Sức mạnh và hiệu lực của công tác tư tưởng phụ thuộc vào số lượng và chất lượng của đội ngũ cán bộ lý luận được tổ chức lại trong một hệ thống ngày càng đổi mới và hoàn thiện. Trong hệ thống tổ chức đó, các cơ quan làm công tác tư tưởng lý luận ngày càng trở thành một cơ quan tham mưu tác chiến về mặt tư tưởng - chính trị.

Từ ngày Đảng ta thành lập đến nay, đội ngũ cán bộ lý luận có vai trò quan trọng trong mặt trận đấu tranh tư tưởng - chính trị, đóng góp không nhỏ vào sự trưởng thành và lớn mạnh của Đảng. Tuyệt đại đa số đội ngũ cán bộ lý luận là những người cộng sản ưu tú và rất mực trung thành, luôn đóng vai trò tiên phong gương mẫu trên mặt trận tư tưởng - lý luận; vững vàng trước mọi diễn biến phức tạp của cách mạng, trước mọi biến động của thời cuộc, là trụ cột của niềm tin và lý tưởng cách mạng, là tấm gương trong sáng về đạo đức và lối sống.

Ngày nay, mặt trận đấu tranh trên lĩnh vực tư tưởng - lý luận đang nóng bỏng. Các thế lực thù địch âm mưu tạo ra khoảng trống ý thức hệ, lung lạc niềm tin, lý tưởng cách mạng, ý chí chiến đấu và lòng trung thành của cán bộ, đảng viên, nhất là thế hệ trẻ đối với Đảng, Nhà nước và chế độ. Hơn bao giờ hết, người cán bộ lý luận phải vừa là người chiến sĩ tiên phong trên mặt trận chính trị - tư tưởng, giương cao ngọn cờ chủ nghĩa Mác-Lênin và tư tưởng Hồ Chí Minh, giương cao ngọn cờ đường lối đổi mới đúng đắn và sáng tạo của Đảng; vừa là những chiến sĩ tiên phong trên mặt trận văn hóa, giương cao ngọn cờ nhân văn cộng sản chủ nghĩa, bảo vệ những giá trị nhân bản, khắc phục mọi sự tha hóa, biến chất do môi trường thời kỳ quá độ sản sinh ra. Người cán bộ lý luận của Đảng trong những năm đầu thế kỷ XXI và trong thời kỳ mới phải là một nhân cách mới, có trí tuệ và tâm hồn cao đẹp; biết học tập, kế thừa và phát triển những truyền thống tốt đẹp của người cán bộ lý luận trong những thời kỳ trước đây; thường xuyên rèn luyện, trau dồi các đặc trưng bản chất tiêu biểu nhất của người cán bộ lý luận của Đảng là sự vững vàng kiên định về chính trị, sự trong sáng kiểu mẫu về phẩm chất đạo đức, lối sống của người cách mạng; sự quán triệt sâu sắc quan điểm, tác phong, phương pháp công tác của Đảng đối với con người. Đồng thời, không ngừng bồi dưỡng cho mình những kiến thức khoa học cần thiết và kỹ năng, năng lực công tác để hoàn thành tốt nhiệm vụ trên mặt trận tư tưởng - lý luận trong thời kỳ mới.

Trong đào tạo, bồi dưỡng thế hệ cán bộ lý luận kế tiếp, cần phải đặc biệt coi trọng bồi dưỡng sự kiên định vững vàng về chính trị, phẩm chất đạo đức, lối sống cách mạng; đặc biệt chú ý bồi dưỡng sự nhạy cảm về chính trị, năng lực tổng hợp và phân tích chính xác mọi mặt, mọi khía cạnh của tình hình để tìm ra những mắt khâu trọng yếu phải giải quyết, khả năng đánh giá đúng đắn và dự kiến chính xác chiều hướng phát triển của tình hình để chủ động ứng phó. Muốn làm tốt công tác lý luận chính trị, cán bộ lý luận phải bám sát các thông tin, phải luôn luôn tiếp cận được với hoạt động tư tưởng - lý luận của Đảng. Điều quan trọng nhất là phải xây dựng và rèn luyện kỹ năng nghiên cứu lý luận, tổng kết thực tiễn, kỹ năng thuyết phục quần chúng, biết làm việc với con người và đi vào lòng người.

Chính vì thế, phải hoạch định được một kế hoạch dài hạn đào tạo thế hệ cán bộ lý luận chính trị của thời kỳ mới, từ nguồn đào tạo, chương trình và nội dung đến hình thức phương pháp tổ chức đào tạo và đào tạo lại, để đội ngũ này vượt khỏi tình trạng bất cập hiện nay, thực sự ngang tầm với yêu cầu, nhiệm vụ và chức trách được giao.

Công tác đấu tranh lý luận ở nước ta hiện nay, trước yêu cầu của tình hình trong nước và trong hoàn cảnh biến động nhanh chóng, khó lường của tình hình thế giới, sự tấn công ác liệt, thâm hiểm, tinh vi, xảo quyệt của các thế lực thù địch và sự phát triển phong phú đa dạng hơn của các nhân cách cán bộ, đảng viên và quần chúng,… đòi hỏi chúng ta phải có đội ngũ cán bộ lý luận chính trị chuyên nghiệp hóa cao, được đào tạo cơ bản và đào tạo lại không ngừng.

Tính tiên phong của tổ chức Đảng và đảng viên yêu cầu trước hết phải tiên phong về lý luận. Đúng như C.Mác và Ph.Ăngghen đã chỉ rõ trong “Tuyên ngôn của Đảng Cộng sản”, so với quần chúng, người cộng sản phải đại biểu cho những lợi ích cơ bản và lâu dài của phong trào, phải nhìn sâu hơn bản chất của quá trình xã hội đang diễn ra, nhìn xa hơn các xu hướng phát triển của tình hình, cả mặt tích cực và tiêu cực.

Ngày nay, yêu cầu về trình độ lý luận tiên phong đặt ra những vấn đề mới và cao hơn trước, điều đó đòi hỏi người cán bộ lý luận phải nỗ lực rất nhiều trong sự phát triển trí tuệ của mình. Bởi vì hàm lượng trí tuệ chứa đựng trong sự tiên phong về lý luận của người cán bộ lý luận ngày nay đã tăng lên gấp bội. Muốn tiên phong về lý luận, phải có ý chí và nhiệt tình cách mạng, gắn chặt với trình độ tri thức khoa học ngày nay. Người đảng viên, nhất là những cán bộ lý luận của Đảng không những phải nắm vững và vận dụng sáng tạo chủ nghĩa Mác-Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, mà còn phải có hiểu biết ở một trình độ nhất định nhiều tri thức xã hội, nhân văn, tự nhiên và công nghệ cần thiết. Chỉ có kiên trì học tập, tu dưỡng, tiếp thu được những thành tựu khoa học, tiến bộ của nhân loại, bảo vệ và phát triển một cách đúng đắn sáng tạo chủ nghĩa Mác-Lênin và tư tưởng Hồ Chí Minh, quán triệt sâu sắc cơ sở cách mạng và khoa học của đường lối đổi mới của Đảng thì người cán bộ lý luận mới có thể kiên định được niềm tin và lý tưởng của mình, truyền thụ tính kiên định về chính trị cho quần chúng.

Người cán bộ lý luận không chỉ tiên phong về lý luận, về chính trị mà còn phải tiên phong gương mẫu trong hành động, trong công tác và sinh hoạt. Ngày nay, sự gương mẫu của người cán bộ lý luận về mặt phẩm chất đạo đức cách mạng đóng vai trò quyết định trực tiếp nâng cao uy tín của Đảng trong quần chúng. Phấn đấu để tiên phong gương mẫu về đạo đức, lối sống và hành động trong bối cảnh xã hội hiện nay là điều không đơn giản, thậm chí có mặt còn khó hơn trong thời chiến tranh trước đây. Trong một môi trường xã hội của thời kỳ quá độ, mở cửa, hội nhập, kinh tế thị trường, trong đó vừa có mặt tích cực, vừa có mặt tiêu cực thì để thực hiện được lời dạy của Chủ tịch Hồ Chí Minh : cần, kiệm, liêm, chính, chí công, vô tư thật không dễ, các tổ chức đảng và người đảng viên phải tăng cường đấu tranh nội bộ, nêu cao tự phê bình và phê bình trong từng tổ chức và trong mỗi con người, một cuộc đấu tranh kiên trì, quyết liệt, dai dẳng chống lại mọi cám dỗ và cạm bẫy của những tư tưởng, tác phong, lề thói tư sản và tiểu tư sản đang hàng ngày, hàng giờ gây sức ép, tấn công vào tổ chức đảng và mỗi người cán bộ, đảng viên.

Trong cuộc đấu tranh tư tưởng - lý luận gay gắt hiện nay, cần phải biết tập trung sức làm ngay việc củng cố các tổ chức đảng ở cơ sở và làm một cách có hệ thống, lâu dài, không phải một lần là xong. Tuy nhiên, muốn củng cố các tổ chức đảng ở cơ sở thì trước hết hoặc đồng thời phải củng cố các tổ chức đảng trên cơ sở. Điều đó cũng là một nguyên lý trong xây dựng Đảng, tổ chức đảng cấp trên có tốt thì mới có tổ chức đảng bên dưới tốt được. Đây chính là môi trường làm việc tốt góp phần xây dựng nên nhữngngười làm công tác lý luận tốt.

Mỗi cán bộ, đảng viên của Đảng, nhất là cán bộ lý luận phải không ngừng nâng cao trí tuệ mọi mặt của mình, làm cho trí tuệ chung của tổ chức đảng được nâng lên. Không lúc nào bằng lúc này, lời dạy của Lênin: “Học, học nữa, học mãi” lại có tính thời sự như vậy. Do trình độ dân trí ngày càng cao, nhất là trong thời kỳ hội nhập quốc tế, đòi hỏi người cán bộ lý luận phải có kiến thức sâu, rộng mới đủ sức phê phán những quan điểm sai trái có sức thuyết phục khoa học, mới đủ sức tranh luận, thuyết phục người khác. Khi phải tiếp xúc với các luận điệu phản động và sai trái, cũng có cán bộ, đảng viên có phần phân vân và chưa đủ sức tranh luận, thuyết phục người khác. Yêu cầu ngày nay đối với cán bộ lãnh đạo, nhất là cán bộ lý luận phải biết tranh luận, có khả năng phản bác những quan điểm sai trái, có năng lực thuyết phục, làm cho mọi người đồng tình với những quan điểm đúng đắn mà mình tin tưởng và bảo vệ.

Trong cuộc đấu tranh ý thức hệ hiện nay, sự xuất hiện của nhiều trào lưu tư tưởng tư sản đang tạo ra sự phân tâm và những luồng xoáy tư tưởng không thể coi thường. Chủ nghĩa Mác-Lênin và tư tưởng Hồ Chí Minh hiện nay đang bị tấn công hàng ngày, hàng giờ. Chính vì vậy, nhiệm vụ cấp bách nhất, quan trọng nhất là phải củng cố vững chắc chính trị, tư tưởng và tổ chức của Đảng; tăng cường mạnh mẽ yếu tố tự giác về chính trị của mỗi cán bộ, đảng viên, để mỗi cán bộ, đảng viên, đặc biệt là cán bộ lý luận của Đảng là một chiến sĩ tiên phong của Đảng, đứng vững trên lập trường quan điểm của giai cấp công nhân, chiến đấu cho mục tiêu độc lập dân tộc và CNXH. Chỉ có như vậy, chúng ta mới đủ sức mạnh để chiến thắng trong cuộc đấu tranh tư tưởng - lý luận hiện nay.

___________________

Bài đăng trên Tạp chí Lý luận chính trị số 11-2013

PGS, TS Bùi Đình Bôn

Ban Thư ký Hội đồng Lý luận Trung ương