Xây dựng đội ngũ cán bộ thuộc diện ban thường vụ tỉnh ủy quản lý ở Lào (Qua thực tiễn các tỉnh miền Trung Lào)

1. Vai trò của đội ngũ cán bộ diện ban thường vụ tỉnh ủy quản lý trong phát triển các tỉnh miền Trung Lào

Trong quan điểm, chủ trương của Đảng Nhân dân cách mạng Lào về công tác cán bộ, Tổng Bí thư Cayxỏn Phômvihản đã chỉ rõ vai trò của cán bộ: “Muốn thực hiện được đường lối, chính sách của Đảng, phải có một lực lượng cán bộ vững mạnh. Cán bộ là vốn quý nhất của Đảng, là người lãnh đạo nhân dân, là người phục tùng nhân dân, là cầu nối giữa Đảng và quần chúng”⁽¹⁾. Trong công cuộc đổi mới đất nước Lào hiện nay, cùng với xu thế mở cửa hội nhập ngày càng sâu rộng với khu vực và quốc tế, Đảng NDCM Lào luôn quan tâm chú trọng phát huy vai trò của đội ngũ cán bộ, nhất là đội ngũ cán bộ lãnh đạo, quản lý cấp chiến lược trong công cuộc phát triển kinh tế - xã hội đất nước nói chung, trong phát triển địa phương/ngành nói riêng.

Theo Luật Cán bộ công chức của Lào: Cán bộ là những người công dân Lào, được bầu cử, phê chuẩn, bổ nhiệm giữ chức vụ, chức danh theo nhiệm kỳ trong cơ quan của Đảng Nhân dân Cách mạng Lào (NDCM), Nhà nước, tổ chức chính trị - xã hội ở trung ương, ở cấp tỉnh, cấp huyện và cả cấp xã, trong biên chế và hưởng lương từ ngân sách nhà nước. Đồng thời, cán bộ thuộc diện Ban thường vụ tỉnh uỷ quản lý là những người đứng đầu, cấp phó của người đứng đầu các cơ quan trong hệ thống bộ máy tổ chức: Đảng, chính quyền, ủy ban Mặt trận Lào xây dựng đất nước, các tổ chức chính trị - xã hội và một số tổ chức xã hội ở cấp tỉnh; những người đứng đầu, cấp phó của người đứng đầu cấp ủy đảng, chính quyền ở cấp huyện trong từng tỉnh.

Là lực lượng cán bộ chủ chốt trong hệ thống chính trị địa phương, đội ngũ cán bộ thuộc diện Ban Thường vụ Tỉnh ủy quản lý nói chung, các tỉnh miền Trung Lào nói riêng có vai trò quan trọng.

Một là, đội ngũ cán bộ diện ban thường vụ tỉnh ủy quản lý là lực lượng tiên phong trong tổ chức nghiên cứu, quán triệt, cụ thể hóa đường lối, chủ trương của Đảng NDCM Lào và chính sách, pháp luật của Nhà nước vào thực tiễn ở từng địa phương; xây dựng các nghị quyết, quyết định, kế hoạch, chương trình hành động, chính sách cụ thể trên tất cả các lĩnh vực của đời sống kinh tế - xã hội địa phương.

Thông qua quá trình chỉ đạo hoạt động thực tiễn, họ đã tổng kết được những kinh nghiệm, bài học, góp phần bổ sung, hoàn thiện các chủ trương của Đảng và chính sách, pháp luật của Nhà nước, cũng như các nghị quyết, quyết định, kế hoạch, đề án, chương trình hành động của tỉnh.

Các cán bộ diện ban thường vụ tỉnh ủy quản lý là những người phụ trách, điều hành các cơ quan tham mưu giúp việc như: Ban Tổ chức tỉnh ủy, Sở Nội vụ và Ban Tổ chức cấp ủy ở các huyện, thành ủy, thị ủy, đảng ủy trực thuộc; cơ quan tổ chức cán bộ ở các sở, ban, ngành, đoàn thể tỉnh. Bộ phận cán bộ này chỉ chiếm hơn 1% tổng số cán bộ công chức, viên chức của mỗi tỉnh, song lại có vai trò rất quan trọng trong việc hoạch định các chủ trương, đề ra các nghị quyết, quyết định... để lãnh đạo thực hiện các nhiệm vụ chính trị của địa phương trong từng giai đoạn, thời kỳ.

Hai là, đội ngũ cán bộ diện Ban thường vụ Tỉnh ủy quản lý đóng vai trò nòng cốt trong việc xây dựng hệ thống chính trị của tỉnh vững mạnh. Đây là những người đứng đầu các cơ quan, tổ chức trong hệ thống chính trị ở cấp tỉnh và cấp huyện. Vì vậy, công tác quy hoạch, luân chuyển cán bộ lãnh đạo đã được thực hiện, tạo điều kiện để cán bộ rèn luyện, giúp cho cán bộ có phẩm chất, năng lực toàn diện hơn. Khi cần thiết, thực hiện chủ trương tăng thêm số lượng cán bộ để bổ nhiệm một số cán bộ trẻ, có phẩm chất đạo đức tốt, được đào tạo cơ bản, có năng lực, triển vọng phục vụ tổ chức thực sự là nòng cốt trong việc xây dựng hệ thống chính trị của tỉnh vững mạnh.

Ba là, đội ngũ cán bộ diện ban thường vụ tỉnh ủy quản lý có vai trò quan trọng trong việc xây dựng và giữ gìn sự đoàn kết thống nhất trong toàn Đảng bộ, trong đội ngũ cán bộ, công chức và nhân dân các địa phương. Theo đó, cấp ủy, chính quyền cấp tỉnh, huyện và bộ máy lãnh đạo của các cơ quan, sở, ban, ngành, đoàn thể trong tỉnh sẽ quy tụ được đội ngũ cán bộ, đảng viên, nội bộ đoàn kết nếu đội ngũ cán bộ diện ban thường vụ tỉnh ủy quản lý ở các tỉnh miền Trung của Lào có đủ phẩm chất chính trị, đạo đức, trình độ, năng lực tốt, đồng đều. Đây là cơ sở để phát huy vai trò của đội ngũ này trong lãnh đạo, chỉ đạo và tổ chức quản lý các hoạt động kinh tế - xã hội ở các địa phương hiệu quả.

Thực tiễn đã chứng minh, những địa phương có tập thể ban thường vụ, các cấp ủy, tổ chức đảng đoàn kết, thống nhất cả nhận thức, ý chí và hành động, có trình độ chuyên môn, trung thành, tận tụy với công việc thì ở đó việc quán triệt, triển khai thực hiện đường lối, chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước, các quy định của địa phương có chất lượng và hiệu quả, thực sự đi vào cuộc sống. Ngược lại, những nơi thiếu đoàn kết, bè phái, cục bộ thì chất lượng, kết quả thực hiện đường lối, chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước hạn chế, nhân dân thiếu tin tưởng vào chính quyền địa phương.

Bốn là, đội ngũ cán bộ diện ban thường vụ tỉnh ủy quản lý ở các tỉnh miền Trung Lào là những người có vai trò quan trọng trong chăm lo, bảo vệ lợi ích chính đáng về vật chất, tinh thần của đội ngũ cán bộ, đảng viên và nhân dân; đồng thời là bộ phận cán bộ trực tiếp vận động, động viên quần chúng nhân dân tích cực tham gia các phong trào thi đua yêu nước, góp phần phát triển kinh tế - xã hội địa phương.

Năm là, đội ngũ cán bộ diện ban thường vụ tỉnh ủy quản lý ở các tỉnh miền Trung Lào là nguồn bổ sung cán bộ cho các cơ quan, bộ, ban, ngành, đoàn thể ở Trung ương. Trên thực tế, đội ngũ cán bộ thuộc diện ban thường vụ tỉnh ủy quản lý đều đã trưởng thành từ thực tiễn phong trào cách mạng ở địa phương, họ là lực lượng được đào tạo cơ bản và chuyên sâu về chuyên môn, nghiệp vụ và có nhiều kinh nghiệm trong thực tiễn.

2. Kết quả xây dựng đội ngũ cán bộ lãnh đạo thuộc diện Ban Thường vụ tỉnh ủy quản lý

Trong những năm qua, được sự quan tâm của Đảng, Nhà nước Lào, sự theo dõi sát sao của ban thường vụ tỉnh ủy các tỉnh miền Trung Lào, đội ngũ cán bộ thuộc diện ban thường vụ tỉnh ủy quản lý đã có bước phát triển vượt bậc.

Chất lượng của đội ngũ cán bộ cơ bản đáp ứng tốt yêu cầu trình độ về mọi mặt, đặc biệt là kiến thức pháp luật quản lý nhà nước trên các lĩnh vực đời sống xã hội đã được cải thiện, phẩm chất, bản lĩnh chính trị vững vàng, phong cách làm việc khoa học, năng lực tổ chức thực tiễn được nâng lên.

Về trình độ chuyên môn, nghiệp vụ: Trên đại học có 98 người (9 tiến sĩ, 89 thạc sĩ), chiếm 9,44%; trình độ đại học, cao đẳng có 849 người, chiếm 81,79%; trình độ trung cấp có 326 người, chiếm 25,02%⁽²⁾.

Về trình độ lý luận chính trị: Cao cấp có 205 người, chiếm 19,74%; trung cấp có 814 người, chiếm 78,42%; sơ cấp chỉ còn 19 người. Cán bộ là người dân tộc thiểu số có 254 người, chiếm 22,49⁽³⁾.

Về độ tuổi: Tuổi đời bình quân là 55. Trong đó tuổi dưới 40: 54 đồng chí, chiếm 4,78%; tuổi từ 41 - 45: 342 đồng chí, chiếm 32,94; tuổi từ 46 - 50: 480 đồng chí, chiếm 39,98%, tuổi từ 51 - 55:298 đồng chí, chiếm 19,07%, tuổi trên 55: 129 đồng chí, chiếm 2,79%⁽⁴⁾.

Về cơ cấu giới tính và dân tộc: Nam: 254 đồng chí, chiếm 22,49%; nữ: 15 đồng chí, chiếm 0,13%. Sự kết hợp giữa đội ngũ cán bộ có bề dày kinh nghiệm với đội ngũ cán bộ trẻ, nhạy bén, sáng tạo, nhiệt huyết đã trở thành một trong những ưu điểm trong công tác cán bộ của các tỉnh miền Trung Lào nói chung, công tác quy hoạch, bổ nhiệm cán bộ diện ban thường vụ tỉnh ủy quản lý nói riêng. Qua đó tạo được những bước đi đúng đắn, hiệu quả trong lãnh đạo thực hiện các mục tiêu kinh tế - xã hội của các tỉnh trong khu vực này.

Với vai trò trên, thời gian qua, đội ngũ cán bộ diện ban thường vụ tỉnh ủy quản lý ở các tỉnh miền Trung Lào đã có những đóng góp quan trọng trong thực hiện chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước trong phát triển miền Trung Lào và trong việc xây dựng, triển khai các kế hoạch phát triển của từng tỉnh. Tuy nhiên, trong bối cảnh đẩy mạnh phát triển của vùng đáp ứng yêu cầu phát triển đồng bộ các vùng, miền của Lào, vai trò của đội ngũ này trong phát triển các tỉnh miền Trung Lào cần được phát huy hơn nữa.

Mặt khác, chất lượng đội ngũ cán bộ diện ban thường vụ tỉnh ủy quản lý ở các tỉnh miền Trung Lào hiện nay vẫn còn bộc lộ những hạn chế, yếu kém, nhất là trong năng lực lãnh đạo, quản lý và khả năng xử lý những vấn đề mới nảy sinh ở cơ sở, nổi bật là: Số lượng cán bộ được quy hoạch và đương nhiệm thuộc diện ban thường vụ tỉnh ủy quản lý được học cao cấp lý luận chính trị còn khiêm tốn. Trong quá trình triển khai các hoạt động thực tiễn, không ít cán bộ còn mang nặng tâm lý tiểu nông, gia trưởng, độc đoán, cục bộ địa phương, bè phái, một bộ phận nhỏ cán bộ có biểu hiện phai nhạt lý tưởng quan liêu thiếu ý thức tự giác học tập và rèn luyện phấn đấu. Đồng thời, cơ cấu đội ngũ cán bộ đương nhiệm còn có mặt chưa đáp ứng tốt yêu cầu nhiệm vụ thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa. Tỷ lệ nữ cán bộ tham gia hệ thống chính trị các cấp còn thấp so với tiềm năng và việc thực hiện bình đẳng giới. Tỷ lệ cán bộ trẻ còn khá thấp. Do đó, để phát huy vai trò của đội ngũ cán bộ diện ban thường vụ tỉnh ủy quản lý trong hoạt động phát triển kinh tế - xã hội địa phương cần tiếp tục nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ này một cách toàn diện, đồng bộ, từ đó phát huy thế mạnh của họ trong công tác lãnh đạo, chỉ đạo các hoạt động phát triển kinh tế - xã hội của địa phương.

3. Giải pháp xây dựng đội ngũ cán bộ diện Ban thường vụ tỉnh ủy quản lý trong phát triển từ thực tiễn miền Trung Lào

Thứ nhất, gia tăng quy mô số lượng và nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ thuộc diện ban thường vụ tỉnh ủy quản lý. Cần xây dựng chiến lược, quy hoạch đào tạo để bảo đảm được số lượng cán bộ đủ để bố trí vào các chức danh chủ chốt, quan trọng của hệ thống chính trị ở các địa phương phù hợp với quy định và tình hình thực tiễn địa phương. Đặc biệt, đáp ứng được sự biến đổi của thực tiễn lãnh đạo, quản lý ở địa phương, đáp ứng được yêu cầu sáp nhập hoặc chia tách các cơ quan, đơn vị, địa bàn. Đồng thời, chủ động sắp xếp nhằm bảo đảm cơ cấu về độ tuổi, giới tính, dân tộc, tôn giáo, trình độ chuyên môn trong đội ngũ cán bộ diện ban thường vụ tỉnh ủy quản lý trong hiện tại cũng như là trong quy hoạch.

Theo đó, về cơ cấu độ tuổi phải bảo đảm kết hợp những cán bộ có tuổi đời cao, có thâm niên công tác, giàu kinh nghiệm với cán bộ trẻ, năng động, sáng tạo để bảo đảm tính chuyển giao, kế thừa, phát triển liên tục của đội ngũ cán bộ này ở những năm tiếp theo. Về cơ cấu giới tính, cần xây dựng tỷ lệ cán bộ nam, nữ bảo đảm bình đẳng giới của xã hội hiện đại; về cơ cấu dân tộc tôn giáo cần thiết có sự bảo đảm hợp lý.

Tích cực, thường xuyên chăm lo xây dựng đội ngũ cán bộ vừa “hồng”, vừa “chuyên”, tạo nguồn cho các cấp ủy, tổ chức đảng và cho cả hệ thống chính trị của các tỉnh miền Trung Lào.

Thứ hai, quan tâm phát hiện những vấn đề tồn tại cần phải giải quyết, khắc phục trong thực tiễn. Từ đó đề xuất những nhiệm vụ, giải pháp phù hợp, khả thi, để phát huy được những thế mạnh của vùng cũng như khắc phục những khó khăn, vướng mắc, góp phần thực hiện định hướng phát triển chung của đất nước Lào là thoát khỏi tình trạng nước kém phát triển, thực hiện mục tiêu phát triển bền vững đến năm 2030 và triển khai chiến lược phát triển xanh.

Trước yêu cầu của thực tiễn, cán bộ diện ban thường vụ tỉnh ủy quản lý phải thật sự năng động, có tư duy đổi mới sáng tạo, dám nghĩ, dám nói, dám làm, dám chịu trách nhiệm, vì lợi ích chung; đồng thời phải thực sự là người tiên phong, gương mẫu, có khả năng truyền cảm hứng, quy tụ và phát huy được sức mạnh tổng hợp của tập thể cũng như năng lực, sở trường của mỗi cá nhân trong công việc; biết vận dụng lý luận, quan điểm của Đảng, nghị quyết của tỉnh vào giải quyết sát, đúng, kịp thời những vấn đề thực tiễn nảy sinh tại địa phương.

Thứ ba, phát huy vai trò là lực lượng nghiên cứu, quán triệt và tổ chức thực hiện thắng lợi đường lối, chủ trương của Đảng NDCM Lào và chính sách, pháp luật của Nhà nước tại địa phương.

Đảng NDCM Lào là Đảng cầm quyền, là lực lượng duy nhất lãnh đạo Nhà nước và toàn xã hội. Chăm lo xây dựng đội ngũ cán bộ vừa “hồng”, vừa “chuyên” cho cả hệ thống chính trị là công việc gốc của Đảng. Vì vậy, ban thường vụ tỉnh ủy và các cấp ủy, tổ chức đảng trong từng tỉnh, đặc biệt là các đồng chí cấp ủy viên, ủy viên Ban thường vụ, bí thư cấp ủy các cấp cần tích cực nghiên cứu, bám sát đường lối, chủ trương của Đảng trong từng thời kỳ, từ đó cụ thể hóa thành nghị quyết, kế hoạch, quy chế, quy định hướng dẫn cụ thể sát với tình hình thực tiễn của từng địa phương. Lãnh đạo, chỉ đạo tốt việc quán triệt, tổ chức thực hiện một cách toàn diện, đồng bộ và đạt hiệu quả cao. Đồng thời, bảo đảm duy trì kỷ luật, kỷ cương trong cơ quan, tổ chức, đơn vị, địa phương, không để xảy ra những vụ việc vi phạm kỷ luật hoặc khiếu nại; thực hiện tốt công tác hành chính, chế độ công vụ công chức tại nơi mình đảm trách; chủ động xây dựng chương trình kế hoạch hoạt động hằng năm của cơ quan, tổ chức, đơn vị, địa phương được giao quản lý, phụ trách. Trong đó, cần xác định rõ kết quả thực hiện các chỉ tiêu, nhiệm vụ với những định lượng về sản phẩm cụ thể.

Thứ tư, phát huy vai trò tiên phong gương mẫu của đội ngũ cán bộ, đảng viên. Tích cực bồi dưỡng nâng cao trình độ, năng lực, công tác của đội ngũ cán bộ công chức để hoàn thành tốt chức trách nhiệm vụ theo cương vị, chức trách được giao.

Phát huy vai trò tiên phong, gương mẫu của đội ngũ cán bộ đảng viên trong các tổ chức của hệ thống chính trị, đặc biệt là vai trò, trách nhiệm của các đồng chí cấp ủy viên, ủy viên ban thường vụ, bí thư cấp ủy các cấp. Thực hiện nghiêm nguyên tắc tập trung dân chủ, tập thể lãnh đạo, cá nhân phụ trách; gắn kết quả thực hiện nhiệm vụ với đánh giá phân loại cán bộ để khuyến khích, thúc đẩy đội ngũ cán bộ hoàn thành tốt chức trách nhiệm vụ được phân công từ tỉnh đến cơ sở.

Muốn thực hiện dân chủ trong xã hội và phát huy quyền làm chủ của nhân dân thì trước hết phải mở rộng và phát huy dân chủ trong nội bộ tổ chức đảng trên tinh thần đồng chí, mỗi cán bộ, đảng viên phải đề cao ý thức, trách nhiệm của mình trước Đảng, trước dân, phải đi đầu và làm gương cho quần chúng học tập, noi theo. Tích cực bồi dưỡng, xây dựng đội ngũ cán bộ, công chức trung thành, tận tụy, liêm khiết, thành thạo nghiệp vụ, chuyên môn. Tăng cường kiểm tra, nhận xét đánh giá đội ngũ cán bộ, kịp thời chấn chỉnh, điều chỉnh, cách chức, miễn nhiệm những cán bộ phẩm chất đạo đức sút kém, trình độ chuyên môn, năng lực tác phong công tác hạn chế, chậm hoặc không sửa chữa tiến bộ.

Hằng năm, các cơ quan chức năng ở các tỉnh chủ động phối hợp với các cơ quan có liên quan và các học viện, các trường đại học, cao đẳng để xây dựng kế hoạch mở các lớp đào tạo, bồi dưỡng cán bộ. Các huyện ủy, thành ủy, thị ủy, đảng ủy trực thuộc tỉnh ủy chủ động phối hợp với ban tổ chức tỉnh ủy, trường chính trị - hành chính tỉnh, sở nội vụ và các cơ quan có liên quan ở tỉnh để xây dựng kế hoạch mở các lớp đào tạo, bồi dưỡng và cử cán bộ đi học tại các cơ sở đào tạo, bồi dưỡng của tỉnh, hoặc của trung ương. Các cơ quan chức năng của tỉnh cần phối hợp, tham mưu với ban thường vụ tỉnh ủy xây dựng đề án đào tạo, bồi dưỡng cán bộ của tỉnh ở nước ngoài nhằm đáp ứng các yêu cầu nhiệm vụ hội nhập, hợp tác quốc tế về kinh tế.

Thứ năm, phát huy vai trò của đội ngũ cán bộ diện ban thường vụ tỉnh ủy quản lý trong chăm lo, bảo vệ quyền, lợi ích chính đáng của nhân dân.

Bố trí sử dụng, luân chuyển cán bộ có kế hoạch, căn cứ vào yêu cầu nhiệm vụ, phải bảo đảm tiêu chuẩn, thực hiện đúng lúc, đúng người, đúng việc để phát huy hết năng lực, sở trường, thế mạnh của từng cán bộ để hoàn thành tốt các nhiệm vụ được giao. Tiếp tục xây dựng đội ngũ cán bộ tiêu biểu về phẩm chất đạo đức, có “tâm” trong sáng, có “tầm” nhìn xa, trông rộng, có “trí” minh mẫn, mạnh dạn, thẳng thắn đấu tranh với những cái sai, bảo vệ cái đúng.

Nắm chắc quy định về phân cấp quản lý cán bộ và các văn bản quy định, hướng dẫn chuyên môn nghiệp vụ và vận dụng các kiến thức, phương pháp tâm lý vào công tác; khiêm tốn học hỏi, lắng nghe, tiếp thu ý kiến phê bình, có chính kiến rõ ràng, dám chịu trách nhiệm. Có khả năng giao tiếp tốt, thu thập thông tin về công tác cán bộ từ nhiều nguồn, biết phân loại, chọn lọc, phân tích, xử lý thông tin một cách khoa học, lôgíc, bảo mật, hiệu quả.

_________________

(1) Đức Vượng: Cayxỏn Phômvihản:Tiểu sử và sự nghiệp, Nxb Chính trị quốc gia Sự thật, Hà Nội, 2008.

(2), (3), (4) Bộ Nội vụ Lào: Báo cáo tổng kết công tác xây dựng đội ngũ cán bộ cấp tỉnh giai đoạn 2016 - 2020, Viêng Chăn, tr.5.