội. Các nhà khoa học cho rằng, việc đặt phát triển văn hóa, con người làm một trong 4 trụ cột phát triển; vấn đề quản lý xã hội lần đầu tiên được đưa vào Văn kiện; quan điểm về ứng phó biến đổi khí hậu…  đánh dấu sự phát triển tư duy lý luận của Đảng. Mặt khác, gắn phát triển kinh tế với văn hóa, kết hợp văn hóa với an ninh quốc phòng, phát huy sức mạnh mềm của văn hóa cần được chú trọng. Đặc biệt, cần có giải pháp phát triển văn hóa cho từng giai tầng, nhóm xã hội. GS,TS Lê Hồng Lý, Viện Hàn lâm Khoa học xã hội Việt Nam đã khẳng định vị trí, vai trò to lớn của nhân tố con người và xây dựng con người trong việc tạo dựng giá trị văn hóa Việt Nam. GS,TSKH Phan Xuân Sơn, Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh, khẳng định: xây dựng, phát triển văn hóa con người là một trong những yếu tố đảm bảo sự phát triển bền vững đất nước.  

Về tăng cường quốc phòng, an ninh, bảo vệ vững chắc Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa trong tình hình mới. Nhiều nhà khoa học cho rằng, quan điểm kiên quyết, kiên trì đấu tranh bảo vệ vững chắc độc lập, chủ quyền, thống nhất, toàn vẹn lãnh thổ của Tổ quốc của Đảng là phù hợp, thể hiện quyết tâm của toàn Đảng, toàn dân, toàn quân ta. Để làm được điều đó, cần có giải pháp kết hợp kinh tế với an ninh, quốc phòng, đối ngoại và văn hóa. Cần thể hiện quyết tâm đó trong tất cả các chương trình, kế hoạch phát triển đất nước.

Về phát huy sức mạnh của toàn dân tộc trong xây dựng và bảo vệ Tổ quốc; bảo đảm thực hiện quyền làm chủ của nhân dân. GS,TS Hồ Sỹ Quý, Viện Hàn lâm Khoa học xã hội Việt Nam cho rằng, khái niệm dân chủ và đặc trưng dân chủ XHCN trong điều kiện một Đảng cầm quyền, mối quan hệ giữa dân chủ với xây dựng và bảo vệ Tổ quốc đã được Đại hội xác định. Trong quá trình thực hiện, cần quán triệt, phát huy dân chủ trong Đảng là hạt nhân phát huy dân chủ của nhân dân và cần có cơ chế để phát huy dân chủ của nhân dân. PGS,TS Đỗ Thị Thạch, Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh, khẳng định: cần tiếp tục đề cao tầm quan trọng của dân chủ và phát huy mạnh mẽ quyền làm chủ của nhân dân, đảm bảo tất cả quyền lực thuộc về nhân dân và gắn liền với việc hoàn thiện hệ thống pháp luật.

Về xây dựng Nhà nước pháp quyền XHCN. ác nhà khoa học khẳng định, đây là nhiệm vụ trọng tâm trong thời gian tới. Tuy nhiên, quản lý bằng pháp luật cần bảo đảm quyền nhân dân và cần có cơ chế phân công, phối hợp, kiểm soát giữa các cơ quan nhà nước trong thực hiện quyền lập pháp, hành pháp và tư pháp.

Về những điểm mới, then chốt trong công tác xây dựng Đảng. GS,TS Tạ Ngọc Tấn, Hội đồng Lý luận Trung ương; TS Cao Văn Thống, Ủy ban Kiểm tra Trung ương… đồng chí Nguyễn Đức Hà, Ban Tổ chức Trung ương; PGS,TS Đỗ Tiến Sâm, Viện Hàn lâm Khoa học xã hội Việt Nam… cho rằng, Báo cáo Chính trị trình Đại hội XII của Đảng đã nhấn mạnh tầm quan trọng của công tác này. Đặc biệt, lần đầu tiên, vấn đề xây dựng Đảng về đạo đức, được đưa vào Văn kiện; công tác dân vận được tách riêng thành một tiểu mục… đã cho thấy vai trò của các công tác này trong thực hiện nhiệm vụ, mục tiêu Đại hội đề ra. Để làm được điều đó, cần tăng cường công tác kiểm tra, giám sát, kỷ luật Đảng; tăng cường công tác lý luận và tư tưởng của Đảng và xây dựng đội ngũ cán bộ.

Hoa Mai