Nâng cao hiệu lực, hiệu quả hoạt động của Ủy ban nhân dân xã trên địa bàn Thành phố Hà Nội

ThS NGUYỄN XUÂN HƯƠNG
Nhà xuất bản Thể thao và Du lịch

1. Mở đầu

Nâng cao hiệu lực, hiệu quả hoạt động của ủy ban nhân dân xã trên địa bàn thành phố Hà Nội là một yêu cầu cấp thiết trong bối cảnh nền hành chính công đang hướng tới sự chuyên nghiệp, minh bạch và phục vụ tốt hơn nhu cầu của người dân. Ủy ban nhân dân xã là cấp chính quyền cơ sở ở nông thôn, có nhiệm vụ tổ chức thực hiện các chủ trương, chính sách của Đảng, Nhà nước và trực tiếp quản lý, điều hành các hoạt động kinh tế - xã hội, an ninh - quốc phòng tại địa phương. Chính quyền cấp xã đóng vai trò trực tiếp tổ chức, thực hiện bảo đảm mọi chính sách, pháp luật được thực thi một cách hiệu quả. Tuy nhiên, trước những áp lực về cải cách hành chính, đô thị hóa, và nhu cầu ngày càng cao của người dân, ủy ban nhân dân xã cần không ngừng đổi mới để nâng cao năng lực quản lý, điều hành và cung cấp dịch vụ công một cách nhanh chóng, thuận tiện hơn.

Thực tế cho thấy, nếu chính quyền cơ sở hoạt động chưa hiệu quả sẽ dẫn đến nhiều hệ lụy như: Giải quyết thủ tục hành chính chậm trễ, sự bất cập trong quản lý đất đai, tài chính, an sinh xã hội, và thậm chí ảnh hưởng đến niềm tin của người dân đối với chính quyền địa phương, với Đảng, Nhà nước. Do đó, việc nâng cao hiệu lực, hiệu quả hoạt động của ủy ban nhân dân xã không chỉ là một nhiệm vụ quan trọng mà còn mang tính cấp bách.

2. Nội dung

2.1. Tình hình và đặc điểm xã trên địa bàn Thành phố Hà Nội hiện nay

Một là, sự đa dạng về địa bàn hành chính và dân cư

Thành phố Hà Nội là một đô thị lớn với sự phân hóa rõ rệt giữa khu vực nội đô và ngoại thành. Trong đó, khu vực các xã thuộc 17 huyện và 1 thị xã chiếm khoảng 90,23% tổng diện tích toàn thành phố, với 3.018,12 km². Từ ngày 01-01-2025, Thành phố Hà Nội có 30 đơn vị hành chính cấp huyện, gồm 17 huyện, 12 quận và 1 thị xã; 525 đơn vị hành chính cấp xã, gồm 344 xã, 160 phường và 21 thị trấn, giảm 54 đơn vị hành chính cấp xã⁽¹⁾, dân số 4,36 triệu người, tương đương 51,0% tổng dân số thành phố⁽²⁾.

Sự rộng lớn về địa bàn hành chính cùng với sự đa dạng về dân cư đã tạo nên những thách thức không nhỏ trong công tác quản lý nhà nước. Trên thực tế, các xã có sự khác biệt đáng kể về điều kiện địa lý, kinh tế và mức độ phát triển đô thị. Một số huyện như: Đông Anh, Hoài Đức, Gia Lâm có tốc độ đô thị hóa cao, tập trung nhiều khu công nghiệp, khu đô thị mới; tuy nhiên, nhiều huyện khác như: Mỹ Đức, Ba Vì, Phú Xuyên vẫn mang đặc trưng của nông thôn truyền thống với nền kinh tế chủ yếu dựa vào nông nghiệp và làng nghề. Điều này đặt ra yêu cầu về sự linh hoạt trong quản lý hành chính cấp xã nhằm bảo đảm sự phát triển của các khu vực.

Ngoại thành Hà Nội có sự pha trộn giữa người dân tại chỗ và người nhập cư do đô thị hóa. Dân gốc tại huyện Quốc Oai, Thường Tín, Đan Phượng vẫn giữ lối sống cộng đồng truyền thống; trong khi dân nhập cư ở các huyện ven đô mang đến sự thay đổi trong cơ cấu dân số, lối sống và nhu cầu sinh hoạt. Điều này vừa tạo cơ hội phát triển vừa làm quản lý hành chính phức tạp hơn, nhất là về đất đai, cư trú và lao động. Tốc độ đô thị hóa nhanh khiến ranh giới nông thôn - thành thị dần mờ nhạt. Nhiều xã thuần nông trước đây đang chuyển sang công nghiệp, dịch vụ, tạo áp lực lớn lên hạ tầng và dịch vụ công. Những xã có mức đô thị hóa cao như: xã Vân Canh, Đông Dư, Ngọc Hồi đang đối mặt với thách thức về giao thông, trường học, bệnh viện. Ngoài ra, việc thu hẹp đất nông nghiệp, gia tăng dân số cơ học và tốc độ xây dựng nhanh đặt ra bài toán về quy hoạch, môi trường và chất lượng cuộc sống.

Hai là, đặc điểm kinh tế - xã hội mang tính chuyển đổi

Khu vực các xã trên địa bàn Thành phố Hà Nội đang trải qua quá trình chuyển đổi kinh tế - xã hội mạnh mẽ do tác động của đô thị hóa và hội nhập kinh tế. Trong khi các quận nội thành đã phát triển theo hướng thương mại - dịch vụ với hệ thống hạ tầng hiện đại, đồng bộ, thì khu vực ngoại thành vẫn đang trong giai đoạn chuyển đổi từ nền kinh tế nông nghiệp truyền thống sang công nghiệp và dịch vụ. Quá trình này không chỉ mang lại cơ hội phát triển mà còn đặt ra những thách thức lớn đối với chính quyền cấp xã trong việc điều hành, quản lý và bảo đảm sự phát triển bền vững.

Trước đây, nền kinh tế ngoại thành Hà Nội chủ yếu dựa vào sản xuất nông nghiệp và làng nghề truyền thống như giày da, chạm khắc gỗ (huyện Phú Xuyên, Thường Tín), trồng hoa, cây cảnh (huyện Đan Phượng, Hoài Đức), trồng lúa, chăn nuôi (huyện Mỹ Đức, Chương Mỹ, Ba Vì).

Tuy nhiên, trước sự phát triển nhanh chóng của công nghiệp và dịch vụ, những ngành nghề truyền thống gặp khó khăn trong mở rộng thị trường và thích ứng với nền kinh tế mới. Quá trình đô thị hóa đã thúc đẩy sự dịch chuyển mạnh mẽ từ sản xuất nông nghiệp sang công nghiệp và dịch vụ, đặc biệt tại các huyện: Đông Anh, Gia Lâm, Hoài Đức, Thanh Trì đã tạo ra nhiều việc làm phi nông nghiệp. Tuy nhiên, sự thay đổi này cũng gây mất cân đối trong chuyển đổi nghề nghiệp và phân bổ lao động. Lối sống và văn hóa cư dân ngoại thành cũng biến đổi mạnh mẽ. Truyền thống làng xã với tính cộng đồng cao dần bị thay thế bởi nhịp sống đô thị. Thế hệ trẻ chuyển sang làm việc tại các khu công nghiệp, công ty tư nhân, làm thay đổi quan niệm về lao động và tiêu dùng, nhưng không phải ai cũng thích ứng được, dẫn đến chênh lệch giàu nghèo gia tăng. Kinh tế - xã hội ngoại thành Hà Nội đang chuyển đổi mạnh, mang đến cả cơ hội lẫn thách thức. Nếu có chính sách quản lý phù hợp, chính quyền địa phương có thể tận dụng lợi thế đô thị hóa để phát triển bền vững, ổn định xã hội và nâng cao đời sống dân cư.

Ba là, tác động của đô thị hóa và công nghệ thông tin

Sự phát triển mạnh mẽ của khoa học - công nghệ, đặc biệt là công nghệ thông tin và chính quyền điện tử, cùng với tốc độ đô thị hóa nhanh chóng đã tạo nên những đặc điểm riêng biệt trong quản lý hành chính cấp xã tại Thành phố Hà Nội. Ủy ban nhân dân xã phải vừa bảo đảm nhiệm vụ quản lý theo mô hình nông thôn, vừa thích ứng với yêu cầu quản lý theo mô hình đô thị hóa, đòi hỏi đổi mới phương thức vận hành để nâng cao hiệu quả và phục vụ người dân tốt hơn.

Công nghệ thông tin và chính quyền điện tử đang dần thay đổi cách thức hoạt động của ủy ban nhân dân xã tại Thành phố Hà Nội. Thành phố tiên phong ứng dụng công nghệ vào quản lý hành chính với hệ thống dịch vụ công trực tuyến, phần mềm quản lý dân cư và tiếp nhận phản ánh của người dân, giúp vận hành minh bạch, tiết kiệm thời gian và giảm thủ tục.

Tuy nhiên, sự chênh lệch về trình độ quản lý giữa các xã đô thị hóa cao và xã nông thôn truyền thống vẫn tồn tại. Các xã ven đô ở các huyện: Đông Anh, Gia Lâm, Hoài Đức đã triển khai mạnh mẽ chính quyền điện tử, trong khi nhiều xã xa trung tâm gặp khó khăn do hạn chế về hạ tầng công nghệ và nhân lực chưa được đào tạo bài bản. Điều này đòi hỏi chính sách đồng bộ và đào tạo nhân lực để bảo đảm hiệu quả quản lý chung. Tốc độ đô thị hóa nhanh cũng thay đổi cơ cấu kinh tế - xã hội của các xã ở Hà Nội. Ngoại thành Hà Nội là khu vực đô thị hóa cao, với nhiều xã trở thành trung tâm công nghiệp, khu chế xuất và đô thị mới. Các huyện: Đông Anh, Thanh Trì, Hoài Đức, Gia Lâm đã chuyển từ nông thôn thuần túy sang phát triển công nghiệp và thương mại - dịch vụ mạnh mẽ, tạo ra sự khác biệt lớn với các xã xa trung tâm như ở huyện Ba Vì, Mỹ Đức, nông nghiệp vẫn là chủ đạo.

Sự khác biệt này thể hiện rõ trong cơ cấu lao động. Trước đây, lao động tại các xã ngoại thành Hà Nội chủ yếu làm trong lĩnh vực nông nghiệp hoặc tiểu thủ công nghiệp truyền thống. Hiện nay, lao động nông, lâm nghiệp và thủy sản đã giảm xuống chỉ còn khoảng 269 nghìn người, chiếm 6,68%, trong khi lao động trong ngành công nghiệp, thương mại và dịch vụ là 3.760 nghìn người, chiếm 93,32%⁽³⁾. Các xã có mức độ đô thị hóa cao đã thu hút lượng lớn lao động từ các địa phương khác đến làm việc, làm tăng dân số cơ học nhanh chóng, gây áp lực lớn lên hạ tầng và dịch vụ công của địa phương. Trong khi đó, một bộ phận lao động tại các xã truyền thống lại gặp khó khăn trong việc chuyển đổi nghề nghiệp do thiếu kỹ năng và trình độ chuyên môn phù hợp với thị trường lao động hiện đại. Điều này đặt ra yêu cầu cho ủy ban nhân dân xã trong việc vừa bảo đảm phát triển kinh tế, vừa hỗ trợ người dân địa phương thích nghi với những thay đổi của thị trường lao động.

Bốn là, thực trạng hoạt động của ủy ban nhân dân xã trên địa bàn Thành phố Hà Nội

Hoạt động của ủy ban nhân dân xã trên địa bàn Thành phố Hà Nội đã có nhiều đóng góp quan trọng cho sự phát triển kinh tế, chính trị và xã hội của thành phố. Tuy nhiên, vẫn còn một số hạn chế cần được khắc phục.

Thứ nhất, kết quả đạt được trong hoạt động của ủy ban nhân dân xã Thành phố Hà Nội. Ủy ban nhân dân các xã tại thành phố Hà Nội luôn chấp hành nghiêm túc sự lãnh đạo, chỉ đạo của cấp ủy và cấp trên, đồng thời thực hiện kịp thời và hiệu quả các nghị quyết của hội đồng nhân dân cùng cấp. Cụ thể, sau khi Hội đồng nhân dân Thành phố Hà Nội ban hành các nghị quyết quan trọng, ủy ban nhân dân các xã đã nhanh chóng triển khai thực hiện, bảo đảm các chủ trương, chính sách được đưa vào cuộc sống kịp thời, hiệu quả. Sự tuân thủ và phối hợp chặt chẽ đã góp phần quan trọng trong việc cụ thể hóa các chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước, thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội và nâng cao chất lượng cuộc sống của người dân trên địa bàn. Chẳng hạn, sau khi Hội đồng nhân dân thành phố thông qua Nghị quyết số 58/NQ-HĐND ngày 10-12-2024 về kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội năm 2025, ủy ban nhân dân các xã đã chủ động xây dựng kế hoạch hành động cụ thể, phù hợp với tình hình thực tế tại địa phương, nhằm đạt được các mục tiêu đề ra trong nghị quyết.

Ủy ban nhân dân các xã trên địa bàn Hà Nội đã tích cực ứng dụng công nghệ thông tin nhằm đơn giản hóa thủ tục hành chính và nâng cao hiệu quả phục vụ người dân. Cụ thể, để triển khai Quyết định số 06/QĐ-TTg, ngày 6-01-2022 của Thủ tướng Chính phủ về Phê duyệt Đề án phát triển ứng dụng dữ liệu về dân cư, định danh và xác thực điện tử phục vụ chuyển đổi số quốc gia giai đoạn 2022-2025, tầm nhìn đến năm 2030, thành phố đã triển khai 1.191 dịch vụ công trực tuyến trên tổng số 1.885 thủ tục hành chính⁽⁴⁾, giúp giảm bớt sự phức tạp và thời gian xử lý hồ sơ. Để thúc đẩy việc sử dụng dịch vụ công trực tuyến, ngày 12-02-2025, UBND Thành phố Hà Nội ban hành Kế hoạch số 40/KH-UBND về việc thông tin, tuyên truyền đẩy mạnh dịch vụ công trực tuyến gắn với thực hiện Quyết định số 06/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ: Phê duyệt Đề án phát triển ứng dụng dữ liệu về dân cư, định danh và xác thực điện tử phục vụ chuyển đổi số quốc gia giai đoạn 2022-2025, tầm nhìn đến năm 2030. Kế hoạch này đặt mục tiêu 100% cơ quan nhà nước trên địa bàn thành phố thực hiện tuyên truyền dịch vụ công trực tuyến trên cổng/trang thông tin điện tử của đơn vị, đồng thời bảo đảm đội ngũ cán bộ được đào tạo về công nghệ số và kỹ năng số. Những nỗ lực này đã góp phần nâng cao mức độ hài lòng của người dân và tổ chức đối với sự phục vụ của cơ quan hành chính nhà nước, đồng thời thúc đẩy quá trình chuyển đổi số và xây dựng chính quyền điện tử tại địa phương⁽⁵⁾.

Ủy ban nhân dân xã ngoại thành Hà Nội đã tích cực triển khai Chương trình mục tiêu quốc gia về xây dựng nông thôn mới, huy động vốn đầu tư vượt 70% so với kế hoạch. Nhờ nguồn lực đầu tư này, hạ tầng giao thông nông thôn được cải thiện đáng kể, với nhiều tuyến đường liên xã, liên thôn được nâng cấp và mở rộng, tạo điều kiện thuận lợi cho việc đi lại và giao thương của người dân. Hệ thống trường học và trạm y tế cũng được đầu tư xây dựng, nâng cao chất lượng giáo dục và chăm sóc sức khỏe cho cộng đồng.

Sự tham gia tích cực của người dân trong đóng góp công sức, tài chính và ý tưởng đã góp phần thay đổi diện mạo nông thôn và nâng cao đời sống. Để bảo đảm an ninh trật tự, nhiều xã đã lắp đặt hệ thống camera an ninh tại các ngõ, xóm, giúp giám sát và phòng ngừa tội phạm hiệu quả. Các mô hình tự quản về an ninh trật tự được triển khai, tạo môi trường sống an toàn cho cộng đồng. Bên cạnh đó, việc thực hiện việc mở tài khoản cho đối tượng hưởng chính sách an sinh xã hội và thực hiện chi trả an sinh xã hội không dùng tiền mặt đạt kết quả cao.

Thứ hai, một số hạn chế trong hoạt động của ủy ban nhân dân xã tại thành phố Hà Nội. Ủy ban nhân dân xã tại Thành phố Hà Nội đã chấp hành nghiêm túc sự lãnh đạo của cấp trên và triển khai kịp thời các nghị quyết của hội đồng nhân dân. Tuy nhiên, trong một số trường hợp, tiến độ thực hiện chưa đồng đều giữa các địa phương. Một số xã còn gặp khó khăn trong việc cụ thể hóa các nghị quyết thành hành động thực tiễn, dẫn đến tình trạng chậm triển khai một số chính sách, đặc biệt trong các lĩnh vực quy hoạch, phát triển hạ tầng và an sinh xã hội.

Mặc dù đã có nhiều tiến bộ trong cải cách hành chính, nhưng việc triển khai dịch vụ công trực tuyến tại một số xã vẫn chưa đồng đều, dẫn đến tình trạng người dân chưa thể tiếp cận đầy đủ các tiện ích của chính quyền điện tử. Một số thủ tục vẫn cần hoàn thiện để giảm thiểu thời gian và công sức cho người dân khi thực hiện giao dịch hành chính. Chương trình xây dựng nông thôn mới đã đạt nhiều thành tựu quan trọng, nhưng duy trì và nâng cao các tiêu chí vẫn là thách thức. Một số xã sau khi đạt chuẩn gặp khó khăn trong việc bảo đảm nguồn lực để phát triển bền vững, đặc biệt trong bảo trì hạ tầng và phát triển kinh tế nông thôn. An ninh trật tự tại các xã được kiểm soát tốt, nhưng ở một số khu vực ven đô, vi phạm trật tự xây dựng, tranh chấp đất đai và quản lý cư trú vẫn tồn tại. Điều này đòi hỏi sự phối hợp chặt chẽ giữa chính quyền địa phương và các lực lượng chức năng để bảo đảm môi trường sống an toàn, ổn định. Chính sách hỗ trợ hộ nghèo và gia đình chính sách được triển khai hiệu quả, nhưng việc duy trì và mở rộng phạm vi hỗ trợ gặp khó khăn về nguồn lực. Ở một số địa phương, tiếp cận các chương trình hỗ trợ chưa đồng đều, cần giải pháp để bảo đảm mọi người dân đều hưởng lợi công bằng và kịp thời từ chính sách an sinh.

2.2. Những giải pháp chủ yếu nhằm nâng cao năng lực, hiệu quả hoạt động của ủy ban nhân xã trên địa bàn Thành phố Hà Nội

Thứ nhất, thực hiện nghiêm túc chủ trương nâng cao hiệu lực, hiệu quả hoạt động của ủy ban nhân dân xã

Trước tiên, ủy ban nhân dân xã cần quán triệt và thực hiện đầy đủ các chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước nhằm nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý, điều hành của chính quyền cơ sở. Việc nâng cao chất lượng hoạt động của ủy ban nhân dân các cấp, đặc biệt là cấp xã, đã được xác định là một trong những nhiệm vụ trọng tâm trong Nghị quyết Đại hội Đảng bộ Thành phố Hà Nội lần thứ XVII, nhiệm kỳ 2020-2025: “Nâng cao hơn nữa hiệu lực, hiệu quả, điều hành của chính quyền các cấp gắn với thực hiện thí điểm quản lý theo mô hình chính quyền đô thị”⁽⁶⁾. Điều này không chỉ nhằm nâng cao hiệu suất làm việc của bộ máy hành chính mà còn gắn liền với quá trình đổi mới mô hình quản lý theo hướng chính quyền đô thị, hướng tới một nền hành chính hiện đại, minh bạch và phục vụ người dân tốt hơn. Tăng cường công tác chỉ đạo, điều hành việc triển khai thực hiện cải cách hành chính từ Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, các bộ, cơ quan ngang bộ, cơ quan thuộc Chính phủ và ủy ban nhân dân các cấp.

Thứ hai, xây dựng và thực hiện quy chế làm việc rõ ràng, minh bạch

Một trong những yếu tố quan trọng giúp ủy ban nhân dân xã hoạt động hiệu quả là việc ban hành và thực thi một quy chế làm việc rõ ràng, minh bạch, tạo nền tảng cho bộ máy chính quyền cơ sở vận hành trơn tru, tránh tình trạng lúng túng, thiếu đồng bộ trong quá trình giải quyết công việc. Quy chế cần quy định chi tiết về nguyên tắc làm việc, xác định rõ trách nhiệm của từng cá nhân và bộ phận trong bộ máy ủy ban nhân dân, bảo đảm mọi công việc đều có người chịu trách nhiệm cụ thể, không xảy ra tình trạng đùn đẩy trách nhiệm hoặc giải quyết chậm trễ. Đồng thời, quy chế cần đề ra cơ chế xử lý vi phạm đối với cán bộ, công chức không thực hiện đúng trách nhiệm, gây ảnh hưởng đến hoạt động chung của chính quyền địa phương.

Quy chế làm việc cũng cần xác định rõ mối quan hệ phối hợp giữa ủy ban nhân dân với đảng ủy, hội đồng nhân dân, Mặt trận Tổ quốc và các tổ chức chính trị - xã hội tại địa phương nhằm đảm bảo sự thống nhất trong chỉ đạo và thực thi nhiệm vụ. Điều này không chỉ giúp nâng cao hiệu quả hoạt động của bộ máy hành chính mà còn hạn chế sự chồng chéo trong chức năng, nhiệm vụ giữa các cơ quan, đồng thời phát huy vai trò giám sát của các tổ chức đoàn thể. Đồng thời, quy chế cần có cơ chế tiếp nhận, giải quyết khiếu nại, tố cáo của công dân nhanh chóng, công bằng, minh bạch, bảo đảm quyền lợi người dân và giảm thiểu khiếu kiện kéo dài. Việc công khai quy chế làm việc của ủy ban nhân dân xã, nâng cao tính minh bạch, giúp người dân và tổ chức theo dõi, giám sát hoạt động của chính quyền.

Thứ ba, nâng cao năng lực cán bộ, công chức xã

Chất lượng hoạt động của ủy ban nhân dân xã phụ thuộc lớn vào năng lực của đội ngũ cán bộ, công chức. Vì vậy, việc đào tạo, bồi dưỡng, nâng cao trình độ chuyên môn, kỹ năng thực thi công vụ và tầm nhìn chiến lược cho cán bộ, công chức cấp xã cần được coi là nhiệm vụ trọng tâm, mang tính chiến lược lâu dài. Đội ngũ cán bộ có năng lực, trình độ chuyên môn vững vàng không chỉ giúp nâng cao hiệu quả hoạt động của chính quyền cơ sở mà còn đóng vai trò quyết định trong việc xây dựng bộ máy hành chính chuyên nghiệp, hiện đại, phục vụ nhân dân tốt hơn. Việc lựa chọn cán bộ không chỉ dựa trên bằng cấp mà còn cần xem xét năng lực thực tế, kinh nghiệm làm việc, phẩm chất đạo đức và khả năng lãnh đạo.

Song song với đó, công tác đào tạo, bồi dưỡng cần được triển khai thường xuyên và có nội dung phù hợp với thực tiễn. Các lớp tập huấn không chỉ giúp cán bộ, công chức cập nhật kiến thức pháp luật, quy trình hành chính mà còn cần chú trọng đến kỹ năng thực thi công vụ, xử lý tình huống và làm việc với người dân. Đặc biệt, trong bối cảnh chuyển đổi số và đô thị hóa nhanh chóng tại Thành phố Hà Nội, ủy ban nhân dân xã cần tăng cường đào tạo cán bộ về công nghệ thông tin, ứng dụng chính quyền điện tử, quản lý đô thị, đất đai, tài nguyên và các lĩnh vực chuyên môn khác. Điều này giúp cán bộ, công chức không chỉ nắm vững nghiệp vụ mà còn có khả năng sử dụng công nghệ hiện đại để nâng cao hiệu quả quản lý, đáp ứng yêu cầu ngày càng cao của công tác quản lý nhà nước.

Thứ tư, tăng cường phân cấp quản lý, trao quyền chủ động cho ủy ban nhân dân xã

Khi được phân cấp hợp lý, ủy ban nhân dân xã có thể đẩy nhanh tiến độ xử lý công việc, giảm tải áp lực cho huyện và thành phố, nâng cao tính chủ động, sáng tạo trong quản lý hành chính tại địa phương. Việc phân cấp phải đi kèm với cơ chế kiểm soát trách nhiệm chặt chẽ, bảo đảm cán bộ xã thực hiện tốt nhiệm vụ được giao, tuân thủ đúng quy định pháp luật và chịu trách nhiệm trước những quyết định của mình. Bên cạnh đó, cần có hệ thống giám sát minh bạch, có chế tài xử lý đối với những trường hợp lạm quyền, thiếu trách nhiệm hoặc để sai sót trong quản lý.

Ngoài ra, chính quyền thành phố cần tổ chức các chương trình tập huấn, hướng dẫn cụ thể để cán bộ cấp xã có đủ năng lực tiếp nhận và thực hiện các nhiệm vụ được phân cấp. Điều này giúp chính quyền cơ sở không chỉ nâng cao năng lực quản lý mà còn vận hành hiệu quả hơn, đáp ứng tốt hơn nhu cầu của người dân và tổ chức.

Thứ năm, đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin, xây dựng chính quyền điện tử

Việc đầu tư nâng cấp hạ tầng công nghệ thông tin, bảo đảm hệ thống mạng ổn định, đồng bộ dữ liệu giữa ủy ban nhân dân xã và các cơ quan cấp trên sẽ giúp quản lý hành chính nhanh chóng, minh bạch hơn. Việc triển khai chữ ký số và văn bản điện tử cũng cần được đẩy mạnh để giảm thời gian xử lý hồ sơ, tiết kiệm chi phí và nâng cao tính bảo mật. Ngoài ra, xây dựng hệ thống phản ánh, kiến nghị trực tuyến sẽ giúp người dân dễ dàng gửi ý kiến về các vấn đề xã hội, hạ tầng, an ninh trật tự, đồng thời ủy ban nhân dân xã cần có cơ chế phản hồi nhanh chóng để tăng cường tính minh bạch. Một yếu tố quan trọng khác là nâng cao năng lực số cho đội ngũ cán bộ, công chức thông qua các khóa đào tạo định kỳ, giúp họ thành thạo trong việc sử dụng công nghệ, xử lý dịch vụ công trực tuyến và bảo mật thông tin. Việc ứng dụng công nghệ thông tin không chỉ giúp ủy ban nhân dân xã nâng cao hiệu quả quản lý, phục vụ người dân tốt hơn mà còn góp phần thực hiện mục tiêu chuyển đổi số trong bộ máy hành chính, hướng tới một nền hành chính hiện đại, minh bạch và hiệu quả.

Bên cạnh việc đầu tư vào hạ tầng công nghệ thông tin, ủy ban nhân dân xã cũng cần được hoàn thiện hệ thống phần mềm quản lý hành chính công, liên kết dữ liệu giữa các cơ quan để bảo đảm thông tin được lưu trữ và xử lý một cách hiệu quả. Việc triển khai các cổng thông tin điện tử, hệ thống tiếp nhận phản ánh trực tuyến không chỉ giúp nâng cao khả năng tương tác giữa chính quyền với người dân mà còn giúp chính quyền xã nhanh chóng tiếp nhận và giải quyết các kiến nghị, khiếu nại, phản ánh của nhân dân một cách minh bạch và kịp thời.

Hơn nữa, công nghệ thông tin còn đóng vai trò quan trọng trong việc hỗ trợ ủy ban nhân dân xã quản lý hiệu quả các lĩnh vực quan trọng như dân cư, đất đai, tài nguyên môi trường... Việc ứng dụng các phần mềm quản lý hiện đại sẽ giúp chính quyền cơ sở giám sát chặt chẽ các biến động về dân số, tình trạng sử dụng đất, quản lý xây dựng và phát triển đô thị. Điều này đặc biệt cần thiết trong bối cảnh đô thị hóa nhanh tại các xã ven đô Hà Nội, khi nhu cầu quản lý chặt chẽ về quy hoạch, sử dụng đất và dân số gia tăng mạnh mẽ.

3. Kết luận

Để thực hiện tốt quá trình chuyển đổi số và xây dựng chính quyền điện tử, ủy ban nhân dân xã cần tập trung đào tạo đội ngũ cán bộ, công chức có khả năng sử dụng thành thạo các phần mềm quản lý, vận hành hệ thống công nghệ thông tin hiệu quả. Cùng với đó, cần có cơ chế hỗ trợ người dân tiếp cận dễ dàng hơn với các dịch vụ công trực tuyến, thực hiện thủ tục hành chính một cách thuận tiện mà không cần đến cơ quan hành chính. Khi hệ thống chính quyền điện tử được triển khai đồng bộ và hiệu quả, ủy ban nhân dân xã sẽ hoạt động chuyên nghiệp hơn, giảm thiểu các thủ tục hành chính rườm rà, tăng cường tính minh bạch và tạo điều kiện thuận lợi hơn cho người dân và tổ chức trong việc tiếp cận các dịch vụ hành chính công.

_________________

Ngày nhận bài: 5-02-2025; Ngày bình duyệt: 25-02-2025; Ngày duyệt đăng: 8-03-2025.

Email tác giả: xuanhuong1978.dp@gmail.com

(1) Ủy ban Thường vụ Quốc hội: Nghị quyết số 1286/NQ-UBTVQH15 ngày 14-11-2024 về việc sắp xếp đơn vị hành chính cấp xã của thành phố Hà Nội giai đoạn 2023-2025, tr.1-11.

(2) Xem: Cục Thống kê Thành phố Hà Nội: Báo cáo Kết quả điều tra thu thập thông tin thống kê các chỉ tiêu phát triển nhà ở năm 2023 trên địa bàn thành phố Hà Nội, Hà Nội, 2023, tr.17.

(3) Xem: Cục Thống kê Thành phố Hà Nội: Niên giám thống kê, Nxb Thống kê, 2023, tr.45.

(4) Thủ tướng Chính phủ: Quyết định số 06/QĐ-TTg, ngày 6-1-2022 về Phê duyệt Đề án phát triển ứng dụng dữ liệu về dân cư, định danh và xác thực điện tử phục vụ chuyển đổi số quốc gia giai đoạn 2022-2025, tầm nhìn đến năm 2030.

(5) UBND thành phố Hà Nội: Kế hoạch số 40/KH-UBND ngày 12-2-2025 về việc thông tin, tuyên truyền đẩy mạnh dịch vụ công trực tuyến gắn với thực hiện Đề án 06 của Chính phủ.

(6) Đảng bộ Thành phố Hà Nội: Văn kiện Đại hội đại biểu Đảng bộ thành phố Hà Nội lần thứ XVII, nhiệm kỳ 2020-2025, Nxb Thông tấn, Hà Nội, 2020, tr.209-210.