Tham dự Hội thảo có đông đảo các nhà khoa học của các viện nghiên cứu, các trường đại học ở Trung ương: Viện sử học Việt Nam; Khoa Lịch sử Trường Đại học khoa học xã hội và nhân văn Hà Nội; Viện Lịch sử Đảng, Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh; Viện Lịch sử quân sự Việt Nam; Khoa Lịch sử, Trường Đại học sư phạm Hà Nội.

Các đại biểu, các nhà khoa học của các cơ quan phía Nam gồm: Viện khoa học xã hội vùng Nam Bộ; Bảo tàng chứng tích chiến tranh; Bảo tàng thành phố Hồ Chí Minh; Ban khoa học lịch sử, Bộ Tư lệnh thành phố Hồ Chí Minh; Phòng khoa học quân sự Quân khu VII; Trường Đại học khoa học xã hội và nhân văn thành phố Hồ Chí Minh; Trường Đại học sư phạm thành phố Hồ Chí Minh; Học viện Chính trị khu vực III; Học viện Chính trị khu vực IV; Trường Đại học sư phạm Huế; Trường Đại học Thủ Dầu Một; Trường Đại học Sài Gòn; Trường Đại học Đà Lạt; Trường Đại học Cần Thơ; Ban Tuyên giáo các tỉnh Đồng Nai, Kiên Giang, Vĩnh Long, Đồng Tháp, Cần Thơ; Hội khoa học lịch sử tỉnh Bình Dương…

Chủ trì Hội thảo gồm có: PGS,TS Võ Văn Sen, Hiệu trưởng Trường Đại học Khoa học xã hội và nhân văn thành phố Hồ Chí Minh; TS Nguyễn Văn Hiệp, Hiệu trưởng Trường Đại học Thủ Dầu Một; TS Võ Công Nguyện, Viện Khoa học xã hội vùng Nam Bộ; Bà Huỳnh Ngọc Vân, Giám đốc Bảo tàng chứng tích chiến tranh; Thiếu tướng PGS,TS Trịnh Vương Hồng, Nguyên Viện trưởng Viện Lịch sử quân sự Việt Nam.

Hơn 200 tham luận đã gửi đến Hội thảo. Hội thảo tập trung vào 4 chủ đề chính: Từ chiến dịch Điện Biên Phủ đến Hội nghị Giơnevơ; Chiến dịch Điện Biên Phủ và Hội nghị Giơnevơ - Những khía cạnh quốc tế; Phối hợp chiến trường với chiến dịch Điện Biên Phủ; Chiến thắng Điện Biên Phủ và Hiệp định Giơnevơ-  Giá trị và bài học kinh nghiệm.

Tại Hội thảo, các nhà khoa học, các nhân chứng lịch sử đã trình bày, thảo luận, khẳng định tầm vóc to lớn, giá trị lịch sử trọng đại chiến thắng “lừng lẫy năm châu, chấn động địa cầu” mà dân tộc Việt Nam đã làm nên vào năm 1954, nhìn lại những vấn đề lịch sử của cuộc chiến tranh Việt - Pháp với đỉnh cao là giai đoạn 1953-1954. Hội thảo cũng đồng thời đặt ra các vấn đề nghiên cứu những tương quan và mối quan hệ quốc tế trong thời kỳ kháng chiến và chiến cuộc Đông Xuân 1953-1954, những hoạt động phối hợp chiến trường cả nước và các nước bạn trong chiến dịch Điện Biên Phủ, những ảnh hưởng, tác động và âm vang của Điện Biên Phủ - Hiệp định Giơnevơ về Việt Nam đối với đất nước, khu vực, phong trào giải phóng dân tộc.

Hội thảo làm sáng tỏ những vấn đề lý luận, thực tiễn, những bài học của Chiến thắng Điện Biên Phủ vĩ đại đối với cách mạng Việt Nam.

Hội thảo đã tập hợp và hệ thống được một khối lượng thông tin khoa học khá đồ sộ về Chiến thắng Điện Biên Phủ. Nhiều báo cáo đã làm rõ các nội dung quan trọng của Chiến thắng Điện Biên Phủ từ các vấn đề chiến lược, chiến thuật, kết quả, ý nghĩa như tầm nhìn của Hồ Chí Minh trong chiến cuộc đông xuân 1953-1954; từ tư tưởng “đánh chắc thắng” đến quyết định thay đổi phương châm tác chiến trong chiến dịch Điện Biên Phủ; nghệ thuật quân sự và sự sáng tạo của Đảng, của Đại tướng Tổng tư lệnh Võ Nguyên Giáp trong chỉ đạo chiến cuộc đông xuân 1953 - 1954 và trận quyết chiến chiến lược Điện Biên Phủ…đến những khía cạnh quốc tế, mối quan hệ và ý đồ của các cường quốc trước, trong và sau chiến dịch Điện Biên Phủ, đó là vấn đề Điện Biên Phủ nhìn từ khía cạnh chính trị của chiến tranh lạnh; tác động của thế trận chiến tranh lạnh đến cuộc chiến Điện Biên Phủ; những biểu hiện của sự xung đột quốc tế Đông - Tây qua chiến dịch Điện Biên Phủ; Điện Biên Phủ và hội nghị Giơnevơ với phong trào giải phóng dân tộc; Điện Biên Phủ với nền độc lập của Lào và Campuchia…; sự giúp đỡ của bạn bè quốc tế đối với Việt Nam trong giai đoạn cuối của cuộc kháng chiến chống Pháp được một số tham luận ghi nhận và phản ánh, như: sự  giúp đỡ của các nước XHCN đối với cuộc kháng chiến của nhân dân Việt Nam, liên minh chiến đấu Việt Nam -Lào và liên minh Việt Nam -Campuchia trong chiến cuộc đông xuân 1953 - 1954, thành công của Đảng và Chủ tịch Hồ Chí Minh về tranh thủ ủng hộ quốc tế đối với cuộc kháng chiến chống Pháp…

Một số tham luận tại Hội thảo đã công bố những kết quả nghiên cứu mới, chuyên sâu liên quan đến các vấn đề về địa lý quân sự trong chiến dịch Điện Biên Phủ, sự nhìn nhận, đánh giá từ những người bên kia chiến tuyến, những tù binh, hàng binh Pháp trong chiến trường Điện Biên Phủ, hay các vấn đề nghệ thuật đánh vây lấn, chiến thuật sử dụng chiến hào…góp phần làm sáng tỏ tầm vóc, giá trị lịch sử và những bài học từ thực tiễn của Chiến thắng Điện Biên Phủ. 

Hội thảo đã đề cập một cách sinh động nhiều hoạt động của các địa phương trong cả nước để "chia lửa" với chiến trường Điện Biên Phủ, nhất là những hoạt động phong phú trên chiến trường Nam Bộ. Bên cạnh đó, một số tham luận đi sâu vào công tác bảo tồn và phát huy giá trị quần thế di tích chiến trường Điện Biên Phủ...,gợi mở các vấn đề về lý luận và thực tiễn cùng các giải pháp khai thác, phát huy giá trị di tích lịch sử Chiến thắng Điện Biên Phủ.

Hội thảo là dịp để các nhà khoa học cùng trao đổi kết quả nghiên cứu, phương pháp nghiên cứu, chia sẻ thông tin, kinh nghiệm nghiên cứu về Chiến thắng lịch sử Điện Biên Phủ, mở ra những hướng nghiên cứu mới, những chương trình mới để góp phần phát triển hoạt động sử học của đất nước, cũng như tạo thêm nhiều cơ hội hợp tác nghiên cứu, hợp tác đào tạo giữa các cơ quan khoa học, các trường đại học và các địa phương.

TS Trịnh Hồng Hạnh

                                                             Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh