Đào tạo báo chí - truyền thông trong bối cảnh chuyển đổi số hiện nay

Đoàn Chủ tịch điều hành Hội thảo

Chiều 05/6/2024, tại Hà Nội, Vụ Báo chí - Xuất bản, Ban Tuyên giáo Trung ương, Cục Báo chí, Bộ Thông tin và Truyền thông, Hội Nhà báo Việt Nam và Học viện Báo chí và Tuyên truyền phối hợp tổ chức Hội thảo khoa học Quốc gia với chủ đề “Đào tạo báo chí - truyền thông trong bối cảnh chuyển đổi số hiện nay”.

Các đồng chí chủ trì Hội thảo: Đồng chí Lê Quốc Minh, Ủy viên BCH Trung ương Đảng, Phó Trưởng ban Tuyên giáo Trung ương, Tổng Biên tập Báo Nhân dân, Chủ tịch Hội Nhà báo Việt Nam; GS, TS. Lê Văn Lợi, Phó Giám đốc Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh; Đồng chí Tống Văn Thanh, Vụ trưởng Vụ Báo chí - Xuất bản, Ban Tuyên giáo TW; Đồng chí Lưu Đình Phúc, Cục trưởng Cục Báo chí, Bộ Thông tin và Truyền thông; PGS, TS. Phạm Minh Sơn, Giám đốc Học viện Báo chí và Tuyên truyền.

Tham dự Hội thảo có các đồng chí lãnh đạo, nhà khoa học đến từ các ban, bộ, ngành Trung ương và địa phương, các cơ quan quản lý, cơ sở đào tạo, cơ quan báo chí - truyền thông trên cả nước.

Đồng chí Lê Quốc Minh, Ủy viên BCH Trung ương Đảng, Phó Trưởng ban Tuyên giáo Trung ương, Tổng Biên tập Báo Nhân dân, Chủ tịch Hội Nhà báo Việt Nam phát biểu khai mạc Hội thảo.

Phát biểu khai mạc Hội thảo, Đồng chí Lê Quốc Minh, Ủy viên BCH Trung ương Đảng, Phó Trưởng ban Tuyên giáo Trung ương, Tổng Biên tập Báo Nhân dân, Chủ tịch Hội Nhà báo Việt Nam nhấn mạnh: “Chuyển đổi số trong lĩnh vực báo chí, truyền thông không chỉ dừng lại ở việc đẩy mạnh tin học hóa và số hóa dữ liệu trong hoạt động báo chí, mà còn là sự thay đổi toàn diện hoạt động báo chí - truyền thông trên nền tảng công nghệ số. Cụ thể như: thay đổi mô hình quản trị tòa soạn; tư duy và phương thức lãnh đạo, quản lý hệ thống; quy trình sản xuất, phát triển nội dung và phương thức tác nghiệp báo chí - truyền thông đa nền tảng; vấn đề tiếp thị công chúng; phương thức quản lý dữ liệu, văn hóa báo chí - truyền thông”...

Theo đồng chí Lê Quốc Minh, ngoài nền tảng công nghệ và nguồn lực tài chính dồi dào, thì khả năng thích nghi của mỗi cơ quan báo chí, truyền thông với một tương lai kỹ thuật số sẽ tùy thuộc vào việc phát triển được hay không một thế hệ lãnh đạo, quản lý, đội ngũ người làm công tác báo chí - truyền thông với kiến thức, kỹ năng, kinh nghiệm lao động nghề nghiệp chuyên nghiệp trong môi trường số.

Điều này đang đặt ra những yêu cầu, đòi hỏi ngày càng cao hơn đối với công tác đào tạo báo chí - truyền thông hiện nay, để có thể theo kịp xu thế phát triển chung và đáp ứng nguồn nhân lực chất lượng cao kịp thời cho xã hội trong bối cảnh chuyển đổi số.

GS, TS. Lê Văn Lợi, Phó Giám đốc Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh phát biểu Đề dẫn Hội thảo

Đề dẫn Hội thảo, GS, TS. Lê Văn Lợi, Phó Giám đốc Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh nhận định, trong bối cảnh hiện nay, công tác đào tạo, bồi dưỡng tiếp tục giữ vai trò quan trọng trong hiện thực hóa mục tiêu xây dựng nền báo chí - truyền thông số ở nước ta. Điều này đã được khẳng định trong Chiến lược "Chuyển đổi số báo chí đến năm 2025, định hướng đến năm 2030", khi Chính phủ đặt ra mục tiêu “100% các cơ sở giáo dục đại học chuyên ngành báo chí hoặc có khoa báo chí cập nhật các kiến thức, kỹ năng tác nghiệp trong môi trường báo chí số trong chương trình đào tạo cho sinh viên; 100% lãnh đạo, cán bộ, phóng viên, biên tập các cơ quan báo chí được đào tạo, bồi dưỡng kiến thức, kỹ năng về chuyển đổi số báo chí.

Thực tế trong thời gian qua, các cơ sở đào tạo báo chí - truyền thông đã sớm tích hợp, đưa các nội dung của chuyển đổi số vào chương trình đào tạo, bồi dưỡng; đồng thời, thường xuyên cập nhật, bổ sung, điều chỉnh, hoàn thiện các chương trình khung, chương trình chi tiết của từng chuyên ngành, phù hợp với yêu cầu và đòi hỏi của thực tiễn.

Các nhà trường đã chú trọng đổi mới tư duy, phương pháp đào tạo theo hướng hiện đại, đồng bộ, kết hợp giữa lý luận và thực tiễn, giữa giảng dạy lý thuyết và hướng dẫn thực hành; trang bị các kiến thức, kỹ năng lao động cần thiết cho người học trong môi trường số, đưa các mô hình tòa soạn số, trường quay ảo, công nghệ truyền thông thế hệ mới… vào giảng đường; song song với đó là bồi dưỡng, nâng cao bản lĩnh chính trị, phẩm chất, đạo đức nghề nghiệp trong sáng, tâm huyết, công tâm, khách quan trong thực thi nhiệm vụ, luôn đặt lợi ích của Đảng, của Tổ quốc, của nhân dân lên trước hết.

Tuy nhiên, bối cảnh chuyển đổi số hiện nay đang đặt ra yêu cầu đối với các cơ sở đào tạo báo chí - truyền thông cần xác định lại triết lý, mục tiêu đào tạo phù hợp với xu thế mới; sớm xây dựng một khung chương trình chuẩn về đào tạo báo chí, truyền thông của quốc gia, gắn với yêu cầu, nhiệm vụ trong tình hình mới.

Đây là những thách thức mới đặt ra đối với công tác đào tạo báo chí, truyền thông trong nước, nhất là trong bối cảnh chất lượng đào tạo có nơi chưa đáp ứng được yêu cầu hoặc chậm được đổi mới về phương pháp, việc đầu tư cơ sở vật chất và nguồn lực, xây dựng cơ chế riêng cho đào tạo báo chí, truyền thông còn nhiều bất cập, thiếu thốn...

Hội thảo nhận được 62 bài tham luận, lắng nghe 6 báo cáo tham luận tiêu biểu trực tiếp và Tọa đàm bàn tròn.

Hội thảo đã khẳng định, chuyển đổi số là xu thế tất yếu của báo chí - truyền thông hiện nay nhằm hướng tới mục tiêu phục vụ công chúng tốt nhất, nhanh nhất, đáp ứng ngày càng tốt hơn nhiệm vụ thông tin - tuyên truyền, định hướng dư luận trong bối cảnh mới.

Chuyển đổi số báo chí - truyền thông thành công cần đòi hỏi sự hội tụ của rất nhiều yếu tố, trong đó, yếu tố con người được coi là then chốt. Điều này đặt ra yêu cầu cần phải đổi mới, tăng cường công tác đào tạo báo chí - truyền thông thích ứng với yêu cầu chuyển đổi số hiện nay, trong đó, cần thay đổi tổng thể từ tư duy, tầm nhìn, kiến thức, kỹ năng, thái độ của đội ngũ nhân lực báo chí - truyền thông số, ở một cơ quan báo chí, truyền thông, từ ban lãnh đạo, quản lý cho đến đội ngũ cán bộ, phóng viên, biên tập viên, nhân viên.

Hội thảo làm rõ những hạn chế, bất cập trong đào tạo báo chí - truyền thông trong bối cảnh chuyển đổi ở Việt Nam hiện nay, như: hiện chưa hình thành được một chính sách riêng, tổng thể, bài bản để đầu tư phát triển báo chí - truyền thông nói chung và đào tạo báo chí - truyền thông nói riêng; chưa xây dựng được một chuẩn chương trình đào tạo khối ngành báo chí và thông tin ở các trình độ khác nhau gắn với yêu cầu chuyển đổi số hiện nay để áp dụng thống nhất trên toàn quốc; chất lượng đầu vào và đầu ra ở một số cơ sở đào tạo chưa thực sự đảm bảo, chưa được thực hiện công tâm, khách quan; nguồn lực đầu tư cho cơ sở vật chất, trang thiết bị - kỹ thuật đào tạo báo chí - truyền thông còn nhiều khó khăn, trong khi những công nghệ này thường lạc hậu rất nhanh, dẫn đến công tác đào tạo đôi khi chưa theo kịp thực tế…

Quang cảnh Hội thảo

Trên cơ sở phân tích toàn diện bối cảnh, tình hình thế giới và trong nước, các yêu cầu mới đối với công tác đào tạo báo chí - truyền thông trong thời gian tới, Hội thảo cũng đã đề xuất các giải pháp nhằm tiếp nâng cao chất lượng đào tạo báo chí - truyền thông trong bối cảnh chuyển đổi số ở Việt Nam, như: tiếp tục nâng cao nhận thức của các cơ quan quản lý, các cơ sở giáo dục, đào tạo, bồi dưỡng báo chí - truyền thông của đội ngũ giảng viên, học viên, sinh viên; sớm ban hành một khung chương trình đào tạo, bồi dưỡng báo chí - truyền thông phù hợp yêu cầu, nhiệm vụ trong tình hình mới; cần có một đề án quy hoạch các cơ sở đào tạo, bồi dưỡng báo chí của quốc gia trong bối cảnh chuyển đổi số, tạo điều kiện cho mỗi cơ sở hoạt động hiệu lực, hiệu quả, đúng vai trò, chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn, tiêu chuẩn, đảm bảo chất lượng đầu vào, đầu ra trong hoạt động đào tạo, bồi dưỡng nhân lực báo chí - truyền thông; chú trọng kiện toàn, xây dựng đội ngũ giảng viên báo chí - truyền thông…

Tin, ảnh: Mai Nghiêm