Một số kinh nghiệm trong công tác tư tưởng của Đảng bộ cấp xã có đông đồng bào Công giáo

ThS NGUYỄN THỊ NGA
Học viện Chính trị khu vực II

1. Mở đầu

Trong những năm qua, Ban Thường vụ Tỉnh ủy Bình Phước luôn quan tâm công tác tư tưởng của các đảng bộ cơ sở, đặc biệt là đảng bộ cấp xã có đông đồng bào Công giáo. Toàn tỉnh Bình Phước (trước sáp nhập) có 117.360 tín đồ, 94 chức sắc, 200 chức việc, 102 cơ sở hoạt động Công giáo ở 111 xã, phường, thị trấn⁽¹⁾. Quán triệt quan điểm của Đảng về công tác tôn giáo, cấp ủy đảng, chính quyền tỉnh Bình Phước xác định cấp xã có đông đồng bào Công giáo là nơi có trên 30% dân số có niềm tin tôn giáo, thường xuyên thực hành giáo lý, giáo luật, giáo lễ theo quy định của giáo hội công giáo.

2. Nội dung

2.1. Kết quả đạt đượcc

Trong những năm qua, công tác tư tưởng của đảng bộ cấp xã có đông đồng bào Công giáo ở địa phương đạt được những kết quả quan trọng:

Một là, mức độ kịp thời, đúng đắn của chủ trương lãnh đạo, chỉ đạo của các cấp ủy đối với công tác tư tưởng không ngừng được nâng cao

Công tác tuyên truyền, phổ biến đường lối, chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước về tín ngưỡng, tôn giáo được cấp ủy các cấp quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo, có nhiều đổi mới, sáng tạo, qua đó góp phần thống nhất tư tưởng trong cán bộ, đảng viên, sự đồng thuận trong nhân dân.

Những năm 2015 - 2017, Ban Tôn giáo phối hợp với Ban Tuyên giáo Tỉnh ủy, Trường Quân sự tỉnh và Ủy ban Mặt trận Tổ quốc tỉnh mở 27 lớp bồi dưỡng kiến thức quốc phòng, an ninh cho chức sắc, chức việc các tôn giáo, với số lượng 5.428 lượt người tham dự. Trong đó có hơn 2.000 lượt chức sắc, chức việc, tu sỹ đạo Công giáo tham dự⁽²⁾. Đồng thời, phổ biến tài liệu hỏi đáp của Ban Tuyên giáo Trung ương và Ban Tuyên giáo Tỉnh ủy đến hầu hết các tổ chức và cơ sở tôn giáo trong tỉnh. Giai đoạn 2018 - 2024, Ban Tôn giáo phối hợp với các cơ quan, đơn vị có liên quan tổ chức 47 hội nghị tuyên truyền, phổ biến pháp luật về tín ngưỡng, tôn giáo và nghị định hướng dẫn thi hành cho 5.867 lượt chức sắc, chức việc, nhà tu hành và tín đồ tôn giáo trên địa bàn; đồng thời, mở 15 lớp triển khai cho 1.737 lượt cán bộ, công chức làm công tác tôn giáo, cán bộ không chuyên trách ở thôn, tổ dân phố⁽³⁾. Qua đó tăng cường hiểu biết, nắm bắt tâm tư, nguyện vọng, nhu cầu chính đáng của các tổ chức tôn giáo. Thông qua công tác tuyên truyền, phổ biến, ý thức chấp hành pháp luật của các chức sắc và đồng bào có đạo ngày càng tự giác hơn; tin tưởng, đồng thuận với chủ trương, chính sách của Đảng, Nhà nước về công tác tôn giáo; tinh thần đoàn kết lương giáo trong cộng đồng dân cư được củng cố; các chức sắc tôn giáo có những đóng góp tích cực trong xây dựng khối đại đoàn kết toàn dân tộc, tuyên truyền, phổ biến chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước đến đồng bào có đạo.

Đảng ủy xã có đông đồng bào Công giáo xây dựng kế hoạch, chương trình, lựa chọn các hình thức phù hợp để phổ biến, quán triệt nghị quyết trong các chi bộ và đoàn thể nhân dân. Số lượng đảng viên dự học đạt tỷ lệ cao. Phần lớn cán bộ và quần chúng cốt cán được học tập, quán triệt nghị quyết. Việc sơ kết, tổng kết thực hiện nghị quyết của Trung ương về các lĩnh vực xây dựng Đảng, kinh tế - xã hội, công tác dân vận, chính sách, pháp luật, quốc phòng, an ninh đã giúp các cấp ủy đảng, chính quyền, đoàn thể cấp xã nâng cao nhận thức, trách nhiệm trong lãnh đạo, chỉ đạo thực hiện nghị quyết của Đảng và quan tâm hơn đến xây dựng, củng cố tổ chức bộ máy làm công tác tư tưởng của đảng bộ cấp xã.

Công tác tuyên truyền, giáo dục chính trị, tư tưởng của đảng bộ cấp xã có những chuyển biến tích cực, góp phần tạo sự thống nhất trong đảng bộ, đồng thuận trong nhân dân. Việc triển khai quán triệt nghị quyết của đảng bộ xã bước đầu đã có đổi mới về hình thức và phương pháp truyền đạt, từng bước nâng cao chất lượng, hiệu quả học tập của cán bộ, đảng viên và nhân dân, như: tổ chức học tập trung theo cụm hoặc chia thành các lớp phù hợp với đặc điểm, điều kiện của mỗi thôn, ấp, các cụm dân cư, các chi bộ chuyên môn của đảng bộ.

Công tác đào tạo, bồi dưỡng lý luận chính trị cho cán bộ, đảng viên được các cấp ủy chú trọng. Trong giai đoạn 2018 - 2021, Ban Tôn giáo đã phối hợp với Trường Chính trị tỉnh tổ chức 04 lớp bồi dưỡng nghiệp vụ công tác tôn giáo và lớp báo cáo viên tôn giáo cho 538 lượt học viên là cán bộ, công chức làm công tác tôn giáo các cấp. Năm 2023, Ban Tôn giáo phối hợp với Học viện Chính trị khu vực II - Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh và các cơ quan, đơn vị có liên quan tổ chức 01 lớp bồi dưỡng nghiệp vụ công tác tín ngưỡng, tôn giáo cho 113 cán bộ, công chức làm công tác tôn giáo cấp huyện, cấp xã⁽⁵⁾.

Công tác giáo dục, tuyên truyền về truyền thống lịch sử, văn hóa được duy trì tốt thông qua các hoạt động văn hóa, văn nghệ, thể dục, thể thao chào mừng kỷ niệm các ngày lễ lớn của đất nước và địa phương, các sự kiện lớn diễn ra trên địa bàn tỉnh; công tác biên soạn, tuyên truyền lịch sử các xã có đông đồng bào Công giáo được đẩy mạnh, thông qua đó khơi dậy lòng yêu nước, yêu quê hương và tự hào dân tộc, địa phương trong nhân dân và đồng bào giáo dân nơi đây.

Hai là, tích cực đổi mới nội dung, hình thức, phương pháp công tác tư tưởng của đảng bộ xã

Trong những năm qua, đảng bộ cấp xã có đông đồng bào Công giáo quán triệt sâu sắc, kịp thời chủ trương của Đảng và của tỉnh ủy, huyện ủy; nhận thức rõ tiềm năng thế mạnh, bám sát thực tiễn, đánh giá đúng thực trạng kinh tế - xã hội của địa phương; ghi nhận ý kiến của các lão thành cách mạng, cấp trên để xác định nhiệm vụ chính trị của đảng bộ. Do đó, nội dung công tác tư tưởng của các đảng bộ cấp xã có đông đồng bào Công giáo ở tỉnh Bình Phước đã bám sát hơn mục tiêu, nhiệm vụ chính trị ở địa phương, góp phần vào thực hiện thắng lợi nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội, giữ vững an ninh, quốc phòng, tạo sự phấn khởi, tin tưởng của cán bộ, đảng viên, nhân dân vào đường lối lãnh đạo đúng đắn của Đảng, sự quản lý của Nhà nước; tăng cường, củng cố sự đoàn kết, thống nhất nhận thức và hành động trong toàn Đảng, toàn quân, toàn dân tạo nên sức mạnh tổng hợp để đổi mới và phát triển.

Phần lớn các đảng bộ xã có đông đồng bào Công giáo đã tuyên truyền, lãnh đạo phát triển kinh tế, xóa đói, giảm nghèo bền vững, hướng dẫn đồng bào giáo dân áp dụng khoa học, kỹ thuật, đưa cây, con giống mới có năng suất cao, chất lượng tốt vào sản xuất; tập trung phát triển kinh tế theo mô hình trang trại, kinh doanh dịch vụ… kết quả là xuất hiện ngày càng nhiều điển hình tiên tiến, xuất sắc trong lao động sản xuất, phát triển kinh tế, giúp nhau xóa đói giảm nghèo, đẩy mạnh các hoạt động từ thiện, nhân đạo; đời sống vật chất và tinh thần của đồng bào Công giáo không ngừng được cải thiện, góp phần đẩy lùi tệ nạn xã hội, giữ vững ổn định chính trị - xã hội, đồng bào Công giáo ngày càng phấn khởi, yên tâm hành đạo và thực hiện tốt nghĩa vụ công dân, khối đại đoàn kết ngày càng được củng cố và tăng cường.

Cấp ủy đảng thường xuyên chỉ đạo chính quyền, Mặt trận Tổ quốc và các đoàn thể nhân dân chủ động nắm tình hình giáo dân, đội ngũ chức sắc, tu sỹ, hướng dẫn giải quyết những mâu thuẫn phát sinh trong đồng bào Công giáo để phòng, tránh việc các đối tượng cực đoan, tổ chức phản động lợi dụng vào những mục đích xấu, chia rẽ khối đại đoàn kết dân tộc, chống phá cách mạng.

Hình thức, phương pháp công tác tư tưởng của đảng bộ cấp xã có đông đồng bào Công giáo gắn với thực tiễn, phù hợp với từng đối tượng, hiệu quả thiết thực, đáp ứng nhu cầu tín ngưỡng của quần chúng, đồng thời nêu cao tinh thần cảnh giác cách mạng.

Đảng bộ cấp xã, cán bộ, đảng viên tỉnh Bình Phước luôn coi trọng việc tăng cường đối thoại, hợp tác, tin cậy và hiểu biết lẫn nhau giữa cán bộ với các chức sắc Công giáo. Đồng thời, đảng bộ cấp xã luôn đặt công tác tư tưởng đối với đồng bào Công giáo trong tổng thể công tác tư tưởng đối với nhân dân, vì vậy không xảy ra sự mặc cảm của đồng bào Công giáo và có nhiều chức sắc, chức việc muốn phấn đấu vào Đảng. Đây là thành công rất lớn trong công tác tư tưởng của đảng bộ cấp xã.

Ba là, đồng bào giáo dân tích cực thực hiện đường lối của Đảng, chính sách và pháp luật của Nhà nước, các chủ trương, quy định của địa phương

Thời gian qua, đảng bộ cấp xã có đông đồng bào Công giáo đã làm tốt công tác tuyên truyền, vận động nhằm cổ vũ, động viên và huy động đông đảo các tầng lớp nhân dân, đồng bào Công giáo tích cực, đoàn kết, chủ động, hăng hái thi đua trong thực hiện mục tiêu, nhiệm vụ của địa phương.

Thực hiện nghị quyết về phát triển kinh tế, xóa đói, giảm nghèo bền vững, đảng bộ ở các xã có đông đồng bào Công giáo đã năng động, sáng tạo, mạnh dạn đổi mới cách nghĩ, cách làm, hướng dẫn đồng bào giáo dân áp dụng khoa học, kỹ thuật, làm kinh tế, xóa đói giảm nghèo, vươn lên làm giàu chính đáng cho bản thân, gia đình và xã hội. Nhờ đó, tỷ lệ hộ nghèo toàn tỉnh xuống còn 0,04% tính đến cuối năm 2023⁽⁶⁾. GRDP bình quân đầu người năm 2024 ước đạt 108,40 triệu đồng, tăng 13,4% so với năm 2023⁽⁷⁾. Hằng năm có 100% hộ gia đình Công giáo đăng ký thực hiện các tiêu chí gia đình văn hóa và có trên 85% hộ gia đình đạt gia đình văn hóa.

Đồng bào Công giáo tích cực tham gia đóng góp vào các lĩnh vực y tế, giáo dục, từ thiện nhân đạo, như: thành lập các trường mẫu giáo, nhà trẻ; tổ chức lớp học tình thương, bổ túc văn hóa cho trẻ em cơ nhỡ, lang thang, trẻ em nghèo, trẻ em khuyết tật; lập quỹ khuyến học, hỗ trợ, động viên học sinh, sinh viên nghèo, trao học bổng cho học sinh; mở cơ sở nuôi dưỡng trẻ em nghèo, chăm sóc người già neo đơn, khuyết tật, nạn nhân chất độc da cam, HIV-AIDS; làm đường liên thôn; tham gia tích cực công tác bảo đảm quốc phòng, an ninh …

Bốn là, tăng cường đấu tranh, phản bác các quan điểm sai trái, thù địch

Đảng bộ cấp xã chủ động đấu tranh với những quan điểm sai trái với đường lối, chủ trương của Đảng, phản bác những luận điệu vu khống, xuyên tạc, bịa đặt của các thế lực thù địch hòng phá hoại Đảng, phá hoại sự nghiệp đổi mới. Từ năm 2018 đến nay, đồng bào Công giáo đã kịp thời phát hiện, đấu tranh, ngăn chặn âm mưu hoạt động lợi dụng tín ngưỡng, tôn giáo vi phạm pháp luật trên địa bàn tỉnh là 45 vụ việc liên quan đến hiện tượng tôn giáo mới, tà đạo, đạo lạ⁽⁸⁾. Qua đó, nâng cao nhận thức của người dân về chủ trương của Đảng, pháp luật của Nhà nước về tín ngưỡng, tôn giáo, vạch trần các âm mưu, phương thức, thủ đoạn của các thế lực thù địch và phần tử xấu lợi dụng các yếu tố liên quan đến tín ngưỡng, tôn giáo để phá hoại khối đại đoàn kết toàn dân tộc.

Bên cạnh những kết quả đạt được, công tác tư tưởng của các đảng bộ xã có đông đồng bào Công giáo ở tỉnh Bình Phước còn có những hạn chế:

Một là, vẫn còn một số cấp ủy cơ sở chưa nhận thức sâu sắc vị trí, vai trò của công tác tư tưởng nên chưa có chủ trương, giải pháp kịp thời, hiệu quả.

Việc triển khai học tập, quán triệt, tuyên truyền và tổ chức thực hiện nghị quyết, giáo dục tư tưởng chính trị cho cán bộ, đảng viên và nhân dân của một số đảng bộ xã còn chậm, chưa đạt hiệu quả cao, nội dung và thời gian bị cắt xén, có nơi còn lúng túng về cả nội dung và hình thức. Cán bộ làm công tác tư tưởng còn thiếu và yếu, trình độ chuyên môn, nghiệp vụ và kinh nghiệm làm công tác tư tưởng của một số cán bộ còn yếu và không đáp ứng được yêu cầu nhiệm vụ. Ở nhiều nơi, chính quyền xã chưa quan tâm đến công tác tư tưởng; ...

Hai là, đổi mới nội dung, hình thức, phương pháp tiến hành công tác tư tưởng chưa đồng bộ, sáng tạo

Nội dung công tác tư tưởng ở một số nơi còn chung chung, chưa cụ thể, thiết thực, chưa phù hợp với từng đối tượng. Hình thức, phương pháp công tác tư tưởng còn đơn điệu, chưa có nhiều cách tuyên truyền, giáo dục thích hợp với từng đối tượng, cũng như thích hợp với đồng bào Công giáo. Một bộ phận cán bộ, đảng viên chưa gương mẫu, nói không đi đôi với làm, thiếu tu dưỡng đạo đức, lối sống dẫn đến vi phạm, bị xử lý kỷ luật; chưa làm tốt tự phê bình và phê bình, có biểu hiện né tránh, không dám đấu tranh với những biểu hiện tiêu cực trong Đảng và ngoài xã hội.

Ba là, vẫn còn một bộ phận người dân, trong đó có đồng bào Công giáo không chấp hành đúng đường lối của Đảng, chính sách và pháp luật của Nhà nước, các chủ trương, quy định của địa phương. Tình trạng lôi kéo, tập hợp đông người ở các cơ quan đảng, chính quyền để giải quyết khiếu nại diễn ra ở một số xã. Một số hủ tục lạc hậu, mê tín dị đoan vẫn còn tái diễn trong nhân dân, đồng bào Công giáo. Vệ sinh môi trường nông thôn chưa được các hộ dân chú trọng.

Bốn là, công tác nắm bắt tư tưởng, tâm tư nguyện vọng của nhân dân, nhất là giáo dân ở một số nơi chưa thật sự kịp thời; … nên chưa có giải pháp hợp lý, hiệu quả cao trong công tác tư tưởng. Đấu tranh chống âm mưu “diễn biến hòa bình” và các luận điệu tuyên truyền phản động của các thế lực thù địch chưa thực sự huy động được sức mạnh tổng hợp trong tuyên truyền, vận động thuyết phục.

2. 2. Một số kinh nghiệm

Từ thực tiễn công tác tư tưởng của các đảng bộ cấp xã nơi có đông đồng bào Công giáo ở tỉnh Bình Phước (trước sáp nhập), rút ra một số kinh nghiệm cho công tác này là:

Một là, các đảng bộ xã có đông đồng bào Công giáo cần nắm bắt kịp thời tư tưởng của đồng bào Công giáo, không để những biến động về chính trị, kinh tế trên thế giới và khu vực, sự tác động, lôi kéo của thế lực thù địch ảnh hưởng đến lối sống, đạo đức của một bộ phận đồng bào Công giáo.

Đối tượng công tác tư tưởng không chỉ là đồng bào tại chỗ, mà cả đồng bào Công giáo di dân từ các vùng miền đến, họ có đời sống văn hóa, tập quán khác nhau. Mặt khác, còn nổi lên vấn đề chuyển sinh hoạt tôn giáo từ đạo Công giáo sang Tin lành và ngược lại, đang diễn ra phổ biến trong cộng đồng dân tộc Stiêng, Mnông. Điều này, đòi hỏi cán bộ, đảng viên làm công tác tư tưởng phải sâu sát, cụ thể, am hiểu và gần gũi đồng bào.

Hai là, đội ngũ cán bộ, đảng viên cần được nâng cao kiến thức về tôn giáo, làm cơ sở thực thi nhiệm vụ được giao

Trong thời gian qua, các cấp chính quyền đã tổ chức nhiều hội nghị quán triệt quan điểm, chủ trương, chính sách, pháp luật về tôn giáo cho toàn bộ hệ thống chính trị. Tuy nhiên, kiến thức về tôn giáo, về pháp luật đối với tôn giáo của một số cán bộ, công chức vẫn hạn chế, dẫn đến ứng xử chưa phù hợp làm ảnh hưởng đến uy tín của đảng bộ và chính quyền xã.

Thực hiện quan điểm, chính sách đổi mới đối với tôn giáo của Đảng và Nhà nước ta, đa số cán bộ, đảng viên, công chức đã có nhận thức đúng và khách quan về vấn đề tôn giáo. Trên cơ sở đó, đảng bộ xã có đông đồng bào Công giáo cần xác định, bất cứ việc gì, cán bộ ngành nào cũng đều liên quan đến vấn đề tôn giáo, công tác tôn giáo. Từ đó, cần có quy định toàn thể cán bộ, đảng viên học tập, quán triệt nghị quyết, pháp luật về tôn giáo và nâng cao kiến thức, sự hiểu biết về tôn giáo, làm cơ sở thực thi nhiệm vụ được giao.

Ba là, sự thay đổi văn hóa ứng xử, văn hóa giao tiếp với đồng bào Công giáo của cán bộ, đảng viên

Thực tế cho thấy, vẫn tồn tại hiện tượng một số cán bộ, đảng viên chưa tự giác thực hiện cải cách hành chính, không ý thức mình là người “phục vụ”, thiếu chuyên môn nghiệp vụ để giải quyết những vấn đề mâu thuẫn, tranh chấp trong đồng bào Công giáo.

Công tác tư tưởng của các đảng bộ cấp xã có đông đồng bào Công giáo có vai trò đặc biệt quan trọng. Đây là tổng hợp các hoạt động của đảng bộ cấp xã tác động vào tâm tư, tình cảm, nhận thức của cán bộ, đảng viên và nhân dân, làm chuyển biến nhận thức về đường lối, chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước, nhiệm vụ chính trị của địa phương, nâng cao trình độ trí tuệ, tạo sự đoàn kết thống nhất trong đảng bộ và sự đồng thuận trong nhân dân, thực hiện thắng lợi đường lối, chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước, nhất là chủ trương, chính sách về tôn giáo, chỉ thị, nghị quyết của cấp trên và nhiệm vụ chính trị của đảng bộ xã. Do vậy, phải chú trọng tập huấn, bồi dưỡng cán bộ, đảng viên về văn hóa ứng xử, văn hóa giao tiếp với đồng bào Công giáo và nâng cao trình độ chuyên môn, nghiệp vụ về công tác tôn giáo.

3. Kết luận

Trong những năm qua, kinh tế - xã hội có sự phát triển mạnh mẽ, đời sống vật chất, văn hóa, tinh thần của người dân đã được nâng cao. Công tác tư tưởng của các đảng bộ cấp xã có đông đồng bào Công giáo tiếp tục đạt nhiều thành công song cũng còn nhiều vấn đề cần giải quyết. Vì vậy cần đổi mới tư duy, phương thức công tác tư tưởng nhằm nâng cao chất lượng công tác tư tưởng, góp phần xây dựng, bồi đắp để củng cố nền tảng chính trị của Đảng, bảo vệ và phát triển chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh; tăng cường sự thống nhất về tư tưởng, chính trị trong Đảng, phát huy sức mạnh dân chủ XHCN, sức mạnh đại đoàn kết toàn dân tộc; đồng thời tuyên truyền, giáo dục, vận động, tổ chức nhân dân thực hiện thắng lợi đường lối, chủ trương của Đảng và chính sách, pháp luật Nhà nước trong quá trình xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam XHCN.

_________________

Ngày nhận: 19-2-2025; ngày bình duyệt: 22-4-2025; ngày đăng: 10-10-2025.

Email: ngant@hcma2.edu.vn

(1), (4) Ủy ban Nhân dân tỉnh Bình Phước: Tình hình thi hành pháp luật về tín ngưỡng, tôn giáo; ban hành, rà soát văn bản quy phạm pháp luật liên quan đến tín ngưỡng, tôn giáo trên địa bàn tỉnh Bình Phước, 2024.

(2) Ban Tôn giáo, Sở Nội vụ tỉnh Bình Phước: Báo cáo số 29/BC-SNV ngày 13-11-2017 về Báo cáo tổng kết công tác quản lý nhà nước về tôn giáo năm 2017 và phương hướng nhiệm vụ năm 2018.

(3), (5), (8) Ủy ban Nhân dân tỉnh Bình Phước: Báo cáo số 372 - BC/UBND về tình hình thi hành pháp luật về tín ngưỡng, tôn giáo; ban hành, rà soát văn bản QPPL liên quan đến tín ngưỡng, tôn giáo trên địa bàn tỉnh Bình Phước (từ ngày 01/01/2018 đến ngày 30/9/2024), 2024.

(6) Pha Lê: Năm 2023 tỉnh Bình Phước có 2.200 hộ thoát nghèo, vượt chỉ tiêu đề ra, https://binhphuoc.gov.vn, ngày 30-01-2024.

(7) Ủy ban Nhân dân tỉnh Bình Phước: Báo cáo số 447/BC-UBND về Báo cáo tóm tắt tình hình kinh tế – xã hội năm 2024 và kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội năm 2025.