PGS,TS Lê Văn Lợi, Phó Giám đốc Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh phát biểu khai mạc và đề dẫn Hội thảo. Ảnh: Minh Ngọc

Tham dự Hội thảo có GS, TS Lê Hữu Nghĩa, nguyên Ủy viên Ban Chấp hành Trung ương Đảng, nguyên Giám đốc Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh, nguyên Phó Chủ tịch Hội đồng Lý luận Trung ương; các đồng chí nguyên Phó Giám đốc Học viện: PGS, TS Lê Quốc Lý,  PGS, TS Nguyễn Viết Thảo; các đồng chí nguyên Tổng Biên tập Tạp chí: GS, TS Trần Hữu Tiến, PGS, TS Trần Khắc Việt; các đồng chí Ủy viên Hội đồng Biên tập của Tạp chí: GS, TS Phạm Văn Đức, GS, TS Mạch Quang Thắng, GS, TS Trần Văn Phòng, GS, TSKH Phan Xuân Sơn; các đồng chí đại diện lãnh đạo các viện chuyên ngành và vụ chức năng của Học viện, các tạp chí tại Trung tâm Học viện và Học viện Báo chí và Tuyên truyền cùng các nhà khoa học có tham luận. 

Phát biểu Khai mạc và đề dẫn hội thảo, PGS, TS Lê Văn Lợi nêu rõ, trong hệ thống 12 tạp chí khoa học của Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh, Tạp chí Lý luận chính trị là tạp chí có tuổi đời lâu nhất và là cơ quan ngôn luận khoa học chính thức của Học viện.

Cách đây 45 năm, trong không khí Đại thắng mùa Xuânnăm 1975, đất nước thống nhất, cả nước đi lên chủ nghĩa xã hội, để đáp ứng nhu cầu cấp bách nghiên cứu các vấn đề lý luận về xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, Bộ Chính trị quyết định thành lập Ban Nghiên cứu lý luận Trung ương và Ban Nghiên cứu lý luận Trung ương đã quyết định thành lập Tạp chí Thông tin lý luận. Cùng thời gian này, Giám đốc Trường Đảng cao cấp Nguyễn Ái Quốc đã quyết định xuất bản Nội san Nghiên cứu, lưu hành trong nội bộ trường, sau đó được phát hành rộng rãi và phát triển thành Tạp chí Nghiên cứu lý luận. Sau khi hợp nhất Viện Nghiên cứu chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh và Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh thành Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh vào tháng 10-1996, từ tháng 01-2000, Tạp chí Nghiên cứu lý luận và Tạp chí Thông tin Lý luận hợp nhất thành Tạp chí Lý luận chính trị.

Đến nay, Tạp chí Lý luận chính trị đã hoạt động 21 năm, bằng gần một nửa tổng thời gian kể từ khi Tạp chí ra số đầu với lịch sử vẻ vang là cơ quan ngôn luận khoa học của các cơ quan lý luận cao nhất của Đảng và có những đóng góp quan trọng trong công tác thông tin, tuyên truyền lý luận của Đảng, thể hiện nổi bật ở các khía cạnh: (1) Tạp chí góp phần vào nhiệm vụ tổng kết thực tiễn, nghiên cứu lý luận, phát triển chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, hoàn thiện đường lối, chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước; (2) Tạp chí đã tham gia tích cực vào công tác tuyên truyền, giáo dục chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, đường lối, quan điểm của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước cho đội ngũ cán bộ lãnh đạo, quản lý, cán bộ nghiên cứu, giảng dạy lý luận chính trị trong hệ thống chính trị cả nước; (3) Tạp chí góp phần nâng cao chất lượng công tác đào tạo, bồi dưỡng cán bộ của Đảng; (4) Tạp chí luôn đi tiên phong trên mặt trận tư tưởng, góp phần bảo vệ vững chắc nền tảng tư tưởng của Đảng, nhận diện và khắc phục các nhận thức lệch lạc, đấu tranh chống các luận điểm sai trái của các thế lực thù địch; (5) Tạp chí góp phần thúc đẩy hoạt động nghiên cứu và nâng cao chất lượng công tác nghiên cứu khoa học của Học viện, vào quá trình xâydựng, phát triển đội ngũ cán bộ lý luận của Đảng nói chung, đội ngũ cán bộ Học viện nói riêng; (6) Tạp chí góp phần tích cực vào công tác thông tin đối ngoại.

Hội thảo khoa học với chủ đề “Tạp chí Lý luận chính trị góp phần vào công tác lý luận của Đảng” là dịp để nhìn lại chặng đường 45 năm xây dựng và phát triển của Tạp chí, làm cơ sở để phát huy những thành tựu đã đạt được, nhận rõ những hạn chế, tiếp tục xây dựng Tạp chí lớn mạnh hơn nữa, vừa là cơ quan ngôn luận lý luận chính trị, vừa là diễn đàn khoa học hiện đại, hội nhập khu vực và quốc tế, đóng góp xứng đáng vào công tác tư tưởng, lý luận, công tác đào tạo cán bộ của Đảng và của Học viện, góp phần thiết thực vào việc nâng cao năng lực lãnh đạo của Đảng, phục vụ đắc lực sự nghiệp phát triển đất nước, cùng toàn Đảng, toàn dân, toàn quân thực hiện thắng lợi Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng, phát huy ý chí, khát vọng xây dựng đất nước Việt Nam phồn vinh, hạnh phúc.

Hội thảo nhận được hơn 30 tham luận và ý kiến phát biểu của các nhà khoa học trong giới nghiên cứu lý luận. Các ý kiến tập trung phân tích làm rõ những đóng góp của Tạp chí Lý luận chính trịđối với công tác lý luận của Đảng, thẳng thắn chỉ ra những hạn chế, bất cập, đặc biệt là đúc kết những kinh nghiệm qua 45 năm hoạt động và phát triển của Tạp chí; chỉ ra những yêu cầu, thách thức mới đối với Tạp chí, hướng đến một tạp chí lý luận chính trị hàng đầu của Việt Nam, nhất là đối với Tạp chí Lý luận chính trị điện tử và Tạp chí lý luận chính trị tiếng Anh đáp ứng những thông lệ tạp chí khoa học quốc tế, trở thành diễn đàn khoa học của các nhà nghiên cứu trong khu vực ASEAN và vươn lên tầm quốc tế; đồng thời gợi mở, đề xuất những định hướng và giải pháp phát triển Tạp chí những năm tới.

PGS, TS Nguyễn Thắng Lợi, Tổng Biên tập Tạp chí Lý luận chính trị phát biểu tại Hội thảo

Phát biểu tại Hội thảo, PGS, TS Nguyễn Thắng Lợi khẳng định, Tạp chí Lý luận chính trị là một đơn vị rất đặc thù, được Lãnh đạo Học viện, giao nhiệm vụ giới thiệu kết quả hoạt động nghiên cứu khoa học, tổ chức diễn đàn khoa học để các nhà khoa học của Học viện và cả nước trao đổi, thống nhất nhận thức về các vấn đề lý luận chính trị trong nước và quốc tế; được giao nhiệm vụ nghiên cứu, tham mưu về một số công việc chuyên môn, nghiệp vụ về công tác báo chí của Học viện,... Tạp chí được các nhà khoa học, các nhà lý luận trên toàn quốc tin tưởng gửi gắm để công bố những kết quả nghiên cứu mới nhất của mình với công chúng; được bạn đọc trên cả nước tin tưởng đón nhận với tư cách là ấn phẩm khoa học của Học viện - Trung tâm quốc gia về nghiên cứu lý luận chính trị, Trung tâm quốc gia về đào tạo cán bộ và được giới khoa học đánh giá cao uy tín học thuật với việc duy trì điểm số cao và điểm tối đa ở nhiều chuyên ngành đối với các công bố trên Tạp chí. Những thành tích đạt được đó bắt nguồn từ nhiều yếu tố: đó là được sự quan tâm, chỉ đạo thường xuyên, trực tiếp của lãnh đạo Học viện; sự nhiệt tình, trách nhiệm của các thành viên Hội đồng Biên tập Tạp chí; sự quan tâm, hỗ trợ của các đơn vị trong Học viện, sự tin yêu, gắn bó của đội ngũ các cộng tác viên thân thiết trong suốt nhiều năm qua.

Từ quá trình xây dựng và phát triển, thực hiện nhiệm vụ chính trị gần nửa thế kỷ, các thế cán bộ Tạp chí đã vun đắp nên phẩm chất truyền thống quý báu của cán bộ Tạp chí Lý luận chính trị: Bản lĩnh - Trí tuệ - Trách nhiệm - Thận trọng, tạo dựng nên giá trị truyền thống văn hóa Tạp chí Lý luận chính trị, là một bộ phận trong trong văn hóa Trường Đảng. Tạp chí đang nỗ lực phấn đấu đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ ngày càng cao của công tác tư tưởng lý luận, để Tạp chí Lý luận chính trị tiếp tục củng cố, giữ vững vị trí một Tạp chí Lý luận chính trị hàng đầu quốc gia và đạt mục tiêu đến năm 2026, Kỷ niệm 50 năm ra số đầu, Tạp chí đáp ứng các tiêu chuẩn trong Danh mục Tạp chí khoa học ASEAN và từng bước đáp ứng các tiêu chí của tạp chí khoa học có uy tín quốc tế, như kỳ vọng của Ban Giám đốc Học viện và các nhà khoa học.

Phát biểu tại Hội thảo, GS, TS Lê Hữu Nghĩa đánh giá, trong 45 năm xây dựng và phát triển, Tạp chí đã có những đóng góp quan trọng vào công tác lý luận của Đảng với vai trò anh cả “ĐỎ” của làng tạp chí lý luận chính trị của Đảng. Tạp chí đã có sự đa dạng các ấn phẩm, số lượng phát hành và đến bạn đọc nhiều hơn, trong đó có không ít độc giả là các nhà nghiên cứu khoa học nước ngoài. Sắp tới, đặc biệt trong công tác triển khai Nghị quyết Đại hội XIII, Tạp chí Lý luận chính trị cần tập trung đi sâu nghiên cứu, tuyên truyền các điểm mới về lý luận, vận dụng phù hợp với đặc trưng phát triển đất nước đi theo con đường xã hội chủ nghĩa; làm sáng rõ quá trình đổi mới tư duy lý luận của Đảng trong đáp ứng yêu cầu thực tiễn phát triển và hội nhập của Việt Nam; đồng thời các nội dung đăng tải của Tạp chí cũng cần làm rõ quá trình 45 đổi mới trên các phương diện của nước ta.

Phát biểu tại Hội thảo, PGS, TS Lê Quốc Lý nhấn mạnh tầm ảnh hưởng của Tạp chí trong công tác thông tin tuyên truyền trong nước và quốc tế. Chất lượng của Tạp chí có sự phát triển vượt bậc, từ nội dung phản ánh đến hình thức trình bày. Đội ngũ cộng tác viên của Tạp chí ngày càng đa dạng về các chuyên ngành nghiên cứu và sắc sảo trong thể hiện quan điểm, trình độ kiến thức. Thời gian qua, Tạp chí đã truyền tải tốt tinh thần đổi mới trong công tác nghiên cứu khoa học, bồi dưỡng lý luận chính trị của Học viện, đặc biệt là chương trình nghiên cứu về chủ nghĩa Mác - Lênin và triển khai Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng vào thực tiễn. Đội ngũ cán bộ biên tập viên của Tạp chí ngày càng trưởng thành, có năng lực, được đào tạo bài bản và nhiệt huyết. Tuy nhiên, so với yêu cầu trong bối cảnh hội nhập, Tạp chí cần nhiều nỗ lực trong tiên phong nâng cao chất lượng và hình thức ấn phẩm, đặc biệt là đổi mới nội dung, cần tăng cường tuyên truyền sắc rõ, sinh động và sát thực hơn nữa thực tiễn đổi mới, phát triển đất nước. Cùng với đó, Tạp chí cần nâng cấp hệ thống cơ sở hạ tầng và nâng cao chất lượng nguồn nhân lực. Dó đó rất cần sự quan tâm hơn nữa của Đảng ủy, Ban Giám đốc Học viện trong đầu tư về cơ sở và nguồn lực cho Tạp chí để đảm bảo các điều kiện cho Tạp chí vững mạnh, phát triển mang tầm vóc quốc tế. 

PGS, TS Lê Quốc Lý, nguyên Phó Giám đốc Học viên Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh, Ủy viên Hội đồng Biên tập Tạp chí Lý luận chính trị phát biểu tại Hội thảo. Ảnh: Minh Ngọc

Phát biểu tại Hội thảo, PGS,TS Nguyễn Viết Thảo đánh giá cao các thành tựu của Tạp chí trong 45 năm xây dựng và phát triển. Tạp chí đã có những bước đổi mới mạnh mẽ về nội dung và hình thức các ấn phẩm Tạp chí. Từ những ấn phẩm ban đầu còn khiêm tốn trong số lượng đăng tải và phát hành, đến nay Tạp chí đã mở rộng đa dạng các ấn phẩm và dày dặn nhiều hơn trong số trang đăng tải cũng như mở rộng đối tượng phát hành. Nội dung phản ánh của các ấn phẩm ngày càng đi vào chiều sâu, bắt nhịp cùng với hơi thở của thời đại; hình thức thể hiện ngày càng sinh động, tạo được sự hấp dẫn nhất định đối với bạn đọc. Tuy nhiên, trong bối cảnh hiện nay, đặc biệt trong thực hiện nhiệm vụ bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng của Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh, các nội dung đăng tải của Tạp chí cần phản ánh phong phú, sâu sắc hơn nữa các quan điểm của chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh; nghiên cứu sâu và tổng kết rộng hơn nữa các nhiệm vụ lý luận chính trị của Đảng, đặc biệt trong công tác triển khai đưa các nội dung của Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng và thực tiễn, trong công tác đấu tranh bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, phản bác các quan điểm sai trái của các thế lực thù địch chống phá Đảng và Nhà nước Việt Nam.

PGS, TS Nguyễn Viết Thảo, nguyên Phó Giám đốc Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh, nguyên Tổng Biên tập Tạp chí Lý luận chính trị phát biểu tại Hội thảo. Ảnh: Minh Ngọc

Phát biểu tại Hội thảo, PGS, TS Trần Khắc Việt, nguyên Tổng Biên tập Tạp chí điểm lại các dấu mốc quan trọng trong lịch sử hình thành và phát triển Tạp chí. Trong 45 năm xây dựng và trưởng thành, Tạp chí đã có những bước phát triển mạnh mẽ, đặc biệt trong đa dạng ấn phẩm và mở rộng đối tượng phát hành. Từ chỗ Tạp chí chỉ có một ấn phẩm in giấy với lượng bài viết đăng tải và phát hành khiêm tốn, đến nay Tạp chí đã có 3 ấn phẩm với các hình thức thể hiện hiện đại là điện tử, tiếng Anh, đưa Tạp chí hội nhập với lý luận chính trị thế giới và được cộng đồng nghiên cứu khoa học đánh giá cao, được đông đảo bạn đọc đón đợi hàng kỳ. Có được những thành tựu đó là cả một quá trình nỗ lực phấn đấu liên tục của nhiều thế hệ cán bộ Tạp chí, tạo nên những trang sử vẻ vang, rất đáng tự hào.

Từ quá trình phấn đấu và trưởng thành của Tạp chí có thể rút ra một số kinh nghiệm quý giá: Một là, Tạp chí kiên định, thực hiện tốt tôn chỉ, mục đích và tính chất, bản sắc của Tạp chí - cơ quan ngôn luận khoa học của Viện Nghiên cứu chủ nghĩa Mác - Lênin và tư tưởng Hồ Chí Minh, Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh. Hai là, Tạp chí xử lý hợp lý, hài hòa các mối quan hệ chủ yếu: giữa khai thác di sản kinh điển của chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh với tuyên truyền đường lối, chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước và hoạt động thực tiễn; giữa những quan điểm chính thống với phản ánh những tìm tòi mới về lý luận; giữa luận giải đường lối của Đảng với đề xuất phát triển đường lối, chính sách của Đảng và Nhà nước; giữa các vấn đề trong nước và các vấn đề nước ngoài… Ba là, cùng với việc đăng tải những bài viết có chất lượng tốt về các chủ đề khác nhau, Tạp chí  xây dựng kế hoạch biên tập cho từng năm, trong đó bố trí một số kỳ đăng tải các bài tập trung vào một chủ đề lớn, có ý nghĩa cả lý luận và thực tiễn, trên cơ sở đó chủ động đặt bài, phối hợp với các ban chủ nhiệm chương trình, đề tài khoa học để khai thác bài có chất lượng cao… Bốn là, Tạp chí phát huy tối đa nỗ lực của tập thể tòa soạn trên cơ sở giữ vững đoàn kết nội bộ, đề cao vai trò của chi bộ, công đoàn, chi hội nhà báo đơn vị và sự phấn đấu của tất cả các cán bộ, công chức, viên chức đơn vị, đồng thời tranh thủ tối đa sự quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo, tạo điều kiện của Ban Giám đốc Học viện trong mỗi thời kỳ; sự phối hợp, hỗ trợ của các đơn vị chức năng, đơn vị chuyên môn trong Học viện; sự hưởng ứng của các tác giả và sự ủng hộ của đông đảo bạn đọc.

Phát biểu tại Hội thảo, GS, TS Phạm Văn Đức, Ủy viên Hội đồng Biên tập Tạp chí đánh giá Tạp chí đã có bước phát triển trên nhiều mặt: Tạp chí đã hoàn thành tốt vai trò cơ quan ngôn luận của Học viện và ngày càng hội nhập, hiện đại hóa thể hiện trong việc Tạp chí xuất bản ấn phẩm điện tử và tiếng Anh. Chia sẻ kinh nghiệm công tác báo chí, đặc biệt trong biên tập, xuất bản Tạp chí, đồng chí nêu rõ để đáp ứng yêu cầu nâng cao chất lượng bài viết đăng tải của Tạp chí cần có sự đồng hành của đội ngũ cộng tác viên và sự quan tâm của Ban Giám đốc Học viện. Tạp chí cần tăng cường hợp tác với các nước có thể chế chính trị tương đồng với Việt Nam, có sự tham khảo kinh nghiệm, chắt lọc các điểm vận dụng phù hợp với đặc trưng nghiên cứu lý luận chính trị của Việt Nam, từ đó có sự phản ánh, tuyên truyền hiệu quả. Cùng với đó, đội ngũ cán bộ biên tập của Tạp chí cần không ngừng bồi đắp, nâng cao trình độ chuyên môn, rèn luyện kỹ năng nghiệp vụ ngày càng bài bản, chuyên nghiệp. Đối với việc định hướng nội dung đăng tải, tuyên truyền, Tạp chí cần xác định rõ tôn chỉ, mục đích truyền tải thông tin và đối tượng tiếp nhận.

Toàn cảnh Hội thảo. Ảnh: Minh Ngọc

Phát biểu kết luận Hội thảo, PGS, TS Lê Văn Lợi đánh giá cao các ý kiến phát biểu tại Hội thảo đã làm rõ những bước phát triển 45 năm và trụ cột xuyên suốt các chặng đường phát triển, làm nên giá trị của Tạp chí Lý luận chính trị; đã khái quát những yêu cầu và định hướng phát triển của Tạp chí Lý luận chính trị trong tình hình hình mới; đồng thời đề xuất những giải pháp phát triển Tạp chí Lý luận chính trị trong giai đoạn 2021-2025 và tầm nhìn 2030, hội nhập khu vực và từng bước hội nhập quốc tế. Hội thảo rất ý nghĩa khi được tổ chức trong bối cảnh chúng ta vừa chào mừng thành công tốt đẹp của Kỳ họp thứ hai Quốc hội khóa XV; trong không khí tích cực triển khai thực hiện Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng; Nghị quyết Đại hội lần thứ III của Đảng bộ Học viện; đồng thời nêu cao tinh thần chủ động, quyết liệt phòng, chống hiệu quả dịch Covid-19 “như chống giặc”.

NGUYỄN THỊ LAN