Đồng chí Lê Quốc Minh, Ủy viên Trung ương Đảng, Phó Trưởng Ban Tuyên giáo Trung ương, Tổng Biên tập Báo Nhân Dân, Chủ tịch Hội Nhà báo Việt Nam phát biểu đề dẫn Hội thảo - Ảnh: quandoinhandan.vn

Dự và chủ trì Hội thảo có  đồng chí Lê Quốc Minh, Ủy viên Trung ương Đảng, Phó Trưởng Ban Tuyên giáo Trung ương, Tổng Biên tập Báo Nhân Dân, Chủ tịch Hội Nhà báo Việt Nam. Cùng chủ trì có PGS, TS Đặng Hoài Bắc, Giám đốc Học viện Công nghệ Bưu chính Viễn thông; PGS, TS Đỗ Thị Thu Hằng, Trưởng Ban Nghiệp vụ Hội Nhà báo Việt Nam; TS Tạ Bích Loan, Trưởng Ban Sản xuất các chương trình giải trí (VTV3), Đài Truyền hình Việt Nam. Tham dự Hội thảo có đại diện lãnh đạo các cơ quan báo chí Trung ương và địa phương, các diễn giả, giảng viên, nhà nghiên cứu đến từ các cơ sở đào tạo báo chí, phóng viên các cơ quan báo chí…

Phát biểu chào mừng Hội thảo, PGS, TS Đặng Hoài Bắc khẳng định: Trong xu thế chuyển đổi số ở tất cả các ngành, lĩnh vực, chuyển đổi số báo chí là xu thế tất yếu đối với các cơ quan báo chí. Thực chất của chuyển đổi số báo chí là việc ứng dụng công nghệ ngày càng hiện đại vào hoạt động báo chí, làm cho hệ sinh thái báo chí số được bồi đắp thêm các tính năng mới, ưu việt, giúp nâng cao chất lượng, hiệu quả truyền thông.

Chiến lược “Chuyển đổi số báo chí đến năm 2025, định hướng đến năm 2030” được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt với mục tiêu xây dựng các cơ quan báo chí theo hướng chuyên nghiệp, nhân văn, hiện đại; làm tốt sứ mệnh thông tin tuyên truyền phục vụ sự nghiệp cách mạng của Đảng, sự nghiệp đổi mới của đất nước; bảo đảm vai trò dẫn dắt, định hướng dư luận xã hội, giữ vững chủ quyền thông tin trên không gian mạng; đổi mới hiệu quả trải nghiệm của độc giả; tạo nguồn thu mới; thúc đẩy phát triển ngành công nghiệp nội dung số. Mục tiêu đến năm 2030, 100% cơ quan báo chí đưa nội dung lên các nền tảng. 90% cơ quan báo chí sử dụng nền tảng phân tích, xử lý dữ liệu tổng hợp tập trung, ứng dụng trí tuệ nhân tạo để tối ưu hóa hoạt động, 100% cơ quan báo chí hoạt động, vận hành mô hình tòa soạn hội tụ, Chiến lược triển khai thiết kế, sáng tạo các mô hình sản phẩm thông tin mới trên các nền tảng khác nhau để tăng độ tương tác với độc giả, phân phối nội dung thông tin nhanh hơn, rộng hơn và chính xác theo nhu cầu của độc giả.

Trong bối cảnh thực hiện Chiến lược chuyển đổi số báo chí, Hội thảo khoa học “Ứng dụng công nghệ trong quản trị tòa soạn số” có ý nghĩa thực tiễn, góp phần vào thống nhất nhận thức, thay đổi tư duy, lối mòn quản trị, thúc đẩy năng lực đổi mới sáng tạo.

Phát biểu đề dẫn Hội thảo, đồng chí Lê Quốc Minh nêu rõ: một kỷ nguyên mới của báo chí số, công nghệ số, hội tụ công nghệ và hội tụ nội dung đã hình thành và đang phát triển mạnh mẽ. Hội tụ nội dung và hội tụ công nghệ được xem là chìa khóa để mở ra con đường mới cho các nhà báo, các tòa soạn hiện đại. Để thực hiện được việc này, cần có một sự “tích hợp” và “hội tụ” cả về nội dung và hình thức xuất bản của một tờ báo, theo đó mô hình “tòa soạn số” trở thành xu thế tất yếu của các cơ quan báo chí trên thế giới và ở Việt Nam.

Xây dựng tòa soạn số sẽ làm thay đổi toàn diện bộ mặt của ngành báo chí, đặc biệt là tiếp tục đổi mới mạnh mẽ, quyết liệt, bám sát hơn với tình hình thực tiễn; chủ động nắm bắt các sự kiện, kịp thời thông tin, định hướng dư luận xã hội bảo đảm khách quan, chính xác, có trọng tâm, trọng điểm. Tòa soạn số là tiền đề để tiếp tục thực hiện nghiêm nguyên tắc một đầu mối trong chỉ đạo, định hướng thông tin, bảo đảm việc chỉ đạo, cung cấp thông tin thống nhất, kịp thời và thuyết phục, nhất là những vấn đề quan trọng, phức tạp, nhạy cảm, để báo chí giữ vững vai trò định hướng, chi phối thông tin trong xã hội.

Trong số những công nghệ sẽ có tác động mạnh mẽ tới hoạt động báo chí, truyền thông hiện nay thì nổi bật là vấn đề ứng dụng trí tuệ nhân tạo (AI) và chuỗi khối (blockchain) trong quản lý tòa soạn số, trong tổ chức sản xuất sản phẩm cũng như phát hành các sản phẩm báo chí truyền thông.

Trong khuôn khổ Hội báo Toàn quốc năm 2023, Hội Nhà báo Việt Nam đã tổ chức Hội thảo “AI trong quản trị nội dung toà soạn", bước đầu giới thiệu về trí thông minh nhân tạo, đặc biệt là Chat GPT, cũng như những cơ hội và thách thức đối với báo chí.

Hội thảo “Ứng dụng công nghệ trong quản trị tòa soạn số”, bên cạnh việc tiếp tục công bố các nghiên cứu chuyên sâu về ứng dụng AI sẽ giới thiệu về blockchain, mở rộng bàn luận nhằm tìm kiếm các sáng kiến ứng dụng công nghệ số trong mọi bước, mọi khâu, mọi lớp cấu trúc của tòa soạn số, thực tiễn và kinh nghiệm quản trị tòa soạn số ở các cơ quan báo chí - từ vấn đề quản trị tác quyền và sở hữu trí tuệ, đến phân phối và quản lý nội dung, quản trị nhân sự, quản trị công nghệ, quản trị kinh doanh và kinh tế báo chí.

Hội thảo cũng chú trọng bàn tới chủ thể số, nền tảng số và các công cụ số cho sáng tạo nội dung, tổ chức sản xuất, phân phối và kinh doanh các loại hình báo chí số như: Báo chí đa loại hình, báo chí đa nền tảng, báo chí đa phương tiện, báo chí dữ liệu và báo chí tự động.

Đồng chí Lê Quốc Minh đề nghị các nhà khoa học, lãnh đạo cơ quan báo chí tập trung thảo luận, làm sâu sắc hơn các vấn đề: Làm rõ luận cứ khoa học của nội hàm “tòa soạn số”. Trong đó, làm rõ các khái niệm về “tòa soạn số”, đặc biệt trong bối cảnh hội tụ và tích hợp dựa trên công nghệ số tại các cơ quan báo chí hiện nay. Đồng thời, thảo luận và chỉ ra những vấn đề mới đang đặt ra cần phải tiếp tục nghiên cứu đối với xây dựng tòa soạn số ở Việt Nam hiện nay: 

Làm rõ nội hàm khoa học của công nghệ chuỗi khối (blockchain) và trí tuệ nhân tạo (AI) trong hoạt động báo chí truyền thông hiện nay, đặc biệt trong công tác quản lý cơ quan báo chí, quản lý các sản phẩm báo chí, truyền thông.

Làm rõ về hành lang pháp lý về báo chí số và tòa soạn số, đặc biệt là chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước về chuyển đổi số nói chung, chuyển đổi số báo chí nói riêng để hướng tới “xây dựng nền báo chí, truyền thông chuyên nghiệp, nhân văn và hiện đại” theo tinh thần Đại hội XIII của Đảng.

Đồng thời, tiếp tục nghiên cứu đề xuất những giải pháp thiết thực, khả thi để thực hiện chuyển đổi hoạt động của tòa soạn các cơ quan báo chí hướng tới xây dựng mô hình tòa soạn số ở nước ta hiện nay. 

Các nhà khoa học, lãnh đạo các cơ quan quản lý nhà nước, các cơ quan báo chí, các cơ sở đào tạo báo chí, truyền thông thảo luận, chia sẻ kinh nghiệm, chỉ dẫn cụ thể về việc các cơ quan báo chí đã và đang triển khai ứng dụng công nghệ trong xây dựng và quản trị tòa soạn ở cơ quan báo chí của mình. Đây sẽ là gợi mở về cách thức triển khai mô hình tòa soạn số, trong đó có công nghệ blockchain và trí tuệ nhân tạo, từ đó góp phần thúc đẩy hiệu quả chuyển đổi số cơ quan báo chí và hướng tới một nền báo chí chuyên nghiệp, nhân văn và hiện đại. 

Hội thảo “Ứng dụng công nghệ trong quản trị tòa soạn số” diễn ra theo 2 phiên. Phiên thứ nhất: Giải pháp công nghệ trong quản trị tòa soạn số gồm 4 tham luận, thảo luận các nội dung liên quan đến tòa soạn số trong bối cảnh chuyển đổi số báo chí ở Việt Nam hiện nay; Ứng dụng công nghệ Blockchain trong quản trị toà soạn số; Ứng dụng công nghệ AI trong hoạt động sản xuất tin tức và video tự động dựa trên từ khóa; Ứng dụng AI trong quản trị nội dung số...

Phiên thứ hai: Thực tiễn ứng dụng công nghệ trong quản trị tòa soạn số ở Việt Nam, với các chủ đề về: Mô hình tòa soạn số ở Việt Nam; Ứng dụng sản xuất thời sự trên thế mạnh của trí thông minh nhân tạo; một số mô hình toà soạn số và phân phối nội dung đa nền tảng ở Ban Thời sự - Đài Tiếng nói Việt Nam; Quản trị kinh doanh nội dung số tại VTV Digital; Chiến lược xây dựng và phát triển dữ liệu của ngành báo chí Đông Nam Á...

Thuyết trình tại Hội thảo, TS Trần Quang Diệu, Giám đốc Trung tâm Ứng dụng Công nghệ thông tin, Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh cho biết, nội hàm của chuyển đổi số bao gồm những phương diện như: văn hóa và chiến lược số, gắn kết khách hàng, quy trình và cải tiến, công nghệ, phân tích và quản lý dữ liệu. Thông tin đang dần dần định hướng đến độc giả hơn là độc giả tìm đến thông tin theo phương pháp truyền thống.

TS Trần Quang Diệu, Giám đốc Trung tâm Ứng dụng Công nghệ thông tin, Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh thuyết trình tại Hội thảo - Ảnh: quandoinhandan.vn

Nhà báo Lê Xuân Trung, Phó Tổng biên tập Báo Tuổi trẻ đặt vấn đề, làm sao để vẫn bảo đảm năng suất của tòa soạn hội tụ mà không gia tăng áp lực đối với đội ngũ phóng viên. Theo ông, giải pháp khả thi nhất là tòa soạn phải ứng dụng tối đa công nghệ đi cùng với tối ưu hóa bộ máy, thay đổi quy trình vận hành, xuất bản các sản phẩm. Nghĩa là tòa soạn phải chuyển đổi số sao cho phù hợp với mục tiêu và chiến lược phát triển của các cơ quan báo chí. Khi đó tòa soạn hội tụ phát triển thành tòa soạn số để bảo đảm phát huy được nguồn lực sẵn có nhưng được thiết kế lại bài bản, hiệu quả hơn.

Nhà báo Ngô Trần Thịnh, Đài Truyền hình TP. Hồ Chí Minh cho rằng, trong số những công nghệ sẽ có tác động mạnh mẽ tới hoạt động báo chí, truyền thông hiện nay thì nổi bật là vấn đề ứng dụng trí tuệ nhân tạo (AI) trong quản lý tòa soạn số. Tuy nhiên, liệu AI có đang “đe dọa” nhà báo mất việc? Nhà báo và nhà báo tương lai có sợ bị thay thế bởi trí thông minh nhân tạo?.

Nhà báo Ngô Trần Thịnh khẳng định: Đài Truyền hình TP. Hồ Chí Minh đang sử dụng AI hằng ngày để sản xuất nội dung chương trình. AI là công cụ chứ không phải sự đe dọa. Và các nhà báo sử dụng tốt công nghệ sẽ giảm tải công việc rất nhiều.

Nhà báo Đồng Mạnh Hùng, Trưởng Ban Thư ký Biên tập VOV cũng nhận định: Sự thay đổi quan trọng nhất trong chuyển đổi số là thay đổi ở con người chứ không phải sự thay đổi đến từ công nghệ.

Đại diện VTV giới thiệu tại Hội thảo kết quả chuyển đổi số thời gian qua, dù lượng quảng cáo sụt giảm nhưng phần doanh thu đến từ phân phối sản phẩm số trong năm qua đã đạt mức cao nhất từ trước tới nay.

Các tham luận tại Hội thảo đều khẳng định, công nghệ không thể thay thế phóng viên, biên tập viên nhưng không có công nghệ, báo chí sẽ không đến được với bạn đọc trên môi trường số. Hiện nay, các cơ quan báo chí lớn đã nhận thức được điều này và đang đầu tư mạnh mẽ để phát triển sản phẩm số. Hiện VTVGo, VOVlive, VTCNow đang là những kênh thông tin lớn, có ảnh hưởng nhất định trên môi trường số.

PGS, TS Đỗ Thị Thu Hằng, Trưởng Ban Nghiệp vụ Hội Nhà báo Việt Nam khẳng định: Đây là Hội thảo trong mảng chuyển đổi số ở lĩnh vực báo chí truyền thông, có sự tham gia của nhiều lãnh đạo các cơ quan báo chí, các chuyên gia trong lĩnh vực báo chí, truyền thông, những người làm báo cả nước và các chuyên gia trong lĩnh vực khoa học công nghệ cùng trao đổi về ứng dụng công nghệ trong hoạt động báo chí, chia sẻ mô hình tòa soạn số ở Việt Nam hiện nay cùng những giải pháp công nghệ trong quản trị tòa soạn. Hội thảo đã thu hút sự quan tâm rất lớn của các nhà khoa học, chuyên gia và các cơ quan báo chí trong bối cảnh công nghệ phát triển như vũ bão hiện nay.

Minh Phương