Vận dụng phương pháp giáo dục của Hồ Chí Minh trong xây dựng môi trường học tập dân chủ, linh hoạt và sáng tạo tại các trường đại học tư thục trên địa bàn Hà Nội hiện nay

ThS NGUYỄN THỊ TÂM
Trường Đại học Kinh doanh và Công nghệ Hà Nội

1. Mở đầu

Đứng trước yêu cầu cần phải đổi mới mạnh mẽ từ nội dung, chương trình, phương pháp giáo dục đến môi trường giáo dục của giáo dục đại học ở Việt Nam, sự ra đời, phát triển của các cơ sở giáo dục đại học tư thục đã góp phần đáp ứng nhu cầu cấp thiết của xã hội, khi mà hệ thống giáo dục công lập chưa đáp ứng đủ khả năng, nhu cầu học tập và phát triển nghề nghiệp của một bộ phận nhân dân. Cụ thể, các trường đại học tư thục nói chung, trên địa bàn Hà Nội nói riêng trong mô hình tổ chức và hoạt động của mình đã không chỉ là một “địa chỉ tin cậy” khi mở rộng cơ hội học tập cho nhân dân thông qua việc đa dạng hóa phương thức đào tạo mà còn từng bước xây dựng môi trường học tập dân chủ, linh hoạt và sáng tạo góp phần nâng cao chất lượng nguồn nhân lực. Thực tế cho thấy là, việc xây dựng môi trường học tập thực sự dân chủ, linh hoạt và sáng tạo - những yếu tố cốt lõi giúp sinh viên phát huy năng lực của mình và vượt qua giới hạn của bản thân đã góp phần làm cho các cơ sở giáo dục đại học tư thục, nhất là đại học tư thục trên địa bàn Hà Nội thử nghiệm được nhiều phương pháp giáo dục sáng tạo, hội nhập quốc tế trên cơ sở vận dụng sáng tạo các phương pháp giáo dục toàn diện theo tư tưởng Hồ Chí Minh; trong đó có phương pháp giáo dục bình đẳng, đối thoại, nêu gương, tự học, thi đua gắn với khen thưởng… Sự vận dụng linh hoạt này không chỉ thúc đẩy đổi mới giáo dục, giúp phát huy tinh thần chủ động và sáng tạo của người học, phù hợp với mục tiêu phát triển nhân cách của người học, tạo nền tảng vững chắc cho việc xây dựng môi trường học tập dân chủ, linh hoạt, sáng tạo, mà còn giảm áp lực về chi ngân sách của Nhà nước và góp phần đa dạng hoá hệ thống giáo dục, đáp ứng được nhu cầu ngày càng cao của xã hội.

Bài viết sẽ phân tích khái quát phương pháp giáo dục của Hồ Chí Minh và việc vận dụng phương pháp giáo dục của Hồ Chí Minh trong giáo dục sinh viên các trường đại học tư thục trên địa bàn Hà Nội.

2. Nội dung

2.1. Phương pháp giáo dục của Hồ Chí Minh

Thuật ngữ “phương pháp” có nguồn gốc từ tiếng Hy Lạp “methodos” - con đường đi đến mục đích. Theo Từ điển Tiếng Việt, “phương pháp là cách thức được sử dụng để tiến hành một hoạt động cụ thể nào đó nhằm đạt được mục đích cụ thể”⁽¹⁾ Phương pháp luôn gắn với hoạt động của mỗi con người, đồng thời giúp cho con người hoàn thành những nhiệm vụ phù hợp với mục đích đã đề ra. Phương pháp bao giờ cũng gắn với mục đích, cấu trúc và nội dung, bởi nội dung quy định phương pháp, nhưng phương pháp cũng có tác động trở lại làm cho nội dung ngày càng hoàn thiện hơn. Vì thế, phương pháp được xem như cách thức tiến hành một hoạt động hoặc một loạt các hoạt động cụ thể để đạt được mục tiêu và từ những phân tích nêu trên, có thể hiểu phương pháp giáo dục là tổng hợp các cách thức hành động có trình tự, phối hợp tương tác với nhau của chủ thể giáo dục đến đối tượng giáo dục nhằm thực hiện tốt các nhiệm vụ giáo dục đã đề ra.

Phương pháp giáo dục của Hồ Chí Minh là một hệ thống cách thức, biện pháp tác động nhằm làm cho người được giáo dục thay đổi nhận thức, thái độ, hành vi theo hướng tích cực, phù hợp với truyền thống văn hóa của dân tộc và mục tiêu của sự nghiệp cách mạng. Phương pháp giáo dục của Người được hình thành trên ba nền tảng cơ bản: lý luận cách mạng khoa học của chủ nghĩa Mác - Lênin, tinh hoa văn hóa dân tộc và nhân loại cùng kinh nghiệm thực tiễn phong phú trong suốt quá trình hoạt động cách mạng. Đó là: 1) Trên nền tảng lý luận chủ nghĩa Mác - Lênin, Hồ Chí Minh thực hiện quan điểm giáo dục toàn diện, kết hợp lý luận với thực tiễn, đề cao tính thiết thực và đào tạo con người vừa hồng, vừa chuyên; 2) Sự kết tinh giữa giá trị đạo đức truyền thống phương Đông và tinh thần dân chủ, tiến bộ phương Tây làm cho phương pháp giáo dục của Người không chỉ đề cao vai trò và tư duy độc lập của người học mà còn thể hiện mang tính nhân văn sâu sắc; 3) Vốn trải nghiệm thực tiễn phong phú là cơ sở để Người xây dựng, phát triển phương pháp giáo dục linh hoạt, phù hợp với từng đối tượng, từng hoàn cảnh cụ thể; trong đó người thầy giữ vai trò nêu gương, dìu dắt học trò bằng cả tri thức và nhân cách. Tổng thể, phương pháp giáo dục của Hồ Chí Minh là sự hòa quyện giữa lý luận và thực tiễn, truyền thống và hiện đại, mang tính toàn diện, khoa học, dân chủ và sâu sắc. Trong bối cảnh giáo dục đứng trước những yêu cầu đổi mới mạnh mẽ, toàn diện thì các phương pháp giáo dục của Hồ Chí Minh không chỉ có ý nghĩa lý luận và thực tiễn sâu sắc, mà còn góp phần xây dựng một môi trường giáo dục dân chủ, linh hoạt và sáng tạo.

Thứ nhất, phương pháp giáo dục đối thoại, dân chủ của Hồ Chí Minh thể hiện quan điểm giáo dục lấy người học làm trung tâm, khẳng định vai trò chủ thể tích cực của người học trong quá trình tiếp thu tri thức và phát triển nhân cách. Trong đó, Hồ Chí Minh nhấn mạnh tính dân chủ trong quan hệ giữa người dạy và người học, coi đây là nền tảng để xây dựng môi trường học tập cởi mở, tôn trọng sự khác biệt, khuyến khích tranh luận và phát triển tư duy phản biện: “Nếu ban phụ trách có sáng kiến, có dân chủ thì trường tốt, nếu ban phụ trách lại quan liêu, mệnh lệnh, bớt xén, trường sẽ không ra gì hết” ⁽²⁾. Theo Người, để xây dựng một ngôi trường giáo dục tốt, đội ngũ cán bộ quản lý vừa phải phát huy tinh thần dân chủ, tôn trọng tập thể, đồng thời có tinh thần đổi mới, sáng tạo và ý thức trách nhiệm cao, vừa phải khắc phục bệnh quan liêu, điều hành theo kiểu mệnh lệnh áp đặt, thiếu minh bạch.

Thứ hai, phương pháp nêu gương trong giáo dục của Hồ Chí Minh có vai trò quan trọng hình thành đạo đức và lý tưởng sống cho người học, bởi: “Lấy gương người tốt, việc tốt để hằng ngày giáo dục lẫn nhau là một trong những cách tốt nhất để xây dựng Đảng, xây dựng các tổ chức cách mạng, xây dựng con người mới, cuộc sống mới” ⁽³⁾. Cũng theo Người, việc noi theo những tấm gương cụ thể, gần gũi trong thực tiễn đời sống là con đường thiết thực nhất để xây dựng con người mới xã hội chủ nghĩa - những con người có đạo đức, lý tưởng, biết sống và hành động vì lợi ích chung của cộng đồng, góp phần xây dựng xã hội tiến bộ, nhân văn. Phương pháp nêu gương, vì thế, không chỉ là công cụ giáo dục, mà còn là động lực thúc đẩy sự chuyển biến tích cực từ nhận thức đến hành vi. Trong tư tưởng Hồ Chí Minh, nêu gương không chỉ dừng ở vai trò người dạy mà còn bao trùm toàn bộ môi trường giáo dục, từ hành vi của cán bộ quản lý, giảng viên đến chính sách và văn hóa học đường. Trong bối cảnh giáo dục hiện đại, khi niềm tin xã hội vào nhà giáo và thể chế giáo dục cần được củng cố, thì việc xây dựng hình ảnh người thầy mẫu mực cả về tri thức lẫn nhân cách càng trở nên cấp thiết. Vì thế, nêu gương trong giáo dục không chỉ là giá trị truyền thống, mà còn là tiêu chí quan trọng để kiến tạo nền giáo dục có đạo đức, trách nhiệm và sự lan tỏa tích cực.

Thứ ba, thi đua gắn với khen thưởng là một phương pháp giáo dục tạo động lực trong quá trình học tập và rèn luyện đạo đức mà Hồ Chí Minh đề cao. Trong tư tưởng Hồ Chí Minh, thi đua không phải là sự ganh đua về thành tích, mà là thi đua gắn với khen thưởng chính là phương tiện để mỗi người tự hoàn thiện mình. Vì thế, thi đua trong giáo dục: “Thầy thi đua dạy, trò thi đua học. Thầy và trò thật thà đoàn kết và dùng cách dân chủ (thật thà tự phê bình và phê bình) để giúp nhau tiến bộ mạnh, tiến bộ mãi” ⁽⁴⁾ là thiết thực tạo ra môi trường học tập tích cực, giúp người học phát huy tiềm năng và hình thành động lực nội tại. Theo Hồ Chí Minh, “thi đua hình thức” hay “khen thưởng qua loa” (không đúng người, đúng việc, đúng lúc hay chiếu lệ, máy móc) đều phản tác dụng, làm mất ý nghĩa của thi đua trong môi trường giáo dục.

Thứ tư, phương pháp giáo dục tự học trong tư tưởng Hồ Chí Minh là học không chỉ ở trong nhà trường, mà là một quá trình liên tục, không ngừng nghỉ trong suốt cuộc đời: “Học hỏi là một việc phải tiếp tục suốt đời. Suốt đời phải gắn liền lý luận với công tác thực tế. Không ai có thể tự cho mình đã biết đủ rồi, biết hết rồi. Thế giới ngày ngày đổi mới, nhân dân ta ngày càng tiến bộ, cho nên chúng ta phải tiếp tục học và hành để tiến bộ kịp nhân dân”⁽⁵⁾. Phương pháp này thể hiện tư duy giáo dục khai phóng, mở rộng cơ hội học tập cho mọi tầng lớp nhân dân, đồng thời nhấn mạnh vai trò tự giác, tự rèn luyện và ý thức học tập không ngừng của mỗi cá nhân. Trong xã hội hiện đại, khi yêu cầu cập nhật tri thức và kỹ năng ngày càng cao, phương pháp học tập suốt đời trở thành xu thế tất yếu thì việc vận dụng phương pháp giáo dục này sẽ góp phần xây dựng hệ sinh thái giáo dục mở, đa dạng phương thức đào tạo, linh hoạt về nội dung và thời gian học tập, đáp ứng yêu cầu của thực tiễn đòi hỏi.

Thứ năm, Hồ Chí Minh đề cao phương pháp giáo dục phù hợp với đối tượng, điều kiện, nhu cầu của người học và xã hội thể hiện rõ sự tôn trọng, phát huy tối đa tiềm năng của từng người học trong từng điều kiện, hoàn cảnh cụ thể: “Đại học thì cần kết hợp lý luận khoa học với thực hành, ra sức học tập lý luận và khoa học tiên tiến của các nước bạn, kết hợp với thực tiễn của nước ta, để thiết thực giúp ích cho công cuộc xây dựng nước nhà” ⁽⁶⁾. Thực tế cho thấy rằng, việc xây dựng các chương trình đào tạo giáo dục mang tính cá nhân hóa, phương pháp dạy học linh hoạt, gắn lý thuyết với thực hành, kết hợp giữa đào tạo chuyên môn với phát triển kỹ năng trong giáo dục đại học ở Việt Nam là biểu hiện sinh động của việc vận dụng, kế thừa phương pháp này trong thực tiễn.

Có thể thấy, các phương pháp giáo dục của Hồ Chí Minh là một hệ thống tư tưởng sâu sắc, vừa khẳng định vai trò công cụ truyền thụ tri thức, vừa thể hiện rõ tinh thần dân chủ, tính linh hoạt, sức sáng tạo của môi trường giáo dục dân chủ (thể hiện sự tôn trọng vai trò người học, đối thoại bình đẳng giữa thầy và trò; sự linh hoạt tiếp cận phù hợp với từng đối tượng, hoàn cảnh và mục tiêu đào tạo cụ thể).

2.2. Vận dụng phương pháp giáo dục của Hồ Chí Minh trong xây dựng môi trường học tập dân chủ, linh hoạt và sáng tạo cho sinh viên các trường đại học tư thục trên địa bàn Hà Nội

Trong bối cảnh giáo dục đại học tư thục trên địa bàn Hà Nội đang từng bước chuyển mình mạnh mẽ, thích ứng với các yêu cầu của thời đại số và hội nhập quốc tế thì việc xây dựng môi trường học tập mang tính dân chủ, linh hoạt và sáng tạo vừa trở thành một yêu cầu bức thiết vừa là mục tiêu cốt lõi trong đổi mới giáo dục đại học. Những yêu cầu này không chỉ được thể hiện rõ trong Nghị quyết 52-NQ/TW (2019), Quyết định 131/QĐ-TTg (2022), Nghị quyết 57-NQ/TW (2024), Nghị quyết 68-NQ/TW (2025) của Bộ Chính trị, với định hướng là phát triển giáo dục theo hướng mở, linh hoạt, tăng cường năng lực tự học, sáng tạo, thúc đẩy chuyển đổi số và xây dựng mô hình giáo dục chất lượng cao phục vụ phát triển bền vững, mà còn được các trường đại học tư thục trên địa bàn Hà Nội triển khai kết hợp với việc vận dụng sáng tạo các phương pháp giáo dục của Hồ Chí Minh Minh phù hợp với sứ mệnh của các trường đại học tư thục, với bối cảnh đương đại trong một quá trình giáo dục dân chủ, chủ động, linh hoạt và sáng tạo.

Một là, vận dụng phương pháp giáo dục của Hồ Chí Minh trong xây dựng môi trường học tập dân chủ.

Cùng với quá trình đổi mới giáo dục, phương pháp giáo dục của Hồ Chí Minh mang đậm tinh thần dân chủ, thể hiện rõ việc chú trọng vai trò trung tâm, chủ thể sáng tạo của người học trong quá trình giáo dục đã và đang từng bước được hiện thực hóa tại một số trường đại học tư thục tiêu biểu trên địa bàn Hà Nội. Cụ thể, tại trường đại học VinUni, mô hình quản trị đại học được xây dựng theo hướng hiện đại, dân chủ; trong đó sinh viên được tham gia vào các diễn đàn học thuật, phản hồi trực tiếp về chất lượng giảng dạy thông qua hệ thống khảo sát định kỳ. Các hội đồng cố vấn học thuật và câu lạc bộ sinh viên được trao quyền tự chủ về tổ chức, hoạt động đúng với tinh thần giáo dục là quá trình song hành giữa người dạy và người học.

Trong khi đó, ở trường đại học RMIT Việt Nam, môi trường học thuật dân chủ được thiết lập thông qua hệ thống “student voice” - cơ chế tiếp nhận, phản hồi từ sinh viên về giảng viên, chương trình và điều kiện học tập. Theo đó, sinh viên được trực tiếp đối thoại với lãnh đạo khoa, trường trong các phiên họp mở - phản ánh rõ tính minh bạch, đối thoại và sự tôn trọng người học. Còn tại trường đại học FPT, mô hình giảng viên chủ nhiệm được triển khai nhằm tạo không gian đối thoại mở giữa sinh viên và nhà trường. Trong quá trình học tập, các nhóm sinh viên được khuyến khích phản ánh các vấn đề liên quan đến học tập, kỷ luật, tâm lý học đường… tạo nên một mô hình giáo dục gần gũi, linh hoạt và dân chủ.

Tại các trường đại học Thăng Long, Kinh doanh và Công nghệ Hà Nội thì các buổi đối thoại của sinh viên với lãnh đạo khoa, với hội đồng cố vấn học tập được tổ chức định kỳ, thể hiện rõ quyền tham gia và sự phản biện của sinh viên. Diễn đàn này không chỉ thể hiện tính dân chủ, đối thoại, bình đẳng trong môi trường giáo dục theo phương pháp giáo dục của Hồ Chí Minh, mà còn phù hợp với định hướng đổi mới quản trị đại học theo Luật sửa đổi bổ sung một số điều của Luật Giáo dục đại học năm 2019.

Thực tế khảo sát ở một số trường đại học tư thục trên địa bàn Hà Nội cũng cho thấy, phương pháp giáo dục của Hồ Chí Minh không chỉ được vận dụng sáng tạo, linh hoạt phù hợp điều kiện cụ thể của từng nhà trường; không chỉ dừng lại ở việc tạo dựng không gian lớp học, mà dân chủ còn được thể hiện trong đời sống học thuật, trong các quy trình công khai về tài chính, tuyển sinh, xét học bổng, đánh giá giảng viên và phát triển chương trình đào tạo. Việc áp dụng hệ thống quản trị minh bạch, trong đó sinh viên được quyền tiếp cận và giám sát các hoạt động của nhà trường chính là minh chứng sinh động của việc đề cao tinh thần dân chủ trong tổ chức, hoạt động và lãnh đạo nhà trường cũng như việc thực hiện mô hình hội đồng trường hiện nay - nơi có sự tham gia của giảng viên, sinh viên, đại diện doanh nghiệp không chỉ tạo nên một hệ sinh thái quản trị đại học dân chủ, đa chiều và gắn kết với nhu cầu xã hội, mà còn làm cho tư tưởng Hồ Chí Minh về giáo dục nói chung, các phương pháp giáo dục của Người nói riêng trở nên có ý nghĩa sâu sắc hơn, phù hợp với chủ trương đổi mới quản trị và phương pháp giáo dục đại học tư thục hiện nay trên địa bàn Hà Nội.

Vận dụng phương pháp giáo dục của Hồ Chí Minh trong xây dựng môi trường học tập dân chủ, linh hoạt và sáng tạo vừa khẳng định vai trò chủ thể của sinh viên trên tinh thần lấy người học làm trung tâm, vừa góp phần nâng cao hiệu quả đào tạo, đồng thời củng cố niềm tin và trách nhiệm xã hội của các cơ sở giáo dục tư thục trong hệ thống giáo dục đại học ở Việt Nam.

Hai là, vận dụng phương pháp giáo dục của Hồ Chí Minh trong xây dựng môi trường học tập mở, linh hoạt và sáng tạo.

Lý luận chủ nghĩa Mác - Lênin và tư tưởng Hồ Chí Minh Hồ Chí Minh đều khẳng định nguyên tắc học đi đôi với hành, lý luận gắn liền với thực tiễnlà vô cùng quan trọng. Bởi theo Hồ Chí Minh, giáo dục xuất phát từ thực tiễn, phục vụ thực tiễn và trở lại cải tạo thực tiễn là giáo dục cao cả, nhân văn và sâu sắc nhất. Việc thấu triệt tư tưởng của Người về giáo dục (không chỉ thực hiện sứ mệnh truyền đạt kiến thức, mà còn giúp người học áp dụng những gì đã học được vào thực hiện cuộc sống nhằm cải thiện và phát triển xã hội) sẽ khuyến khích sự linh hoạt và sáng tạo trong quá trình giảng dạy, phù hợp với yêu cầu đổi mới giáo dục hiện nay đã được các trường đại học tư thục trên địa bàn Hà Nội triển khai.

Đó chính là quá trình từng bước đổi mới chương trình, phương pháp giảng dạy, tăng cường các hoạt động trải nghiệm, hướng nghiệp, giúp sinh viên rèn luyện tính độc lập, sự chủ động học và hành, nâng cao khả năng thích ứng, kỹ năng sống, đáp ứng yêu cầu của xã hội. Đó cũng chính là sự chuyển dần từ phương pháp giảng dạy truyền thống sang mô hình mở, linh hoạt, sáng tạo; là các chương trình học không còn đóng khung trong giáo trình cố định, mà là được thiết kế theo hướng mở rộng, tích hợp liên ngành, có sự linh hoạt theo nhu cầu học tập cá nhân. Việc vận dụng phương pháp giáo dục của Hồ Chí Minh để vừa tăng cường sự tương tác hai chiều giữa giảng viên và sinh viên, vừa phù hợp tính chủ động, năng lực, sở trường, điều kiện học tập và định hướng nghề nghiệp của từng sinh viên thực tế không chỉ giúp người học tham gia vào quá trình kiến tạo tri thức, mà còn đồng thời phát huy tính dân chủ, hợp tác trong giáo dục, phù hợp với tinh thần người dạy và người học là hai chủ thể cùng tham gia giáo dục.

Theo đó, các trường đại học RMIT Việt Nam, FPT, VinUni, Phenikaa, Thăng Long, Kinh doanh và Công nghệ Hà Nội đều đang triển khai mô hình học tập theo dự án, học thông qua trải nghiệm thực tiễn và tăng cường hoạt động khởi nghiệp, nghiên cứu ứng dụng ngay từ khi còn ngồi trên ghế nhà trường. Tại trường đại học FPT, sinh viên được khuyến khích tham gia các dự án thực tế với doanh nghiệp ngay từ năm thứ hai và các môn học mềm được tích hợp vào chương trình đào tạo kỹ thuật để phát triển năng lực toàn diện. Trường đại học VinUni thực hiện phát triển mô hình giáo dục cá thể hóa, cho phép sinh viên tự xây dựng lộ trình học tập linh hoạt theo mục tiêu nghề nghiệp riêng. Trường đại học Phenikaa xây dựng các chương trình hợp tác đào tạo liên ngành (STEM - kỹ thuật, y sinh, công nghệ...) cùng với định hướng phát triển hệ sinh thái khởi nghiệp đổi mới sáng tạo. Trường đại học Kinh doanh và Công nghệ Hà Nội thường xuyên tổ chức các buổi sinh hoạt chuyên đề về phương pháp giáo dục của Hồ Chí Minh trong các lớp học chính trị đầu khóa, lớp cảm tình Đoàn, Đảng phù hợp với điều kiện của sinh viên trường tư thục…

Đây chính là triển khai các hoạt động giáo dục mang tính tích hợp, kết hợp phương pháp giáo dục của Hồ Chí Minh với mô hình giáo dục khai phóng hiện đại của các nhà trường, khẳng định sự sâu sắc, nhân văn nguyên lý giáo dục mở, sáng tạo, linh hoạt, phù hợp với từng đối tượng trong phương pháp giáo dục của Hồ Chí Minh. Hiện thực sinh động tại các trường đại học tư thục trên địa bàn Hà Nội này cho thấy khả năng lồng ghép các phương pháp giáo dục của Hồ Chí Minh vào thực tiễn triển khai các chương trình, kế hoạch phát triển giáo dục đại học của quốc gia nhằm nâng cao chất lượng nguồn nhân lực, phát huy tiềm năng sinh viên và nâng tầm vị thế của giáo dục tư thục trong hệ thống giáo dục quốc dân; đồng thời góp phần khẳng định giá trị lý luận và tính đương đại phương pháp giáo dục của Hồ Chí Minh trong bối cảnh mới.

3. Kết luận

Việc vận dụng phương pháp giáo dục của Hồ Chí Minh trong giáo dục sinh viên các trường đại học tư thục trên địa bàn Hà Nội theo hướng mở, linh hoạt và hiện đại có ý nghĩa kế thừa giá trị giáo dục truyền thống của dân tộc và là giải pháp khả thi nhằm nâng cao chất lượng đào tạo đại học. Các phương pháp giáo dục của Hồ Chí Minh được triển khai trong thực tiễn, phù hợp điều kiện của từng trường đại học tư thục gắn với phát triển không gian học tập số, tăng cường đối thoại, thi đua, khen thưởng, tự học và xây dựng môi trường học tập linh hoạt phù hợp với đối tượng người học… chính là chiến lược phát triển bền vững cho các trường đại học tư thục, góp phần đổi mới quá trình dạy và học, nâng cao chất lượng đào tạo, đồng thời khẳng định vị thế, vai trò của mình vào sự phát triển nền giáo dục đại học Việt Nam và vươn tầm quốc tế.

_________________

Ngày nhận bài: 23-8-2025; Ngày bình duyệt: 24-8-2025; Ngày duyệt đăng: 25-8-2025.

Email tác giả: tamhubt2009@gmail.com

(1) Từ điển tiếng Việt, Nhà xuất bản Đà Nẵng, 2000, tr. 492.

(2) Hồ Chí Minh: Toàn tập, t.13, Nxb Chính trị quốc gia Sự thật, Hà Nội, 2011, tr.438.

(3) Hồ Chí Minh: Toàn tập, t.15, Sđd, tr.672.

(4) Hồ Chí Minh: Toàn tập, t.7, Sđd, tr.400.

(5), (6) Hồ Chí Minh: Toàn tập, t.10, Sđd, tr.377, 186.