Chủ trì hội thảo có các đồng chí: PGS, TS Lê Quốc Lý, Phó Giám đốc Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh: PGS, TS Lê Văn Lợi, Vụ trưởng Vụ Quản lý khoa học; PGS, TS Tường Duy Kiên, Viện trưởng Viện Quyền Con người và đồng chí Nguyễn Minh Hiếu, Phó Cục trưởng Cục đối ngoại Bộ Công an, Phó Chánh Văn phòng Thường trực Ban Chỉ đạo Nhân quyền của Chính phủ.

Tuyên ngôn thế giới về quyền con người được Hội đồng Liên Hợp quốc thông qua và công bố theo Nghị quyết số 217A (III) ngày 10-12-1948 đã trở thành thước đo chung cho tất cả các quốc gia dân tộc, và cho tất cả mọi cá nhân và tổ chức xã hội trong việc tôn vinh và bảo vệ quyền con người trên toàn thế giới. Đây là một trong những văn kiện quan trọng, có ảnh hưởng đến nhiều lĩnh vực khác trong đời sống kinh tế, văn hóa, xã hội của nhân loại.

Phát biểu đề dẫn Hội thảo, PGS,TS Lê Quốc Lý đã khẳng định tư tưởng, giá trị về đạo đức, chính trị và pháp lý của Tuyên ngôn thế giới về quyền con người năm 1948 trong việc tôn trọng, thúc đẩy và bảo vệ quyền con người trên thế giới.

Theo đó, trong 70 năm qua, Tuyên ngôn đã góp phần cơ bản vào việc định hướng và định hình tập quán quốc tế về quyền con người. Dựa trên những quy định về các quyền trong Tuyên ngôn, đến nay, Đại hội đồng Liên Hợp quốc đã thông qua trên 30 công ước quốc tế trong lĩnh vực quyền con người. Đây được coi là nguồn luật quốc tế cơ bản, xây dựng và hoàn thiện pháp luật nhằm đảm bảo quyền công dân, quyền con người ở mỗi quốc gia. Nhiều nước đã dựa vào Tuyên ngôn để xem xét hình mẫu cho những hành vi lập hiến, lập pháp của mình”.

Với Việt Nam, hơn 30 năm qua, cùng với công cuộc đổi mới đất nước, công tác bảo đảm, thúc đẩy quyền con người của Việt Nam đã đạt được những thành tựu to lớn. Từ một nước kém phát triển, Việt Nam đã trở thành nước có mức thu nhập trung bình, với GDP bình quân đầu người hiện nay đạt hơn 2.500 USD. Mặc dù còn không ít khó khăn, thách thức, các thành tựu phát triển kinh tế, văn hóa, xã hội trong những năm qua đã tạo điều kiện vật chất, tinh thần và nguồn lực to lớn để bảo đảm và thúc đẩy ngày càng tốt hơn các quyền cơ bản của mọi tầng lớp nhân dân. Thực hiện đường lối là thành viên tích cực và có trách nhiệm của cộng đồng quốc tế, Việt Nam đã tham gia hầu hết các công ước quốc tế quan trọng của Liên Hợp quốc về quyền con người. Đường lối, chủ trương, quan điểm nhất quán của Đảng và Nhà nước ta là bảo đảm, bảo vệ và thúc đẩy quyền con người, đồng thời tăng cường tuyên truyền, giáo dục để nâng cao nhận thức của các tầng lớp nhân dân, nhất là thế hệ trẻ về quyền con người.

Quán triệt quan điểm này, hiện nay Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh cùng các cơ quan hữu quan đã và đang tích cực khẩn trưởng tổ chức, thực hiện Quyết định số 1309/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ về đưa nội dung quyền con người vào chương trình giáo dục trong hệ thống giáo dục quốc dân.

Tại Hội thảo, các đại biểu tập trung làm rõ một số nội dung:

Một là,tính lịch sử, giá trị thời đại của Tuyên ngôn thế giới về quyền con người và ý nghĩa đối với Việt Nam. Đặc biệt là trong thực hiện các mục tiêu phát triển bao trùm và bền vững, vì con người, lấy con người làm trung tâm, mọi người tham gia và mọi người hưởng lợi. Các nhà khoa học cho rằng, 70 năm qua, các quy định của Tuyên ngôn vẫn còn nguyên giá trị, bởi tầm nhìn của những nhà soạn thảo về tính phổ quát và không thể chia cắt của các loại quyền; bởi sự thống nhất những quan điểm còn có sự khác biệt về quyền con người và cách thực thi quyền con người giữa các thành viên của Liên Hợp quốc.

Hai là, những kết quả đạt được của Việt Nam trong việc bảo đảm, thúc đẩy, phát triển con người sau hơn 30 năm tiến hành công cuộc Đổi mới. Các nhà khoa học khẳng định, kết quả của quá trình phát triển kinh tế thị trường định hướng XHCN, thực hiện CNH, HĐH, hội nhập quốc tế, gắn kết hài hòa giữa tăng trưởng kinh tế với phát triển văn hóa, xây dựng con người, thực hiện tiến bộ và công bằng xã hội, bảo vệ môi trường trong từng bước đi và từng chính sách phát triển đều đề cao nhân tố con người. Các nguyên tắc và giá trị về quyền con người, về tự do, dân chủ đã được quy định và thể hiện ngay trong Hiến pháp năm 1946, trước khi Tuyên ngôn thế giới về quyền con người được thông qua năm 1948. Đặc biệt, Hiến pháp Việt Nam năm 2013 đã quy định và thể hiện rõ nét hơn các nguyên tắc và giá trị phổ quát về quyền con người được cộng đồng thế giới thừa nhận. Hiến pháp Việt Nam năm 2013 là đỉnh cao của hoạt động lập hiến bảo đảm quyền con người, quyền công dân. Các văn bản pháp luật được ban hành nhất là từ sau Hiến pháp Việt Nam năm 2013 đã thể chế hóa các nguyên tắc về tôn trọng và bảo đảm quyền con người, bảo đảm sự hài hòa với các nguyên tắc tiêu chuẩn quốc tế về quyền con người. Việt Nam nhất quán áp dụng nguyên tắc ưu tiên pháp luật quốc tế so với pháp luật quốc gia, trong trường hợp các quy định của bộ luật, luật của Việt Nam trái với các điều ước quốc tế nói chung, các điều ước quốc tế về quyền con người nói riêng thì áp dụng các nguyên tắc, tiêu chuẩn của quốc tế mà Việt Nam đã tham gia.

Ba là, những thuận lợi và thách thức trong việc bảo đảm và thúc đẩy quyền con người ở Việt Nam và trên thế giới. Trong bối cảnh có nhiều thay đổi đang diễn ra nhanh chóng, nhất là trước tác động của các vấn đề an ninh phi truyền thống như: ô nhiễm môi trường, biến đổi khí hậu, Cách mạng công nghiệp 4.0… nhiều vấn đề đặt ra về bảo đảm quyền con người  cần cộng đồng quốc tế quan tâm giải quyết. Thí dụ như: di dân - nhập cư, an ninh lương thực…

Bốn là, các đại biểu đề xuất phương hướng, giải pháp tiếp tục hoàn thiện hệ thống chính sách, pháp luật quốc gia phù hợp với chuẩn mực quốc tế chung về quyền con người trong đó có Tuyên ngôn; tăng cường đối thoại và đấu tranh nhằm góp phần tiếp tục bảo đảm và thúc đẩy quyền con người ở Việt Nam và trên thế giới.

Hoa Mai