IPCC đã được trao giải Nobel Hòa bìnhvào ngày 10/12/2007 “cho những nỗ lực để xây dựng và phổ biến các kiến thức về vấn đềbiến đổi khí hậu, và xây dựng các biện pháp cần thiết để chống lại sự biến đổi đó”⁽¹⁾. Giải thưởng uy tín này đã thể hiện sự ghi nhận của cộng đồng quốc tế trước những đóng góp hiệu quả của Uỷ ban Liên chính phủ về Biến đổi khí hậu.

IPCC là cơ quan quốc tế hàng đầu trong đánh giá tình trạng nhận thức về biến đổi khí hậu,những tác động tiềm năng mang tính chất môi trường, kinh tế và xã hội của biến đổi khí hậu. IPCC có hai đặc trưng cơ bản: vừa là một tổ chức quốc tế liên chính phủ với 195 quốc gia thành viên, vừa là một cơ quan khoa học dưới sự bảo trợ của Liên Hợp quốc. Theo đó, IPCC có vai trò “đánh giá một cách toàn diện, cởi mở và minh bạch các thông tin khoa học, kỹ thuật và kinh tế - xã hội có liên quan đến sự hiểu biết về rủi ro của biến đổi khí hậu do con người gây ra, nguy cơ tác động của nó và các lựa chọn cho việc thích ứng và nhằm giảm nhẹ các nguy cơ của biến đổi khí hậu”⁽²⁾, và xây dựng “chiến lược ứng phó thực tế cho việc quản lý vấn đề biến đổi khí hậu”⁽³⁾.

Với tư cách là một cơ quan khoa học, IPCC được đánh giá là một trong những sáng kiến về vấn đề biến đổi khí hậu và đã đạt được những thành công đáng kể⁽⁴⁾. Các sản phẩm chính của IPCC: gồm các bản Báo cáo đánh giá(cung cấp những thông tin kinh tế xã hội, kỹ thuật và khoa học chuyên sâu về vấn đề biến đổi khí hậu; nguyên nhân, những tác động và các giải pháp có liên quan), báo cáo đặc biệt (cung cấp đánh giá về một vấn đề cụ thể để trả lời yêu cầu đến từ các quốc gia thành viên), báo cáo Phương pháp và các tài liệu kỹ thuật (cung cấp quan điểm khoa học và kỹ thuật về một chủ đề cụ thể dựa trên các tài liệu có trong báo cáo của IPCC). Mỗi bản báo cáo của IPCC bao gồm Tổng quan cho việc xây dựng chính sách được xuất bản bằng tất cả các ngôn ngữ chính thức của Liên Hợp quốc. Để hỗ trợ cho quá trình đánh giá khác nhau của IPCC, các hội thảo và các cuộc họp chuyên gia cũng được tổ chức. Những báo cáo, tài liệu và thông tin khoa học do IPCC cung cấp được thừa nhận rộng rãi và có độ tin cậy, giá trị khoa học cao. Điển hình, như dự báo về khả năng tăng nhiệt độ của trái đất từ 1,4 đến 5,8 độ C vào năm 2100 đã được trích dẫn rộng rãi và tác động trực tiếp đến việc nghiên cứu, hoạch định các chính sách liên quan ở phạm vi quốc gia, khu vực và toàn cầu.Bên cạnh đó, IPCC đã có những đóng góp đáng kể khi thiết lập và xây dựng cầu nối giữa các hoạt động khoa học và xây dựng, hoạch định chính sách liên quan đến vấn đề biến đổi khí hậu. Bên cạnh các tài liệu, báo cáo của IPCC, cácphiên họp toàn thể của IPCC cũng tạo ra những cầu nối quan trọng nhằm kết nối các kết quả nghiên cứu khoa học với các hoạt động xây dựng chính sách để ứng phó với những thách thức ngày càng gia tăng về biến đổi khí hậu.

________________

(1), (2) http://www.ipcc.ch/organization/organization

(3) Báo cáo của phiên họp đầu tiên của IPCC được tổ chức năm 1988

(4) Bruce Tonn, The Intergovernmental Panel on Climate Change: A global scale transformative initiative,  Science direct Futures 39 (2007) 614–618

TS. Nguyễn Thị Xuân Sơn

 Khoa Luật, Đại học Quốc gia Hà Nội