Quốc dân Đại hội Tân Trào và bài học về xây dựng hệ thống chính trị tinh gọn, hoạt động hiệu năng, hiệu lực, hiệu quả

TS TRẦN THỊ KIM DUNG
Viện Xây dựng Đảng,
Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh

1. Mở đầu

Quốc dân Đại hội là tên gọi tắt của Đại hội đại biểu Quốc dân diễn ra ở Tân Trào, Tuyên Quang vào tháng 8 -1945, đây là một sự kiện lịch sử trọng đại, đánh dấu bước ngoặt trong lịch sử cách mạng Việt Nam, có ý nghĩa như Hội nghị Diên Hồng của thế kỷ XX, thể hiện lòng tin sâu sắc của đồng bào với Đảng, Mặt trận và Lãnh tụ Hồ Chí Minh. Quốc dân Đại hội Tân Trào đã đặt nền móng cho một nhà nước pháp quyền của dân, do dân và vì dân, đồng thời để lại nhiều bài học có giá trị sâu sắc về xây dựng tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị tinh gọn, hoạt động hiệu năng, hiệu lực, hiệu quả trong công cuộc đổi mới và hoàn thiện hệ thống chính trị ở nước ta hiện nay.

2. Nội dung

2.1. Ý nghĩa lịch sử của Quốc dân Đại hội Tân Trào

Một là, Quốc dân Đại hội có ý nghĩa rất lớn đối với thắng lợi của của Cách mạng Tháng Tám 1945, sự ra đời của nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa và cuộc Tổng tuyển cử bầu ra Quốc hội đầu tiên. Quốc dân Đại hội Tân Trào được triệu tập trong bối cảnh tình hình thế giới và trong nước có những chuyển biến nhanh chóng, tạo thời cơ “ngàn năm có một” cho cách mạng Việt Nam. Vào thời điểm cả nước đang chuẩn bị thế và lực cho cuộc Tổng khởi nghĩa giành chính quyền, Quốc dân Đại hội diễn ra như phát đi một thông điệp, hiệu lệnh dẫn dắt toàn bộ cuộc Tổng khởi nghĩa, đồng thời đặt nền móng cho việc thành lập Nhà nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa. Dưới sự lãnh đạo của Đảng, đồng bào cả nước đã hưởng ứng lời kêu gọi cứu nước, nhất tề đứng lên tiến hành Tổng khởi nghĩa giành chính quyền, mở ra một kỷ nguyên mới của đất nước, kỷ nguyên độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội.

Hai là, Quốc dân Đại hội tán thành chủ trương Tổng khởi nghĩa giành chính quyền được Hội nghị toàn quốc của Đảng tại Tân Trào (Tuyên Quang) từ ngày 13 đến ngày 15-8-1945 thông qua. Đây là quyết định quan trọng, thể hiện việc chớp thời cơ, cũng như ý chí và quyết tâm giành độc lập của toàn dân tộc. Quốc dân Đại hội Tân Trào thể hiện sự đoàn kết của toàn dân tộc, biểu thị niềm tin tưởng tuyệt đối vào sự lãnh đạo của Đảng và lãnh tụ Hồ Chí Minh, quyết tâm thực hiện đường lối Tổng khởi nghĩa do Đảng đề ra.

Ba là, Quốc dân Đại hội đã bầu ra Ủy ban Dân tộc Giải phóng Việt Nam, tiền thân của Chính phủ cách mạng lâm thời, Lãnh tụ Hồ Chí Minh được bầu làm Chủ tịch Ủy ban, khẳng định vai trò lãnh đạo tối cao của Người. Việc thành lập cơ quan lãnh đạo cao nhất của cách mạng với cơ cấu là các thành phần đại diện cho các giai cấp, các thành phần xã hội đã góp phần tạo nên bộ máy chính quyền ban đầu, có quy định về Quốc kỳ, Quốc ca…, đặc biệt có tính chất đại diện rộng rãi, thể hiện ý chí thống nhất của toàn dân tộc, tạo nền tảng cho việc định hình thể chế Nhà nước của nhân dân, do nhân dân, vì nhân dân.

Bốn là, Quốc dân Đại hội thông qua 10 Chính sách lớn của Việt Minh, các chính sách bao gồm các lĩnh vực: chính trị, quân sự, kinh tế, xã hội, văn hóa, thể hiện tầm nhìn toàn diện và phục vụ lợi ích của đông đảo quần chúng nhân dân. Đây là cương lĩnh hành động cụ thể để xây dựng một Nhà nước Việt Nam độc lập, dân chủ và tiến bộ.

2.2. Bài học về xây dựng hệ thống chính trị tinh gọn, hiệu lực, hiệu quả từ Quốc dân Đại hội Tân Trào

Kết quả, ý nghĩa lịch sử của Quốc dân Đại hội Tân Trào cách đây 80 năm đã để lại nhiều bài học quý báu và có giá trị vận dụng trong thực tiễn xây dựng hệ thống chính trị tinh gọn, hiệu lực, hiệu quả trong giai đoạn hiện nay.

Một là, bài học về tính đại diện rộng rãi trong xây dựng Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa của nhân dân, do nhân dân, vì nhân dân.

Quốc dân Đại hội Tân Trào là một thiết chế chính trị đặc biệt trong một giai đoạn phát triển nhảy vọt của lịch sử, thể hiện sự sáng tạo của Hồ Chí Minh và Đảng Cộng sản Việt Nam khi tạo lập tính chính đáng của chính quyền cách mạng lâm thời trong bối cảnh chưa thể tổ chức tổng tuyển cử Quốc hội trong cả nước. Tính đại diện rộng rãi cho quyền, lợi ích của nhân dân và dân tộc Việt Nam được thể hiện ở thành phần đại biểu triệu tập rất đa dạng và phong phú, 60 đại biểu đến từ khắp mọi miền trong cả nước, đại diện cho nhiều giai cấp, tầng lớp, tôn giáo, dân tộc từ công nhân, nông dân, trí thức đến binh lính, dân tộc thiểu số như Tày, Nùng, Mông… Nội dung Đại hội gắn với lợi ích của nhân dân và tương lai của dân tộc đó là Tổng khởi nghĩa giành chính quyền và thành lập chính phủ lâm thời. Đây chính là yếu tố cốt lõi tạo nên sức mạnh đoàn kết của dân tộc Việt Nam, đồng thời, khẳng định tính hợp pháp của chính quyền cách mạng ngay từ khi mới ra đời.

Quốc dân Đại hội để lại bài học sâu sắc và có giá trị bền vững về tính đại diện rộng rãi trong quá trình xây dựng và thực thi quyền lực cách mạng, cũng như bài học trong xây dựng hệ thống chính trị tinh gọn, hoạt động hiệu lực, hiệu quả hiện nay. Việc phát huy tính đại diện rộng rãi trong xây dựng Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa của nhân dân, do nhân dân, vì nhân dân là chủ trương của Đảng nhằm bảo đảm cho mọi tầng lớp nhân dân, các dân tộc, tôn giáo đều được tham gia vào quá trình xây dựng, quản lý và giám sát hoạt động của bộ máy nhà nước. Thông qua hình thức bầu cử dân chủ, bình đẳng, nhân dân được trực tiếp hoặc gián tiếp bầu cử đại biểu Quốc hội và đại biểu Hội đồng nhân dân các cấp, cơ quan quyền lực nhà nước đại diện cho ý chí, nguyện vọng, lợi ích của nhân dân. Bên cạnh đó, việc phát huy vai trò của Mặt trận Tổ quốc và các tổ chức chính trị - xã hội chính là cầu nối quan trọng giữa nhân dân và Nhà nước, góp phần bảo đảm sự tham gia của đông đảo các tầng lớp nhân dân trong các hoạt động xây dựng Đảng, xây dựng chính quyền hiện nay.

Hai là, bài học về phát huy tinh thần đồng thuận của nhân dân đối với việc thực hiện chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước.

Quốc dân Đại hội Tân Trào là minh chứng lịch sử cho bài học quý báu về phát huy tinh thần đồng thuận của nhân dân, là giá trị trường tồn và có thể vận dụng trong xây dựng hệ thống chính trị tinh gọn, hiệu lực hiệu quả hiện nay. Quốc dân Đại hội Tân Trào đã quy tụ đại biểu của các tầng lớp nhân dân trên cả nước đồng lòng, ủng hộ chủ trương Tổng khởi nghĩa giành chính quyền, bầu Hồ Chí Minh làm Chủ tịch Ủy ban Dân tộc giải phóng, đây là minh chứng cho tinh thần đồng thuận, nhất trí toàn dân tộc, là yếu tố quyết định thành công của Cách mạng Tháng Tám năm 1945.

Trong bối cảnh đất nước đang đẩy mạnh công cuộc đổi mới, công nghiệp hóa, hiện đại hóa và hội nhập quốc tế, việc phát huy tinh thần đồng thuận của nhân dân là điều kiện quyết định để hệ thống chính trị hoạt động ổn định, hướng đến mục tiêu phát triển bền vững. Khi nhân dân đồng thuận với đường lối, chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước là góp phần tăng cường hiệu lực, hiệu quả quản lý của Nhà nước. Ngược lại, nhân dân thiếu đồng thuận dễ dẫn đến trì trệ, phản kháng hoặc làm phát sinh bất ổn xã hội. Do đó, đồng thuận trong nhân dân là nền tảng để phát huy sức mạnh đại đoàn kết toàn dân tộc, là điều kiện quan trọng để huy động toàn dân tham gia xây dựng, giám sát và hoàn thiện bộ máy nhà nước.

Hiện nay, Đảng và Nhà nước đã chú trọng mở rộng dân chủ, thực hiện hiệu quả phương châm “dân biết, dân bàn, dân làm, dân kiểm tra, dân giám sát, dân thụ hưởng”⁽¹⁾. Các kênh như Quốc hội, Mặt trận Tổ quốc, báo chí, tiếp xúc cử tri, tham vấn chính sách... cần được vận hành thực chất hơn để lắng nghe tâm tư, nguyện vọng của nhân dân, từ đó điều chỉnh chính sách phù hợp để mang lại hiệu quả cao hơn.

Ba là, bài học phát huy sức mạnh đoàn kết trong xây dựng hệ thống chính trị tinh gọn, hiệu lực, hiệu quả.

Dưới sự lãnh đạo của Đảng, Mặt trận Việt Minh đã tập hợp được mọi tầng lớp nhân dân, không phân biệt giai cấp, tôn giáo, dân tộc cùng hướng đến mục tiêu giành độc lập. Sau Quốc dân Đại hội, tinh thần đoàn kết dân tộc tiếp tục được phát huy. Trong bối cảnh đất nước thực hiện cuộc cách mạng tinh gọn tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị chưa từng có tiền lệ hiện nay, bài học về đoàn kết dân tộc là chiến lược lâu dài, xây dựng và phát triển đất nước. Phát huy sức mạnh đoàn kết toàn dân tộc là một trong những trụ cột và nền tảng để xây dựng hệ thống chính trị tinh gọn, hoạt động hiệu lực, hiệu quả ở Việt Nam.

Bốn là, bài học về xây dựng tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị tinh gọn, linh hoạt, đáp ứng yêu cầu thực tiễn đặt ra.

Tổ chức bộ máy tinh gọn trong Quốc dân Đại hội Tân Trào là một trong những dấu ấn quan trọng trong tiến trình cách mạng Việt Nam dưới sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản Đông Dương (nay là Đảng Cộng sản Việt Nam). Đó là sự chuẩn bị kỹ lưỡng về tổ chức, cán bộ cho bộ máy chính quyền cách mạng. Ủy ban Dân tộc Giải phóng Việt Nam được thành lập gồm 13 thành viên, với cơ cấu đơn giản nhưng đại diện cho các tầng lớp, địa phương, yêu cầu phải thật sự tinh gọn, linh hoạt để kịp thời chỉ đạo Tổng khởi nghĩa. Mặt trận Việt Minh là tổ chức chính trị giữ vai trò nòng cốt trong việc huy động quần chúng và tổ chức lực lượng, mạng lưới cơ sở cách mạng ở các địa phương đóng vai trò như bộ máy hành chính sơ khai.

Tuy chưa có một hệ thống hành chính hoàn chỉnh, nhưng đây là mô hình tổ chức chính quyền cách mạng đầu tiên, đặt nền móng cho bộ máy nhà nước Việt Nam sau này, thể hiện tư duy tổ chức chiến lược và hiệu quả của lãnh đạo cách mạng Việt Nam trong hoàn cảnh có nhiều khó khăn và thử thách. Chủ trương tinh giản bộ máy, giảm bớt các khâu trung gian, tập trung vào những chức năng, nhiệm vụ cốt lõi để nâng cao hiệu quả hoạt động là bài học có giá trị vận dụng rất lớn trong thực tiễn xây dựng tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị hiện nay.

Nhiệm vụ xây dựng tổ chức bộ máy tinh gọn, hoạt động hiệu quả trở thành yêu cầu cấp thiết, góp phần nâng cao năng lực lãnh đạo, năng lực cầm quyền của Đảng. Nhận thức rõ tầm quan trọng đó, Đảng và Nhà nước ta luôn xác định đổi mới, kiện toàn tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị là một trong những nội dung trọng tâm của quá trình xây dựng, phát triển đất nước. Ngày 25-10-2017, Ban Chấp hành Trung ương đã ban hành Nghị quyết số 18-NQ/TW của Hội nghị Trung ương 6 khóa XII về “Một số vấn đề về tiếp tục đổi mới, sắp xếp tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị tinh gọn, hoạt động hiệu lực, hiệu quả”. Tiếp tục phát huy những kết quả đã đạt được từ Nghị quyết số 18-NQ/TW, Đảng chủ trương thực hiện cuộc cách mạng tinh gọn tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị với nhiệm vụ trọng tâm xây dựng mô hình tổng thể tổ chức bộ máy hệ thống chính trị đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ trong giai đoạn cách mạng mới với tinh thần “vừa chạy, vừa xếp hàng”, thực hiện tinh gọn tổ chức bộ máy gắn với cơ cấu lại đội ngũ cán bộ đủ phẩm chất, năng lực; đổi mới, sắp xếp tổ chức bộ máy theo hướng tinh gọn, loại bỏ tầng nấc trung gian, ít tầng nấc, ít đầu mối, không trùng lắp, không chồng chéo về chức năng, nhiệm vụ đang đạt được những kết quả nhất định.

Năm là, bài học về xây dựng đội ngũ cán bộ, nhất là lựa chọn người đứng đầu có năng lực, uy tín, ngang tầm nhiệm vụ.

Quốc dân Đại hội Tân Trào đã thống nhất bầu Lãnh tụ Hồ Chí Minh làm Chủ tịch Ủy ban Dân tộc Giải phóng và những người được cử vào Ủy ban Dân tộc Giải phóng đều là những nhân sĩ yêu nước, có uy tín và năng lực. Chủ tịch Hồ Chí Minh là người giữ vai trò lãnh đạo toàn diện, là trung tâm quy tụ sức mạnh dân tộc, đoàn kết các lực lượng yêu nước, các tầng lớp nhân dân, từ công nhân, nông dân đến trí thức, tiểu tư sản, địa chủ, dân tộc thiểu số vào mặt trận thống nhất. Việc lựa chọn đại diện tham gia vào Uỷ ban Dân tộc Giải phóng và vai trò người cầm lái lịch sử dân tộc của Chủ tịch Hồ Chí Minh là kết quả của uy tín, năng lực lãnh đạo, là yếu tố quan trọng để tiến hành Tổng khởi nghĩa giành chính quyền trong Cách mạng Tháng Tám năm 1945, lập ra Nhà nước Việt Nam Dân chủ Cộng hoà. Đây là bài học có giá trị sâu sắc về việc xây dựng đội ngũ cán bộ tinh nhuệ và việc lựa chọn người đứng đầu có năng lực, uy tín, bản lĩnh chính trị vững vàng, dám nghĩ, dám làm, dám chịu trách nhiệm vì lợi ích chung tham gia vào tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị.

Xây dựng đội ngũ cán bộ, nhất là người đứng đầu được Đảng ta luôn xác định cán bộ là nhân tố quyết định sự thành bại của cách mạng. Xây dựng đội ngũ cán bộ, trong đó có cán bộ lãnh đạo, quản lý các cấp là công việc hệ trọng của Đảng, phải được tiến hành thường xuyên, thận trọng, khoa học, chặt chẽ và hiệu quả. Đại hội XIII của Đảng, xác định: “Xây dựng đội ngũ cán bộ, trước hết là người đứng đầu có bản lĩnh chính trị vững vàng, có đạo đức trong sáng, năng lực nổi bật, dám nghĩ, dám nói, dám làm, dám chịu trách nhiệm, dám đổi mới sáng tạo, dám đương đầu với khó khăn, thử thách, dám hành động vì lợi ích chung, có uy tín cao và thật sự tiên phong gương mẫu, là hạt nhân đoàn kết”⁽²⁾. Các cấp uỷ, tổ chức đảng, chính quyền nhiều địa phương đã thực hiện tốt công tác cán bộ, đặc biệt vai trò của người đứng đầu trong việc ban hành các quyết định để lãnh đạo, chỉ đạo, điều hành thực hiện có hiệu quả các nhiệm vụ trọng tâm, các khâu đột phá; chủ động, tích cực trong việc lãnh đạo, chỉ đạo ban hành nhiều quy định, quy chế về đánh giá, quy hoạch, luân chuyển, bổ nhiệm, giới thiệu cán bộ vào các tổ chức trong hệ thống chính trị đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ đặt ra.

Sáu là, bài học về xây dựng, hoàn thiện thể chế, chính sách xây dựng tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị.

Quốc dân Đại hội Tân Trào đã thông qua 10 chính sách lớn của Việt Minh, các chính sách này tập trung vào quyền lợi của nhân dân, giải quyết những vấn đề bức thiết của xã hội là độc lập dân tộc, đời sống nhân dân, vấn đề ruộng đất cho nông dân, vấn đề giáo dục, y tế, dân chủ, đoàn kết dân tộc. Trong bối cảnh chuẩn bị Tổng khởi nghĩa giành chính quyền, 10 chính sách lớn của Việt Minh thể hiện tư tưởng cách mạng, tiến bộ về quyền bình đẳng, quyền tự do tín ngưỡng, mục tiêu xoá bỏ áp bức, bóc lột và chăm lo lợi ích cho nhân dân đã khẳng định, đây là một chương trình hành động rõ ràng giúp tạo niềm tin, sự đồng thuận và quyết tâm trong toàn dân.

Trước yêu cầu mới của đất nước về xây dựng hệ thống chính trị tinh gọn, hoạt động hiệu quả hiện nay, thì bài học về việc xây dựng, hoàn thiện thể chế, chính sách một cách khoa học, đồng bộ, minh bạch, lấy lợi ích của quốc gia và nhân dân làm trung tâm, tạo môi trường thuận lợi cho sự phát triển. Đại hội XIII của Đảng nhấn mạnh: “Tiếp tục đổi mới mạnh mẽ tư duy, xây dựng, hoàn thiện đồng bộ thể chế phát triển bền vững về kinh tế, chính trị, văn hóa - xã hội, môi trường…, kịp thời tháo gỡ những khó khăn, vướng mắc; khơi dậy mọi tiềm năng và nguồn lực, tạo động lực mới cho sự phát triển nhanh và bền vững đất nước”⁽³⁾.

2.3. Vận dụng bài học từ Quốc dân Đại hội vào tiếp tục xây dựng hệ thống chính trị tinh gọn, hoạt động hiệu lực, hiệu quả

Để tiếp tục thực hiện đổi mới, sắp xếp tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị theo hướng tinh gọn, hoạt động hiệu lực, hiệu quả, trong thời gian tới cần thực hiện những nhiệm vụ, giải pháp sau:

Một là, nâng cao nhận thức, trách nhiệm của các cấp ủy, tổ chức đảng trong lãnh đạo, chỉ đạo thực hiện đổi mới, sắp xếp tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị

Đổi mới, sắp xếp tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị là nhiệm vụ có tính chiến lược, gắn liền với yêu cầu xây dựng Đảng và Nhà nước trong sạch, vững mạnh, hoạt động hiệu lực, hiệu quả. Hiệu quả của công cuộc đổi mới tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị đạt được khi nhận thức, trách nhiệm của các cấp ủy, tổ chức đảng trong công tác lãnh đạo, chỉ đạo thực hiện được đầy đủ về ý nghĩa, mục tiêu.

Trước hết, cần tăng cường công tác tuyên truyền, vận động nhằm tạo sự đồng thuận, ủng hộ của các cấp ủy, chính quyền, cán bộ, công chức, viên chức, người lao động và nhân dân thực hiện Nghị quyết số 18-NQ/TW ngày 25-10-2017 gắn với thực hiện tinh giản biên chế, cơ cấu lại đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức trong các tổ chức của hệ thống chính trị và chủ trương, nghị quyết, kết luận của Trung ương⁽⁴⁾ để tiến hành cuộc “cách mạng” về đổi mới tổ chức bộ máy, xây dựng hệ thống chính trị tinh gọn, hoạt động hiệu lực, hiệu quả. Các cấp ủy, tổ chức đảng ở các địa phương, cơ quan, đơn vị cần xác định rõ đây là nhiệm vụ trọng tâm, thường xuyên, người đứng đầu cấp ủy, tổ chức đảng phải nêu cao tinh thần trách nhiệm, dám nghĩ, dám làm, dám chịu trách nhiệm, kiên quyết trong lãnh đạo, điều hành và xử lý những vướng mắc phát sinh. Đồng thời chủ động xây dựng, triển khai chương trình, kế hoạch, đề án sắp xếp tổ chức bộ máy phù hợp thực tiễn đổi mới tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị.

Hai là, tiếp tục rà soát, tinh gọn tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị

Thực hiện tinh giản biên chế theo lộ trình, giảm số lượng cấp phó của các đơn vị, tổ chức thuộc phạm vi quản lý, bảo đảm phù hợp với tình hình thực tế tại cơ quan, đơn vị và quy định của Đảng, Chính phủ. Các cấp ủy, tổ chức đảng, chính quyền lãnh đạo, chỉ đạo sát sao với quyết tâm chính trị cao, nỗ lực lớn và hành động quyết liệt, bám sát các văn bản hướng dẫn, chỉ đạo của Trung ương về xây dựng, hoàn thiện tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị để xây dựng chương trình hành động, kế hoạch, đề án phù hợp với tình hình thực tiễn của từng địa phương, cơ quan, đơn vị.

Ba là, đẩy mạnh thực hiện cải cách hành chính và thực hiện phân cấp, phân quyền phù hợp nhằm nâng cao trách nhiệm, tính chủ động, sáng tạo của chính quyền địa phương

Cần rà soát, phân định rõ chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn của từng cấp, từng ngành, từng cơ quan, đơn vị, khắc phục tình trạng chồng chéo chức năng, bảo đảm sự liên thông, đồng bộ, thống nhất, gắn kết chặt chẽ giữa các bộ phận. Thực hiện có hiệu quả nguyên tắc: một cơ quan thực hiện nhiều việc nhưng một việc chỉ giao cho một cơ quan chủ trì thực hiện và chịu trách nhiệm chính. Đẩy mạnh phân cấp, phân quyền trong quản lý nhà nước giữa chính quyền cấp trên với chính quyền cấp dưới; giao quyền chủ động cho cấp dưới, gắn quyền hạn với trách nhiệm. Giao quyền tự chủ cho các đơn vị sự nghiệp công lập. Phát huy vai trò, trách nhiệm của người đứng đầu các cơ quan, tổ chức, đơn vị.

Bốn là, nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ, công chức trong các tổ chức của hệ thống chính trị

Tiếp tục rà soát, thực hiện tinh giản biên chế gắn với cơ cấu lại đội ngũ cán bộ công chức, viên chức theo vị trí việc làm và trình độ. Thực hiện tuyển dụng công khai, minh bạch, ưu tiên người có năng lực, phẩm chất tốt. Tăng cường đào tạo, bồi dưỡng cán bộ một cách hợp lý kết hợp với sàng lọc và sử dụng hiệu quả cán bộ hiện có; mạnh dạn đưa ra khỏi hệ thống những người yếu kém, thiếu trách nhiệm. Bố trí, sắp xếp cán bộ, công chức, viên chức bảo đảm nguyên tắc đúng người, đúng việc. Thực hiện nghiêm túc việc đánh giá, phân loại cán bộ, công chức, viên chức gắn với hiệu quả thực tiễn công việc, không dựa vào bằng cấp hay thâm niên đơn thuần.

Năm là, xây dựng, hoàn thiện thể chế, pháp luật, tạo hành lang pháp lý cho các tổ chức trong hệ thống chính trị hoạt động hiệu lực, hiệu quả

Đại hội XIII của Đảng xác định việc xây dựng, hoàn thiện thể chế là một trong ba giải pháp đột phá trong công tác xây dựng Đảng và hệ thống chính trị hiện nay: “Tiếp tục hoàn thiện thể chế về công tác xây dựng Đảng, xây dựng hệ thống chính trị, nhất là công tác tổ chức, cán bộ”⁽⁵⁾. Do đó, cần hoàn thiện hệ thống pháp luật đồng bộ, thống nhất; kịp thời bổ sung, hoàn thiện văn bản quy phạm pháp luật để tạo cơ sở, hành lang pháp lý cho hoạt động của hệ thống chính trị. Đẩy mạnh thực hiện Nghị quyết số 57-NQ/TW ngày 22-12-2024 của Bộ Chính trị về “Đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia trong quản lý, điều hành hoạt động tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị, để tăng cường tính minh bạch, giảm thủ tục hành chính, nâng cao hiệu quả giải quyết công việc trong hoạt động công vụ.

Sáu là, thường xuyên tiến hành công tác kiểm tra, giám sát và công tác sơ kết, tổng kết thực hiện đổi mới, sắp xếp tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị

Thường xuyên tiến hành công tác kiểm tra, giám sát đối với các cấp uỷ, tổ chức đảng, chính quyền về việc quán triệt, tổ chức thực hiện đổi mới tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị để phát hiện, chấn chỉnh kịp thời những biểu hiện lệch hướng, hình thức, hoặc chưa đúng tinh thần chỉ đạo của Trung ương trong quá trình sắp xếp tổ chức bộ máy. Cấp ủy các cấp cần xây dựng kế hoạch kiểm tra, giám sát cụ thể đối với từng nhiệm vụ, nội dung đổi mới tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị. Tăng cường vai trò, trách nhiệm của Ủy ban Kiểm tra các cấp, chủ động phát hiện, kiểm tra tổ chức đảng và đảng viên khi có dấu hiệu vi phạm trong quá trình thực hiện đổi mới, sắp xếp tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị như buông lỏng lãnh đạo quản lý, còn tình trạng chạy theo thành tích, nặng về hình thức… Kịp thời sơ kết, tổng kết, rút kinh nghiệm trong việc lãnh đạo, chỉ đạo, triển khai thực hiện đổi mới tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị; có chính sách động viên, khen thưởng, tuyên dương những cơ quan, đơn vị, tổ chức, địa phương có cách làm sáng tạo, hiệu quả, đúng chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách của Nhà nước và phù hợp với thực tế đơn vị, địa phương; nhân rộng mô hình hiệu quả những điển hình.

3. Kết luận

Việc xây dựng hệ thống chính trị tinh gọn, hoạt động hiệu lực, hiệu quả đòi hỏi tầm nhìn chiến lược, quyết tâm chính trị cao và sự ủng hộ đồng thuận của toàn xã hội. Đây là điều kiện then chốt để phát triển đất nước bền vững và tiếp tục củng cố niềm tin của nhân dân vào Đảng, Nhà nước. Nhìn lại ý nghĩa và những bài học từ Quốc dân Đại hội Tân Trào và vận dụng trong thực tiễn xây dựng tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị hiện nay càng phát huy giá trị của sự đoàn kết, thống nhất, tinh gọn và hiệu quả trong xây dựng hệ thống chính trị. Đây là những bài học lịch sử vô giá để Việt Nam tiếp tục vững bước trên con đường hội nhập và phát triển đất nước trong kỷ nguyên mới của dân tộc .

_________________

Ngày nhận bài: 26-7-2025; Ngày bình duyệt: 12 -8-2025; Ngày duyệt đăng: 23-8-2025.

Email tác giả: trankimdungxdd@gmail.com

(1) (2) (3) ĐCSVN:Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII, t.1, Nxb Chính trị quốc gia Sự thật, Hà Nội, 2021, tr.27,187, 114.

(4) Ban Chấp hành Trung ương Đảng: Nghị quyết số 60-NQ/TW ngày 12-4-2025 Hội nghị lần thứ 11 Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XIII; Kết luận số 126-KL/TW ngày 14-02/2025 của Bộ Chính trị, Ban Bí thư về một số nội dung, nhiệm vụ tiếp tục sắp xếp, tinh gọn tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị năm 2025; Kết luận số 127-KL/TW ngày 28-02-2025 của Bộ Chính trị, Ban Bí thư về triển khai nghiên cứu, đề xuất tiếp tục sắp xếp tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị; Kết luận 155-KL/TW ngày 17-5-2025 của Bộ Chính trị, Ban Bí thư về một số nhiệm vụ trọng tâm cần tập trung thực hiện về sắp xếp tổ chức bộ máy và đơn vị hành chính từ nay đến ngày 30-6-2025; Kết luận 163-KL/TW ngày 06-6-2025 của Bộ Chính trị, Ban Bí thư về thực hiện một số nội dung, nhiệm vụ khi sắp xếp tổ chức bộ máy và đơn vị hành chính theo các nghị quyết, kết luận của Trung ương, Bộ Chính trị, Ban Bí thư…

(5) ĐCSVN: Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII, t.2, Sđd, tr.257.