Giá trị chính trị cốt lõi của Trung Quốc, Xinhgapo và gợi mở cho xây dựng giá trị chính trị ở Việt Nam

PGS, TS TRỊNH THỊ XUYẾN
Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh

1. Mở đầu

Giá trị chính trị cốt lõi của một quốc gia là yếu tố nền tảng chi phối tổ chức và hoạt động chính trị của nền chính trị, tạo nên bản sắc văn hóa chính trị, nền chính trị đặc sắc riêng có của mỗi quốc gia. Việc hình thành, tiếp biến và lựa chọn các giá trị chính trị cốt lõi của quốc gia ở mỗi giai đoạn lịch sử cụ thể, không chỉ phụ thuộc vào điều kiện khách quan mà còn thông qua lăng kính chủ quan, như: tầm nhìn và tài năng của giới lãnh đạo chính trị, trong sự kế thừa giá trị chính trị truyền thống, tiếp biến, tích hợp các giá trị chính trị cần có của hiện đại và xác lập nên các giá trị chính trị cốt lõi nhằm tạo động lực, ý chí chung, sự kết nối và sức mạnh của nhà nước, xã hội trong thực hiện mục tiêu chính trị của đảng cầm quyền, phát triển đất nước. Trung Quốc và Xinhgapo là những quốc gia có nhiều điểm tương đồng với Việt Nam không chỉ về chia sẻ các giá trị, văn hóa châu Á, mà còn ở cấu trúc hệ thống chính trị một đảng mạnh cầm quyền liên tục (Đảng Nhân dân hành động Xinhgapo); một Đảng Cộng sản cầm quyền và lãnh đạo toàn diện, tuyệt đối (Đảng Cộng sản Trung Quốc), nên việc nghiên cứu giá trị chính trị cốt lõi của hai quốc gia này sẽ góp phần lý giải về cơ sở, đặc trưng riêng của nền chính trị hai nước và gợi mở tham khảo cho xây dựng giá trị chính trị trong xây dựng hệ giá trị quốc gia mà Việt Nam đang thực hiện trên cơ sở so sánh những điểm tương đồng và khác biệt.

2. Nội dung

2.1. Quan niệm về giá trị chính trị cốt lõi

Trong khi hình thành, thiết lập nên xã hội, con người vốn bản chất tư lợi và duy lý của mình đã luôn tìm tòi, chắt lọc những gì hữu dụng, có ích cho hoạt động sản xuất vật chất, tinh thần, hướng đến và tạo dựng những gì tốt đẹp, tối ưu nhất, đáp ứng nhu cầu của con người và xã hội, giúp cho con người và xã hội ngày càng phát triển, hoàn thiện hơn. Trong quá trình đó, việc hình thành các giao tiếp, chia sẻ các ý niệm, ý nghĩa và dần xác lập các chuẩn mực, giá trị được cộng đồng, xã hội thừa nhận, tôn vinh và đi theo. Chúng mang lại nhiều lợi ích không chỉ nuôi dưỡng tâm hồn, tinh thần của người dân mà còn là phương thức liên kết cộng đồng, tạo sự đồng thuận, thống nhất và sức mạnh chung của cộng đồng và quốc gia trong hoạt động thực tiễn.

Từ nhiều góc độ tiếp cận khác nhau có thể thấy, trong một xã hội có rất nhiều loại giá trị: giá trị cốt lõi, giá trị phổ quát của nhân loại, giá trị dân tộc, quốc gia, giá trị cộng đồng tộc người, giá trị con người. Việc hình thành thang bậc của các giá trị phụ thuộc vào mức độ ưu tiên của cộng đồng, xã hội trong điều kiện thực tiễn cụ thể. Trong thang bậc giá trị, các giá trị cốt lõi, có tính phổ quát thường chiếm vị trí quan trọng nhất và có tính ổn định lâu dài. Các giá trị khi không còn thích hợp sẽ dần mai một, thay đổi hoặc được tiếp biến cho phù hợp với điều kiện mới.

Các giá trị chính trị được hình thành cùng với các giá trị chung của quốc gia và đặc biệt hơn, chúng là sự lựa chọn mang tính chủ động của các giai cấp, lực lượng cầm quyền để làm nền tảng cho thiết kế và phát triển quốc gia theo mục tiêu phát triển và hiện thực hóa các giá trị đã lựa chọn. Chúng cũng có thể được sử dụng như một công cụ - hệ tư tưởng đại diện cho những giá trị tốt đẹp, mục tiêu hướng tới cầm quyền của một lực lượng, đảng phái chính trị, thực hiện những khát vọng của con người, cộng đồng và xã hội. Khi các giá trị chính trị của một đảng cầm quyền trở thành giá trị chung của toàn xã hội, trở thành nền tảng, trụ cột cho các thiết kế và hoạt động căn bản của đời sống chính trị, chúng sẽ có sự tồn tại độc lập tương đối, tham gia dẫn dắt và chi phối hành vi của cá nhân, cộng đồng khi họ tham gia vào đời sống chính trị. Từ đó có thể hiểu, các giá trị chính trị của một quốc gia là sự kết tinh những gì quý giá, tốt đẹp gắn với các nguyên tắc, chuẩn mực được cộng đồng, xã hội chia sẻ và tôn vinh, đi theo và bảo vệ trong đời sống chính trị của một quốc gia.

Trong số rất nhiều các giá trị chính trị, giá trị chính nào luôn được ưu tiên lựa chọn để tôn vinh, duy trì và giữ vững, nhất là trong những thời khắc đứng trước các lựa chọn thay thế, hay luôn được xếp vào thang bậc giá trị được ưu tiên trong hoạt động, xử lý các vấn đề quan trọng của quốc gia, thì những giá trị đó được xếp loại là giá trị chính trị cốt lõi. Nói cách khác, giá trị chính trị cốt lõi là những giá trị chính trị tinh túy, quý giá nhất, tạo nên hồn cốt, bản sắc, sức mạnh của nền chính trị của quốc gia. Đây là yếu tố tạo nên sự khác biệt, giúp phân biệt tinh thần, bản sắc của nền chính trị quốc gia này với nền chính trị của quốc gia khác.

2.2. Giá trị chính trị cốt lõi của Trung Quốc và Xinhgapo

Giá trị chính trị cốt lõi của Trung Quốc

Giá trị chính trị cốt lõi của Trung Quốc là nền tảng định hướng cho toàn bộ tổ chức và hoạt động của hệ thống chính trị, phản ánh bản sắc văn hóa lịch sử lâu đời, đồng thời thể hiện sự Trung Quốc hóa chủ nghĩa Mác trong bối cảnh hiện đại. Những giá trị này không chỉ quy định phương thức vận hành của Đảng Cộng sản Trung Quốc, mà còn định hình quan hệ giữa Nhà nước, xã hội và công dân trong quá trình phát triển. Tổng Bí thư Trung Quốc Tập Cận Bình nhấn mạnh rằng: “Giá trị cốt lõi là linh hồn của quốc gia; nếu quốc gia không có giá trị chung, dân tộc đó không thể vững mạnh”⁽¹⁾. Các giá trị chính trị cốt lõi của Trung Quốc được xác định:

Một là, sự lãnh đạo toàn diện của Đảng Cộng sản Trung Quốc. Giá trị đầu tiên và trung tâm của hệ thống chính trị Trung Quốc là sự lãnh đạo tuyệt đối và toàn diện của Đảng. Giá trị này được xem là “linh hồn của chính trị Trung Quốc hiện đại”⁽²⁾. Điều 1, Hiến pháp nước Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa (sửa đổi năm 2018) khẳng định: “Đảng Cộng sản Trung Quốc là lực lượng lãnh đạo tối cao của đất nước”⁽³⁾. Sự lãnh đạo toàn diện, tuyệt đối của Đảng cộng sản Trung Quốc là yếu tố quan trọng bảo đảm sức mạnh tập trung quyền lực, năng lực hành động tập thể, giúp Trung Quốc tránh được tình trạng chia rẽ, phân mảnh chính trị như đã và đang xảy ra ở nhiều nước đa đảng cạnh tranh.

Hai là, chủ nghĩa xã hội đặc sắc Trung Quốc. Đây là giá trị định hướng lớn thứ hai và là trụ cột tư tưởng của hệ thống chính trị Trung Quốc. Đặng Tiểu Bình khẳng định: “Không đi theo con đường xã hội chủ nghĩa đặc sắc Trung Quốc thì sẽ không có hiện đại hóa Trung Quốc”⁽⁴⁾. Trong đó, kết hợp nguyên tắc công bằng xã hội của chủ nghĩa Mác - Lênin với tư duy thực dụng và phát triển kinh tế của văn hóa Trung Hoa. Theo cách diễn giải chính thức, chủ nghĩa xã hội đặc sắc Trung Quốc là “hệ thống lý luận, thể chế và con đường phát triển phù hợp với điều kiện quốc gia, dựa trên sự lãnh đạo của Đảng, lấy nhân dân làm trung tâm và hướng tới mục tiêu phục hưng dân tộc”⁽⁵⁾.

Ba là, pháp trị kết hợp đức trị. Một đặc điểm nổi bật của giá trị chính trị Trung Quốc là sự kết hợp giữa pháp trị và đức trị. Tập Cận Bình nhiều lần nhấn mạnh, “Pháp trị là phương thức cơ bản để quản lý quốc gia, còn đức trị là nền tảng đạo đức để duy trì trật tự xã hội”⁽⁶⁾. Pháp trị là phương thức cơ bản để điều hành đất nước và là bảo đảm tin cậy để thực hiện tự do, bình đẳng và công bằng. Cũng vì vậy, quá trình xây dựng nhà nước pháp trị có ý nghĩa to lớn đối với sự phát triển chủ nghĩa xã hội đặc sắc Trung Quốc.

Khác với mô hình chính trị phương Tây đặt nền tảng vào “khế ước xã hội”, chính trị Trung Quốc dựa vào “đạo đức chính danh”, tức niềm tin rằng, chính quyền phải thể hiện được “đức trị” và “phụng sự nhân dân”. “Văn hóa chính trị Trung Hoa coi chính trị là đạo đức thực hành; người trị quốc phải vừa có năng lực, vừa có đức hạnh”⁽⁷⁾. Đảng Cộng sản Trung Quốc đã kế thừa truyền thống này bằng cách đề cao hình tượng “cán bộ phục vụ nhân dân”, các nguyên tắc, yêu cầu và chuẩn mực đối với cán bộ, đảng viên được quy định chặt chẽ và thực hiện nghiêm trên trực tế.

Bốn là, hài hòa. Giá trị “hài hòa” là một trong những khái niệm của triết học Trung Hoa thời cổ đại, bắt nguồn từ quan niệm “hòa vi quý”. Trong chính trị hiện đại, “hài hòa xã hội” được Hồ Cẩm Đào phát triển thành mục tiêu chiến lược nhằm giảm bất bình đẳng và mâu thuẫn giai tầng. Theo đó, Trung Quốc thúc đẩy mô hình phát triển toàn diện, nhấn mạnh công bằng phân phối, an sinh xã hội và phúc lợi dân sinh. Cùng với quá trình phát triển kinh tế, giá trị hài hòa được mở rộng và thể hiện trên nhiều phương diện như sự hài hòa giữa con người và tự nhiên, hài hòa giữa phát triển văn minh vật chất và văn minh tinh thần, “nhấn mạnh quá trình phát triển văn minh vật chất phải luôn lấy văn minh tinh thần làm lực lượng tinh thần và kim chỉ nam cho sự phát triển… Quá trình xây dựng văn minh tinh thần được dựa vào nền văn minh vật chất làm phương tiện truyền tải”⁽⁸⁾.

Giá trị chính trị cốt lõi của Xinhgapo

Từ khi giành được độc lập năm 1965, Xinhgapo đã phát triển một hệ giá trị chính trị đặc thù, dung hòa giữa chủ nghĩa thực dụng, tinh thần tập thể Á Đông và chế độ trọng dụng nhân tài. Hệ giá trị này không chỉ tạo nên ổn định chính trị và hiệu quả quản trị nhà nước, mà còn hình thành nên bản sắc Xinhgapo trong mô hình nhà nước hiện đại được gọi là nhà nước thực dụng định hướng đạo đức. Những giá trị chính trị này hình thành không phải ngẫu nhiên, mà là kết quả của quá trình thích ứng giữa văn hóa Đông Á, ảnh hưởng của thuộc địa Anh và nhu cầu tồn tại của một quốc gia nhỏ bé trong môi trường quốc tế khắc nghiệt.

Các giá trị chính trị cốt lõi của Xingapo gồm có:

Một là, chủ nghĩa thực dụng (Political Pragmatism). Giá trị đầu tiên và trung tâm của hệ thống chính trị Xinhgapo là chủ nghĩa thực dụng. Đây là nền tảng lý luận xuyên suốt trong tư duy và hành động của giới lãnh đạo, đặc biệt là Thủ tướng Lý Quang Diệu. Ông thừa nhận: “Tôi không bó buộc vào một lý thuyết nào về thế giới hay xã hội cả. Tôi rất thực dụng. Tôi sẵn sàng nhìn nhận vấn đề và nói xem đâu là cách tốt nhất để giải quyết vấn đề nhằm đem lại hạnh phúc và sự sung mãn cao nhất cho nhiều người nhất”⁽⁹⁾.

Thực dụng ở Xinhgapo không đồng nghĩa với cơ hội chủ nghĩa, mà là một triết lý chính trị dựa trên hiệu quả, tính hợp lý và kết quả thực tiễn. Các chính sách đều được thử nghiệm, điều chỉnh và đánh giá dựa trên bằng chứng, thay vì dựa trên niềm tin ý thức hệ. Thành tựu của các chính sách từ phát triển kinh tế đến an sinh xã hội, giáo dục, văn hóa, tinh thần xã hội, chất lượng nguồn nhân lực, v.v.. của Đảng Nhân dân hành động Xinhgapo đã giúp nước này trở thành biểu tượng của “nhà nước thực dụng hiệu quả”, nơi mà chính trị được coi là quản trị quốc gia chứ không phải là vận hành một nền tranh cử đối đầu.

Hai là, trọng dụng nhân tài. Chế độ trọng dụng nhân tài được xem là xương sống đạo đức của hệ thống chính trị Xinhgapo. Nguyên tắc này khẳng định rằng mọi cá nhân đều có cơ hội vươn lên dựa trên năng lực và đóng góp, chứ không phải địa vị xã hội, sắc tộc hay quan hệ. “Chế độ trọng dụng nhân tài không chỉ là công cụ quản trị, mà còn là chuẩn mực đạo đức chính trị để biện minh cho sự ổn định của nhà nước”⁽¹⁰⁾. Từ tuyển dụng công chức cho đến các nhà lãnh đạo chính trị, Xinhgapo áp dụng một cơ chế chọn lọc nghiêm ngặt, minh bạch và cạnh tranh cao. Ủy ban Giám sát công vụ được thành lập và hoạt động độc lập, nhằm bảo đảm rằng “chính quyền được vận hành bởi những người giỏi nhất”⁽¹¹⁾. Điều này tạo nên một nền “chính trị tinh hoa có trách nhiệm”, trong đó quyền lực được trao cho những người có năng lực thực, được chứng minh qua kết quả phục vụ công chúng. Có thể nói, chế độ trọng dụng nhân tài là giá trị chính trị cốt lõi giúp Xinhgapo duy trì hiệu quả và niềm tin vào bộ máy nhà nước.

Ba là, chủ nghĩa cộng đồng châu Á (Asian Communitarianism). Khác với chủ nghĩa cá nhân phương Tây, Xingapo phát triển mô hình chủ nghĩa cộng đồng Á Đông, đặt lợi ích tập thể, trật tự xã hội và nghĩa vụ công dân lên trên quyền lợi cá nhân. Có nghiên cứu chỉ ra rằng, “Xinhgapo kết hợp Nho giáo, chủ nghĩa hiện đại và quản trị kiểu kỹ trị để tạo ra một hình thái nhà nước có tính đạo đức tập thể cao”⁽¹²⁾. Giá trị này phản ánh rõ trong một loạt các chính sách như Chiến dịch về giá trị gia đình; Đạo luật hòa hợp tôn giáo và Chương trình giáo dục quốc gia, v.v.. nhằm củng cố ý thức về một quốc gia thống nhất: “một dân tộc, một quốc gia, một Xinhgapo”.

Các giá trị chính trị cốt lõi cũng được xác lập tương thích và phát triển dựa trên các giá trị quốc gia như: Quốc gia trên hết, xã hội trước cá nhân; Gia đình là nền tảng xã hội; Quan hệ cộng đồng được duy trì bằng đồng thuận, không đối kháng; duy trì tính chính trực và phẩm giá cá nhân. Điều này cho thấy giá trị chính trị được xác lập không chỉ bằng quyền lực mà còn bằng đạo đức xã hội. Nó phản ánh niềm tin rằng trật tự xã hội dựa trên kỷ luật, trách nhiệm và sự đồng thuận là điều kiện tiên quyết của phát triển.

Bốn là, chủ nghĩa pháp trị và đạo đức công vụ. Một giá trị khác gắn bó chặt chẽ với mô hình Xinhgapo là pháp trị nghiêm minh đi đôi với đạo đức công vụ cao. Lý Quang Diệu chỉ ra rằng: “Nếu muốn xây dựng một đất nước đáng tin, bạn phải bắt đầu bằng một chính phủ trong sạch”⁽¹³⁾. Trên thực tế Xinhgapo là quốc gia ở châu Á liên tục đứng trong nhóm đầu bảng xếp hạng Chỉ số cảm nhận Tham nhũng (CPI) của Tổ chức Minh bạch Quốc tế (xếp hạng thứ 5 toàn cầu năm 2023)⁽¹⁴⁾. Hệ thống này tạo nên một nền văn hóa chính trị đạo đức. Ở đó, việc phục vụ công chúng không chỉ là trách nhiệm, nghĩa vụ, mà còn là một danh dự chính trị.

2.3. Những điểm tương đồng và khác biệt về giá trị chính trị cốt lõi của Trung Quốc và Xingapo

Những điểm tương đồng

Một là, coi trọng tính chính danh của nhà nước. Trung Quốc và Xinhgapo đều xem tính chính danh của quyền lực nhà nước là điều kiện tiên quyết để duy trì ổn định chính trị. Ở Trung Quốc, tính chính danh bắt nguồn từ hiệu quả quản trị quốc gia và sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản Trung Quốc. Với Xinhgapo, tính chính danh đến từ sự tin tưởng của dân chúng vào năng lực quản trị và liêm chính của nhà nước. Như vậy, có thể thấy, tuy có sự khác biệt về mô hình thể chế chính trị, hai quốc gia đều tìm kiếm sự hợp thức hóa quyền lực thông qua hiệu quả hoạt động của nhà nước và niềm tin xã hội.

Hai là, đề cao trật tự, ổn định và pháp quyền. Dễ nhận thấy ở Trung Quốc và Xinhgapo đều hướng tới bảo đảm một xã hội trật tự, ổn định. Vì vậy, trong hoạt động chính trị, cả hai nước đều đề cao cộng đồng, xã hội hơn cá nhân, đặt lợi ích chung, lợi ích tập thể lên trên lợi ích cá nhân, ưu tiên sự đồng thuận, hài hòa hơn chia rẽ, phân cực. Trung Quốc cũng đề cao pháp trị xã hội chủ nghĩa, coi pháp luật là công cụ duy trì trật tự xã hội và củng cố quyền lãnh đạo của Đảng. Trong khi đó, Xinhgapo lấy luật pháp làm nền tảng cho kỷ cương và kỷ luật công vụ. Cả hai nước đều nhận thức rằng pháp quyền là yếu tố thiết yếu cho phát triển và lòng tin công dân, dù có khác nhau về phạm vi và tính chất áp dụng.

Ba là, hướng tới mục tiêu phát triển và thịnh vượng quốc gia. Cả Trung Quốc và Xinhgapo đều coi phát triển kinh tế là cơ sở để củng cố giá trị chính trị và ổn định xã hội. Theo từng giai đoạn cụ thể, giá trị chính trị góp phần định hướng phát triển kinh tế, gắn với khả năng cải thiện đời sống và nâng cao vị thế quốc gia. Trong quá trình thực hiện mục tiêu phát triển và sự thịnh vượng của quốc gia, sự gắn kết giữa phát triển kinh tế, chính trị, văn hóa là điểm tương đồng then chốt. Cả Trung Quốc, Xinhgapo đều tập trung nguồn lực, khai thác tối đa lợi thế so sánh để đột phá, phát triển các ngành, lĩnh vực kinh tế tiềm năng, có lợi nhuận cao, tiến hành cải thiện năng lực và hiệu quả quản trị quốc gia, gia tăng sự hỗ trợ và tiếp tục thúc đẩy phát triển kinh tế, điều tiết thành quả phát triển kinh tế để nâng cao chất lượng cuộc sống, phát triển văn hóa tinh thần, sức mạnh quốc gia.

Những điểm khác biệt

Về nền tảng giá trị chính trị của Trung quốc là tập thể, chủ nghĩa xã hội mang bản sắc Trung Quốc, trong khi đó ở Xinhgapo là sự thực dụng, tính hiệu quả của phương Tây kết hợp với giá trị đạo đức, truyền thống phương Đông, kết hợp tinh thần Nho giáo và dân chủ nghị viện.

Về nguồn gốc, tính chính danh của quyền lực chính trị: ở Trung Quốc, tính chính danh được xác định là Đảng Cộng sản Trung Quốc và thành tựu phát triển của đất nước; trong khi đó Xinhgapo dựa trên hiệu quả quản trị quốc gia và đạo đức công vụ.

Cơ chế duy trì giá trị chính trị cốt lõi: đối với Trung Quốc, cơ chế chủ là giáo dục chính trị và sự lãnh đạo toàn diện của Đảng Cộng sản; Xinhgapo sử dụng kết hợp giữa giáo dục công dân và pháp trị nghiêm minh.

Về nguy cơ và giới hạn của các giá trị chính trị: dễ nhận thấy các giá trị chính trị cốt lõi của Trung quốc dẫn tới sự tập trung quyền lực cao. Bên cạnh những lợi thế của sự tập trung quyền lực thì những vấn đề của nó cũng dễ xảy ra như sự phản biện, tham gia chính trị bị hạn chế. Trong khi đó, Xinhgapo ưu tiên tài năng và quản trị hiệu quả dễ rơi vào sự chuyên quyền của kỹ trị. Khi đó, tự do cá nhân sẽ bị hạn chế bởi khung khổ kỹ trị và luật pháp chặt chẽ.

Như vậy, Trung Quốc và Xinhgapo đi theo hai mô hình đại diện cho hai hướng phát triển khác nhau của hệ giá trị chính trị hiện đại. Với Trung Quốc là ưu tiên giá trị cộng đồng trong khi Xinhgapo là sự cân bằng nhất định giữa cộng đồng và cá nhân. Các mô hình trên đều có khả năng thích ứng và tính bền vững nhất định dựa trên nền tảng giá trị được xác lập phù hợp với điều kiện cụ thể của mỗi quốc gia. Qua đó cho thấy, không có mô hình nào tuyệt đối ưu việt. Sức mạnh của nó nằm ở khả năng cân bằng giữa lý tưởng, mục tiêu phát triển và thực tiễn.

2.4. Những gợi mở cho Việt Nam trong xây dựng giá trị chính trị cốt lõi

Xét từ cấu trúc tổ chức hệ thống chính trị và nền tảng giá trị văn hóa châu Á, Trung Quốc và Xinhgapo là những quốc gia có nhiều điểm tương đồng với Việt Nam. Từ việc so sánh hai mô hình trên, có thể rút ra một số gợi mở tham khảo cho Việt Nam trong quá trình xây dựng và phát triển các giá trị chính trị như sau:

Thứ nhất, giữ vững giá trị nền tảng của chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, vận dụng sáng tạo, linh hoạt trong thực thi phù hợp với điều kiện của đất nước.

Là quốc gia xây dựng chủ nghĩa xã hội dựa trên nền tảng lý luận của chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, với sự cầm quyền, lãnh đạo của Đảng Cộng sản Việt Nam, Việt Nam đã đạt được nhiều thành tựu trên các mặt kinh tế, chính trị, văn hóa, khoa học, công nghệ, đối ngoại, quốc phòng, an ninh. Tuy nhiên, để thích ứng với bối cảnh đang có sự thay đổi nhanh, khó lường, Việt Nam cần tiếp tục củng cố chính danh lãnh đạo của Đảng bằng năng lực quản trị quốc gia và kết quả thực tế trong điều kiện mới. Điều đó đòi hỏi sự ưu tiên của Đảng đối với giá trị hiệu quả thực tiễn, tài năng kỹ trị và pháp lý mạnh mẽ hơn. Theo đó, cần tiếp tục ứng dụng công nghệ số, tăng cường tính minh bạch, trọng dụng nhân tài, thực hiện pháp luật nghiêm minh, coi “hiệu quả vì dân”, chất lượng phục vụ là tiêu chí quan trọng của quản trị quốc gia, từ đó cải thiện hình ảnh của Nhà nước và củng cố niềm tin của nhân dân.

Thứ hai, tiếp tục kết hợp hài hòa giữa ổn định chính trị với đổi mới tổ chức bộ máy, hoạt động của hệ thống chính trị.

Việt Nam cần tiếp tục giữ vững nguyên tắc ổn định chính trị, xã hội. Đây là điều mà Trung Quốc đã làm tương đối tốt đối với một quốc gia rộng lớn và phức tạp. Mặc dù so với Trung Quốc, Việt Nam có nhiều không gian mở hơn trong quan hệ giữa Nhà nước, xã hội và công dân, nhưng để có thể phát huy điểm mạnh này trong phát triển đất nước, Việt Nam cần thiết lập và vận hành cách thức giám sát, phản biện xã hội phù hợp, có chất lượng, đi cùng với kiểm soát như Xinhgapo để khuyến khích sáng tạo, huy động được nguồn lực mới cho phát triển.

Thứ ba, xây dựng nền đạo đức công vụ và tinh thần phục vụ.

Mặc dù Việt Nam cũng đã thực hiện nhiều nỗ lực trong xây dựng nền đạo đức công vụ. Tuy nhiên, tinh thần phục vụ, tôn trọng pháp quyền của đội ngũ công chức vẫn chưa tạo được sự chuyển biến căn bản, chưa làm thay đổi niềm tin của nhân dân đối với một nền hành chính phục vụ, vì dân. Do vậy, cần đề cao và xây dựng văn hóa liêm chính đối với đội ngũ công chức, đề cao nghĩa vụ, trách nhiệm và tinh thần phục vụ.

Thứ tư, phát triển giá trị chính trị Việt Nam trong hội nhập quốc tế.

Từ sự thành công của các giá trị chính trị cốt lõi và mô hình của Trung Quốc và Xinhgapo, Việt Nam nên hướng đến mô hình “hòa hợp, trách nhiệm, sáng tạo và tự cường”, kết hợp hài hòa giữa ý thức cộng đồng, trách nhiệm xã hội và tinh thần sáng tạo, quyết định và chịu trách nhiệm cá nhân. Đây là nền tảng để phát triển đất nước và dần tích hợp được các giá trị chính trị phù hợp với thời kỳ mới, vừa bảo đảm tự do công dân nhưng có trách nhiệm xã hội, vừa giữ bản sắc Việt Nam, vừa thích ứng với toàn cầu hóa.

3. Kết luận

Giá trị chính trị cốt lõi của một quốc gia là yếu tố cấu thành, định hình nên bản chất, bản sắc của nền chính trị quốc gia đó. Mỗi quốc gia đều lựa chọn cho mình giá trị chính trị cốt lõi để làm cơ sở cho hoạch định mục tiêu, đường lối chính trị phát triển đất nước; xác định các ưu tiên chính trị, đồng thời là công cụ tạo động lực, sự kết dính, đoàn kết, thống nhất giữa các tầng lớp, lực lượng trong phát triển đất nước. Trung Quốc và Xinhgapo là những quốc gia thành công trong việc tiếp biến và xác lập được những giá trị chính trị cốt lõi phù hợp với điều kiện khách quan, truyền thống văn hóa và căn tính công dân của quốc gia mình, nhưng đồng thời tạo nên động lực, sức sống mới cho nền chính trị hiện đại.

Một đất nước Xinhgapo không có nguồn lực tài nguyên cần đến sự cân bằng giữa tự do cá nhân và trật tự, kiểm soát xã hội, để duy trì một xã hội mở cho sáng tạo cá nhân và phát triển ổn định, kết hợp với chế độ trọng dụng nhân tài và pháp luật nghiêm minh trong quản trị quốc gia để phát huy tối đa nguồn lực con người và tập trung vào hiệu quả hoạt động. Trong khi đó, đất nước Trung Quốc rộng lớn với đặc điểm cư dân đa dạng và bề dày lịch sử, truyền thống văn hóa chính trị đòi hỏi sự ưu tiên cho việc thiết lập trật tự, ổn định xã hội, là điều kiện tiên quyết của phát triển. Do vậy, cần có sự tập trung quyền lực, thống nhất lãnh đạo của Đảng Cộng sản Trung Quốc, xây dựng một xã hội phát triển hài hòa, đặc sắc Trung Quốc, kết hợp đức trị và pháp trị.

Kết quả phát triển đất nước, chất lượng cuộc sống và niềm tin của nhân dân chính là những yếu tố tạo nên tính chính danh cầm quyền của Đảng. Để tạo bước đột phá, thực hiện khát vọng phát triển đất nước, Việt Nam đang tiến hành xây dựng hệ giá trị quốc gia, trong đó có giá trị chính trị cốt lõi. Từ kinh nghiệm của Trung Quốc, Xinhgapo và gắn với truyền thống chính trị, đặc điểm xã hội Việt Nam hiện đại, Việt Nam cần đề cao tự do sáng tạo, tự quyết định và chịu trách nhiệm cá nhân, tôn vinh và đề cao tính hợp lý và hợp pháp để gia tăng hiệu quả trong quản trị quốc gia. Khuyến khích tham gia chính trị có hiệu quả và trách nhiệm xã hội thông qua mở rộng và phát huy dân chủ có kiểm soát.

_________________

Ngày nhận bài: 27-10-2025; Ngày bình duyệt: 13-11-2025; Ngày duyệt đăng:15-11-2025.

Email tác giả: xuyentrinhthi@gmail.com

(1) 习近平 [Xi Jinping]: 论坚持中国特色社会主义, 北京: 中央文献出版社, 2018, tr.23, (Tập Cận Bình: Về việc duy trì xã hội đặc sắc Trung Quốc, Nhà xuất bản Văn học Trung Quốc, Bắc Kinh, 2018, tr.23).

(2) Andrew J. Nathan: “Authoritarian Resilience,” Journal of Democracy 14, no. 1 (2003), p.6-17, (Andrew J. Nathan: “Khả năng phục hồi của chế độ độc tài”, Tạp chí Dân chủ 14, số 1 (2003); tr 6-17).

(3) Constitution of the People’s Republic of China (2018 Amendment), Article 1, (Hiến pháp Nước Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa (bản chỉnh sửa năm 2018), điều 1).

(4) Deng Xiaoping: Selected Works of Deng Xiaoping, Vol. 3 (Beijing: People’s Publishing House, 1993), tr. 78, (Đặng Tiểu Bình, Tuyển tập Đặng Tiểu Bình, t.3, Nxb Nhân dân, Bắc Kinh, 1993).

(5) Xi Jinping: The Governance of China, Vol. 2 (Beijing: Foreign Languages Press, 2017), p.112, (Tập Cận Bình, Quản trị của Trung Quốc, t.2, Nxb Ngoại ngữ, Bắc Kinh, 2017).

(6) 习近平: 关于全面依法治国 , (北京: 法律出版社, 2019), tr.15, (Tập Cận Bình: Về quản lý đất nước toàn diện theo pháp luật, Nxb Pháp Luật, Bắc Kinh, 2019).

(7) Tu Weiming: Centrality and Commonality: An Essay on Confucian Religiousness (Albany: SUNY Press, 1989), p.72, (Tu Weiming: Trung tâm và cái chung, Một bài luận của Khổng Tử về tôn giáo, Nxb Suny; Albany, năm 1989, tr.71).

(8) Tân Hướng Dương: Hiện đại hóa mô hình Trung Quốc, Nguyễn Minh Hoàn dịch, Nxb Lý luận Chính trị, 2023, tr.120-121.

(9) G.Allison, R.D.Blackwill, A.Wyne: Lý Quang Diệu bàn về Trung Quốc, Hoa Kỳ và thế giới, Bản dịch của Nguyễn Xuân Hồng, Nxb Thế giới, 2014, tr.172-173.

(10) Kenneth Paul Tan: Governance and Meritocracy: A Critique of Singapore’s Political Philosophy (Singapore: NUS Press, 2008), p.15, (Kenneth Paul Tan: Quản trị và chế độ trọng dụng nhân tài, một phê phán về triết lý chính trị của Xinhgapo, Nxb NUA; Xinhgapo, 2008, tr.15).

(11) Public Service Commission (PSC): Annual Report 2022, Singapore, p.5, (Ủy ban dịch vụ công, Báo cáo hằng năm 2022, Xinhgapo, tr.5).

(12) Michael Barr: Constructing Singapore: Elitism, Ethnicity and the Nation-Building Project (Copenhagen: NIAS Press, 2008), p. 74, (Michael Barr: Xây dựng Xinhgapo, Chủ nghĩa tinh hoa, Sắc tộc và Dự án xây dựng quốc gia, Nxb NIAS, Copenhagen, 2008, tr.74).

(13) Lee Kuan Yew: The Singapore Story: Memoirs of Lee Kuan Yew (Singapore: Times Editions, 1998), p. 412, (Lý Quang Diệu: Câu chuyện Xinhgapo, hồi ký của Lý Quang Diệu, Xinhgapo, tái bản, 1998, tr.412).

(14) Transparency International, Corruption Perceptions Index 2023, Berlin, (Tổ chức minh bạch quốc tế: Chỉ số cảm nhận tham nhũng năm 2023, Đức).