GS, TS Nguyễn Xuân Thắng, Ủy viên Bộ Chính trị, Giám đốc Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh, Chủ tịch Hội đồng Lý luận Trung ương; Phạm Xuân Thăng, Ủy viên Trung ương Đảng, Bí thư Tỉnh ủy, Chủ tịch HĐND tỉnh Hải Dương; Phan Xuân Thủy, Phó Trưởng Ban Tuyên giáo Trung ương đồng chủ trì Hội thảo.

Tham dự Hội thảo có đồng chí Phạm Thế Duyệt, nguyên Ủy viên Thường vụ, Thường trực Bộ Chính trị; các đồng chí lão thành cách mạng; đại diện lãnh đạo các bộ, ngành, Ủy ban MTTQ Việt Nam, Quân khu 3, các Tỉnh ủy, Thành ủy: Hà Nội, Quảng Ninh, Hải Phòng, đại diện các cơ quan, đơn vị, địa phương nơi đồng chí Lê Thanh Nghị công tác; lãnh đạo các sở, ban, ngành của tỉnh Hải Dương; đông đảo các nhà khoa học và đại diện gia đình, dòng họ đồng chí Lê Thanh Nghị.

Phát biểu Đề dẫn Hội thảo, GS, TS Nguyễn Xuân Thắng, Ủy viên Bộ Chính trị, Giám đốc Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh, Chủ tịch Hội đồng Lý luận Trung ương nêu rõ: Trong không khí toàn Đảng, toàn dân ta đang đẩy mạnh quán triệt, triển khai Nghị quyết Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII của Đảng vào thực tiễn cuộc sống, hướng tới sự kiện bầu cử đại biểu Quốc hội khóa XV và hội đồng nhân dân các cấp, nhiệm kỳ 2021-2026, chào mừng kỷ niệm 131 năm Ngày sinh Chủ tịch Hồ Chí Minh; tiếp tục đẩy mạnh quán triệt thực hiện Chỉ thị 05 của Bộ Chính trị về Học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh, Hội thảo khoa học về đồng chí Lê Thanh Nghị được tổ chức hôm nay là một sự tri ân những công lao cống hiến của đồng chí đối với Đảng và cách mạng Việt Nam, đồng thời, là hình thức tuyên truyền, giáo dục, khơi dậy niềm tự hào, tinh thần học tập tấm gương người cộng sản mẫu mực trong các tầng lớp nhân dân, nhất là hệ trẻ Việt Nam.     

Đồng chí Lê Thanh Nghị tên khai sinh là Nguyễn Khắc Xứng, sinh ngày 6-3-1911, trong một gia đình nhà nho nghèo yêu nước ở làng Thượng Cốc, xã Gia Khánh, huyện Gia Lộc, tỉnh Hải Dương. Đồng chí tham gia hoạt động cách mạng từ năm 18 tuổi, gia nhập Đảng Cộng sản Việt Nam từ tháng 2-1930 và từng đảm đương nhiều cương vị quan trọng của Đảng và Nhà nước: Thường vụ Xứ ủy Bắc Kỳ; Bí thư, kiêm Chủ tịch Ủy ban kháng chiến - hành chính khu 3; Bí thư Liên khu ủy, kiêm Chủ tịch Ủy ban kháng chiến - hành chính và Chính ủy Bộ Tư lệnh Liên khu 3, kiêm Bí thư Thành ủy Hà Nội; Chánh Văn phòng Trung ương Đảng; Bộ trưởng Bộ Công nghiệp; Phó Thủ tướng Chính phủ phụ trách ngành công nghiệp,Trưởng Ban thi đua Trung ương; Thường trực Ban Bí thư Trung ương Đảng; Phó Chủ tịch kiêm Tổng thư ký Hội đồng Nhà nước. Đồng chí là Ủy viên Ban Chấp hành Trung ương Đảng từ khóa II đến khóa V, Ủy viên Bộ Chính trị từ năm 1956 đến năm 1982, đại biểu Quốc hội từ khóa 2 đến khóa 6. Trên các cương vị công tác, đồng chí Lê Thanh Nghị luôn nêu cao tinh thần trách nhiệm, làm việc tận tụy, hoàn thành xuất sắc mọi nhiệm vụ được giao. Đồng chí là một chiến sĩ cộng sản tiêu biểu, một nhà lãnh đạo tài năng, một tấm gương đạo đức mẫu mực, tuyệt đối trung thành với mục tiêu của Đảng, hết lòng hết sức phụng sự Tổ quốc, phục vụ nhân dân. Do có nhiều công lao và thành tích đối với sự nghiệp cách mạng của dân tộc, đồng chí đã được tặng thưởng Huân chương Sao Vàng, huy hiệu 55 năm tuổi Đảng và nhiều Huân, huy chương cao quý khác.

Phát biểu tại Hội thảo, đồng chí Phạm Xuân Thăng, Bí thư Tỉnh ủy bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc và trân trọng những đóng góp to lớn của những người con ưu tú của quê hương Hải Dương, trong đó có các đồng chí Nguyễn Lương Bằng, Lê Thanh Nghị - những lãnh đạo tiền bối cách mạng tiêu biểu của Đảng và cách mạng Việt Nam. Tấm gương của các đồng chí đã trở thành niềm tự hào to lớn, là động lực tinh thần cổ vũ các thế hệ cán bộ, đảng viên, nhân dân Hải Dương trong quá trình xây dựng và phát triển.

Cuộc đời hoạt động cách mạng đầy khó khăn, cam go, gian khổ của đồng chí Lê Thanh Nghị gắn liền với những chặng đường cách mạng của Đảng và dân tộc ta. Thông qua tự học tập, rèn luyện và trải qua những hoạt động thực tiễn từ phong trào công nhân, đồng chí đã từ một người thanh niên yêu nước, sớm tiếp thu và đi theo con đường cách mạng của lãnh tụ Nguyễn Ái Quốc trở thành lớp đảng viên đầu tiên của Đảng ta. Gần 60 năm hoạt động cách mạng, với 11 năm bị tù đày ở các nhà tù Côn Đảo và Sơn La - nơi được coi là địa ngục trần gian, song đồng chí luôn giữ vững khí chất của người cộng sản kiên trung, lạc quan, tin tưởng vào Đảng và tiền đồ của dân tộc. Đồng chí đã được Đảng, Nhà nước và nhân dân tin tưởng giao phó nhiều trọng trách quan trọng. Dù ở cương vị nào, trong hoàn cảnh nào, đồng chí luôn luôn hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ được giao.

Hội thảo là dịp để cán bộ, đảng viên, nhân dân toàn tỉnh hiểu rõ hơn về cuộc đời, sự nghiệp, tôn vinh những cống hiến to lớn của đồng chí với cách mạng, với Đảng và dân tộc ta. Đây sẽ là những dữ liệu hết sức quý báu của Đảng, là tài liệu quan trọng để các đơn vị, địa phương, nhất là những nơi đồng chí Lê Thanh Nghị đã từng hoạt động, công tác giáo dục cho các thế hệ; khơi dậy và nêu cao lòng tự hào dân tộc, phát huy truyền thống lịch sử - văn hóa, truyền thống yêu nước trong xây dựng và bảo vệ Tổ quốc thời kỳ hội nhập và phát triển.

Với hơn 40 tham luận và 10 ý kiến phát biểu tại Hội thảo, từ nhiều góc độ khác nhau, các nhà khoa học đã tập trung phân tích, luận giải, góp phần làm sâu sắc thêm những hiểu biết về quê hương, gia đình, cuộc đời, sự nghiệp, những đóng góp quan trọng của đồng chí Lê Thanh Nghị đối với Đảng và cách mạng Việt Nam được thể hiện qua các thời kỳ cách mạng. Có thể khái quát nội dung chủ yếu của các tham luận như sau:

Thứ nhất, làm rõ những ảnh hưởng tích cực của quê hương, gia đình đến lý tưởng yêu nước, nhân cách và chí hướng cách mạng của đồng chí Lê Thanh Nghị

Các tham luận và ý kiến phát biểu tại Hội thảo nêu rõ, không gian văn hóa Gia Lộc, Hải Dương đã sinh ra, nuôi dưỡng và góp phần hình thành nên phẩm chất của nhà cách mạng tiền bối tiêu biểu Lê Thanh Nghị. Đây là vùng đất giàu truyền thống văn hiến và cách mạng, có nhiều danh nhân trên các lĩnh vực, đóng góp vào sự nghiệp đấu tranh giải phóng dân tộc và dựng xây đất nước.

 Từ truyền thống quê hương và gia đình, Lê Thanh Nghị đã sớm trưởng thành, hòa nhịp vào phong trào yêu nước, phong trào cách mạng, theo tiếng gọi của Đảng, của lãnh tụ Nguyễn Ái Quốc. Chính truyền thống ấy đã góp phần không nhỏ vào việc hình thành nhân cách, bản lĩnh chính trị, phẩm chất cách mạng của đồng chí Lê Thanh Nghị trong suốt hơn 60 năm hoạt động cách mạng liên tục, cống hiến cho dân tộc, cho Đảng. Những giá trị tốt đẹp của truyền thống quê hương gia đình cũng chính là nguồn sức mạnh giúp đồng chí Lê Thanh Nghị vượt qua mọi hoàn cảnh gian nguy, tù đày, giữ vững phẩm chất kiên trung, bất khuất của người chiến sĩ cộng sản.

Thứ hai, khẳng định đồng chí Lê Thanh Nghị có những đóng góp to lớn đối với Đảng và dân tộc qua các giai đoạn của cách mạng Việt Nam

Các tham luận và ý kiến phát biểu tại Hội thảo đã làm rõ quá trình hoạt động cách mạng, những đóng góp to lớn của đồng chí Lê Thanh Nghị đối với sự nghiệp cách mạng của Đảng và dân tộc từ sau khi thành lập Đảng, nhất là trong những năm tháng chống thực dân Pháp và đế quốc Mỹ, cũng như khi cả nước thống nhất đi lên xây dựng chủ nghĩa xã hội.

Trong kháng chiến chống thực dân Pháp, trên cương vị Bí thư Liên khu ủy, kiêm Chủ tịch Ủy ban kháng chiến - hành chính và Chính ủy Bộ Tư lệnh Liên khu 3, kiêm Bí thư Thành ủy Hà Nội, đồng chí Lê Thanh Nghị đã cùng các đồng chí lãnh đạo Đảng, chính quyền, quân sự xác định đúng nhiệm vụ, xây dựng kế hoạch, đề ra những biện pháp phù hợp lãnh đạo quân và dân toàn Khu đấu tranh với địch, góp phần quan trọng vào sự thắng lợi của cuộc kháng chiến.

Những năm kháng chiến chống Mỹ, cứu nước, đồng chí Lê Thanh Nghị trên các cương vị, trọng trách: Bộ trưởng Bộ Công nghiệp; Phó Thủ tướng Chính phủ; Trưởng Ban Công nghiệp Trung ương; Chủ nhiệm Ủy ban Kế hoạch Nhà nước..v.v. Đồng chí Lê Thanh Nghị đã có những đóng góp quan trọng cả về lý luận và thực tiễn đối với công cuộc xây dựng chủ nghĩa xã hội, nhất là trên lĩnh vực kinh tế, công nghiệp hóa xã hội chủ nghĩa, về xây dựng quan hệ sản xuất mới và phát triển lực lượng sản xuất, cả trước mắt cũng như lâu dài.

Các đại biểu tham dự Hội thảo

Các báo cáo và ý kiến phát biểu tại Hội thảo đều khẳng định, trên cương vị lãnh đạo cấp cao của Đảng, Nhà nước, đồng chí Lê Thanh Nghị đã hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ phụ trách việc vận động các nước xã hội chủ nghĩa ủng hộ, giúp đỡ về tinh thần, vật chất, trang thiết bị cho công cuộc bảo vệ, xây dựng chủ nghĩa xã hội ở miền Bắc, ủng hộ cuộc đấu tranh thống nhất đất nước, khắc phục hậu quả chiến tranh và xây dựng đất nước. Qua đó, còn góp phần củng cố, thiết lập mối quan hệ hữu nghị, đoàn kết giữa Việt Nam với các nước, nhất là các nước xã hội chủ nghĩa, làm cho uy tín, vị thế của Việt Nam trên trường quốc tế không ngừng được nâng cao.   

Sau khi đất nước thống nhất, đồng chí Lê Thanh Nghị có những đóng góp quan trọng vào quá trình tìm tòi, đổi mới tư duy, trước hết là tư duy kinh tế. Đồng chí luôn trăn trở về con đường đi lên chủ nghĩa xã hội ở nước ta, không ngừng chú trọng nghiên cứu lý luận và tổng kết thực tiễn xây dựng kinh tế, đặc biệt là ngành công nghiệp nước nhà. Là Thường trực Ban Bí thư, một mặt, đồng chí lắng nghe báo cáo của các ban, bộ, ngành, địa phương, mặt khác, đồng chí trực tiếp đi cơ sở, nắm bắt tình hình sản xuất nông nghiệp. Đồng chí ủng hộ cơ chế “khoán sản phẩm”, đổi mới cơ chế quản lý hợp tác xã nông nghiệp trong bối cảnh có nhiều ý kiến trái chiều. Đồng chí đã đưa quan điểm này vào Chỉ thị 100-CT/TW (1-1981) và trực tiếp ký ban hành Chỉ thị, đánh dấu bước đổi mới quan trọng trong tổ chức sản xuất và phân phối của hợp tác xã nông nghiệp.

Thứ ba, đánh giá cao tinh thần bất khuất, bản lĩnh kiên cường, tấm gương đạo đức cách mạng tận trung với nước, tận hiếu với dân của đồng chí Lê Thanh Nghị

Đó là tấm gương sáng về lòng yêu nước, thương dân, suốt đời phấn đấu hy sinh vì độc lập tự do của Tổ quốc, vì hạnh phúc của nhân dân. Đó là yếu tố quan trọng trong hành trang của đồng chí Lê Thanh Nghị khi quyết định đi theo con đường cách mạng. Đồng chí đã vượt qua bao khó khăn, thử thách, trải qua nhiều năm đấu tranh, rèn luyện trong lao tù đế quốc, chiến đấu chống lại kẻ thù tàn bạo, hoàn thành xuất sắc mọi nhiệm vụ được Đảng, Nhà nước và nhân dân giao phó.

Đó là tinh thần trách nhiệm cao trước Đảng và nhân dân, giữ vững ý thức tổ chức kỷ luật, nghiêm chỉnh chấp hành chỉ thị, nghị quyết của Đảng, sẵn sàng nhận mọi nhiệm vụ, hoạt động trên nhiều lĩnh vực khác nhau và hoàn thành công việc với kết quả tốt nhất.

Đó là tinh thần gương mẫu trong công tác, giản dị trong lối sống, gần gũi hòa mình với đồng bào, đồng chí. Đồng chí Lê Thanh Nghị đã thể hiện tấm gương người cách mạng mẫu mực, lời nói đi đôi với việc làm, nêu cao ý thức trách nhiệm, hết lòng hết sức phụng sự Tổ quốc, phục vụ nhân dân, không màng danh lợi bản thân.

Thứ tư, khẳng định đồng chí Lê Thanh Nghị, người con ưu tú của quê hương Hải Dương, đã để lại những dấu ấn quan trọng đối với phong trào cách mạng của địa phương

Xuất thân trong một gia đình giàu truyền thống yêu nước, căm ghét chế độ thực dân phong kiến, đồng chí Lê Thanh Nghị sớm kế thừa truyền thống yêu nước bất khuất của dân tộc, của quê hương và hình thành ý chí làm cách mạng, đánh đuổi thực dân Pháp xâm lược. Đồng chí Lê Thanh Nghị tích cực tham gia hoạt động trong phong trào công nhân, sớm trở thành một cán bộ tiêu tiểu thời dựng Đảng.

Đối với quê hương, đồng chí Lê Thanh Nghị là người có công rất lớn trong việc gây dựng lại cơ sở và phong trào cách mạng ở Hải Dương sau khi những cơ sở cách mạng ban đầu bị kẻ thù khủng bố và tiêu diệt; cũng chính đồng chí là người đã chuẩn bị những tiền đề đầu tiên cho việc thành lập Đảng bộ tỉnh Hải Dương. Đồng chí là người lãnh đạo cao nhất trong liên Khu 3 đã từng bước lãnh đạo Đảng bộ tỉnh Hải Dương giành hết thắng lợi này đến thắng lợi khác, góp phần giải phóng quê hương.

Các báo cáo và ý kiến tại Hội thảo nêu rõ, trên bước đường hoạt động cách mạng của mình, dù ở đâu, cương vị nào, đồng chí Lê Thanh Nghị cũng luôn dành cho quê hương Hải Dương những tình cảm tốt đẹp, nồng hậu nhất. Những lần về thăm, làm việc với Đảng bộ và nhân dân Hải Dương, đồng chí luôn quan tâm, nhắc nhở Đảng bộ Hải Dương chú trọng công tác xây dựng Đảng, chú ý phát triển kinh tế - xã hội một cách toàn diện, phấn đấu đưa Hải Dương trở thành một tỉnh giàu mạnh, nâng cao đời sống vật chất và tinh thần của nhân dân.

Phát biểu tổng kết và bế mạc Hội thảo, đồng chí Phan Xuân Thủy, Phó Trưởng Ban Tuyên giáo Trung ương khẳng định, Hội thảo là dịp tri ân những đóng góp to lớn của đồng chí Lê Thanh Nghị vào sự nghiệp đấu tranh, bảo vệ, xây dựng và phát triển đất nước. Đây cũng là dịp để tuyên truyền, cổ vũ cán bộ, đảng viên và các tầng lớp nhân dân học tập, làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh và tấm gương những chiến sĩ cộng sản tiền bối, những học trò xuất sắc của Người, là dịp giáo dục truyền thống yêu nước, truyền thống cách mạng vẻ vang cho các tầng lớp nhân dân, nhất là cho thế hệ trẻ hôm nay.Mặc dù tại Hội thảo nhiều nội dung đã được đề cập, phân tích một cách sâu sắc, tuy nhiên, vẫn cần tiếp tục nghiên cứu, làm rõ, thể hiện chân thực và đúng tầm vóc những đóng góp to lớn của đồng chí Lê Thanh Nghị đối với Đảng và cách mạng Việt Nam. Ban Tổ chức xin tiếp thu tất cả ý kiến của các nhà khoa học, các quý vị đại biểu, trên cơ sở đó tổ chức biên tập, chỉnh lý, bổ sung làm tài liệu phục vụ cho công tác nghiên cứu và tuyên truyền về đồng chí Lê Thanh Nghị trong thời gian tới.

Minh Phương - Ngọc Quý