Đổi mới công tác trường chính trị đáp ứng yêu cầu phát triển mới

TS NGUYỄN THỊ THANH NHÀN
Vụ Các trường chính trị
Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh

1. Mở đầu

Công tác trường chính trị được Ban Bí thư Trung ương Đảng giao cho Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh từ năm 1990, nhằm thống nhất chỉ đạo, quản lý, hướng dẫn chuyên môn đối với hệ thống Trường Đảng cấp tỉnh (nay là trường chính trị cấp tỉnh). Trong 35 năm qua, công tác trường chính trị được mở rộng nhiều nhiệm vụ mới, với yêu cầu ngày càng cao.

Hiện nay, Bộ Chính trị, Ban Bí thư giao cho Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh một số nhiệm vụ trọng tâm trong công tác trường chính trị, gồm: xây dựng, hướng dẫn và thống nhất quản lý việc thực hiện chương trình, nội dung đào tạo và bồi dưỡng; phương pháp giảng dạy và học tập; nghiên cứu khoa học; quy chế quản lý đào tạo; đào tạo, bồi dưỡng giảng viên của các trường chính trị, giảng viên giảng dạy trung cấp lý luận chính trị tại các trường thuộc Bộ Quốc phòng, Bộ Công an; tham gia ý kiến về việc xây dựng tiêu chuẩn chức danh lãnh đạo chủ chốt của các trường chính trị; chủ trì, hướng dẫn chuyên môn, nghiệp vụ; thẩm định, công nhận đạt chuẩn cho các trường chính trị. Trong những năm gần đây, công tác trường chính trị đã có nhiều đổi mới đồng bộ, toàn diện, đạt được nhiều thành tựu nổi bật.

2. Nội dung

2.1. Những đổi mới trong công tác trường chính trị từ năm 2020 đến nay

Thể chế về công tác trường chính trị được hoàn thiện đồng bộ, thống nhất, tạo cơ sở, động lực xây dựng, phát triển hệ thống trường chính trị cấp tỉnh

Học viện chủ động phối hợp với các ban, bộ, ngành trung ương kịp thời tham mưu Ban Bí thư ban hành các văn bản có liên quan đến tổ chức và hoạt động của trường chính trị. Các văn bản do Học viện tham mưu ban hành hoặc góp ý luôn bám sát thực tiễn, yêu cầu của Đảng và Nhà nước đối với công tác trường chính trị, từng bước thống nhất vị trí, vai trò, chức năng, nhiệm vụ, tổ chức bộ máy của trường chính trị cấp tỉnh, thúc đẩy các trường đổi mới toàn diện các mặt công tác, góp phần quan trọng nâng cao vị thế, vai trò của hệ thống trường chính trị cấp tỉnh. Trong đó, Quy định số 11-QĐ/TW ngày 19-5-2021 của Ban Bí thư về trường chính trị chuẩn có ý nghĩa đặc biệt quan trọng, tạo đột phá để xây dựng trường chính trị trở thành trung tâm đào tạo, bồi dưỡng cán bộ, trung tâm nghiên cứu khoa học chất lượng cao ở địa phương. Đây là chủ trương lớn, đúng đắn của Đảng ta; khẳng định tầm quan trọng của công việc gốc của Đảng, đó là công tác đào tạo, bồi dưỡng cán bộ.

Học viện đặc biệt chú trọng hoàn thiện hệ thống quy chế, quy định theo chức năng và nhiệm vụ, nhằm kịp thời cụ thể hóa các chủ trương, quy định của Đảng, Nhà nước, qua đó tạo nên một hệ thống thể chế đồng bộ, toàn diện, điều chỉnh hiệu quả hoạt động của các trường. Các quy định, quy chế được ban hành bảo đảm tính hợp lý và khả thi, vừa đáp ứng yêu cầu tăng cường kỷ luật, kỷ cương và văn hóa Trường Đảng, vừa tạo động lực và khơi dậy khát vọng xây dựng hình ảnh người cán bộ, giảng viên, học viên Trường Đảng mẫu mực, góp phần thúc đẩy xây dựng trường chính trị đạt chuẩn.

Học viện chủ trì triển khai Quy định số 11-QĐ/TW, tạo sự chuyển động mạnh mẽ, đồng bộ, toàn diện về quy mô và chất lượng hệ thống trường chính trị trong cả nước

Ngay sau khi Ban Bí thư ban hành Quy định số 11-QĐ/TW, Học viện đã ban hành kế hoạch và văn bản hướng dẫn triển khai. Đặc biệt, Đảng ủy Học viện đã ban hành Nghị quyết chuyên đề số 21-NQ/ĐU ngày 30-6-2022 về tăng cường sự lãnh đạo của Đảng ủy Học viện trong triển khai thực hiện Quy định số 11-QĐ/TW của Ban Bí thư về trường chính trị chuẩn. Đây là lần đầu tiên Đảng ủy Học viện ban hành nghị quyết chuyên đề về công tác trường chính trị và cũng là nghị quyết đầu tiên của Đảng ủy Học viện được triển khai tới các tỉnh ủy, thành ủy trực thuộc trung ương trên cả nước về lĩnh vực này. Lần đầu tiên Học viện phát động phong trào thi đua chuyên đề dành riêng cho các trường chính trị cấp tỉnh, đó là “Phong trào thi đua xây dựng trường chính trị chuẩn” nhằm lan tỏa, khơi dậy khát vọng xây dựng Trường Đảng kiểu mẫu trong mỗi cán bộ, giảng viên, học viên trường chính trị. Đồng thời, Học viện cũng lần đầu tiên triển khai mô hình học viện/viện - trường với sự đồng hành, hỗ trợ của các đơn vị thuộc hệ thống Học viện nhằm thúc đẩy hoàn thiện các tiêu chí chuẩn và nâng cao năng lực cho đội ngũ cán bộ, giảng viên trường chính trị.

Việc đánh giá trường chính trị đạt chuẩn được thực hiện theo phương châm “thực chất, khách quan, không hình thức, chú trọng chất lượng”. Hội đồng thẩm định cấp Học viện có đại diện Ban Tổ chức Trung ương, Ban Tuyên giáo và Dân vận Trung ương, Bộ Nội vụ. Hoạt động khảo sát thực địa, rà soát, kiểm tra, xác minh hồ sơ đề nghị công nhận đạt chuẩn được thực hiện nghiêm túc, kỹ lưỡng, đúng quy trình, quy định. Đánh giá trường chính trị đạt chuẩn là khâu trung gian quan trọng, cần thiết để qua đó đánh giá chất lượng trường chính trị.

Tính đến ngày 1-7-2025, có 21 trường chính trị được công nhận đạt chuẩn mức 1, một số trường tiệm cận đạt chuẩn mức 2. Có thể khẳng định, hệ thống trường chính trị đang có sự chuyển mình mạnh mẽ và bứt phá toàn diện, từ đội ngũ cán bộ, giảng viên, công tác đào tạo, bồi dưỡng, nghiên cứu khoa học; từ thực hiện kỷ luật, kỷ cương, văn hóa Trường Đảng đến cơ sở vật chất.

Chương trình, nội dung đào tạo, bồi dưỡng tại các trường chính trị được Học viện quan tâm thực hiện theo phương châm “cơ bản, hiện đại, thiết thực, gắn với thực tiễn”

Giai đoạn 2020 - 2025, Học viện ban hành 8 chương trình, giáo trình, tài liệu đào tạo, bồi dưỡng dành cho các trường chính trị cấp tỉnh; hướng dẫn các trường biên soạn và chủ trì thẩm định, biên tập, xuất bản 71 tập bài giảng thực tiễn và kinh nghiệm xây dựng, phát triển địa phương (hoặc ngành)⁽¹⁾. Các chương trình, giáo trình, tài liệu đào tạo, bồi dưỡng được triển khai bài bản, khoa học, đáp ứng tốt yêu cầu của các trường chính trị trong bối cảnh mới. Ngay sau Đại hội XIII của Đảng, Học viện đã ban hành chương trình, giáo trình trung cấp lý luận chính trị; chương trình, tài liệu bồi dưỡng, cập nhật kiến thức cho cán bộ thuộc diện ban thường vụ huyện ủy, quận ủy, thị ủy, thành ủy thuộc tỉnh và tương đương quản lý (đối tượng 4); chương trình, tài liệu bồi dưỡng cán bộ lãnh đạo, quản lý Mặt trận Tổ quốc và các tổ chức chính trị - xã hội cấp cơ sở; chương trình, tài liệu bồi dưỡng cấp ủy cơ sở… nhằm cập nhật kịp thời quan điểm, nội dung Nghị quyết Đại hội vào các chương trình, giáo trình.

Đặc biệt, lần đầu tiên Ban Bí thư giao cho Học viện xây dựng chương trình, giáo trình đào tạo sơ cấp lý luận chính trị và thống nhất Học viện là cơ quan duy nhất xây dựng chương trình, giáo trình đào tạo lý luận chính trị ở tất cả các cấp. Các chương trình, giáo trình và tài liệu đào tạo, bồi dưỡng này đã góp phần quan trọng trong việc đa dạng hóa loại hình đào tạo, bồi dưỡng; nâng cao chất lượng và chuẩn hóa hoạt động đào tạo, bồi dưỡng của các trường chính trị cấp tỉnh.

Học viện đẩy mạnh phối hợp, kết nối với các tỉnh ủy, thành ủy trực thuộc Trung ương trong triển khai công tác trường chính trị; tăng cường chỉ đạo, quản lý hệ thống

Từ năm 2020 đến nay, Học viện tổ chức 44 đoàn công tác của Giám đốc và lãnh đạo Học viện làm việc với các tỉnh ủy, thành ủy trực thuộc Trung ương về công tác trường chính trị nhằm nắm bắt tình hình, kịp thời tháo gỡ khó khăn, vướng mắc, thống nhất giải pháp thực hiện, cũng như định hướng, chỉ đạo triển khai có hiệu quả Quy định số 11-QĐ/TW về trường chính trị chuẩn. Sau các cuộc làm việc, Giám đốc Học viện thông báo Kết luận gửi tỉnh ủy, thành ủy. Đây là bước đột phá mới đặc biệt có ý nghĩa, được lãnh đạo các địa phương đánh giá rất cao. Nhờ đó, công tác phối hợp giữa Học viện với các tỉnh ủy, thành ủy được đẩy mạnh, nhiều vấn đề cụ thể trong công tác đào tạo, bồi dưỡng, nghiên cứu khoa học, tổng kết thực tiễn... đã được các tỉnh ủy, thành ủy chỉ đạo sát sao, quan tâm cụ thể, tích cực, với những chuyển biến rõ rệt; việc xây dựng đội ngũ cán bộ lãnh đạo, quản lý và giảng viên các trường được chăm lo hơn, hầu hết các trường được đầu tư cải tạo, nâng cấp, chuẩn hóa cơ sở vật chất - kỹ thuật, hàng chục trường được đầu tư xây dựng trụ sở mới khang trang, hiện đại.

Học viện ban hành nhiều văn bản quản lý, hướng dẫn chuyên môn đối với các trường chính trị, kịp thời tháo gỡ khó khăn, vướng mắc cho các trường, góp phần thực hiện nghiêm quy chế, quy định của Học viện. Nhằm tạo bước chuyển biến cơ bản về kỷ cương, nền nếp trong giảng dạy, học tập, nghiên cứu khoa học, tổng kết thực tiễn của các trường, làm tiền đề nâng cao chất lượng đào tạo, bồi dưỡng cán bộ, Học viện thực hiện nghiêm công tác thanh tra, kiểm tra; kết quả thanh tra, kiểm tra giúp các trường kịp thời rút kinh nghiệm trong công tác chuyên môn.

Công tác đào tạo, bồi dưỡng, nâng cao năng lực đội ngũ cán bộ, giảng viên trường chính trị được xác định là nhiệm vụ quan trọng, thường xuyên

Học viện chú trọng bồi dưỡng, cập nhật kiến thức mới, kỹ năng, phương pháp giảng dạy, nghiên cứu cho cán bộ, giảng viên. Tiếp tục đổi mới nội dung chương trình, hoàn thiện mô hình tổ chức các lớp bồi dưỡng, tập huấn theo hướng tăng cường trao đổi, thảo luận, chia sẻ kinh nghiệm, nghiên cứu thực tế các mô hình điển hình. Ưu tiên các loại hình bồi dưỡng nhằm chuẩn hóa chỉ tiêu về đội ngũ như bồi dưỡng kiến thức kinh điển Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, bồi dưỡng phương pháp giảng dạy. Trong triển khai tổ chức mở lớp, chú trọng chất lượng, nội dung chương trình, chất lượng giảng viên, báo cáo viên; thực hiện tốt việc đánh giá, lấy ý kiến phản hồi từ người học để có cơ sở rút kinh nghiệm trong tổ chức, quản lý, phục vụ, giảng dạy các lớp tiếp theo. Từ năm 2020 đến nay, Học viện đã mở 68 lớp bồi dưỡng, tập huấn giảng viên trường chính trị cho 9.557 lượt cán bộ, giảng viên⁽²⁾.

Nhằm tạo điều kiện cho cán bộ, giảng viên trường chính trị được nghiên cứu, học tập kinh nghiệm quốc tế, mở rộng kiến thức, nâng cao trình độ, Học viện đã bố trí cho nhiều lượt cán bộ, giảng viên trường chính trị được tham gia nghiên cứu, học tập, khảo sát tại các nước như: Pháp, Nhật Bản, Ôxtrâylia, Trung Quốc... Nội dung chương trình nghiên cứu, khảo sát, học tập tại nước ngoài được đánh giá là bổ ích, thiết thực, đáp ứng được nhu cầu thực tiễn công tác lãnh đạo, quản lý; từ những mô hình hay, kinh nghiệm quý đã được nghiên cứu, học tập, góp phần hình thành, đổi mới tư duy, cách làm của các trường chính trị cấp tỉnh.

Một trong những dấu ấn nổi bật trong công tác trường chính trị là từ năm 2020 đến nay, Học viện đã tổ chức thành công Hội thi giảng viên dạy giỏi toàn quốc các trường chính trị lần thứ VII, VIII, IX với nhiều đổi mới về nội dung, hình thức và công tác tổ chức. Trong đó, Hội thi lần thứ VIII (năm 2023) và IX (năm 2025) được tổ chức với quy mô toàn quốc, tạo cơ hội để tất cả các trường trên cả nước giao lưu, học tập kinh nghiệm lẫn nhau; tạo diễn đàn hội thi thực sự khách quan, bình đẳng. Tiêu chí đánh giá, xếp loại giảng viên tại Hội thi được đổi mới theo hướng bảo đảm tính cơ bản, hệ thống, thực tiễn, hiện đại, chú trọng tính sáng tạo về nội dung và phương pháp. Công tác tổ chức Hội thi theo Quy chế mới bài bản, khoa học, có sự phối hợp chặt chẽ, hiệu quả giữa Học viện với địa phương đăng cai tổ chức Hội thi. Hội thi đã thực sự trở thành nơi hội tụ, kết nối, chia sẻ, truyền cảm hứng, để lại những dấu ấn tốt đẹp đối với các đại biểu và thí sinh tham dự.

Thực hiện Quyết định số 145-QĐ/TW ngày 8-8-2018 của Bộ Chính trị về chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn, tổ chức bộ máy của Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh, từ năm 2020 đến nay, Giám đốc Học viện đã có ý kiến về tiêu chuẩn bổ nhiệm hiệu trưởng, phó hiệu trưởng của hơn 30 trường chính trị cấp tỉnh, qua đó, góp phần xây dựng đội ngũ lãnh đạo, quản lý đủ tiêu chuẩn, phẩm chất, năng lực quản trị, điều hành trường trong bối cảnh mới.

Học viện triển khai nhiều chương trình đồng hành, hỗ trợ các trường chính trị cấp tỉnh chuẩn hóa hoạt động nghiên cứu khoa học, tổng kết thực tiễn

Học viện đã giao nhiệm vụ tổ chức hội thảo cấp bộ theo mô hình học viện/viện - trường cho 23 trường chính trị cấp tỉnh; trong đó, 14 hội thảo thuộc Dự án Diễn đàn phát triển địa phương. Trong khuôn khổ Đề án 587, Học viện đã giao 7 trường đồng chủ trì đề tài khoa học cấp bộ theo mô hình nhóm nghiên cứu. Đây là sự hỗ trợ rất cần thiết giúp các trường sớm chuẩn hóa tiêu chí về hoạt động khoa học, đồng thời, chia sẻ, hướng dẫn, nâng cao năng lực tổ chức, triển khai các hoạt động khoa học; năng lực nghiên cứu cho đội ngũ cán bộ, giảng viên các trường.

Bên cạnh đó, các Học viện trực thuộc, viện chuyên ngành của Học viện đã tích cực hỗ trợ, giúp đỡ các trường trong đề xuất nhiệm vụ nghiên cứu, xây dựng thuyết minh, xây dựng báo cáo kết quả nghiên cứu. Nhiều trường, sau một thời gian dài không có đề tài khoa học cấp tỉnh, đến nay đã đề xuất thành công nhiệm vụ khoa học cấp tỉnh. Việc các trường chính trị cấp tỉnh tổ chức thành công nhiều nhiệm vụ khoa học do Học viện và địa phương giao, tạo nên hiệu ứng lan tỏa tích cực trên cả nước, góp phần khẳng định vị thế của các trường chính trị tại địa phương.

Hoạt động chỉ đạo, định hướng cụm thi đua các trường chính trị cấp tỉnh theo phương châm “thực chất, thiết thực, lan tỏa, tạo động lực” đã tạo diễn đàn chia sẻ, kết nối, thúc đẩy các trường nỗ lực phấn đấu hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ chính trị

Thông qua cụm thi đua, các trường có môi trường thi đua thực sự sôi nổi, thiết thực; được trao đổi, học hỏi những mô hình điển hình, cách làm hay, sáng tạo. Gắn hoạt động thi đua với thực hiện nhiệm vụ xây dựng trường chính trị, qua đó khích lệ, động viên, khen thưởng các tập thể, cá nhân có thành tích nổi bật trong phong trào thi đua. Với sự hướng dẫn, giao nhiệm vụ của Học viện, hoạt động hội thảo, tọa đàm khoa học tại các cụm thi đua thực sự chất lượng, có chiều sâu. Trong bối cảnh triển khai Quy định số 11-QĐ/TW về trường chính trị chuẩn, việc triển khai tốt các hoạt động thi đua đã tạo sự lan tỏa, quyết tâm xây dựng trường chính trị chuẩn; tạo được khí thế mới, động lực mới, khát vọng về sự phát triển trong mỗi cán bộ, giảng viên, học viên.

Một trong những điểm mới đáng chú ý của nhiệm kỳ 2020 - 2025 là Học viện chú trọng tổ chức sơ kết, tổng kết thực tiễn nhiều hoạt động quan trọng của công tác trường chính trị

Học viện đã tổ chức sơ kết, tổng kết thực tiễn nhiều hoạt động quan trọng của công tác trường chính trị, như: Sơ kết 2 năm thực hiện Quy định số 09-QĐi/TW; Sơ kết 2 năm thực hiện Quy định số 11-QĐ/TW ngày 19-5-2021 của Ban Bí thư về trường chính trị chuẩn; Tổng kết 5 năm tổ chức cụm thi đua trường chính trị, trường thuộc bộ, ngành; Tổng kết 5 năm thực hiện đào tạo trung cấp lý luận chính trị tại các trường thuộc bộ, ngành; Tổng kết công tác đào tạo, bồi dưỡng cán bộ Lào của các trường chính trị tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương… Kết quả sơ kết, tổng kết là cơ sở thực tiễn quan trọng để Học viện có thêm căn cứ định hướng nhiệm vụ, giải pháp trong công tác trường chính trị.

Tổ chức và hoạt động của các trường chính trị cấp tỉnh ngày càng được chuẩn hóa

Đội ngũ cán bộ, giảng viên trường chính trị đến nay đủ về số lượng, bảo đảm về chất lượng. Các trường nhận được sự quan tâm đặc biệt của tỉnh ủy, thành ủy trong tuyển dụng, quy hoạch, bổ nhiệm, thăng hạng chức danh nghề nghiệp, đào tạo, bồi dưỡng cán bộ, giảng viên.

Nhiều địa phương có cơ chế thu hút cán bộ, giảng viên chất lượng cao về cho trường; tổ chức thi, xét thăng hạng chức danh nghề nghiệp cho giảng viên; xây dựng đội ngũ giảng viên thỉnh giảng tại trường chính trị tỉnh gồm các đồng chí lãnh đạo tỉnh, lãnh đạo các ban, sở, ngành, địa phương. Số lượng cán bộ, giảng viên trường chính trị được cử đi đào tạo nâng cao trình độ và bồi dưỡng chuyên môn, nghiệp vụ cao nhất từ trước đến nay, với 411 cán bộ, giảng viên được cử đi học nghiên cứu sinh, 781 giảng viên được cử đi học cao cấp lý luận chính trị; 11.727 lượt cán bộ, giảng viên tham dự các khóa bồi dưỡng chuyên môn, nghiệp vụ, phương pháp giảng dạy, nghiên cứu khoa học do Học viện tổ chức⁽³⁾. Nhiều trường phối hợp chặt chẽ với các ban, ngành, địa phương duy trì và thực hiện tốt việc đưa giảng viên đi nghiên cứu thực tế có kỳ hạn.

Hiện nay, đội ngũ cán bộ, viên chức hệ thống trường chính trị đã có sự trưởng thành vượt bậc cả về số lượng và chất lượng. Trong tổng số 2.648 cán bộ, viên chức trường chính trị cả nước, có 2 phó giáo sư, 234 tiến sĩ, 1.961 thạc sĩ, 1.913 giảng viên có trình độ cao cấp lý luận chính trị, 35 giảng viên cao cấp, 1.174 giảng viên chính... Nhiều cán bộ, giảng viên trường chính trị được tham gia nghiên cứu, bồi dưỡng ở nước ngoài, vượt xa thời điểm năm 2021, chỉ có 58 tiến sĩ, 1.532 người có trình độ cao cấp lý luận chính trị, 13 giảng viên cao cấp, 772 giảng viên chính...⁽⁴⁾.

Hoạt động đào tạo, bồi dưỡng của các trường có sự chuyển biến rõ nét về quy mô và chất lượng. Các trường chính trị đã đào tạo, bồi dưỡng cho 1.330.175 lượt cán bộ, đảng viên, công chức, viên chức ở cơ sở. Đáng chú ý là tỷ lệ lớp tập trung tăng cao. Trước năm 2021, tỷ lệ lớp tập trung/không tập trung là 1/6, từ năm 2021 đến nay, trong tổng số 4.990 lớp trung cấp lý luận chính trị, có 1.155 lớp hệ tập trung, đạt tỷ lệ lớp tập trung/không tập trung là 1/4,3⁽⁵⁾.

Hoạt động nghiên cứu khoa học, tổng kết thực tiễn chuyển động mạnh mẽ. Từ năm 2020 đến nay, các trường chính trị tổ chức nghiên cứu 14 đề tài cấp bộ, 234 đề tài cấp tỉnh, 1.384 đề tài cấp trường, 2 hội thảo quốc gia, 5 hội thảo quốc tế, 39 hội thảo cấp bộ, 122 hội thảo cấp khu vực, cấp cụm, 364 hội thảo cấp tỉnh, 857 hội thảo cấp trường, xuất bản 266 sách chuyên khảo. Cán bộ, viên chức các trường đã đăng 1.794 bài viết trên tạp chí khoa học trong và ngoài nước. Một số trường đẩy mạnh hướng nghiên cứu phục vụ tư vấn hoạch định chủ trương, chính sách của địa phương⁽⁶⁾.

2.2. Một số kinh nghiệm

Từ thực tiễn triển khai công tác trường chính trị những năm qua, có thể rút ra một số kinh nghiệm sau:

Một là, phải luôn bám sát mục tiêu xây dựng trường chính trị chuẩn nhằm đổi mới toàn diện, nâng cao chất lượng đào tạo, bồi dưỡng cán bộ, nghiên cứu lý luận, tổng kết thực tiễn của các trường chính trị, để có đóng góp quan trọng vào xây dựng đội ngũ cán bộ cũng như hoạch định chính sách phát triển của địa phương, đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ trong tình hình mới.

Hai là, phát huy vai trò lãnh đạo, chỉ đạo, quản lý và hướng dẫn chuyên môn của Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh theo phương châm “tăng cường quản lý, kết nối hệ thống”. Cần xác định rõ nhiệm vụ trọng tâm, trọng điểm, đột phá để lựa chọn bước đi, cách làm phù hợp và hiệu quả. Đồng thời, đẩy mạnh hoàn thiện thể chế về công tác trường chính trị, xây dựng nội dung chương trình, giáo trình; tăng cường hoạt động hỗ trợ các trường hoàn thiện tiêu chí chuẩn về đội ngũ nghiên cứu khoa học, chú trọng tổng kết các mô hình và điển hình tiên tiến.

Ba là, phát huy vai trò lãnh đạo, chỉ đạo trực tiếp, thường xuyên của ban thường vụ, thường trực các tỉnh ủy, thành ủy, nhất là vai trò của người đứng đầu - đây chính là yếu tố quan trọng, quyết định đến triển khai công tác trường chính trị nói chung, xây dựng trường chính trị chuẩn nói riêng. Tỉnh ủy, thành ủy chỉ đạo quyết liệt bằng nghị quyết, chương trình, bằng các giải pháp thiết thực, đồng bộ, khả thi, kịp thời; bằng công tác kiểm tra, đánh giá; chỉ đạo các ban, sở, ngành, địa phương phối hợp, ủng hộ, tạo điều kiện để trường chính trị thực hiện chức năng, nhiệm vụ và hoàn thiện các chỉ tiêu chuẩn.

Bốn là, tăng cường sự phối hợp chặt chẽ giữa Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh với các ban, bộ, ngành trung ương có liên quan, các tỉnh ủy, thành ủy trong triển khai công tác trường chính trị.

Năm là, phát huy tinh thần đoàn kết, đổi mới, sáng tạo, tâm huyết, trách nhiệm của cán bộ, viên chức các trường chính trị, thống nhất quyết tâm xây dựng trường chính trị trở thành trung tâm đào tạo, bồi dưỡng cán bộ và trung tâm nghiên cứu khoa học, tổng kết thực tiễn chất lượng cao ở địa phương. Đảng ủy, ban giám hiệu các trường có cách làm khoa học, có trọng tâm, trọng điểm, chủ động từ sớm, từ xa, chú trọng chất lượng.

2.3. Tiếp tục đổi mới, nâng cao chất lượng công tác trường chính trị đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ trong tình hình mới

Hiện nay, trong bối cảnh sắp xếp, tinh gọn tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị; thực hiện đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đối số, đặt ra nhiều yêu cầu, thách thức đối với các trường chính trị cấp tỉnh. Việc thực hiện sáp nhập các tỉnh, thành phố còn 34 đơn vị hành chính cấp tỉnh, không tổ chức cấp huyện, sáp nhập cấp xã, số lượng các trường chính trị cấp tỉnh giảm, phạm vi địa bàn đào tạo, bồi dưỡng mở rộng, đối tượng học viên có năng lực, trình độ cao hơn.

Đồng thời, việc thực hiện Quyết định số 214-QĐ/TW của Bộ Chính trị về chức năng, nhiệm vụ, tổ chức bộ máy của Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh cần có sự tiếp cận mới, đồng bộ, chuyên sâu, sát thực tiễn. Những yêu cầu mới này đòi hỏi phải có những giải pháp đồng bộ, mang tính đột phá về thể chế, tổ chức bộ máy, nội dung, phương thức và cơ chế hoạt động đối với hệ thống trường chính trị cấp tỉnh. Theo đó, trong thời gian tới cần tập trung vào các nhiệm vụ, giải pháp trọng tâm sau:

Thứ nhất, hoàn thiện thể chế công tác trường chính trị là đột phá. Trong bối cảnh tổ chức bộ máy hệ thống chính trị được sắp xếp, kiện toàn theo hướng tinh gọn; xây dựng mô hình chính quyền địa phương 2 cấp, hệ thống thể chế về công tác trường chính trị cần được đổi mới, hoàn thiện bảo đảm phù hợp với thực tiễn và yêu cầu, nhiệm vụ mới. Trong đó, cần kịp thời tham mưu Ban Bí thư sửa đổi như: Quy định số 09-QĐi/TW ngày 13-11-2018 của Ban Bí thư về chức năng, nhiệm vụ, tổ chức bộ máy của trường chính trị tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương; Quy định số 11-QĐ/TW ngày 19-5-2021 của Ban Bí thư về trường chính trị chuẩn. Đồng thời, tiếp tục đổi mới các quy chế, quy định do Học viện ban hành về công tác trường chính trị như: Bộ Quy chế quản lý đào tạo, bồi dưỡng tại trường chính trị; Quy chế Giảng viên trường chính trị; Quy định định mức kinh tế - kỹ thuật dịch vụ sự nghiệp công về đào tạo, bồi dưỡng cán bộ, công chức, viên chức tại các trường chính trị; cơ chế tài chính đối với các trường chính trị; Quy chế Hội thi giảng viên dạy giỏi các trường chính trị, trường của Bộ Quốc phòng, Bộ Công an...

Thứ hai, nghiên cứu, tham mưu việc thực hiện Quy định số 11-QĐ/TW về trường chính trị chuẩn trong bối cảnh mới. Tiếp tục hướng dẫn các trường hoàn thiện hồ sơ đề nghị công nhận trường chính trị chuẩn; chủ động phối hợp với các ban, bộ, ngành ở trung ương triển khai thủ tục đánh giá, công nhận trường chính trị chuẩn. Phấn đấu cơ bản hoàn thành xây dựng trường chính trị đạt chuẩn mức 1 vào năm 2026, chuẩn mức 2 vào năm 2032. Tiếp tục tổ chức các đoàn công tác của Ban Giám đốc Học viện làm việc với các tỉnh ủy, thành ủy và các trường chính trị về công tác đào tạo, bồi dưỡng và triển khai thực hiện Quy định số 11-QĐ/TW, trong đó, đặc biệt chú trọng nhóm các trường chính trị còn nhiều khó khăn, xuất phát điểm triển khai xây dựng trường chính trị chuẩn với tỷ lệ chỉ tiêu, tiêu chí thấp. Thực hiện các giải pháp hỗ trợ trường chính trị hoàn thiện các chỉ tiêu, tiêu chí chuẩn, nhất là chỉ tiêu về đội ngũ giảng viên, về hoạt động khoa học.

Thứ ba, đổi mới mạnh mẽ việc xây dựng chương trình, giáo trình, tài liệu đào tạo, bồi dưỡng theo hướng khoa học, hiện đại, thiết thực, hiệu quả; bảo đảm gắn với thực tiễn đổi mới và phát triển đất nước; phù hợp với yêu cầu nâng cao năng lực lãnh đạo, quản lý và quản trị địa phương trong kỷ nguyên phát triển mới. Tập trung xây dựng, chương trình, giáo trình trung cấp lý luận chính trị và một số chương trình, tài liệu bồi dưỡng chức danh, chương trình cập nhật kiến thức theo Quy định số 145-QĐ/TW ngày 10-5-2024 của Bộ Chính trị về chế độ bồi dưỡng, cập nhật kiến thức, kỹ năng đối với cán bộ lãnh đạo, quản lý các cấp.

Thứ tư, tiếp tục đổi mới quản lý công tác đào tạo, bồi dưỡng. Hướng dẫn các trường thực hiện nghiêm chương trình, giáo trình, các quy chế, quy định do Học viện ban hành; nhất là hướng dẫn các học viện, trường đại học thuộc Bộ Quốc phòng, Bộ Công an được giao nhiệm vụ đào tạo trung cấp lý luận chính trị. Tăng cường công tác kiểm tra, giám sát việc thực hiện các nội dung trên, tạo bước chuyển biến cơ bản về kỷ cương, nền nếp trong giảng dạy, học tập, nghiên cứu khoa học, tổng kết thực tiễn của các trường, làm tiền đề nâng cao chất lượng đào tạo, bồi dưỡng cán bộ.

Thứ năm, nâng cao chất lượng đào tạo, bồi dưỡng, tập huấn chuyên môn, nghiệp vụ cho cán bộ, giảng viên các trường chính trị; học viện, trường đại học thuộc Bộ Quốc phòng, Bộ Công an. Chú trọng tổ chức các loại hình lớp cập nhật kiến thức mới, bồi dưỡng phương pháp giảng dạy, đào tạo giảng viên lý luận chính trị... Nội dung chương trình cần sát đối tượng, đáp ứng mục tiêu, yêu cầu chuẩn hóa, nâng cao chất lượng đội ngũ giảng viên. Tổ chức tốt các hội thi toàn quốc giảng viên dạy giỏi các trường chính trị cấp tỉnh, góp phần thúc đẩy phong trào thi đua dạy tốt, nghiên cứu tốt, tạo diễn đàn để cán bộ, giảng viên học hỏi, trao đổi kinh nghiệm trong công tác đào tạo, bồi dưỡng, nghiên cứu khoa học.

Thứ sáu, đẩy mạnh hướng dẫn các trường chính trị nghiên cứu khoa học, tổng kết thực tiễn. Hướng dẫn cụm thi đua và trường chính trị cấp tỉnh tổ chức các hội thảo, tọa đàm khoa học trao đổi mô hình, kinh nghiệm, giải pháp đẩy mạnh triển khai xây dựng trường chính trị chuẩn. Tiếp tục giao nhiệm vụ chủ trì tổ chức hội thảo khoa học cho các trường chính trị từ nguồn kinh phí của Trung tâm Việt - Úc.

Thứ bảy, hướng dẫn các cụm thi đua, các trường chính trị triển khai thực hiện có chất lượng, hiệu quả các phong trào thi đua. Tiếp tục triển khai có hiệu quả công tác thi đua, khen thưởng, xét tặng Kỷ niệm chương đối với các trường chính trị.

Thứ tám, đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin nhằm nâng cao hiệu quả, chất lượng công tác trường chính trị, phù hợp xu hướng chuyển đổi số trong kỷ nguyên mới.

3. Kết luận

Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh có vai trò quan trọng trong việc thống nhất nội dung, chương trình, phương pháp đào tạo, bồi dưỡng trung cấp và sơ cấp lý luận chính trị trên toàn quốc, góp phần xây dựng đội ngũ cán bộ của hệ thống chính trị ở địa phương, cơ sở. Từ năm 2020 đến nay, mặc dù quá trình triển khai công tác gặp nhiều khó khăn, với gần 3 năm chịu ảnh hưởng của đại dịch Covid-19, song dưới sự lãnh đạo, chỉ đạo sâu sát, kịp thời của Đảng ủy, Ban Giám đốc Học viện, công tác trường chính trị đã đạt được những thành tựu rất quan trọng, tạo ra những bước phát triển mới cả về chiều rộng và chiều sâu, đồng thời đặt nền móng cho công tác trường chính trị trên những chặng đường phía trước. Trước những yêu cầu mới, công tác trường chính trị cần được tiếp tục đổi mới, nâng cao chất lượng, đóng góp ngày càng nhiều hơn vào thành tựu chung của Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh.

_________________

Ngày nhận bài: 25-7-2025; Ngày bình duyệt: 11-8-2025; Ngày duyệt đăng: 13-8-2025.

Email tác giả: thanhnhanctth@gmail.com

(1), (2), (3), (4), (5), (6) Số liệu được tổng hợp từ các báo cáo của Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh tổng kết công tác trường chính trị năm 2020, 2021, 2022, 2023, 2024 (Báo cáo số 12-BC/HVCTQG ngày 12-1-2021; Báo cáo số 730-BC/HVCTQG ngày 28-1-2022; Báo cáo số 1747-BC/HVCTQG ngày 15-2-2023; Báo cáo số 2964-BC/HVCTQG ngày 1-3-2024; Báo cáo số 95-BC/HVCTQG ngày 20-2-2025).