(Toàn cảnh kỳ họp, ảnh: ttxvn.vn)

Đồng chí Nguyễn Xuân Thắng, Bí thư Trung ương Đảng, Giám đốc Học viện Chính trị Quốc gia Hồ Chí Minh, Phụ trách Hội đồng Lý luận Trung ương chủ trì Kỳ họp. Tham dự Kỳ họp có đồng chí Phạm Minh Chính, Ủy viên Bộ Chính trị, Bí thư Trung ương Đảng, Trưởng Ban Tổ chức Trung ương, các Ủy viên Hội đồng và đại diện lãnh đạo một số ban, ngành, cơ quan Trung ương. 

Phát biểu khai mạc phiên họp, GS, TS Nguyễn Xuân Thắng nêu rõ, kỳ họp thứ 4 của Hội đồng Lý luận Trung ương diễn ra vào thời điểm rất quan trọng. Các Nghị quyết, kết luận của Trung ương gần đây khẳng định việc xây dựng, củng cố và phát triển nền tảng tư tưởng lý luận của Đảng là vấn đề hệ trọng, phải tiếp tục đi sâu nghiên cứu để hiểu rõ hơn, thấm nhuần và kiên định bảo vệ nền tảng tư tưởng chủ nghĩa Mác-Lênin và tư tưởng Hồ Chí Minh. Đồng thời, cần chú trọng tổng kết thực tiễn, tìm hiểu những kinh nghiệm hay, những mô hình và cách làm tốt, đáp ứng yêu cầu lãnh đạo của Đảng đối với công cuộc xây dựng, phát triển và bảo vệ Tổ quốc xã hội chủ nghĩa trong giai đoạn mới.

Tại phiên về chuyên đề “Công tác lý luận: Thực trạng, vấn đề và giải pháp”, các Ủy viên Hội đồng đều khẳng định: Lý luận cách mạng là ánh sáng soi đường, là ngọn cờ tập hợp lực lượng cách mạng, là cơ sở của những đường lối chiến lược cách mạng đúng đắn, là một trong những yếu tố quyết định đối với thắng lợi của cách mạng. Những thành tựu to lớn có tính lịch sử của công cuộc đổi mới đất nước là bằng chứng khách quan, đầy sức thuyết phục cho những thành công to lớn của Đảng Cộng sản Việt Nam trong việc phát triển sáng tạo chủ nghĩa Mác - Lênin trong điều kiện lịch sử cụ thể, để xây dựng nên một hệ thống lý luận của Việt Nam về xây dựng, phát triển đất nước trong thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội. Xuất phát từ những nguyên lý của chủ nghĩa Mác-Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh và thực tiễn công cuộc xây dựng, phát triển đất nước, Đảng ta đã không ngừng phát triển và hoàn thiện nhận thức lý luận chung về mô hình, mục tiêu, tính chất, con đường của thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội.

Các Ủy viên Hội đồng Lý luận Trung ương xác định những vấn đề bức thiết đang và sẽ đặt ra đối với công tác lý luận của Đảng nói chung và đối với công tác nghiên cứu lý luận nói riêng trong bối cảnh tình hình thế giới diễn biến nhanh chóng, phức tạp, khó lường; công cuộc đổi mới đất nước đang đi vào chiều sâu. Đồng thời,  đề xuất các giải pháp góp phần thúc đẩy, nâng cao hiệu quả công tác lý luận ở nước ta trong điều kiện kinh tế thị trường, định hướng xã hội chủ nghĩa, hội nhập quốc tế và cuộc cách mạng công nghiệp 4.0 để tiếp tục đưa đất nước phát triển nhanh và bền vững.

Phát biểu tại phiên họp, Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng khẳng định: Trong thời gian qua, đội ngũ cán bộ lý luận, trong đó, Hội đồng Lý luận Trung ương là một đầu mối quan trọng, đã khẩn trương, tích cực triển khai nhiều hoạt động phục vụ công tác lãnh đạo, chỉ đạo của Ban Chấp hành Trung ương, Bộ Chính trị, Ban Bí thư. Nhiều đề xuất của các cơ quan tham mưu, tư vấn lý luận chính trị đã được tiếp nhận đưa vào các nghị quyết của Đảng. Tuy nhiên, cũng cần nghiêm túc nhận thức sâu sắc và quyết tâm khắc phục những hạn chế, bất cập đã được nêu trong Báo cáo tổng kết của Hội đồng, nhất là sự chậm trễ về tiến độ, những hạn chế về chất lượng của một số báo cáo tổng kết thực tiễn, nghiên cứu chuyên đề, đặc biệt là chưa giải đáp kịp thời những vấn đề mới nảy sinh trong thực tiễn cuộc sống. Không thể để kéo dài tình trạng còn lạc hậu của lý luận so với sự vận động và đòi hỏi của thực tiễn. Lý luận phải vươn lên dẫn đường và đồng hành với thực tiễn. 

Tổng Bí thư nhấn mạnh: Tình hình thế giới, khu vực đang và sẽ diễn biến nhanh chóng, phức tạp, khó lường. Những bất ổn trên thế giới có chiều hướng gia tăng… Chúng ta phải chủ động dự báo, chủ động chuẩn bị về mọi mặt để đưa đất nước tiến lên nhanh hơn, mạnh hơn trước sự vận động mau lẹ của thời cuộc. Nhiều vấn đề rất mới về lý luận, thực tiễn đang đặt ra đòi hỏi chúng ta phải nhận thức đúng và giải quyết tốt. Bối cảnh đó đặt lên vai giới lý luận nước nhà trọng trách rất lớn. Phải có tầm nhìn vượt trước; dự báo chuẩn xác xu thế phát triển; xây dựng hệ thống luận cứ vững chắc cho chiến lược phát triển quốc gia với lộ trình khoa học, bước đi hợp lý.

Tổng Bí thư đề xuất thêm một số vấn đề, đề nghị Hội đồng nghiên cứu, vận dụng trong việc xây dựng chương trình làm việc, kế hoạch công tác năm 2018 và những năm tiếp theo:

-   Cần tập trung nâng cao chất lượng tổng kết thực tiễn, nghiên cứu lý luận, phục vụ tốt hơn nữa công tác lãnh đạo, chỉ đạo của Ban Chấp hành Trung ương, Bộ Chính trị, Ban Bí thư từ nay đến cuối nhiệm kỳ. Hội đồng Lý luận Trung ương cần làm đầu mối tập hợp trí tuệ đội ngũ cán bộ lý luận, tích cực tổng kết thực tiễn, nghiên cứu lý luận, góp phần làm rõ những vấn đề: nhận thức và giải quyết đúng quan hệ giữa nhà nước - thị trường - xã hội; vấn đề chế độ sở hữu tài sản; vấn đề tích tụ, tập trung đất đai phục vụ đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa nông nghiệp, xây dựng nông thôn mới; vấn đề huy động, phân bố, sử dụng hiệu quả nguồn lực nhằm phát triển đất nước nhanh, bền vững; vấn đề mô hình tổng thể của hệ thống chính trị nước ta phù hợp với phát triển kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa, xây dựng Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa, hội nhập quốc tế; vấn đề kiểm soát quyền lực.... 

-   Trong năm 2018, Ban Chấp hành Trung ương sẽ tổng kết việc thực hiện Chiến lược công tác cán bộ thời kỳ công nghiệp hóa, hiện đại hóa và Chiến lược Biển, để tiếp tục hoàn hiện các chủ trương, chính sách lớn. Đây là vấn đề rất hệ trọng, đòi hỏi sự chuẩn bị kỹ lưỡng, thật sự khoa học. Hoạt động lý luận phải tham gia tích cực vào quá trình chuẩn bị này, tư vấn giúp Trung ương có những căn cứ lý luận, thực tiễn vững chắc để có những quyết sách đúng đắn, đáp ứng yêu cầu mới, rất cao của thực tiễn xây dựng, bảo vệ Tổ quốc. 

-   Cần khởi động chuẩn bị cho việc xây dựng dự thảo Văn kiện Đại hội lần thứ XIII của Đảng. Đại hội không chỉ kiểm điểm, đánh giá 5 năm thực hiện Nghị quyết Đại hội XII mà còn phải tổng kết 10 năm thực hiện Cương lĩnh xây dựng đất nước trong thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội (Bổ sung, phát triển năm 2011) và Chiến lược phát triển kinh tế - xã hội năm 2011 - 2020. Đại hội không chỉ xác định phương hướng, nhiệm vụ phát triển đất nước trong chặng đường 5 năm 2021 - 2025 mà còn định hướng phát triển toàn diện, bền vững đất nước đến năm 2030 - năm Đảng ta tròn 100 tuổi, và xa hơn, phải đưa ra tầm nhìn đến năm 2045 - năm chúng ta kỷ niệm 100 năm thành lập nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam (1945 - 2045). Việc chuẩn bị các dự thảo Văn kiện Đại hội XIII đòi hỏi sự nỗ lực rất lớn của toàn Đảng, trong đó có vai trò rất quan trọng của giới lý luận. Cần nghiên cứu, tổng kết toàn diện các vấn đề chính trị, kinh tế, văn hóa, xã hội, quốc phòng, an ninh, đối ngoại, xây dựng hệ thống chính trị, đặc biệt là xây dựng Đảng. Bao trùm, xuyên suốt các nội dung, lĩnh vực cần nghiên cứu, tổng kết chính là xác định cho được con đường, lộ trình thực hiện thành công mục tiêu phát triển đất nước giàu mạnh về mọi mặt và trở thành nước công nghiệp hiện đại theo định hướng xã hội chủ nghĩa vào giữa thế kỷ XXI.

Tổng Bí thư khẳng định: Gần 2 năm qua, nhất là năm 2017, Hội đồng Lý luận Trung ương đã có một số đổi mới về nội dung và phương thức hoạt động: Lấy hoạt động của các tiểu ban làm trọng tâm trong triển khai công việc của Hội đồng; coi trọng tổng kết thực tiễn; phối hợp chặt chẽ với một số cơ quan, địa phương, phát huy vai trò là đầu mối tập hợp và phát huy trí tuệ của đội ngũ trí thức trong nghiên cứu lý luận, tổng kết thực tiễn; đổi mới, nâng cao chất lượng xây dựng các báo cáo, các chuyên đề khoa học. Tập thể Hội đồng và cơ quan hội đồng đoàn kết, thống nhất, rà soát, bố trí công việc hợp lý, đúng người, đúng việc theo đề án vị trí việc làm. Những đổi mới đó đã góp phần nâng cao chất lượng, hiệu quả hoạt động của Hội đồng. 

Hội đồng cần tiếp tục phối hợp chặt chẽ, thường xuyên với các bộ, ban, ngành liên quan và một số địa phương đẩy mạnh tổng kết thực tiễn. Vấn đề mấu chốt là cần bảo đảm tính thiết thực, chất lượng, hiệu quả. Khảo sát thực tiễn không chỉ dừng lại ở sao chụp, mô tả bề mặt của thực tiễn, mà phải khám phá tầng sâu của thực tiễn, phát hiện các mâu thuẫn, các xu hướng và nhân tố phát triển mới. Đó là tổng kết thực tiễn ở tầm lý luận, đòi hỏi phải rất chuyên tâm và công phu. Đẩy mạnh việc nghiên cứu các đề tài trong Chương trình nghiên cứu khoa học lý luận chính trị cấp nhà nước giai đoạn 2016 - 2020; các chuyên đề nghiên cứu lý luận chính trị của Bộ Chính trị, Ban Bí thư khóa XII. Cố gắng đề xuất những điểm mới, nhất là giải pháp có tính đột phá trong từng đề tài, từng chuyên đề để Bộ Chính trị, Ban Bí thư nghiên cứu, thảo luận, tiếp thu. 

Hội đồng cần tham gia tích cực, chủ động và có hiệu quả hơn nữa vào việc đấu tranh phê phán các quan điểm sai trái, bác bỏ những luận điệu phản động, thù địch, bảo vệ Cương lĩnh, đường lối của Đảng. Bên cạnh đó, cần mở rộng và nâng cao chất lượng, hiệu quả hợp tác lý luận với các đảng cộng sản cầm quyền và một số đảng khác trên thế giới, tích cực trao đổi, đối thoại với các học giả nước ngoài nhằm cập nhật, tiếp thu có chọn lọc tinh hoa lý luận thế giới có giá trị tham khảo cho Việt Nam; đồng thời giới thiệu, quảng bá đường lối, chủ trương của Đảng, Nhà nước và những thành tựu lý luận Việt Nam. 

Hội đồng, Cơ quan Hội đồng tiếp tục kiện toàn tổ chức bộ máy, xác định thật khoa học vị trí việc làm; chú trọng công tác kết nối, cập nhật thông tin lý luận trong nước, quốc tế; đoàn kết, sáng tạo, kỷ luật, kỷ cương, phấn đấu hoàn thành tốt nhất chức năng, nhiệm vụ. Phát huy tốt hơn nữa vai trò của các tiểu ban và các thành viên Hội đồng. Các tiểu ban của Hội đồng cần nêu cao tính chủ động, tính kế hoạch, tính dân chủ. Tăng cường các sinh hoạt chuyên môn, trao đổi, thảo luận sâu, tranh luận thẳng thắn các vấn đề chưa đủ rõ để đi đến nhận thức thống nhất. Các thành viên hội đồng cần nêu cao tinh thần trách nhiệm, dành nhiều thời gian, công sức, trí tuệ, tâm huyết với công việc. Tham gia Hội đồng là để thực hiện những công việc rất quan trọng, hệ trọng, liên quan đến quá trình hoạch định đường lối, chủ trương của Đảng. Không thấy hết vinh dự và trách nhiệm; không đầu tư tâm sức, trí tuệ, không trăn trở, tâm huyết, tìm tòi, sáng tạo thì không thể hoàn thành được nhiệm vụ. 

Hoa Mai