Nâng cao phẩm chất, năng lực công tác của đội ngũ cán bộ cấp xã vùng đồng bằng sông Cửu Long hiện nay

ThS TRẦN VĂN ĐIỀN
Trường Đại học Đồng Tháp

1. Mở đầu

Thực hiện mô hình chính quyền địa phương 2 cấp, hệ thống chính trị cấp xã có vị trí, vai trò đặc biệt quan trọng. Tổng Bí thư Tô Lâm đã chỉ rõ: “Trong mô hình chính quyền địa phương hai cấp, xã là cấp hành chính trực tiếp, gần dân nhất, cần phải đổi mới tư duy quản lý theo hướng chính quyền kiến tạo, xây dựng đội ngũ cán bộ xã có năng lực tổng hợp, có khả năng ứng dụng công nghệ số, hiểu dân, sâu sát thực tiễn; phải đẩy mạnh cải cách hành chính, chuyển đổi số trong giải quyết thủ tục tương tác với người dân”⁽¹⁾.

Sau sáp nhập, quy mô diện tích, dân số và các nguồn lực của cấp xã ở đồng bằng sông Cửu Long tăng lên nhiều lần. Hiện nay, ở đồng bằng sông Cửu Long có 5 tỉnh, thành phố (Cần Thơ, Vĩnh Long, Đồng Tháp, An Giang, Cà Mau); 495 đơn vị hành chính cấp xã. Sau sắp xếp, sáp nhập nhiều cán bộ từ cấp tỉnh, cấp huyện trước đây được phân công về công tác tại cấp xã.

Trong bối cảnh mới, với nhiều yêu cầu mới, cấp xã có nhiệm vụ cụ thể hóa, trực tiếp chỉ đạo, tổ chức thực thi các chủ trương của Đảng, chính sách của Nhà nước, đồng thời phản ánh kịp thời tâm tư, nguyện vọng của nhân dân với Đảng, Nhà nước, đáp ứng yêu cầu, mục tiêu kỷ nguyên phát triển mới – kỷ nguyên vươn mình của dân tộc. Để cấp xã thực sự vững mạnh, trong sạch và thân thiện, yếu tố cốt lõi, mang tính nền tảng là xây dựng phẩm chất, năng lực công tác của đội ngũ cán bộ cấp xã đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ mới.

Phẩm chất, năng lực công tác của đội ngũ cán bộ cấp xã ở Việt Nam phản ánh trình độ văn hóa, chuyên môn, nghiệp vụ, bản lĩnh chính trị; là tổng hòa những giá trị chân, thiện, mỹ phản ánh bản chất giai cấp công nhân, bản sắc văn hóa dân tộc Việt Nam, biểu hiện thông qua nhận thức, thái độ, hành động của cán bộ cấp xã trong quá trình tham gia hoạt động chính trị và trong cuộc sống hàng ngày.

Phẩm chất, năng lực công tác của đội ngũ cán bộ cấp xã thể hiện qua nhận thức và hành động, phong cách làm việc và cách ứng xử với nhân dân. Đây là yếu tố quan trọng quyết định sự vững mạnh của hệ thống chính trị cấp xã và mức độ hiệu quả của hệ thống chính trị cấp xã trong việc thực hiện nhiệm vụ chính trị ở địa phương.

Phẩm chất, năng lực công tác của đội ngũ cán bộ cấp xã vùng đồng bằng sông Cửu Long biểu hiện ở sự kiên định với mục tiêu, lý tưởng cách mạng, tuyệt đối trung thành với Đảng, Tổ quốc và nhân dân; không dao động, ngả nghiêng, không ngại khó, ngại khổ, sẵn sàng nhận và hoàn thành tốt mọi nhiệm vụ được giao.

Đó còn là biểu hiện ở việc nhận thức rõ vị trí, nhiệm vụ công tác là những người trực tiếp triển khai các quan điểm, đường lối của Đảng, chủ trương, chính sách, pháp luật của Nhà nước đến với người dân, đi vào thực tiễn cuộc sống để củng cố, giữ vững mối quan hệ gắn bó máu thịt giữa Đảng và nhân dân. Phẩm chất, năng lực công tác của đội ngũ cán bộ cấp xã là hệ thống các giá trị, chuẩn mực, niềm tin, thái độ và hành vi mang tính chính trị mà đội ngũ cán bộ cấp xã tuân thủ và thể hiện trong quá trình lãnh đạo, quản lý và phục vụ nhân dân.

Phẩm chất, năng lực công tác của đội ngũ cán bộ cấp xã được hình thành và phát triển qua quá trình học tập, giáo dục, rèn luyện trong sự tương tác giữa cán bộ với người dân và cộng đồng, giữa cán bộ các tổ chức với nhau và là yếu tố quan trọng góp phần định hình phong cách lãnh đạo, hiệu quả quản lý và mức độ gắn kết giữa tổ chức đảng, chính quyền cấp xã với nhân dân.

2. Nội dung

2.1. Phẩm chất, năng lực công tác của đội ngũ cán bộ cấp xã vùng đồng bằng sông Cửu Long

Căn cứ vào Nghị quyết số 60-NQ/TW ngày 12-4-2025 của Hội nghị Trung ương 11 khoá XIII và Kết luận số 150-KL/TW ngày 14-4-2025 của Bộ Chính trị, Ban Bí thư, Công văn số 03/CV-BCĐ ngày 15-4-2025 của Ban Chỉ đạo Chính phủ về định hướng một số nhiệm vụ sắp xếp đơn vị hành chính và tổ chức chính quyền địa phương hai cấp; về tổ chức bộ máy, cán bộ, công chức, viên chức khi thực hiện sắp xếp, các cấp đã quán triệt và thực hiện nghiêm túc những quan điểm, chủ trương của Đảng, Nhà nước. Ngay sau khi thực hiện sắp xếp, sáp nhập các đơn vị hành chính, vận hành mô hình chính quyền địa phương hai cấp, các cấp uỷ vùng đồng bằng sông Cửu Long đã lãnh đạo, chỉ đạo các đơn vị hành chính cấp xã hành động mạnh mẽ, quyết liệt, sắp xếp các vị trí công tác cho đội ngũ cán bộ cấp xã nhanh chóng, khẩn trương, bảo đảm đúng quy định, nguyên tắc.

Đội ngũ cán bộ cấp xã vùng đồng bằng sông Cửu Long hiện nay là những người lãnh đạo, chỉ đạo, quản lý, tổ chức toàn diện các mặt hoạt động công tác của xã và chịu trách nhiệm trước Đảng, Nhà nước, nhân dân về kết quả thực hiện nhiệm vụ của địa phương. Nâng cao phẩm chất, năng lực công tác của đội ngũ cán bộ cấp xã vùng đồng bằng sông Cửu Long là quá trình chuyển những nhận thức chính trị, tri thức lý luận, kiến thức chuyên môn thành những hoạt động thực tiễn, cụ thể trong xử lý, giải quyết công việc cho người dân, doanh nghiệp một cách nhanh chóng, hiệu quả, ứng xử phù hợp, góp phần xây dựng tổ chức đảng, chính quyền, Mặt trận Tổ quốc, các đoàn thể ở cấp xã vững mạnh về chính trị tư tưởng, tổ chức, đạo đức và cán bộ; góp phần thực hiện thắng lợi nhiệm vụ chính trị.

Đại hội XIII của Đảng đã chỉ rõ: “Phát triển toàn diện, đồng bộ các lĩnh vực văn hoá, môi trường văn hoá, đời sống văn hoá phong phú, đa dạng, văn minh, lành mạnh; vừa phát huy những giá trị tốt đẹp của dân tộc, vừa tiếp thu tinh hoa văn hoá của nhân loại để văn hoá thực sự là nền tảng tinh thần, nguồn lực nội sinh và động lực đột phá cho sự phát triển kinh tế - xã hội và hội nhập quốc tế”⁽²⁾. Do đó, nâng cao phẩm chất, năng lực công tác của đội ngũ cán bộ cấp xã vùng đồng bằng sông Cửu Long có vai trò quan trọng để mỗi cán bộ nhận thức rõ ý thức, trách nhiệm trước Đảng, Nhà nước và nhân dân; toàn tâm, toàn ý cho sự nghiệp dựng xây đất nước, bảo vệ Tổ quốc, đặt lợi ích của Đảng, của nhân dân lên trên hết, trước hết. Nâng cao phẩm chất, năng lực công tác, cán bộ cấp xã làm tròn nghĩa vụ “là công bộc của dân”, “là đầy tớ của nhân dân”; “tất cả các cán bộ, từ Trung ương đến khu, đến tỉnh, đến huyện, đến xã, bất kỳ ở cấp nào và ngành nào - đều phải là người đầy tớ trung thành của nhân dân. Tất cả cán bộ đều phải một lòng, một dạ phục vụ nhân dân”⁽³⁾.

Với những đặc điểm tự nhiên, văn hóa, xã hội, vị trí quốc phòng an ninh của đồng bằng sông Cửu Long, mang đậm bản sắc sông nước, sự đa dạng về tộc người, tín ngưỡng, tính cách chất phác, phóng khoáng, hiếu khách đã quy định việc nâng cao phẩm chất, năng lực công tác của đội ngũ cán bộ cấp xã. Mọi suy nghĩ, hành động, việc làm cán bộ cấp xã cần đặt trong mối quan hệ với bản sắc văn hoá truyền thống tốt đẹp của dân tộc và văn hoá vùng; qua đó, để đội ngũ cán bộ này tự giác tu dưỡng, rèn luyện về đạo đức cách mạng cần, kiệm, liêm, chính, chí công vô tư, không mắc bệnh chủ nghĩa cá nhân, không suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, “tự diễn biến”, “tự chuyển hoá”.

Đội ngũ cán bộ cấp xã vùng đồng bằng sông Cửu Long vừa là chủ thể sáng tạo các giá trị văn hóa trong hoạt động chính trị, vừa là chủ thể tổ chức, triển khai phát triển đời sống văn hóa cộng đồng nhằm đáp ứng nhu cầu văn hóa của nhân dân. Mặt khác, cán bộ cấp xã là lực lượng củng cố và hoàn thiện những thiết chế văn hóa đã có; đầu tư nâng cấp các thiết chế văn hóa mới; giáo dục truyền thống cách mạng cho quần chúng nhân dân.

Thời gian qua, đội ngũ cán bộ cấp xã vùng đồng bằng sông Cửu Long đã góp phần quan trọng vào những thành tựu đạt được trên các lĩnh vực, góp phần củng cố, giữ vững niềm tin của nhân dân vào đường lối phát triển kinh tế - xã hội, tinh gọn, tổ chức bộ máy trong hệ thống chính trị của Đảng, cụ thể:

Phẩm chất của đội ngũ cán bộ cấp xã vùng đồng bằng sông Cửu Long được thể hiện ở tri thức chính trị. Cán bộ nắm chắc các nguyên lý cơ bản, tư duy biện chứng, lập trường chính trị rõ ràng, đồng thời vận dụng được vào quá trình thực hiện nhiệm vụ chính trị tại địa phương. Cán bộ cấp xã nắm vững nền tảng tư tưởng, Cương lĩnh và đường lối đổi mới của Đảng. Năng lực công tác thể hiện ở trình độ chuyên môn, nắm vững kiến thức chuyên môn, tri thức liên ngành và vận dụng vào để giải quyết, xử lý công việc nhanh, phù hợp và hiệu quả.

Kết quả khảo sát 640 phiếu đối với cán bộ tại các tỉnh Đồng Tháp, Cần Thơ, An Giang, Vĩnh Long tháng 4-2025, có 92,7% người trả lời, đa số cán bộ chủ chốt cấp xã nắm rất vững chuyên môn.

Năng lực cán bộ cấp xã thể hiện ở việc sử dụng công nghệ thông tin, ứng dụng chuyển đổi số, qua đó tiếp cận thông tin, cập nhật chủ trương, chính sách mới trong lãnh đạo, quản lý, hành chính, góp phần hiện đại hóa phương thức điều hành.

Đội ngũ cán bộ cấp xã ở đồng bằng sông Cửu Long luôn tin tưởng tuyệt đối vào chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách của Nhà nước​; tự hào về giá trị độc lập và tự do, niềm tin vào chủ nghĩa xã hội, vào những quyết sách của Đảng và Nhà nước trong tổ chức sắp xếp mô hình chính quyền địa phương hai cấp hiện nay.

Ở thái độ chính trị, tuyệt đại đa số cán bộ chủ chốt cấp xã chấp hành nghiêm các nghị quyết, chỉ thị của Đảng và pháp luật của Nhà nước, thượng tôn pháp luật; luôn gắn bó mật thiết, tôn trọng, hết lòng, hết sức phụng sự Tổ quốc, phục vụ nhân dân, bảo vệ quyền lợi chính đáng của người dân. Ở chuẩn mực chính trị, đội ngũ cán bộ chủ chốt ở cấp xã vùng đồng bằng sông Cửu Long tâm huyết và trách nhiệm với nhiệm vụ được giao, có tinh thần “vì nhân dân phục vụ”, là công bộc của nhân dân, luôn thể hiện trách nhiệm cao trong công việc, đổi mới phương pháp công tác, và chủ động sáng tạo trong nhiệm vụ được giao; có bản lĩnh chính trị vững vàng, kiên định với chủ nghĩa Mác-Lênin và tư tưởng Hồ Chí Minh, đồng thời không ngừng sáng tạo và đổi mới trong cách tiếp cận công việc, giải quyết vấn đề của địa phương một cách hiệu quả. Kết quả khảo sát cho thấy, 98,1% cán bộ được đánh giá là thể hiện ý chí chính trị mạnh mẽ; luôn vững vàng trước khó khăn, thách thức và có khả năng đưa ra các quyết sách vì lợi ích chung.

Cán bộ cấp xã vùng đồng bằng sông Cửu Long thể hiện trách nhiệm trong công tác, duy trì mối quan hệ gần gũi với dân; luôn chủ động, sẵn sàng đảm nhận và hoàn thành nhiệm vụ được giao, không ngại khó khăn, gian khổ; không né tránh trách nhiệm, sẵn sàng đứng ra bảo vệ quyền lợi của nhân dân, đấu tranh với những hành vi sai trái, tiêu cực. Đội ngũ cán bộ có phong cách gần dân, linh hoạt, luôn lắng nghe và đối thoại với nhân dân, có ý thức, trách nhiệm đối với chức trách, nhiệm vụ được giao, không thờ ơ, hời hợt khi thực hiện nhiệm vụ.

Đội ngũ cán bộ cấp xã gương mẫu trong thực hiện Cương lĩnh, đường lối, nghị quyết của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước, chủ trương, chính sách của cấp ủy, chính quyền địa phương. Đề cao trách nhiệm, tích cực đấu tranh các quan điểm sai trái, thù địch, những hành vi tham nhũng, tiêu cực, vi phạm nguyên tắc tập trung dân chủ, quyền làm chủ, dân chủ của nhân dân; kết quả khảo sát có 98% ý kiến cho rằng cán bộ tích cực đấu tranh phản bác các quan điểm sai trái, thù địch, “về chống quan liêu, tham nhũng, có 66,6% người được hỏi cho rằng có chuyển biến, trong đó có 22,8% cho rằng có chuyển biến tốt”⁽⁴⁾.

Bên cạnh ưu điểm, đội ngũ cán bộ cấp xã ở đồng bằng sông Cửu Long còn một số những hạn chế, như Đảng ta đã chỉ ra: “Một bộ phận cán bộ, đảng viên bản lĩnh chính trị không vững vàng, suy thoái về tư tưởng chính trị, còn hoài nghi, mơ hồ về mục tiêu, lý tưởng của Đảng và con đường đi lên chủ nghĩa xã hội ở nước ta; một số ít hoang mang, dao động, mất lòng tin; cá biệt còn phủ nhận chủ nghĩa Mác-Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh và đường lối đổi mới của Đảng”⁽⁵⁾.

Kết quả khảo sát cho thấy, chỉ 1,9% được hỏi cho rằng cán bộ cấp xã còn chưa có lý tưởng cao đẹp, nuôi dưỡng hoài bão lớn, tự cường dân tộc; chưa hiểu rõ truyền thống cách mạng của Đảng, của dân tộc; chỉ 7,3% cho rằng, cán bộ còn quan liêu, cửa quyền, hách dịch, suy thoái phẩm chất, đạo đức, thái độ phục vụ vô cảm, gây phiền toái, sách nhiễu nhân dân, thậm chí có hiện tượng vòi vĩnh trong thực thi nhiệm vụ. Những biểu hiện trên tiềm ẩn nguy cơ làm mất niềm tin của nhân dân vào Đảng và Nhà nước. Ở một số địa phương vẫn còn tình trạng hành chính hóa, bệnh hình thức; một số cán bộ cấp xã vẫn còn biểu hiện cơ hội, vụ lợi, thiếu gương mẫu trong công tác và đời sống hàng ngày. Các vấn đề tiêu cực như tham nhũng, quan liêu vẫn tồn tại.

2.2. Giải pháp nâng cao phẩm chất, năng lực công tác của đội ngũ cán bộ cấp xã ở đồng bằng sông Cửu Long

Một là, đổi mới phương thức lãnh đạo, chỉ đạo của các tổ chức đảng ở vùng đồng bằng sông Cửu Long, đẩy mạnh học tập và làm theo tấm gương đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh, Quy định 144-QĐ/TW về tiêu chuẩn đạo đức cách mạng của cán bộ, đảng viên trong giai đoạn mới, Chỉ thị 42-CT/TW về tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác giáo dục cần, kiệm, liêm, chính, chí công vô tư và Quy định 231-QĐ/TW về bảo vệ người đấu tranh chống tham nhũng, tiêu cực.

Đây là căn cứ quan trọng để các tổ chức đảng ở vùng đồng bằng sông Cửu Long tiếp tục xây dựng Đảng vững mạnh về đạo đức, văn hóa, tạo cơ sở để xây dựng Đảng về chính trị, tư tưởng, đạo đức, tổ chức và cán bộ. Đồng thời tạo sức mạnh cho các tổ chức đảng trong vận hành mô hình chính quyền địa phương hai cấp hiện nay.

Đổi mới phương thức lãnh đạo, chỉ đạo trên tất cả các mặt, xây dựng kế hoạch cụ thể, xác định rõ nội dung, biện pháp, cụ thể hóa thành kế hoạch cụ thể là môi trường để đội ngũ cán bộ cấp xã nỗ lực phấn đấu nâng cao phẩm chất, năng lực, công tác; tâm huyết, trách nhiệm, mẫn cán, tận tụy với công việc được giao; tiết kiệm, không lãng phí; không gây phiền hà, sách nhiễu; trung thực, ngay thẳng, công tâm, khách quan; nghiêm túc; dám nghĩ, dám nói, dám làm, dám chịu trách nhiệm trước Đảng, trước nhân dân; nêu gương xây dựng gia đình chuẩn mực đạo đức, văn hóa, có như vậy, nhân dân mới noi gương, thực hành làm theo.

Tăng cường học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh, bảo đảm thực chất, gắn học với hành. Học tập và làm theo tư tưởng lý luận, nhất là làm theo phương pháp, phong cách, đạo đức và lối sống của Hồ Chí Minh. Học tập và làm theo phong cách, nổi bật là phong cách tư duy, phong cách làm việc, phong cách diễn đạt, phong cách ứng xử, phong cách sống của Người. Việc học và làm theo Người gắn với vị trí, chức trách được giao ở cấp xã, gần dân, gắn bó với nhân dân. Trong đó, tự tu dưỡng, rèn luyện, bồi dưỡng tinh thần yêu nước, đạo đức, lối sống và phát huy tính tích cực chính trị, năng lực hoạt động chính trị, lý tưởng, niềm tin, bản lĩnh chính trị; năng lực tư duy, trí tuệ; đạo đức cách mạng, suốt đời phụng sự Tổ quốc, phục vụ nhân dân.

Hai là, tăng cường bồi dưỡng kỹ năng mềm cho cán bộ cấp xã vùng đồng bằng sông Cửu Long. Cùng với lý luận chủ nghĩa Mác-Lênin, cần trang bị các tri thức khoa học lãnh đạo, quản lý hiện đại; chú trọng bồi dưỡng kỹ năng mềm cho cán bộ cấp xã như: giao tiếp hiệu quả với nhân dân, đối thoại chính sách một cách linh hoạt và thuyết phục, xử lý kịp thời các tình huống chính trị - xã hội phát sinh tại cộng đồng.

Bồi dưỡng kỹ năng giao tiếp với dân giúp cán bộ cấp xã gần dân, hiểu dân và tạo dựng niềm tin xã hội bền vững. Đối thoại chính sách không chỉ đòi hỏi sự am hiểu chủ trương, chính sách, pháp luật mà còn yêu cầu năng lực truyền đạt chính xác, dễ hiểu, biết lắng nghe và giải đáp thắc mắc của người dân một cách thấu tình đạt lý.

Kỹ năng xử lý tình huống chính trị - xã hội tại cộng đồng yêu cầu cán bộ phải có tư duy linh hoạt, khả năng phân tích tình hình nhanh nhạy và vận dụng các nguyên tắc, phương pháp phù hợp để ổn định tình hình, giữ vững đoàn kết nội bộ và trật tự xã hội. Để nâng cao kỹ năng này, cần thiết kế các chương trình bồi dưỡng chuyên sâu, kết hợp lý thuyết với thực hành, mô phỏng tình huống thực tiễn; đồng thời tổ chức các diễn đàn, hội thảo, đối thoại, tập huấn theo nhóm nhỏ nhằm tăng tính chủ động, sáng tạo của cán bộ trong quá trình tiếp cận và xử lý công việc thực tế.

Giao tiếp không chỉ là công cụ truyền đạt thông tin mà còn là phương thức xây dựng lòng tin và sự tôn trọng giữa cán bộ và người dân. Ở đồng bằng sông Cửu Long, mối quan hệ gia đình, thôn ấp, phum sóc mang đậm các giá trị truyền thống, để kỹ năng giao tiếp với nhân dân phù hợp, cán bộ cấp xã cần được rèn luyện về cách thức giao tiếp, từ ngôn ngữ, cử chỉ, thái độ cho đến cách xử lý những tình huống giao tiếp khó khăn. Đặc biệt, trong các cuộc họp với dân, cán bộ cần phải biết lắng nghe, tôn trọng ý kiến của mọi người, đồng thời truyền đạt thông tin một cách rõ ràng, minh bạch.

Để việc bồi dưỡng kỹ năng mềm đạt hiệu quả thiết thực, cần triển khai đồng bộ các giải pháp, như: xây dựng chương trình bồi dưỡng theo hướng chuyên sâu, thực tiễn, lấy người học làm trung tâm; tổ chức đánh giá thường xuyên nhằm điều chỉnh phương pháp và nội dung bồi dưỡng phù hợp; tăng cường trao đổi kinh nghiệm giữa các cán bộ trong hệ thống chính trị cấp xã; phát huy vai trò của trường chính trị, đội ngũ giảng viên chuyên trách trong việc xây dựng tài liệu và giảng dạy.

Đồng thời, tạo điều kiện để cán bộ cấp xã tham gia các lớp tập huấn, bồi dưỡng kỹ năng và được trải nghiệm rèn luyện trong thực tế, học tập các mô hình thành công trong công tác vận động quần chúng, những điển hình trong xử lý tình huống tại cộng đồng.

Ba là, đào tạo kỹ năng ứng dụng công nghệ thông tin, chuyển đổi số trong quản lý hành chính công, thực hiện chính quyền số, chính quyền thông minh. Trong bối cảnh chuyển đổi số, chính quyền số và chính quyền thông minh, kỹ năng ứng dụng công nghệ thông tin của cán bộ cấp xã là một yếu tố quan trọng để nâng cao hiệu quả quản lý hành chính công.

Việc xây dựng và phát triển chính quyền số, chính quyền thông minh không chỉ giúp tăng cường tính hiệu quả, minh bạch mà còn mang lại những lợi ích thiết thực cho người dân và doanh nghiệp. Do đó, đào tạo cán bộ cấp xã về kỹ năng sử dụng công nghệ thông tin trong công tác quản lý hành chính công là điều kiện để hiện thực hóa các mục tiêu trên.

Cán bộ cấp xã cần có khả năng ứng dụng thành thạo các phần mềm quản lý văn bản, hồ sơ công việc; sử dụng hệ thống dịch vụ công trực tuyến mức độ cao; vận hành các nền tảng quản lý dữ liệu dân cư, đất đai, tài chính công; đồng thời, biết sử dụng các công cụ giao tiếp điện tử như email công vụ, cổng thông tin điện tử và các nền tảng hội nghị trực tuyến.

Bên cạnh đó, trong môi trường chính quyền số, việc bảo đảm an toàn thông tin, bảo mật dữ liệu và thực hiện các quy trình xử lý sự cố an ninh mạng cũng trở thành những kỹ năng cơ bản đội ngũ cán bộ cấp xã cần được trang bị. Chương trình đào tạo kỹ năng ứng dụng công nghệ thông tin cho cán bộ cấp xã cần được thiết kế theo hướng thiết thực, linh hoạt và cập nhật theo sự phát triển của công nghệ. Các nội dung gồm: Kỹ năng sử dụng phần mềm và thiết bị công nghệ thông tin cơ bản, đòi hỏi cán bộ cấp xã cần phải thành thạo các phần mềm văn phòng cơ bản, các công cụ hỗ trợ giao tiếp như email, phần mềm hội nghị trực tuyến (Zoom, Microsoft Teams), và các phần mềm chuyên dụng trong quản lý hành chính như phần mềm quản lý hồ sơ, văn bản, dữ liệu công việc.

Để đạt hiệu quả cao, việc đào tạo kỹ năng công nghệ thông tin cần áp dụng các phương pháp đa dạng, kết hợp giữa lý thuyết và thực hành. Xây dựng chương trình đào tạo theo chuẩn kỹ năng công nghệ thông tin dành cho cán bộ chủ chốt cấp xã; cần phải phân cấp trình độ phù hợp với từng vị trí công tác. Tổ chức các lớp học trực tiếp kết hợp với trực tuyến; cần linh hoạt thời gian và nội dung học tập, phù hợp với đặc điểm công tác.

Chương trình đào tạo cần được thiết kế bảo đảm bao quát các kỹ năng cần thiết. Tạo cơ hội học tập liên tục giúp cán bộ cập nhật kiến thức, kỹ năng công nghệ không dừng lại ở các khóa đào tạo mà cần được duy trì thường xuyên thông qua các hội thảo, hội nghị, chia sẻ kinh nghiệm, các bài tập thực hành, như thao tác tiếp nhận hồ sơ trực tuyến, xử lý văn bản điện tử, tổ chức họp qua nền tảng số... để rèn luyện kỹ năng ứng dụng.

Cán bộ cấp xã cần tham gia các tình huống giả định để luyện tập xử lý các công việc thực tế, như tiếp nhận và giải quyết hồ sơ điện tử, tổ chức cuộc họp trực tuyến, và bảo mật thông tin trong môi trường mạng. Thường xuyên tổ chức các buổi tập huấn, hội thảo chuyên đề về những công nghệ mới, giải pháp mới trong xây dựng chính quyền số. Gắn đào tạo công nghệ thông tin với đánh giá năng lực cán bộ, coi đây là tiêu chí bắt buộc trong quy trình tuyển dụng, bổ nhiệm, đánh giá, phân loại cán bộ hằng năm.

Bốn là, đổi mới cơ chế đánh giá cán bộ theo hướng đa chiều, lấy mức độ hài lòng và tín nhiệm của nhân dân làm một tiêu chí quan trọng; thực hiện luân chuyển cán bộ.

Mức độ hài lòng và tín nhiệm của nhân dân là thước đo quan trọng phản ánh mức độ đáp ứng yêu cầu công việc, tinh thần phục vụ nhân dân, sự minh bạch và trách nhiệm của cán bộ trong thực thi công vụ. Trong hệ thống chính trị ở cấp xã, nơi chính quyền cán bộ, đảng viên và chính quyền, đoàn thể sát nhân dân, trong nhân dân, việc đánh giá cán bộ không thể thiếu phản ánh trực tiếp từ người dân, đối tượng mà mọi chính sách và hành động của cán bộ tác động đến. Sự hài lòng của nhân dân không chỉ đơn giản là cảm nhận cá nhân mà là tổng hợp của nhiều yếu tố như: sự công bằng trong phân bổ tài nguyên, hiệu quả trong công tác giải quyết thủ tục hành chính, khả năng lắng nghe và tiếp nhận ý kiến của người dân, cũng như việc thực hiện các cam kết về cải cách hành chính.

Khi cán bộ được đánh giá thông qua mức độ hài lòng của nhân dân, điều này không chỉ giúp điều chỉnh những thiếu sót trong công tác lãnh đạo mà còn tạo ra động lực để cán bộ làm việc hiệu quả hơn, phát huy được năng lực và phẩm chất cá nhân.

Đổi mới cơ chế đánh giá cán bộ theo hướng đa chiều. Đánh giá cán bộ không chỉ dựa vào các chỉ tiêu công việc mà còn phải phản ánh đầy đủ các khía cạnh, như thái độ làm việc, khả năng lãnh đạo, sự gương mẫu trong công tác, và đặc biệt là mức độ hài lòng và tín nhiệm của nhân dân; có sự tham gia của nhiều đối tượng khác nhau như cấp dưới, đồng nghiệp, tổ chức xã hội, ý kiến của người dân. Cần xây dựng một hệ thống công cụ đánh giá khoa học, bao gồm các cuộc khảo sát, phản hồi trực tiếp từ người dân, các cuộc họp cộng đồng, và sử dụng các chỉ số về hiệu quả công tác như tỷ lệ giải quyết thủ tục hành chính, mức độ hài lòng của người dân về các dịch vụ công, số lượng phản ánh tiêu cực từ cộng đồng…

Tại cấp xã vùng đồng bằng sông Cửu Long, việc luân chuyển cán bộ đóng vai trò quan trọng trong việc nâng cao hiệu quả công tác lãnh đạo, quản lý, đồng thời giúp giảm thiểu các hiện tượng tiêu cực, như “cục bộ địa phương”, “lợi ích nhóm”. Cán bộ được luân chuyển sẽ có cơ hội trải nghiệm các hoàn cảnh khác nhau, từ đó tăng cường khả năng phân tích tình hình, đưa ra các giải pháp phù hợp, và học hỏi kinh nghiệm từ các mô hình quản lý khác nhau. Điều này giúp cán bộ cấp xã không bị gò bó trong những phương thức cũ, lạc hậu mà thay vào đó có thể phát triển các phương thức quản lý mới, linh hoạt và hiệu quả hơn.

Bên cạnh đó, luân chuyển cán bộ còn có tác dụng khắc phục tình trạng cục bộ địa phương. Tình trạng này thường xuất phát từ việc cán bộ gắn bó quá lâu với một địa bàn, dẫn đến thiếu tầm nhìn tổng thể, dễ bị ảnh hưởng bởi các yếu tố lợi ích địa bàn cơ sở. Khi được luân chuyển đến các địa bàn khác, cán bộ có thể làm quen với các đặc thù và nhu cầu khác nhau của các vùng, từ đó nâng cao khả năng tư duy toàn diện và có sự nhìn nhận khách quan hơn về tình hình chính trị, xã hội của địa bàn mà họ đang công tác.

Việc luân chuyển cán bộ còn giúp tạo ra sự cân bằng giữa các xã. Các xã vùng sâu, vùng xa sẽ có cơ hội nhận được sự lãnh đạo những cán bộ có trình độ chuyên môn cao và kỹ năng quản lý tốt hơn. Mặt khác, các xã ở khu vực phát triển hơn sẽ được bổ sung những cán bộ có thể giải quyết các vấn đề cấp bách tại địa phương mình, từ đó cải thiện công tác quản lý hành chính, phát triển kinh tế - xã hội một cách đồng bộ.

Luân chuyển giúp nâng cao năng lực thực tiễn của cán bộ và tạo dựng mạng lưới cán bộ có kinh nghiệm phong phú. Khi đội ngũ cán bộ có cơ hội làm việc ở nhiều địa bàn, họ có thể xây dựng được một hệ thống quan hệ rộng lớn, từ đó có thể kết nối, hợp tác với các địa phương khác trong các chương trình, dự án phát triển. Đây là yếu tố quan trọng trong việc phát triển nguồn nhân lực tại các xã vùng đồng bằng sông Cửu Long nơi còn nhiều khó khăn và cần có sự đóng góp của đội ngũ cán bộ có năng lực.

Để luân chuyển cán bộ đạt hiệu quả, cần có các giải pháp cụ thể: các cơ quan chức năng cần xây dựng kế hoạch luân chuyển thống nhất, xác định rõ mục tiêu và đối tượng luân chuyển cụ thể, rõ ràng. Mỗi cán bộ được luân chuyển cần có kế hoạch đào tạo và phát triển kỹ năng để có thể hoàn thành tốt công việc tại địa phương mới. Ngoài ra, việc giám sát và đánh giá quá trình luân chuyển cũng là yếu tố quan trọng. Cần có cơ chế đánh giá kết quả làm việc của cán bộ sau mỗi lần luân chuyển, từ đó rút ra bài học và điều chỉnh các chính sách phù hợp. Đặc biệt, cần có sự tham gia của các tổ chức chính trị, xã hội và nhân dân trong việc đánh giá cán bộ sau khi luân chuyển.

3. Kết luận

Nâng cao phẩm chất, năng lực công tác của đội ngũ cán bộ cấp xã vùng đồng bằng sông Cửu Long là nội dung quan trọng của công tác xây dựng hệ thống chính trị, bảo đảm đội ngũ này thực hiện tốt chức trách, nhiệm vụ được giao. Những giải pháp nâng cao phẩm chất, năng lực công tác của đội ngũ cán bộ cấp xã vùng đồng bằng sông Cửu Long có mối quan hệ biện chứng, tác động qua lại trong tính chỉnh thể, thống nhất, không tách rời nhau; thực hiện tốt giải pháp này là cơ sở, tiền đề để thực hiện các giải pháp tiếp theo.

Trong quá trình nâng cao phẩm chất, năng lực, phong cách của đội ngũ cán bộ cấp xã vùng đồng bằng sông Cửu Long cần phát huy sức mạnh tổng hợp của cả hệ thống chính trị, của người dân, doanh nghiệp và ý thức tự giác của mỗi cán bộ cấp xã trong thực hiện chức trách, nhiệm vụ. Có như vậy, đội ngũ cán bộ cấp xã mới đáp ứng được yêu cầu, nhiệm vụ mới đặt ra, góp phần quan trọng vào công tác vận hành mô hình chính quyền địa phương hai cấp phù hợp, hiệu quả, tạo sự chuyển biến mạnh mẽ về cải cách hành chính, đem lại những điều kiện thuận lợi để người dân, doanh nghiệp cùng tham gia vào xây dựng, phát triển kinh tế - xã hội địa phương trong kỷ nguyên phát triển mới của dân tộc.

_________________

Ngày nhận bài: 7-8-2025; Ngày bình duyệt: 8-10-2025; Ngày quyết định đăng: 16-10-2025.

Email tác giả: diendhdt@gmail.com

(1) Phát biểu của Tổng Bí thư Tô Lâm tại Đại hội Đảng bộ xã Nghĩa Trụ, Hưng Yên, nhiệm kỳ 2025-2030, https://baochinhphu.vn, ngày 14-7-2025.

(2) ĐCSVN: Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII, t.I, Nxb Chính trị quốc gia Sự thật, Hà Nội, 2021, tr.47.

(3) Hồ Chí Minh: Toàn tập, Nxb. Chính trị quốc gia Sự thật, Hà Nội, 2011, t.13, tr.83-84.

(4) Hoàng Anh: Mãi mãi học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh,, Nxb. Chính trị quốc gia, Hà Nội, 2009.

(5) ĐCSVN: Văn kiện đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII, tập 2, Nxb. Chính trị quốc gia, Hà Nội, 2021, tr.168.