Hội thảo Khoa học quốc gia: Cách mạng Tháng Tám và Quốc khánh 02-9: Giá trị thời đại và sức sống trường tồn

TRẦN XUÂN PHÚ

Chủ trì Hội thảo, có đồng chí Nguyễn Trọng Nghĩa, Ủy viên Bộ Chính trị, Bí thư Trung ương Đảng, Trưởng ban Tuyên giáo và Dân vận Trung ương; đồng chí Nguyễn Hòa Bình, Ủy viên Bộ Chính trị, Phó Thủ tướng Thường trực Chính phủ; GS, TS Nguyễn Xuân Thắng, Ủy viên Bộ Chính trị, Giám đốc Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh, Chủ tịch Hội đồng Lý luận Trung ương; đồng chí Bùi Thị Minh Hoài, Ủy viên Bộ Chính trị, Bí thư Thành ủy Hà Nội; đồng chí Phan Chí Hiếu, Chủ tịch Viện Hàn lâm Khoa học xã hội Việt Nam. Cùng tham dự Hội thảo còn có các đồng chí nguyên Ủy viên Bộ Chính trị, Ủy viên Trung ương Đảng, nguyên Ủy viên Trung ương Đảng, đại diện lãnh đạo các ban, bộ, ngành trung ương; các chuyên gia, nhà khoa học; các cơ quan thông tấn, báo chí trung ương và địa phương.

Phát biểu khai mạc Hội thảo, đồng chí Nguyễn Trọng Nghĩa ôn lại những mốc son lịch sử từ khi Đảng Cộng sản Việt Nam ra đời năm 1930, dưới ánh sáng chủ nghĩa Mác - Lênin, kiên định lãnh đạo nhân dân đấu tranh, xây dựng lực lượng chính trị và vũ trang; giác ngộ, tổ chức quần chúng; gây dựng căn cứ địa cách mạng, sẵn sàng đón bắt thời cơ lịch sử. Tháng Tám năm 1945, khi phát xít Nhật đầu hàng Đồng minh, chính là thời cơ “ngàn năm có một”. Chỉ trong 15 ngày, dưới ngọn cờ của Đảng và Bác Hồ, toàn dân tộc đồng loạt vùng lên tiến hành Tổng khởi nghĩa, đập tan xiềng xích nô lệ, giành chính quyền về tay nhân dân. Ngày 2-9-1945, tại Quảng trường Ba Đình, Chủ tịch Hồ Chí Minh, thay mặt Chính phủ lâm thời, trịnh trọng đọc Tuyên ngôn Độc lập, tuyên bố trước toàn thế giới: “Nước Việt Nam có quyền hưởng tự do và độc lập, và sự thật đã trở thành một nước tự do độc lập”.

Đồng chí tin tưởng, những ý kiến tâm huyết, những kết quả nghiên cứu và luận cứ khoa học được trình bày tại Hội thảo sẽ góp phần làm sáng rõ hơn giá trị lý luận và thực tiễn, khẳng định con đường cách mạng mà Đảng ta, Chủ tịch Hồ Chí Minh và nhân dân đã lựa chọn, tạo sự thống nhất cao về ý chí và hành động để toàn Đảng, toàn dân, toàn quân kiên định mục tiêu độc lập dân tộc gắn liền với chủ nghĩa xã hội, vững vàng bảo vệ Tổ quốc và đấu tranh làm thất bại mọi âm mưu chống phá của các thế lực điểm thù địch.

Phát biểu chào mừng Hội thảo, đồng chí Bùi Thị Minh Hoài khẳng định, Cách mạng Tháng Tám là sự kiện có tầm vóc thời đại, là thắng lợi của đường lối cách mạng đúng đắn, sự lãnh đạo sáng suốt, tầm nhìn chiến lược, sự nhạy bén chớp thời cơ ngàn năm có một, kết hợp sức mạnh dân tộc với sức mạnh thời đại, mà Hà Nội vinh dự, tự hào là nơi khởi nguồn và tạo tiền đề thành công của cuộc Tổng khởi nghĩa giành chính quyền trên phạm vi cả nước.

Thủ đô Hà Nội đang đứng trước những thời cơ, vận hội mới để phát triển nhanh và bền vững, Đảng bộ, chính quyền và nhân dân Hà Nội quyết tâm xây dựng Thủ đô “Văn hiến - Văn minh - Hiện đại”, xứng đáng là trung tâm chính trị - hành chính quốc gia, trung tâm lớn về kinh tế, văn hóa, giáo dục, khoa học, công nghệ và hội nhập quốc tế của cả nước. Đồng chí tin tưởng những giá trị lịch sử của Cách mạng Tháng Tám được làm rõ tại Hội thảo là những kinh nghiệm quý để vận dụng vào thực tiễn xây dựng và phát triển Thủ đô.

Phát biểu chỉ đạo tại Hội thảo, đồng chí Nguyễn Hòa Bình khẳng định thắng lợi của Cách mạng Tháng Tám là một kỳ tích lịch sử. Cách mạng Tháng Tám không chỉ có ý nghĩa to lớn đối với cách mạng Việt Nam mà còn có ý nghĩa quốc tế và tầm vóc thời đại sâu sắc, giáng một đòn chí mạng vào toàn bộ hệ thống thực dân cũ trên thế giới, góp phần quan trọng mở ra kỷ nguyên giải phóng dân tộc trên toàn cầu. Cách mạng Tháng Tám là tấm gương, là nguồn cổ vũ mạnh mẽ và tạo ra động lực to lớn cho phong trào giải phóng dân tộc của các nước thuộc địa ở châu Á, châu Phi và Mỹ La tinh, của phong trào đấu tranh vì hòa bình, tiến bộ xã hội trên toàn thế giới…

Cách mạng Tháng Tám đã khẳng định chân lý bất diệt: Không có sức mạnh nào có thể chống lại được một dân tộc ngàn đời yêu nước. Ngay từ những bước đi đầu tiên, Đảng có lý tưởng cao cả, đường lối đúng đắn, đại diện trung thành cho lợi ích của nhân dân, biết dựa vào sức mình là chính, tập hợp sức mạnh đoàn kết toàn dân tộc, kiên trì chuẩn bị lực lượng, nhanh nhạy nắm bắt thời cơ, kết hợp tài tình giữa đấu tranh chính trị và khởi nghĩa vũ trang. Đây chính là chân lý được thực tiễn khẳng định hùng hồn và không thể bác bỏ.

Đồng chí Nguyễn Hòa Bình kỳ vọng Hội thảo với sự tham gia của đông đảo các chuyên gia, các nhà khoa học, các cán bộ hoạt động thực tiễn, sẽ bổ sung thêm những nhận thức mới về ý nghĩa, tầm vóc của Cách mạng Tháng Tám, cung cấp những ý kiến tư vấn, đóng góp có giá trị khoa học rút ra những bài học quý cho sự nghiệp xây dựng và phát triển đất nước trong kỷ nguyên vươn mình của dân tộc. Với tinh thần và ý chí của 80 năm qua, dân tộc ta nhất định sẽ chiến thắng mọi gian nan, tiếp tục vững bước tiến mạnh trên con đường xây dựng đất nước hòa bình, độc lập, dân chủ, giàu mạnh, phồn vinh, văn minh, hạnh phúc.

Phát biểu đề dẫn đồng chí Phan Chí Hiếu nêu rõ: Hội thảo là một trong những hoạt động thiết thực kỷ niệm 80 năm Cách mạng Tháng Tám (19/8/1945 - 19/8/2025) và Quốc khánh nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam (2/9/1945 - 2/9/2025), có ý nghĩa to lớn trong việc khẳng định tầm vóc lịch sử, giá trị thời đại của hai sự kiện vĩ đại đã làm thay đổi vận mệnh dân tộc Việt Nam trong thế kỷ XX: Cách mạng Tháng Tám thành công và sự ra đời của nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa.

Thắng lợi của Cách mạng Tháng Tám là mốc son chói lọi trong lịch sử dựng nước và giữ nước của dân tộc, là một trong những chiến công hiển hách và thắng lợi có ý nghĩa lịch sử và thời đại của dân tộc Việt Nam trong thế kỷ XX, mở ra kỷ nguyên mới trong lịch sử phát triển của nước ta - kỷ nguyên của một nước Việt Nam độc lập và có quyền tự quyết. Nhân dân Việt Nam từ thân phận nô lệ đã trở thành người làm chủ đất nước, làm chủ vận mệnh của mình. Đồng thời là diễn đàn khoa học kết nối truyền thống và hiện đại, góp phần bồi dưỡng lý tưởng cách mạng, củng cố niềm tin và khơi dậy khát vọng phát triển đất nước phồn vinh, hạnh phúc - vì một Việt Nam hùng cường, thịnh vượng.

Tại Hội thảo, đề nghị các chuyên gia, các nhà khoa học, tập trung phân tích, trao đổi làm sâu sắc hơn một số nội dung chính:

Một là, làm rõ bối cảnh lịch sử trong nước và quốc tế, khẳng định chủ trương, đường lối, sự lãnh đạo đúng đắn, sáng suốt của Đảng và Chủ tịch Hồ Chí Minh - nhân tố quyết định thắng lợi của Cách mạng Tháng Tám; làm sâu sắc hơn sự ủng hộ, giúp đỡ của bạn bè quốc tế, của các nước và nhân dân tiến bộ, yêu chuộng hòa bình trên thế giới trong thành công của cuộc Cách mạng Tháng Tám.

Hai là, Cách mạng Tháng Tám thành công mở ra kỷ nguyên mới trong lịch sử phát triển của đất nước Việt Nam độc lập, chủ quyền và có quyền tự quyết; là nguồn cổ vũ, động lực to lớn để các dân tộc bị áp bức trên thế giới đứng lên giành độc lập.

Ba là, làm sâu sắc hơn giá trị lịch sử và ý nghĩa thời đại của Tuyên ngôn Độc lập, nhất là về quyền con người, quyền độc lập, tự do của các dân tộc trên thế giới; về những tư tưởng cao đẹp, tính nhân văn của bản Tuyên ngôn Độc lập.

Bốn là, khẳng định sức sống trường tồn của Cách mạng Tháng Tám và Quốc khánh 2-9 với những giá trị vĩ đại; sự lãnh đạo của Đảng là nhân tố quyết định thắng lợi của cách mạng Việt Nam trong lịch sử hiện đại; thành công của Cách mạng Tháng Tám là thành quả của sức mạnh đại đoàn kết toàn dân tộc, kết hợp sức mạnh dân tộc và sức mạnh thời đại.

Năm là, đề xuất các giải pháp, kiến nghị; chia sẻ cách làm hay, hiệu quả trong vận dụng sáng tạo và phát huy có hiệu quả các bài học kinh nghiệm vào công cuộc xây dựng, bảo vệ Tổ quốc Việt Nam XHCN trong bối cảnh mới gắn với công cuộc tinh gọn tổ chức bộ máy, phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia, hội nhập quốc tế, trong xây dựng và thi hành pháp luật, phát triển kinh tế tư nhân theo tinh thần “bộ tứ trụ cột” về chiến lược, chính sách của Đảng và Nhà nước.

Hội thảo tổ chức gồm 2 phiên, phiên thảo luận với chủ đề “Ý nghĩa lịch sử Cách mạng Tháng Tám 1945 và Quốc khánh 2-9”. Mở đầu phiên là tham luận “Cách mạng Tháng Tám, bước đầu xây dựng lực lượng vũ trang theo tư tưởng Hồ Chí Minh - sự chuẩn bị hiệu quả cho hai cuộc kháng chiến và sự nghiệp bảo vệ Tổ quốc hiện nay” của Thượng tướng Lê Huy Vịnh, Ủy viên Trung ương Đảng, Thứ trưởng Bộ Quốc phòng; PGS, TS Trần Đức Cường, Chủ tịch Hội Khoa học Lịch sử Việt Nam tham gia với tham luận “Cách mạng Tháng Tám năm 1945 thành công - biểu hiện sáng ngời về tinh thần chủ động, sáng tạo của Đảng và Chủ tịch Hồ Chí Minh”; GS, TS Phạm Hồng Tung, nguyên Viện trưởng Viện Việt Nam học và Khoa học Phát triển trình bày tham luận “Cách mạng Tháng Tám với xác lập và kiến tạo nền Cộng hòa Dân chủ pháp quyền ở Việt Nam: Từ thực tế lịch sử đến tầm nhìn thời đại”.

Phiên tọa đàm bàn tròn “Phát huy giá trị của Cách mạng Tháng Tám và Quốc khánh 2-9 trong kỷ nguyên mới”. Tham gia có các diễn giả: GS, TS Nguyễn Thiện Nhân, nguyên Ủy viên Bộ Chính trị; PGS, TS Nguyễn Viết Thảo, Ủy viên Hội đồng Lý luận Trung ương; GS, TS Vũ Minh Khương, Trường Chính sách công Lý Quang Diệu (Đại học Quốc gia Singapore); TS Cấn Văn Lực, Chuyên gia Kinh tế trưởng BIDV, Thành viên Hội đồng Tư vấn Chính sách của Thủ tướng Chính phủ. Các diễn giả đã đề xuất nhiều vấn đề quan trọng để phát huy những giá trị trường tồn của Cách mạng Tháng Tám và Quốc khánh 2-9, đưa đất nước phát triển trong kỷ nguyên mới, cùng với đó, từng diễn giả đã chia sẻ những thông điệp rất ý nghĩa với thế hệ trẻ Việt Nam hôm nay.

Phát biểu tổng kết Hội thảo, GS, TS Nguyễn Xuân Thắng nêu rõ, với tinh thần làm việc nghiêm túc, khoa học, Hội thảo đã thành công tốt đẹp. Mỗi tham luận trong hơn 90 tham luận được gửi đến Hội thảo là một công trình nghiên cứu độc lập, theo từng vấn đề cụ thể, phản ánh khá toàn diện, đầy đủ và sâu sắc về các chặng đường phát triển của cách mạng Việt Nam 80 năm qua, đặc biệt có nhiều tư liệu mới và có những tiếp cận mới, nhận thức mới. Các tham luận và các ý kiến thảo luận, trao đổi của phiên tọa đàm bàn tròn, với nội dung phong phú, toàn diện, chất lượng khoa học cao, có ý nghĩa lý luận và thực tiễn sâu sắc, đáp ứng mục đích mà Hội thảo đề ra.

Trên cơ sở nội dung, kết quả của Hội thảo, đồng chí đề nghị các cơ quan thông tấn, báo chí, phát thanh, truyền hình tiếp tục tuyên truyền, đưa tin rộng rãi, khẳng định giá trị, tầm vóc của Cách mạng Tháng Tám và Quốc khánh 2-9 đối với tiến trình lịch sử của đất nước và dân tộc 80 năm qua; tuyên truyền, giáo dục truyền thống cách mạng; khơi dậy lòng tự tôn, tự hào dân tộc; tạo nên sự thống nhất cao về tư tưởng, ý chí và hành động trong toàn Đảng, toàn quân và toàn dân trong hiện thực hoá các mục tiêu phát triển đất nước trong kỷ nguyên mới, vì một nước Việt Nam hoà bình, độc lập, dân chủ, giàu mạnh, phồn vinh, văn minh, hạnh phúc, sánh vai với các cường quốc năm châu như tâm nguyện của Chủ tịch Hồ Chí Minh và ước vọng của toàn dân tộc.