Cải cách thủ tục hành chính ở Bình Dương giai đoạn 2011 – 2015: kết quả và kinh nghiệm

Tỉnh đã tổ chức quán triệt, triển khai thực hiện sâu rộng Chương trình tổng thể và Kế hoạch CCHC nhà nước giai đoạn 2011-2015, đưa vào Nghị quyết của cấp ủy, chương trình, kế hoạch nhiệm vụ của chính quyền chỉ đạo, triển khai thực hiện. Qua đó, nhận thức của cán bộ, công chức, viên chức đối với các mục tiêu, nhiệm vụ CCHC đã được nâng cao rõ rệt.

Giải quyết các TTHC là một khâu quan trọng và được đặt ra ngay từ giai đoạn đầu của tiến trình CCHC nhằm bảo đảm tính pháp lý, hiệu quả, minh bạch, công bằng trong khi giải quyết công việc hành chính; loại bỏ những rườm rà, chồng chéo dễ bị lợi dụng để nhũng nhiễu, gây khó khăn cho dân. TTHC là cái gốc để triển khai các nội dung CCHC khác, như: thực hiện cơ chế một cửa, một cửa liên thông; ứng dụng công nghệ thông tin (CNTT); hệ thống quản lý chất lượng hành chính công…

Thực hiện Nghị định số 63/2010/NĐ-CP ngày 8-6-2010 của Chính phủ về kiểm soát TTHC, UBND tỉnh Bình Dương đã thành lập Phòng Kiểm soát TTHC trực thuộc Văn phòng UBND tỉnh nhằm duy trì và tiếp tục triển khai có hiệu quả Đề án 30, tham mưu UBND tỉnh trong công tác chỉ đạo, điều hành và thực hiện nhiệm vụ cải cách và kiểm soát TTHC. Trên cơ sở những nhiệm vụ trọng tâm UBND tỉnh đã chỉ đạo thường xuyên nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác kiểm soát TTHC. Hằng năm, ban hành các chương trình, kế hoạch để triển khai nhiệm vụ kiểm soát TTHC như: Kế hoạch thực hiện rà soát, đánh giá TTHC; Kế hoạch hoạt động kiểm soát TTHC; Kế hoạch truyền thông về hoạt động kiểm soát TTHC; Kế hoạch kiểm tra công tác kiểm soát TTHC, thông qua phương án đơn giản hóa TTHC...

Việc kiểm soát và ban hành mới các TTHC được thực hiện đúng quy trình, cách thức, yêu cầu theo quy định tại Nghị định số 63/2010/NĐ-CP ngày 8-6-2010 của Chính phủ, Các sở, ban, ngành được giao chủ trì soạn thảo đã thực hiện đánh giá tác động 152 TTHC quy định tại 34 dự án, dự thảo.

-   Về rà soát, đánh giá và thực hiện các quy định về đơn giản hóa TTHC, hằng năm, UBND tỉnh đã ban hành Kế hoạch rà soát, đánh giá TTHC theo quy định. Qua đánh giá, UBND tỉnh đã kiến nghị các bộ, ngành thực thi phương án đơn giản hóa 59 TTHC, tập trung ở các lĩnh vực: Công thương; Nông nghiệp và Phát triển nông thôn; Khoa học và Công nghệ; Kế hoạch và Đầu tư; Tài nguyên và Môi trường...

-   Hoạt động công bố, công khai TTHC được thực hiện nghiêm túc. Chủ tịch UBND tỉnh đã ban hành 10 Quyết định để công bố 785 TTHC, nâng tổng số TTHC được áp dụng trên địa bàn tỉnh là 1.824 thủ tục. 100% TTHC công bố đã được cập nhật, mở công khai trên Cơ sở dữ liệu quốc gia về TTHC, trên Trang thông tin điện tử của tỉnh và niêm yết tại nơi giải quyết TTHC.

-   Công tác tiếp nhận, xử lý phản ánh, kiến nghị về quy định hành chính, được các cơ quan, đơn vị quan tâm thực hiện; kết qủa xử lý phản ánh, kiến nghị của cá nhân, tổ chức về quy định hành chính đều được đăng tải trên Cổng thông tin của tỉnh và trên các phương tiện thông tin đại chúng.

-   Thực hiện cơ chế một cửa, cơ chế một cửa liên thông, theo Quyết định số 93/2007/QĐ-TTg ngày 22-6-2007 (nay là Quyết định số 09/2015/QĐ-TTg ngày 25-3-2015) của Thủ tướng Chính phủ về việc ban hành Quy chế thực hiện cơ chế một cửa, cơ chế một cửa liên thông tại cơ quan hành chính nhà nước ở địa phương, được chỉ đạo triển khai đối với 100% sở, ban, ngành, UBND cấp huyện, UBND cấp xã trên địa bàn tỉnh.

Đối với cấp tỉnh: Trước những yêu cầu đổi mới phương thức hoạt động nhằm tạo mọi điều kiện thuận lợi cho người dân, doanh nghiệp trong việc giải quyết TTHC, đồng thời, hướng đến xây dựng một nền hành chính minh bạch, hiệu quả, UBND tỉnh đã ban hành Quyết định số 2239/QĐ-UBND ngày 23-9-2013 về việc phê duyệt Đề án tổ chức Bộ phận tiếp nhận hồ sơ và trả kết quả theo cơ chế một cửa, một cửa liên thông tập trung cấp tỉnh. Việc xây dựng và đưa vào hoạt động Trung tâm Hành chính là tiền đề quan trọng trong CCHC của tỉnh, hướng đến xây dựng một nền hành chính văn minh, hiện đại trong những năm tiếp theo. Đến nay, 20 sở, ban, ngành và một số chi cục trực thuộc đã tổ chức thực hiện 1.426 thủ tục, đạt 100% TTHC được giải quyết theo cơ chế một cửa, một cửa liên thông tại bộ phận tiếp nhận hồ sơ và trả kết quả cấp tỉnh. Các TTHC có tính chất liên thông hiện đang thực hiện là 249 thủ tục, 32 TTHC giải quyết trong ngày. Tỷ lệ giải quyết hồ sơ đúng hạn đạt 99,4% (số liệu theo dõi từ tháng 4-2014 đến nay).

Song song với hiện đại hóa nền hành chính là việc đẩy mạnh đầu tư, ứng dụng CNTT trong giải quyết TTHC. Phần mềm một cửa tập trung cấp tỉnh và hệ thống các thiết bị phục vụ đã được đưa vào vận hành như: hệ thống bốc số tự động, bảng thông tin điện tử hiển thị kết quả giải quyết TTHC, thiết bị tra cứu (lcios) tình trạng hồ sơ, hệ thống camera giám sát, thiết bị lấy ý kiến đánh giá của người dân, doanh nghiệp về thái độ phục vụ của cán bộ, công chức tiếp nhận hồ sơ và trả kết quả. Trang thông tin hành chính công của tỉnh cũng được hoàn thiện, tích hợp dữ liệu (100% TTHC cấp tỉnh, cung cấp các dịch vụ công trực tuyến mức độ 2, 3, tiến tới mức độ 4 theo lộ trình), hệ thống cung cấp thông tin TTHC (Contact Center), tổng đài nhắn tin... sẽ đưa vào vận hành đồng bộ, giúp người dân, doanh nghiệp có thể tra cứu thông tin, kết quả TTHC nhanh chóng, chính xác, mọi lúc, mọi nơi.

Đối với cấp huyện: Từ năm 2013, UBND tỉnh đã chỉ đạo triển khai thực hiện mô hình một cửa, một cửa liên thông hiện đại tại các huyện, thị xã, thành phố. Thị xã Thuận An và Dĩ An là những địa phương đã sớm xây dựng và đưa vào hoạt động Bộ phận một cửa theo mô hình hiện đại, đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin, nâng cao chất lượng phục vụ, đáp ứng nhu cầu của người dân, doanh nghiệp. Trên cơ sở thành công của quá trình thí điểm, ngày 8-5-2014, UBND tỉnh đã ban hành Quyết định số 1036/QĐ-UBND về việc phê duyệt Đề án tổ chức Bộ phận tiếp nhận hồ sơ và trả kết quả theo cơ chế một cửa, một cửa liên thông hiện đại tại UBND cấp huyện. Theo đó, 9/9 huyện, thị xã, thành phố (kể cả 2 huyện mới thành lập) đều triển khai đồng loạt cơ chế một cửa, một cửa liên thông hiện đại, áp dụng 100% TTHC (30 lĩnh vực, 226 TTHC) thuộc bộ TTHC cấp huyện do UBND tỉnh ban hành. Đến nay, thị xã Dĩ An và thị xã Bến Cát đã đưa vào vận hành Bộ phận một cửa hiện đại, thị xã Thuận An đang điều chỉnh và hoàn thiện mô hình, các địa phương khác đang triển khai xây dựng, đầu tư hạ tầng, trang thiết bị công nghệ thông tin đáp ứng yêu cầu thực hiện cơ chế một cửa, một cửa liên thông hiện đại.

Đối với cấp xã: 100% xã, phường, thị trấn đã tổ chức triển khai thực hiện cơ chế một cửa, cơ chế một cửa liên thông, áp dụng 100% TTHC (12 lĩnh vực, 149 TTHC) thuộc Bộ TTHC cấp xã do UBND tỉnh ban hành. Tiếp tục duy trì và nâng cao hiệu quả hoạt động của Bộ phận tiếp nhận hồ sơ và trả kết quả, công khai các quy định về giải quyết TTHC; đầu tư trang thiết bị làm việc cho cán bộ, công chức. Bên cạnh việc đào tạo về chuyên môn, nghiệp vụ, cán bộ, công chức cấp xã được bồi dưỡng về kỹ năng giao tiếp, ứng xử, thái độ phục vụ nhân dân, văn hóa công sở.

Nhìn chung, thực hiện Chương trình tổng thể cải cách hành chính nhà nước giai đoạn 2011-2020, công tác cải cách hành chính của tỉnh Bình Dương đã có bước chuyển biến tích cực, quan trọng, có nhiều điểm sáng. Nền hành chính cơ bản bảo đảm tính công khai, minh bạch, dân chủ, từng bước chuyển sang nền hành chính phục vụ nhân dân. Những kết quả đạt được trong công tác cải cách hành chính đã góp phần tích cực vào việc nâng cao hiệu quả hoạt động của bộ máy chính quyền các cấp, cải thiện môi trường đầu tư, thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội.

Bên cạnh những kết quả đạt được, vẫn còn không ít những hạn chế, bất cập cần được khắc phục trong thời gian tới, đó là:

Chất lượng soạn thảo văn bản quy phạm pháp luật của một số sở, ngành tham mưu chưa cao, chưa tuân thủ đúng quy trình ban hành văn bản theo quy định, vẫn còn tình trạng văn bản sai sót về hình thức, thẩm quyền ban hành.

Cơ chế một cửa, một cửa liên thông đã được triển khai từ sớm nhưng đến nay kết quả đạt được vẫn còn chậm so với yêu cầu, tiến độ đề ra; một số địa phương chưa kịp thời rà soát, cập nhật thủ tục hành chính mới điều chỉnh; chưa mở rộng lĩnh vực thực hiện cơ chế một cửa liên thông đối với những thủ tục thuộc thẩm quyền của nhiều cơ quan, đơn vị hoặc liên quan đến người dân, doanh nghiệp.

Một bộ phận cán bộ, công chức, viên chức có trình độ chưa phù hợp với yêu cầu vị trí việc làm, ý thức trách nhiệm, thái độ, tác phong làm việc và hiệu quả công việc còn hạn chế.

Chương trình, nội dung, phương thức đào tạo, bồi dưỡng cán bộ, công chức còn nhiều bất cập, chưa sát với thực tiễn; việc tổ chức khảo sát nhu cầu đào tạo và đánh giá chất lượng sau đào tạo chưa được quan tâm thực hiện thường xuyên.

Một số đơn vị cấp xã còn lúng túng khi xây dựng dự toán và phân tích nguồn kinh phí tự chủ và không tự chủ dẫn tới việc lập dự toán chưa sát với nhu cầu thực tế.

Việc đầu tư hạ tầng, ứng dụng công nghệ thông tin vào hoạt động quản lý hành chính nhà nước ở 3 cấp (tỉnh, huyện, xã) chưa đồng bộ, tiến độ còn chậm so với yêu cầu.

Qua 5 năm thực hiện cải cách thủ tục hành chính, tỉnh Bình Dương đúc rút một số kinh nghiệm sau:

Thứ nhất, sự lãnh đạo của các cấp uỷ Đảng và người đứng đầu đóng vai trò quyết định kết quả của CCHC

Đây là yếu tố quyết định, có ý nghĩa quan trọng đối với việc triển khai hiệu quả công tác CCHC. Các cấp ủy Đảng, chính quyền, Mặt trận, đoàn thể của tỉnh Bình Dương luôn quan tâm chỉ đạo, phối hợp triển khai thực hiện đồng bộ, kịp thời các biện pháp cải cách hành chính cho phù hợp với điều kiện của từng địa phương, ngành, lĩnh vực cụ thể. Bên cạnh đó, vai trò của cơ quan chuyên môn, bộ phận tham mưu về CCHC của tỉnh và các sở, ngành, địa phương được chú trọng, nâng cao.

Thứ hai, thống nhất nhận thức quan điểm về cải cách hành chính

Việc thực hiện các chủ trương, giải pháp CCHC phải nhằm đáp ứng yêu cầu đẩy mạnh công nghiệp hoá, hiện đại hóa và hội nhập quốc tế. CCHC phải được tiến hành đồng bộ, có trọng tâm, trọng điểm, phù hợp với điều kiện của địa phương. Tiếp tục hoàn thiện chức năng, nhiệm vụ và quy chế phối hợp để nâng cao vai trò, trách nhiệm của từng cơ quan và cả bộ máy nhà nước. Thực hiện phân công, phân cấp rõ ràng, nhằm phục vụ tốt nhất nhân dân và chịu sự giám sát chặt chẽ của nhân dân.

Thứ ba, sự chỉ đạo, điều hành của ủy ban nhân dân tỉnh

UBND tỉnh thường xuyên quan tâm chỉ đạo kiên quyết và điều hành triển khai tích cực các nhiệm vụ CCHC. Lựa chọn một số lĩnh vực làm khâu đột phá, làm thí điểm, thường xuyên chỉ đạo việc rút kinh nghiệm để nhân rộng điển hình. Trong lãnh đạo, chỉ đạo CCHC phải tăng cường kiểm tra, giám sát, hướng dẫn, có tổng kết, sơ kết, phê bình, biểu dương, khen thưởng kịp thời.

Thứ tư, nâng cao nhận thức và chất lượng đội ngũ cán bộ, công chức

 Đẩy mạnh công tác tuyên truyền về CCHC và những kết quả đạt được trong quá trình thực hiện, những mô hình, sáng kiến, giải pháp hay trong thực hiện CCHC. Phải tạo được sự chuyển biến căn bản trong nhận thức của đội ngũ cán bộ, công chức, trước hết là người đứng đầu các cơ quan hành chính nhà nước các cấp; đào tạo chuyên sâu cho cán bộ, công chức làm công tác CCHC, đặc biệt là cán bộ làm việc tại bộ phận một cửa; có chế độ, chính sách hỗ trợ phù hợp cho đội ngũ này.

Thứ năm, tạo điều kiện thuận lợi để nhân dân phối hợp, tham gia giám sát, kiểm tra công tác CCHC

Xây dựng cơ chế về mối quan hệ giữa chính quyền và nhân dân, quan tâm lấy ý kiến nhân dân, đối thoại trực tiếp với nhân dân và doanh nghiệp; tổ chức lấy phiếu đánh giá từ nhân dân và doanh nghiệp về bộ máy hành chính nhà nước, để tham khảo và điều chỉnh cho phù hợp; CCHC phải triển khai đồng bộ, gắn CCHC với thực hiện Quy chế dân chủ ở cơ sở, Quy chế văn hóa công sở...

Bên cạnh đó, cần tiếp tục đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin, áp dụng Hệ thống quản lý chất lượng theo tiêu chuẩn TCVN ISO 9001:2008 vào hoạt động của bộ phận một cửa nói riêng và hoạt động của cơ quan hành chính nhà nước nói chung.

_____________________

TÀI LIỆU THAM KHẢO

1. UBND tỉnh Bình Dương: Báo cáo tổng kết chương trình cải cách hành chính giai đoạn 2011-2015 và định hướng nhiệm vụ giai đoạn 2016-2020, 2015

2. http://papi.org.vn

3. https://www.moha.gov.vn

ThS Dương Thị Phượng

Học viện Chính trị khu vực II