Tới dự và Chủ trì Hội nghị có GS, TS Nguyễn Xuân Thắng, Bí thư Trung ương Đảng, Chủ tịch Hội đồng Lý luận Trung ương, Giám đốc Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh.

Tham dự Hội nghị có đại diện lãnh đạo các ban, bộ, ngành Trung ương; lãnh đạo các tỉnh ủy, thành ủy; các đồng chí Phó Giám đốc Học viện; lãnh đạo các Ban Tuyên giáo tỉnh ủy, thành ủy; Trường Chính trị tỉnh, thành; đại diện lãnh đạo các đơn vị thuộc Học viện…

Báo cáo tại Hội nghị, GS, TS Nguyễn Xuân Thắng khẳng định, dưới sự chỉ đạo trực tiếp của Bộ Chính trị, Ban Bí thư và sự lãnh đạo của cấp ủy các cấp, việc triển khai thực hiện Chỉ thị 15 trong 15 năm qua đã đạt được những kết quả quan trọng:

Viện Lịch sử Đảng (Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh) là cơ quan chuyên môn đầu ngành có nhiệm vụ tổ chức, nghiên cứu, biên soạn lịch sử Đảng, đã tập trung nghiên cứu, bổ sung, nâng cao chất lượng 3 tập Lịch sử Đảng Cộng sản Việt Nam và 7 tập Biên niên sự kiện Lịch sử Đảng Cộng sản Việt Nam; đã biên soạn, xuất bản một số công trình lịch sử Đảng quan trọng như: Lịch sử kháng chiến chống thực dân Pháp trên địa bàn Liên khu IV (1945-1954); Biên niên xứ ủy Nam Bộ và Trung ương Cục miền Nam (1954-1975); Lịch sử xứ ủy Nam Bộ và Trung ương Cục miền Nam (1954-1975); Lịch sử Chính phủ Việt Nam tập 3 (1976-2005); Biên niên Lịch sử Chính phủ tập 3 (1976-1985) và tập 4 (1976-2005); Lịch sử đấu tranh của các chiến sỹ yêu nước và cách mạng tại Nhà tù Côn Đảo (1862-1975)…Bên cạnh đó, Viện Lịch sử Đảng còn triển khai nghiên cứu thành công nhiều đề tài, hội thảo khoa học quan trọng; phối hợp với một số tỉnh ủy, thành ủy nghiên cứu, biên soạn, nâng cao chất lượng các công trình lịch sử Đảng bộ, lịch sử truyền thống cách mạng.

Ở cấp tỉnh, thành phố, tính đến năm 2017, 100% các tỉnh, thành phố trong cả nước đã xuất bản lịch sử Đảng bộ giai đoạn 1930 - 1975; 24/63 tỉnh, thành phố xuất bản lịch sử Đảng bộ đến năm 2010; một số tỉnh, thành phố đang biên soạn lịch sử Đảng bộ đến năm 2015. Một số tỉnh đã biên soạn và xuất bản sách về Đảng bộ tỉnh qua các kỳ đại hội, biên niên sự kiện lịch sử Đảng bộ.

Ở cấp quận, huyện, thị xã, đã có 90% cấp quận, huyện đã tổ chức nghiên cứu, biên soạn lịch sử Đảng bộ giai đoạn 1930- 1975; khoảng 20% quận, huyện xuất bản lịch sử Đảng bộ giai đoạn 1930- 2005 hoặc đến 2010. Nhiều tỉnh, thành phố đạt 100% quận, huyện, thị xã đã biên soạn lịch sử Đảng bộ, như: Bắc Ninh, Hưng Yên, Lạng Sơn, Bắc Giang, Hải Dương, Hòa Bình, Thái Nguyên, Tuyên Quang, Bà Rịa - Vũng Tàu, Bình Thuận, Bến Tre, Hậu Giang, Bình Định, Thành phố Hồ Chí Minh, Cà Mau, An Giang…

Đối với cấp xã, phường, thị trấn, một số địa phương có tỷ lệ xã, phường, thị trấn hoàn thành việc nghiên cứu, biên soạn và xuất bản lịch sử Đảng bộ đạt cao, tiêu biểu như: Hậu Giang 76/76, Bắc Giang 254/263, Tuyên Quang 140/141, Hưng Yên 137/161, Bình Dương 85/91, Ninh Bình 129/145, Hải Dương 237/265, Nam Định 221/229, Phú Thọ 253/277, thành phố Hồ Chí Minh 205/322…

Tính chung, sau 15 năm thực hiện Chỉ thị 15, cả nước đã có 10.325 công trình khoa học lịch sử Đảng, trong đó có 865 công trình cấp tỉnh; 1.336 công trình cấp quận, huyện; 6.385 công trình cấp phường, xã; 1.371 công trình của các sở, ban, ngành đoàn thể và 365 công trình do Viện Lịch sử Đảng biên soạn và xuất bản.

Nhìn chung, các công trình đảm bảo tính Đảng, tính khoa học, góp phần quan trọng vào việc giáo dục truyền thống cách mạng, tổng kết lý luận và cung cấp luận cứ khoa học cho việc hoạch định đường lối, chủ trương của Đảng, pháp luật của Nhà nước; tham gia đắc lực vào cuộc đấu tranh chống lại những luận điệu xuyên tạc, bôi nhọ lịch sử của các thế lực thù địch.

Bên cạnh những kết quả đạt được, Báo cáo cũng thẳng thắn chỉ ra những hạn chế, bất cập trong quá trình triển khai thực hiện Chỉ thị 15, đó là: một số cấp ủy Đảng ở Trung ương và địa phương chưa nhận thức đầy đủ vị trí, tầm quan trọng của công tác nghiên cứu, biên soạn, tuyên truyền và giáo dục lịch sử Đảng bộ, lịch sử truyền thống cách mạng; công tác chỉ đạo thực hiện còn thiếu chủ động, chưa xây dựng được chương trình, kế hoạch nghiên cứu, biên soạn một cách khoa học, thường xuyên và lâu dài để chủ động thực hiện, nên sự phối hợp để giải quyết các vấn đề, như biên chế cán bộ, kinh phí biên soạn…còn hạn chế; trình độ của đội ngũ cán bộ làm công tác lịch sử Đảng còn nhiều hạn chế, bất cập, nhiều nơi không có cán bộ chuyên trách, bố trí cán bộ không đúng chuyên ngành…; một số ấn phẩm lịch sử Đảng khi tổ chức nghiên cứu, biên soạn, xuất bản chưa tuân thủ đầy đủ các quy định về tổ chức biên soạn, thẩm định, nên còn có những sai sót; sự phối hợp giữa Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh, Ban Tuyên giáo Trung ương trong công tác chỉ đạo thực hiện còn chưa thật chặt chẽ và thường xuyên…

Quán triệt, triển khai Chỉ thị 20-CT/TW của Ban Bí thư Trung ương Đảng về “Tiếp tục tăng cường, nâng cao chất lượng nghiên cứu, biên soạn, tuyên truyền, giáo dục lịch sử Đảng”, GS, TS Nguyễn Xuân Thắng, Bí thư Trung ương Đảng, Chủ tịch Hội đồng Lý luận Trung ương, Giám đốc Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh khẳng định, Chỉ thị số 20 thể hiện nhận thức mới, tư duy mới của Đảng và sự quan tâm đặc biệt của Ban Bí thư Trung ương Đảng đối với công tác nghiên cứu, biên soạn, tuyên truyền, giáo dục lịch sử Đảng trong giai đoạn mới. Để thực hiện hiệu quả Chỉ thị số 20, trước hết cần phải nắm chắc nội dung của Chỉ thị, đặc biệt là sự phát triển về nhận thức và những điểm mới của Chỉ thị.

Theo Bí thư Trung ương Đảng Nguyễn Xuân Thắng, nếu như Chỉ thị số 15 của Ban Bí thư mới tập trung vào công tác nghiên cứu, biên soạn lịch sử Đảng thì Chỉ thị số 20 đã khẳng định nội hàm của công tác lịch sử Đảng rộng hơn, không chỉ là công tác nghiên cứu, biên soạn mà trên cơ sở kết quả nghiên cứu, biên soạn lịch sử Đảng, lịch sử truyền thống, tăng cường và nâng cao chất lượng công tác tuyên truyền, giáo dục lịch sử Đảng nhằm bồi dưỡng ý chí và tình cảm cách mạng, làm cho lịch sử Đảng thấm sâu vào tâm trí của mỗi cán bộ, đảng viên và toàn thể nhân dân, tạo động lực và năng lực nội sinh để đẩy mạnh sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa và hội nhập quốc tế. 

Từ nhận thức đó, cùng với việc khẳng định “tiếp tục tăng cường, nâng cao chất lượng nghiên cứu, biên soạn lịch sử Đảng”, Chỉ thị số 20 nhấn mạnh đến “công tác tuyên truyền, giáo dục lịch sử Đảng trong Đảng và toàn xã hội, đặc biệt là thế hệ trẻ”. Đây là nội dung hoàn toàn mới so với Chỉ thị số 15. Điều này thể hiện sự quan tâm sâu sắc của Đảng đối với việc giáo dục truyền thống, bồi đắp tinh thần yêu nước, lòng tự tôn, tự hào dân tộc.

Điểm mới của Chỉ thị 20 là ngoài việc giao nhiệm vụ chung cho cấp ủy, Ban Bí thư đã giao “trách nhiệm trực tiếp và thường xuyên là thường trực cấp ủy các cấp tăng cường lãnh đạo, chỉ đạo đối với công tác lịch sử Đảng.” Chủ trương này đòi hỏi thường trực cấp ủy các cấp cần phải sát sao hơn nữa trong chỉ đạo công tác lịch sử Đảng nhằm tạo ra sự chuyển biến về chất đối với công tác nghiên cứu, biên soạn, tuyên truyền, giáo dục lịch sử Đảng.

Bí thư Trung ương Đảng Nguyễn Xuân Thắng nhấn mạnh, trong thời gian tới, tình hình thế giới và khu vực còn diễn biến phức tạp, tác động trực tiếp đến Việt Nam, tạo ra những vận hội song cũng chứa đựng nhiều nhiều thách thức. Trong bối cảnh đó, nghiên cứu sâu sắc đi đôi với tăng cường công tác tuyên truyền, giáo dục lịch sử Đảng càng trở nên đặc biệt quan trọng nhằm chống lại các quan điểm sai trái, luận điểm phản động bôi nhọ lịch sử, phủ định vai trò lãnh đạo của Đảng và con đường đi lên CNXH ở Việt Nam của các thế lực thù địch.

Trên cơ sở quán triệt sâu sắc những nội dung của Chỉ thị số 20, thay mặt Ban Bí thư Trung ương Đảng, GS, TS Nguyễn Xuân Thắng yêu cầu các tỉnh ủy, thành ủy, các ban đảng, ban cán sự đảng, đảng đoàn, đảng ủy trực thuộc Trung ươngtổ chức quán triệt sâu sắc Chỉ thị số 20 - CT/TW, góp phần làm thay đổi một bước nhận thức của cán bộ, đảng viên, nhất là lãnh đạo các cấp về vị trí, tầm quan trọng của việc tiếp tục tăng cường, nâng cao chất lượng nghiên cứu, biên soạn, tuyên truyền giáo dục lịch sử Đảng. Triển khai xây dựng chương trình, kế hoạch; bảo đảm điều kiện, cơ sở vật chất và kinh phí cần thiết để tổ chức biên soạn lịch sử Đảng bộ ở địa phương, ban, ngành và tổ chức mình.

Ban Tuyên giáo các tỉnh, thành phố tập trung chỉ đạo hoàn thiện việc nghiên cứu, biên soạn lịch sử Đảng bộ các cấp, lịch sử các ban, ngành, đoàn thể; xây dựng chương trình, kế hoạch nghiên cứu, biên soạn và xuất bản biên niên sự kiện lịch sử Đảng bộ và văn kiện Đảng bộ tỉnh. Đồng thời, xây dựng đề án sưu tầm tư liệu phỏng vấn các nhân chứng lịch sử, đề án số hóa tư liệu lịch sử Đảng.

Với tư cách là cơ quan nghiên cứu đầu ngành, Viện Lịch sử Đảng sớm xây dựng kế hoạch triển khai thực hiện Chỉ thị số 20 của Ban Bí thư gửi các tỉnh ủy, thành ủy, các ban, ngành Trung ương, các đoàn thể chính trị - xã hội ở Trung ương; thường xuyên kiểm tra, đôn đốc việc quán triệt và triển khai thực hiện Chỉ thị; xây dựng nội dung, cơ chế phối hợp với các cấp ủy đảng địa phương và các ban, ngành, đoàn thể Trung ương trong quá trình tổ chức nghiên cứu, biên soạn, truyên truyền, giáo dục lịch sử Đảng; xây dựng các chương trình, đề án về đẩy mạnh hợp tác quốc tế trong nghiên cứu, sưu tầm tư liệu lịch sử Đảng ở nước ngoài và tổ chức nghiên cứu lịch sử một số đảng cầm quyền trên thế giới; tiếp tục bổ sung, hoàn thiện nâng cao chất lượng, tính khách quan, khoa học của các công trình lịch sử chung toàn Đảng; chú trọng nghiên cứu, biên niên sự kiện lịch sử Đảng, văn kiện Đảng. Cùng với đó, tập trung nghiên cứu những vấn đề tồn đọng trong lịch sử Đảng, đồng thời, tổng kết sự lãnh đạo của Đảng trên các lĩnh vực sau hơn 30 năm tiến hành sự nghiệp đổi mới, công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước và hội nhập quốc tế, phục vụ đắc lực nhiệm vụ lãnh đạo của Đảng trong giai đoạn mới…

Tại Hội nghị, lãnh đạo các tỉnh ủy, thành ủy đã trao đổi, thảo luận về những kết quả đạt được trong thực hiện Chỉ thị số 15, nêu lên những thuận lợi, khó khăn; chia sẻ những kinh nghiệm của địa phương, đồng thời kiến nghị những giải pháp nhằm tăng cường nâng cao chất lượng nghiên cứu, biên soạn lịch sử Đảng Cộng sản Việt Nam trong thời gian tới nhằm đạt được kết quả tốt nhất trong quá trình triển khai thực hiện Chỉ thị 20.

Nhân dịp này, Viện Lịch sử Đảng đã vinh dự được Đảng, Nhà nước trao tặng Huân chương Lao động hạng Ba do có những thành tích xuất sắc trong công tác nghiên cứu, biên soạn lịch sử Đảng; 12 tập thể và 21 cá nhân đã được Giám đốc Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh tặng Bằng khen.  

Minh Phương