Nâng cao chất lượng nguồn nhân lực đáp ứng yêu cầu chuyển đổi số nền kinh tế trên địa bàn tỉnh Sơn La

ThS ĐỖ HỮU HOÀNG

1. Mở đầu

Trong tiến trình chuyển đổi số, nguồn nhân lực được xác định là yếu tố trung tâm, giữ vai trò quyết định chất lượng, tốc độ và hiệu quả của quá trình chuyển đổi trong mọi lĩnh vực kinh tế xã hội. Đối với tỉnh Sơn La là địa phương miền núi còn nhiều khó khăn, vai trò của nguồn nhân lực trong chuyển đổi số càng có ý nghĩa chiến lược, mang tính bản lề cho phát triển bền vững và rút ngắn khoảng cách với các địa phương khác.

Nguồn nhân lực đóng vai trò quyết định thúc đẩy triển khai và vận hành chuyển đổi số. Bởi chuyển đổi số không chỉ là việc ứng dụng công nghệ mà là sự chuyển đổi mô hình hoạt động, tổ chức lại quy trình sản xuất, kinh doanh, dịch vụ và quản trị xã hội dựa trên công nghệ số và dữ liệu số. Để công nghệ thực sự phát huy tác dụng thì con người - cụ thể là nguồn nhân lực có kỹ năng số phải làm chủ được công nghệ, để ứng dụng vào thực tiễn địa phương.

2. Nội dung

2.1. Thực trạng nguồn nhân lực đáp ứng yêu cầu chuyển đổi số nền kinh tế ở tỉnh Sơn La

Tỉnh Sơn La đã có định hướng, nhất quán trong quy hoạch phát triển nhân lực gắn với chiến lược phát triển kinh tế - xã hội. Tỉnh đã ban hành nhiều nghị quyết, đề án, kế hoạch chuyên đề, như Đề án “Phát triển nguồn nhân lực tỉnh Sơn La giai đoạn 2021-2025, định hướng đến năm 2030”, Kế hoạch số 145/KH-UBND về chuyển đổi số tỉnh Sơn La đến năm 2025, định hướng đến năm 2030, trong đó xác định rõ việc phát triển nhân lực số là một trong ba trụ cột quan trọng của chuyển đổi số, bên cạnh chính quyền số và kinh tế số. Trong lộ trình phát triển nguồn nhân lực giai đoạn 2021- 2025, tỉnh Sơn La đã xác định những mục tiêu cụ thể nhằm nâng cao chất lượng và hiệu quả sử dụng nguồn lao động, đáp ứng yêu cầu phát triển kinh tế - xã hội trong giai đoạn mới. Một trong những trọng tâm là tiếp tục nâng cao tỷ lệ lao động qua đào tạo với cơ cấu hợp lý. Cụ thể, năm 2025, tỉnh đặt mục tiêu tỷ lệ lao động qua đào tạo đạt 65%, trong đó có 30% được cấp văn bằng, chứng chỉ; đến năm 2030, tỷ lệ này tăng lên 75%, với 40% có văn bằng, chứng chỉ. Tỷ lệ lao động qua đào tạo được nâng lên 51,2% vào năm 2025 và 60,7% vào năm 2030⁽¹⁾.

Để nâng cao chất lượng nguồn nhân lực số, tỉnh đã chủ động phối hợp với Cục Chuyển đổi số quốc gia và Cục An toàn thông tin triển khai các khóa bồi dưỡng kiến thức cơ bản về chuyển đổi số và an toàn thông tin dành cho đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức trong các cơ quan nhà nước, thông qua nền tảng đào tạo trực tuyến mở (MOOCs). Đến nay, toàn tỉnh đã có 1.610 cán bộ, công chức, viên chức được cấp tài khoản học tập; trong đó, tỷ lệ hoàn thành khóa học đạt 67%⁽²⁾.

Bên cạnh đó, tỉnh cũng phối hợp với Viện đào tạo, bồi dưỡng nguồn nhân lực mời các giảng viên là tiến sĩ, chuyên gia có chuyên môn sâu và kinh nghiệm thực tiễn trong lĩnh vực ứng dụng trí tuệ nhân tạo (AI) trực tiếp tham gia giảng dạy, tập huấn cho 527 cán bộ, công chức, viên chức thuộc các sở, ngành, UBND các xã, phường... Riêng Sở Khoa học và Công nghệ đã chủ trì tổ chức 3 hội nghị tập huấn chuyên đề về khai thác và ứng dụng trí tuệ nhân tạo, thu hút sự tham gia của 70 cán bộ, công chức, viên chức⁽³⁾.

Tỉnh Sơn La đã thể hiện tầm nhìn chiến lược khi chú trọng đào tạo nhân lực số cho khu vực nông thôn, miền núi - nơi cư trú chủ yếu của đồng bào dân tộc thiểu số. Việc tổ chức các lớp tập huấn sử dụng phần mềm quản lý, kỹ năng khai thác dữ liệu, kỹ năng tiếp cận dịch vụ công trực tuyến mức độ 3, 4... không chỉ giúp đội ngũ cán bộ cấp xã, phường từng bước tiếp cận công nghệ số mà còn tạo điều kiện để người dân được hưởng lợi trực tiếp từ thành quả chuyển đổi số.

Trong lĩnh vực giáo dục và đào tạo, tỉnh đã đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin trong dạy học, triển khai các chương trình giáo dục số, bước đầu trang bị kỹ năng số cho học sinh, giáo viên, từ đó góp phần hình thành thế hệ nhân lực trẻ có khả năng thích ứng nhanh với nền kinh tế số trong tương lai.

Ngoài ra, sự hưởng ứng tích cực từ cộng đồng doanh nghiệp, đặc biệt là các doanh nghiệp khởi nghiệp sáng tạo, doanh nghiệp công nghệ thông tin trong tỉnh cũng là một điểm sáng trong quá trình phát triển nguồn nhân lực số. Một số doanh nghiệp đã chủ động phối hợp với các trường đại học, cơ sở giáo dục nghề nghiệp trên địa bàn để xây dựng chương trình đào tạo phù hợp với yêu cầu thực tiễn, đồng thời tiếp nhận sinh viên thực tập, đào tạo tại chỗ, góp phần tạo cầu nối giữa đào tạo và sử dụng nhân lực số. Những nỗ lực này đã cho thấy chuyển đổi số ở Sơn La không chỉ là chủ trương của chính quyền mà đang dần trở thành phong trào xã hội rộng khắp, trong đó yếu tố con người được đặt ở vị trí trung tâm của quá trình đổi mới.

Tuy nhiên, nguồn nhân lực số trên địa bàn tỉnh vẫn còn hạn chế cả về số lượng và chất lượng. Phần lớn các cơ quan, đơn vị, cơ sở chưa bố trí được cán bộ chuyên trách về chuyển đổi số, mà chủ yếu là cán bộ kiêm nhiệm đảm nhận nhiệm vụ này, dẫn đến chất lượng công tác tham mưu còn chưa đáp ứng yêu cầu thực tiễn. Đội ngũ cán bộ, công chức làm công tác chuyển đổi số còn thiếu và yếu, khó thu hút nguồn nhân lực chất lượng cao. Bên cạnh đó, các hệ thống thông tin, cơ sở dữ liệu chuyên ngành hiện nay chủ yếu phục vụ cho hoạt động chuyên môn, nghiệp vụ nội bộ của từng ngành, lĩnh vực, chưa thực hiện được việc kết nối, chia sẻ dữ liệu với các hệ thống thông tin, cơ sở dữ liệu khác trong toàn tỉnh, gây hạn chế trong khai thác và sử dụng hiệu quả nguồn dữ liệu dùng chung⁽⁴⁾.

Tỉnh đã tổ chức nhiều hội thảo, sự kiện tuyên truyền (cuộc thi tìm hiểu chuyển đổi số, Ngày Chuyển đổi số...), song chất lượng chuyển đổi nhận thức giữa các cấp chưa đồng đều. Dù đã xây dựng chính quyền điện tử và hạ tầng số (ví dụ hệ thống phòng học thông minh, bệnh viện thông minh…), việc chia sẻ, chuẩn hoá dữ liệu giữa các ngành, địa phương vẫn chưa rộng rãi và hiệu quả

2.2. Giải pháp nâng cao chất lượng nguồn nhân lực đáp ứng yêu cầu chuyển đổi số nền kinh tế trên địa bàn tỉnh Sơn La trong thời gian tới

Một là, tổ chức đào tạo kỹ năng số theo hướng phân nhóm đối tượng, thiết thực, linh hoạt và bám sát thực tiễn địa phương. Đào tạo kỹ năng số là một trong những nội dung then chốt nhằm nâng cao chất lượng nguồn nhân lực đáp ứng yêu cầu chuyển đổi số nền kinh tế trong bối cảnh hiện nay. Đối với tỉnh Sơn La, ở địa bàn miền núi còn nhiều khó khăn, có cơ cấu dân cư đa dạng, tỷ lệ lao động nông nghiệp còn cao, thì việc tổ chức đào tạo kỹ năng số càng cần được thực hiện một cách khoa học, có trọng tâm, trọng điểm và phù hợp với đặc thù vùng miền. Để làm được điều đó, tỉnh cần triển khai đào tạo theo hướng phân nhóm đối tượng cụ thể, như: cán bộ, công chức, viên chức các cấp; doanh nhân, chủ cơ sở sản xuất kinh doanh; người lao động trong khu vực nông thôn; thanh niên, học sinh, sinh viên; đồng bào dân tộc thiểu số… Việc phân nhóm sẽ giúp xác định đúng nhu cầu, trình độ xuất phát, khả năng tiếp nhận và lĩnh vực ứng dụng công nghệ số của từng nhóm, từ đó xây dựng nội dung và phương pháp đào tạo phù hợp.

Chẳng hạn, đối với đội ngũ cán bộ, công chức cấp xã, cần ưu tiên đào tạo về sử dụng phần mềm quản lý công việc, dịch vụ công trực tuyến, kỹ năng tương tác qua môi trường số, trong khi đó với nông dân hoặc chủ hộ sản xuất nhỏ, có thể tập trung vào kỹ năng tìm kiếm thị trường nông sản, ứng dụng thương mại điện tử, sử dụng thiết bị di động trong truy xuất nguồn gốc hoặc điều khiển sản xuất thông minh.

Đồng thời, phương thức đào tạo cũng cần linh hoạt và đa dạng, kết hợp giữa trực tiếp và trực tuyến, đào tạo tại chỗ và đào tạo tập trung, tận dụng hạ tầng công nghệ sẵn có và nền tảng học liệu mở, từ đó giúp người học tiếp cận tri thức dễ dàng hơn, giảm chi phí và rút ngắn thời gian học tập. Việc tổ chức các lớp học ngắn hạn, mô-đun hóa nội dung, kết hợp đào tạo lý thuyết với thực hành tại địa phương, gắn với thực tiễn sẽ làm tăng hiệu quả tiếp thu và khả năng ứng dụng của học viên. Quan trọng hơn, chương trình đào tạo kỹ năng số cần thường xuyên được cập nhật theo xu hướng công nghệ và thực trạng phát triển chuyển đổi số tại tỉnh Sơn La để bảo đảm tính thực tiễn, đồng bộ với tiến trình hiện đại hóa nền kinh tế.

Cần kết nối chặt chẽ với các trường đại học, viện nghiên cứu, doanh nghiệp công nghệ trong và ngoài tỉnh, để chuyển giao tri thức số cho lực lượng lao động địa phương một cách nhanh chóng và hiệu quả. Đây là giải pháp căn cơ nhằm tạo nền tảng nhân lực số đủ năng lực tiếp nhận và triển khai các ứng dụng số trong quản lý, sản xuất, kinh doanh, phục vụ cho mục tiêu phát triển kinh tế số toàn diện tại tỉnh Sơn La trong giai đoạn tới.

Hai là, chuẩn hóa bộ khung năng lực số và hệ thống đánh giá định kỳ năng lực nhân lực theo ngành, lĩnh vực. Trong bối cảnh chuyển đổi số đang diễn ra mạnh mẽ và tác động sâu rộng đến mọi lĩnh vực của đời sống kinh tế - xã hội, việc chuẩn hóa bộ khung năng lực số và thiết lập hệ thống đánh giá định kỳ năng lực nhân lực theo ngành, lĩnh vực là điều kiện tiên quyết để nâng cao chất lượng nguồn nhân lực số một cách bài bản và bền vững. Đối với tỉnh Sơn La, một địa phương có sự chênh lệch lớn về trình độ lao động giữa các khu vực và ngành nghề, việc xây dựng và áp dụng khung năng lực số đóng vai trò định hướng, giúp xác định rõ những kỹ năng, kiến thức và thái độ cần thiết cho từng nhóm nhân lực trong từng vị trí công việc cụ thể gắn với đặc thù của từng lĩnh vực như: nông nghiệp, công nghiệp chế biến, dịch vụ, du lịch, logistics, giáo dục, y tế, hành chính công...

Khung năng lực số cần được xây dựng theo chuẩn quốc gia hoặc tham khảo các mô hình quốc tế đã được chứng thực, đồng thời điều chỉnh phù hợp với điều kiện thực tế và yêu cầu phát triển của địa phương. Cấu trúc khung cần bao gồm các năng lực cốt lõi như: hiểu biết công nghệ cơ bản, kỹ năng sử dụng công cụ số, năng lực phân tích dữ liệu, tư duy số, năng lực bảo mật thông tin và năng lực học tập suốt đời trong môi trường số. Việc chuẩn hóa như vậy giúp tạo ra một ngôn ngữ chung trong đào tạo, tuyển dụng, bồi dưỡng và đánh giá năng lực số, từ đó định hướng người học, cơ sở đào tạo cũng như các cơ quan quản lý nhân lực.

Cùng với đó, cần thiết lập một hệ thống đánh giá định kỳ năng lực số theo ngành, lĩnh vực, để không chỉ kiểm tra mức độ đạt chuẩn ban đầu mà còn theo dõi sự tiến bộ của người lao động theo thời gian. Các công cụ đánh giá nên được thiết kế dưới dạng bộ câu hỏi trắc nghiệm, tình huống thực tiễn, hoặc mô phỏng công việc số hóa trong từng ngành nghề. Kết quả đánh giá không chỉ phục vụ cho công tác tuyển dụng, bổ nhiệm, mà còn là căn cứ quan trọng để xác định nhu cầu bồi dưỡng, đào tạo lại và phát triển năng lực liên tục. Tỉnh Sơn La cần triển khai hệ thống này trước hết trong các cơ quan hành chính nhà nước, đơn vị sự nghiệp công lập, sau đó mở rộng đến các doanh nghiệp, hợp tác xã, cơ sở sản xuất và tổ chức xã hội.

Việc chuẩn hóa và đánh giá năng lực số sẽ giúp tỉnh xây dựng được một “bản đồ năng lực số” toàn diện, từ đó có cơ sở hoạch định chính sách nhân lực số chính xác, hiệu quả và phù hợp với lộ trình chuyển đổi số của từng ngành, từng lĩnh vực. Đồng thời, đây cũng là căn cứ để các nhà quản lý đánh giá sự sẵn sàng chuyển đổi số của nguồn nhân lực, phát hiện sớm những “khoảng trống” về kỹ năng và kiến thức để có kế hoạch bổ sung kịp thời, bảo đảm nguồn nhân lực của tỉnh Sơn La có thể thích ứng nhanh chóng với yêu cầu của nền kinh tế số.

Ba là, gắn kết chặt chẽ giữa đào tạo nhân lực với nhu cầu thực tế trong chuyển đổi số của nền kinh tế tỉnh. Một trong những thách thức lớn hiện nay đối với công tác đào tạo nguồn nhân lực là tình trạng mất cân đối giữa nội dung đào tạo và yêu cầu thực tế của quá trình chuyển đổi số trong từng ngành, từng lĩnh vực cụ thể. Tại tỉnh Sơn La, quá trình chuyển đổi số đang diễn ra không đồng đều, với các lĩnh vực như hành chính công, nông nghiệp công nghệ cao, thương mại điện tử, du lịch thông minh, logistics vùng cao… đều đặt ra những yêu cầu rất riêng về kỹ năng, kiến thức, phương pháp làm việc. Tuy nhiên, nhiều chương trình đào tạo hiện nay vẫn mang tính lý thuyết, chưa được cập nhật theo thực tiễn, dẫn đến tình trạng nhân lực sau đào tạo khó thích ứng với công việc cụ thể, gây lãng phí nguồn lực và làm chậm tiến trình chuyển đổi số.

Vì vậy, việc gắn kết chặt chẽ giữa đào tạo nhân lực và nhu cầu thực tế của nền kinh tế số của tỉnh là một yêu cầu cấp thiết. Trước hết, tỉnh cần tổ chức các hoạt động khảo sát, đánh giá cụ thể về nhu cầu nhân lực số trong từng ngành, từng khu vực, từng loại hình tổ chức (doanh nghiệp, hợp tác xã, hộ kinh doanh, cơ quan hành chính...), từ đó xác định rõ những kỹ năng nào đang thiếu hụt, vị trí việc làm nào cần bổ sung, công nghệ nào đang cần ứng dụng, để truyền đạt đúng và đủ cho người học. Tiếp theo, các cơ sở đào tạo, đặc biệt là các trường nghề, trung tâm giáo dục thường xuyên…, cần xây dựng chương trình đào tạo mở, linh hoạt, cập nhật thường xuyên theo yêu cầu đặt hàng của doanh nghiệp, chính quyền và cộng đồng.

Ngoài ra, việc thiết lập cơ chế hợp tác ba bên giữa Nhà nước - nhà trường - doanh nghiệp cần được thúc đẩy mạnh mẽ. Chính quyền tỉnh Sơn La đóng vai trò định hướng chiến lược, cung cấp thông tin và hỗ trợ chính sách; doanh nghiệp nêu rõ nhu cầu, cung cấp thực tiễn và cam kết tiếp nhận nhân lực sau đào tạo; còn các cơ sở đào tạo đóng vai trò kết nối và triển khai. Cần hình thành các mô hình “học đi đôi với hành” như thực tập, học kỳ doanh nghiệp, liên kết đào tạo theo đơn đặt hàng, nhằm đưa người học tiếp cận môi trường số thực tế ngay từ giai đoạn học tập. Việc phối hợp cũng có thể mở rộng sang hình thức đồng phát triển các nền tảng học tập số, thư viện học liệu số dùng chung, các hội thảo chuyên đề, cuộc thi đổi mới sáng tạo số trong cộng đồng học sinh, sinh viên gắn với yêu cầu cụ thể của tỉnh. Tăng cường tính thực tiễn trong đào tạo, gắn với nhu cầu và chiến lược phát triển kinh tế số của tỉnh Sơn La không chỉ góp phần nâng cao chất lượng và hiệu quả sử dụng nguồn nhân lực mà còn tạo động lực đổi mới toàn diện mô hình đào tạo, góp phần thúc đẩy tiến trình chuyển đổi số đi vào chiều sâu, bền vững và phù hợp với điều kiện đặc thù của địa phương.

Bốn là, phát triển đội ngũ cán bộ nòng cốt về chuyển đổi số tại trung tâm hành chính công của cấp xã. Trong tiến trình chuyển đổi số nền kinh tế và xây dựng chính quyền số tại tỉnh Sơn La, cấp xã đóng vai trò đặc biệt quan trọng vì đây là cấp trực tiếp triển khai các dịch vụ công, tiếp nhận và xử lý yêu cầu của người dân, doanh nghiệp. Tuy nhiên, thực tế cho thấy, đội ngũ cán bộ tại trung tâm hành chính công cấp xã hiện nay còn thiếu và yếu về kỹ năng số, hạn chế trong việc vận hành các phần mềm quản lý, cung cấp dịch vụ công trực tuyến, xử lý hồ sơ trên môi trường số và đặc biệt là khả năng phối hợp liên thông dữ liệu với các cấp trên. Vì vậy, việc phát triển đội ngũ cán bộ nòng cốt về chuyển đổi số tại cấp xã không chỉ là yêu cầu trước mắt mà còn là chiến lược lâu dài để xây dựng nền hành chính hiện đại, minh bạch, hiệu quả và phục vụ tốt hơn nhu cầu của người dân.

Đội ngũ cán bộ nòng cốt ở đây được hiểu là những người có năng lực công nghệ thông tin - truyền thông, có khả năng tham mưu, hướng dẫn, tổ chức và triển khai các nhiệm vụ liên quan đến chuyển đổi số trong toàn bộ hoạt động của chính quyền cấp xã. Để phát triển được lực lượng này, cần có kế hoạch tuyển chọn, bồi dưỡng và phân công rõ ràng. Về tuyển chọn, tỉnh Sơn La có thể ưu tiên tuyển dụng những người trẻ, có chuyên môn công nghệ thông tin, điện tử viễn thông, khoa học dữ liệu… vào làm việc tại trung tâm hành chính công cấp xã; đồng thời, rà soát lại đội ngũ hiện có để lựa chọn một số cán bộ có năng lực, phẩm chất, tinh thần cầu thị để bồi dưỡng, phát triển thành lực lượng nòng cốt.

Về đào tạo, cần xây dựng chương trình tập huấn chuyên sâu cho cán bộ nòng cốt theo các chủ đề như: sử dụng các nền tảng số của chính quyền, bảo mật dữ liệu và an toàn thông tin, tích hợp và chia sẻ dữ liệu giữa các hệ thống, hướng dẫn người dân sử dụng dịch vụ công trực tuyến mức độ 3, 4 và cập nhật các quy định pháp lý liên quan đến quản trị số. Việc đào tạo nên gắn liền với thực hành tại chỗ, “cầm tay chỉ việc”, thông qua các mô hình điểm hoặc sự hỗ trợ trực tiếp từ các chuyên gia chuyển đổi số của tỉnh hoặc các doanh nghiệp công nghệ có năng lực.

Bên cạnh đó, cần thiết lập cơ chế khuyến khích và bảo vệ đội ngũ cán bộ nòng cốt này, ví dụ như hỗ trợ phụ cấp chuyên trách, ưu tiên cơ hội phát triển nghề nghiệp, được tham gia các khóa học nâng cao và hội thảo chuyên đề về công nghệ mới. Tỉnh cũng nên triển khai các hoạt động chia sẻ kinh nghiệm giữa các xã để lan tỏa mô hình tốt, kịp thời tháo gỡ những khó khăn và tạo động lực thi đua trong toàn hệ thống. Về lâu dài, đội ngũ cán bộ nòng cốt về chuyển đổi số tại cấp xã sẽ là lực lượng nòng cốt thúc đẩy quá trình hiện đại hóa, cải cách thủ tục hành chính, xây dựng cơ sở dữ liệu dân cư, kết nối thông tin giữa người dân và chính quyền, qua đó nâng cao chất lượng dịch vụ công, hiệu quả quản lý nhà nước và mức độ hài lòng của nhân dân. Đây là mắt xích không thể thiếu trong quá trình hiện thực hóa mục tiêu chuyển đổi số toàn diện của tỉnh Sơn La.

Năm là, đẩy mạnh hợp tác công - tư và xã hội hóa trong phát triển nguồn nhân lực số gắn với lợi thế kinh tế của tỉnh Sơn La. Trong bối cảnh nguồn lực đầu tư công cho đào tạo và phát triển nhân lực số còn hạn chế, thì việc mở rộng hợp tác công - tư và đẩy mạnh xã hội hóa là giải pháp chiến lược nhằm huy động tối đa các nguồn lực xã hội cho mục tiêu phát triển nguồn nhân lực số, phù hợp với điều kiện kinh tế - xã hội của tỉnh Sơn La. Đây không chỉ là cách làm linh hoạt, hiệu quả trong tổ chức đào tạo, mà còn là cơ chế liên kết giữa Nhà nước, doanh nghiệp, tổ chức xã hội và các cơ sở giáo dục - đào tạo trong việc đồng hành, đồng kiến tạo lực lượng lao động số có năng lực thực tiễn, phù hợp với nhu cầu phát triển của nền kinh tế địa phương trong thời kỳ chuyển đổi số.

Trước hết, tỉnh cần thiết lập các cơ chế, chính sách rõ ràng và thuận lợi để khuyến khích doanh nghiệp, đặc biệt là các doanh nghiệp công nghệ, các hợp tác xã kiểu mới, doanh nghiệp sản xuất nông, lâm sản, logistics, du lịch… tích cực tham gia vào quá trình đào tạo nhân lực. Sự tham gia này có thể dưới nhiều hình thức như: liên kết mở lớp đào tạo thực hành tại doanh nghiệp, cung cấp giảng viên, chuyên gia thực tiễn cho các chương trình giảng dạy, tài trợ học bổng, đầu tư trang thiết bị học tập, xây dựng các mô hình thí điểm chuyển đổi số trong sản xuất, kinh doanh, quản trị, hoặc tạo cơ hội việc làm sau đào tạo. Đồng thời, tỉnh cần có chính sách ưu đãi về thuế, tín dụng, quảng bá thương hiệu cho những doanh nghiệp có đóng góp tích cực trong phát triển nhân lực số.

Bên cạnh đó, cần phát huy vai trò của các tổ chức xã hội, hiệp hội nghề nghiệp, tổ chức phi chính phủ trong việc mở rộng các kênh hỗ trợ kỹ năng số cho người dân vùng sâu, vùng xa, đồng bào dân tộc thiểu số và những nhóm có nguy cơ bị “bỏ lại phía sau” trong quá trình chuyển đổi số. Việc phối hợp với các tổ chức này để tổ chức các lớp học cộng đồng, các chiến dịch truyền thông nâng cao nhận thức số, các khóa học trực tuyến mở bằng tiếng dân tộc, có nội dung gắn với sản xuất nông nghiệp, chế biến thực phẩm, du lịch bản địa… sẽ tạo ra sự lan tỏa rộng rãi và thiết thực trong cộng đồng.

Quan trọng hơn, việc đẩy mạnh hợp tác công - tư và xã hội hóa phải được đặt trong mối liên kết với các lợi thế kinh tế đặc thù của tỉnh Sơn La. Trong lĩnh vực nông nghiệp, có thể thúc đẩy hợp tác giữa cơ quan quản lý nhà nước và các doanh nghiệp cung cấp nền tảng truy xuất nguồn gốc, quản trị sản xuất nông nghiệp số để đào tạo nông dân sử dụng công cụ số trong canh tác và phân phối. Trong lĩnh vực du lịch, cần kết nối các doanh nghiệp du lịch - lữ hành với các cơ sở đào tạo để đào tạo nhân lực địa phương sử dụng công cụ truyền thông số, xây dựng sản phẩm du lịch thông minh. Với lĩnh vực logistics và thương mại điện tử, có thể phối hợp với các doanh nghiệp công nghệ lớn để mở trung tâm đào tạo ngắn hạn, thực hành trực tiếp trên nền tảng số, từ đó cung cấp nhân lực cho thị trường lao động đang thiếu hụt trầm trọng nguồn nhân lực có khả năng vận hành chuỗi cung ứng số.

Hợp tác công - tư và xã hội hóa là giải pháp vừa mang tính chiến lược, vừa có tính khả thi cao, giúp tỉnh Sơn La vừa mở rộng quy mô đào tạo, vừa nâng cao chất lượng, tính ứng dụng và sự bền vững của nguồn nhân lực số. Đây là nền tảng để xây dựng một hệ sinh thái phát triển nhân lực số gắn kết chặt chẽ với thực tiễn kinh tế - xã hội, thúc đẩy chuyển đổi số toàn diện và phát triển nhanh, bền vững trong thời gian tới.

3. Kết luận

Chuyển đổi số không chỉ là xu thế tất yếu mà còn là động lực quan trọng thúc đẩy phát triển nhanh và bền vững nền kinh tế tỉnh Sơn La trong giai đoạn hiện nay. Trong quá trình đó, nguồn nhân lực đóng vai trò trung tâm, quyết định sự thành công hay thất bại của tiến trình số hóa. Thực trạng nguồn nhân lực của tỉnh vẫn còn nhiều hạn chế về kỹ năng, trình độ và khả năng thích ứng với môi trường số. Do vậy, cần triển khai đồng bộ các giải pháp thiết thực, từ đào tạo kỹ năng số theo nhóm đối tượng, chuẩn hóa khung năng lực, đến phát triển đội ngũ cán bộ số cơ sở và tăng cường hợp tác công - tư. Việc nâng cao chất lượng nguồn nhân lực không chỉ giúp Sơn La tận dụng tốt cơ hội chuyển đổi số mà còn tạo nền tảng vững chắc cho phát triển kinh tế - xã hội trong thời đại mới.

_________________

Email Tác giả: dohuuhoang135@gmail.com

Ngày nhận bài: 24-7-2025; Ngày bình duyệt: 25-7-2025; Ngày duyệt đăng:

(1) Quốc Tuấn: Sơn La tập trung phát triển nguồn nhân lực trong tình hình mới, nhandan.vn, ngày:16-09-2024.

(2), (3), (4) Lê Anh: Tập trung nguồn lực chuyển đổi số, baosonla.vn, ngày: 09-07-2025.